Transcript What is PIFC

სახელმწიფო შიდა ფინანსური
კონტროლი და აუდიტი
(PIFC)
ირაკლი ხმალაძე
1
შიდა კონტროლის INTOSAI-ს განმარტება
შიდა კონტროლი არის ორგანიზაციის შიდა პროცესი
რომელშიც ჩართულია ხელმძღვანელობა და პერსონალი
და მოწოდებულია გადაჭრას რისკები/გამოწვევები, ასევე
უზრუნველყოს ორგანიზაციის მანდატის შესაბამისად
შემდეგი მიზნების მიღწევა:
• თანამიმდევრული. ეთიკური, ეკონომიური
ეფექტიანი და ეფექტური ოპერაციების შესრულება;
• ანგარიშვალდებულობა;
• კანონდებლობასა და რეგულაციებთან შესაბამისობა;
• რესურსების დანაკარგებისგან, არასწორი
გამოყენების და დაზიანებისაგან დაცვა.
2
შიდა კონტროლის სისტემა უზრუნველყოფს
რისკების მართვის და მიზნების მიღწევის
გათვალისწინებით:
• სწორი საქმეების კეთება კარგად (ეფექტურად,
ეფექტიანად, დაკვირვებით) რათა მივაღწიოთ
მიზნებს
• შესაბამისად მოიცავს თუ “რა საქმეს ვაკეთებთ
და როგორ ვაკეთებთ”
• მოიცავს ყველა აქტივობას და სფეროს
3
სახელმწიფო შიდა კონტროლის სისტემა
• ეს არის ორგანიზაციის განუყოფელი ნაწილი და უნდა
იქნას ინტეგრირებული მთავრობის პოლიტიკასა და
პროცედურებთან რათა დაეხმაროს
სამინისტროს/მუნიციპალიტეტს ან საბიუჯეტო
ორგანიზაციას მიაღწიოს დასახულ მიზნებს და
ამოცანებს.
• ეს არის დინამიური – ადაპტირებს ცვლილებებზე.
• ეს არის ყველას პასუხისმგებლობა- არა მხოლოდ შიდა
აუდიტის სამსახურის
4
შიდა კონტროლის ხუთი კომპონენტი INTOSAI-ს
მიხედვით
1.
2.
3.
4.
5.
კონტროლის გარემო;
რისკების ანალიზი და მართვა;
კონტროლის აქტივობები;
ინფორმაცია და კომუნიკაცია;
მონიტორინგი.
რამდენიმე მნიშვნელოვანი რამ ამ კომპონენტების შესახებ:
•
•
•
იმისათვის რომ კონტროლის გარემო გავიაზროთ შეგვიძლია
შევადაროთ ერთმანეთს შვედეთის და ფინეთის სისტემა ნიგერიის
ან პაკისტანისას
აქცენტი “ხელმძღვანელობა აძლევს ტონს”, კულტურის და
ეთიკის მენეჯმენტი
კონტროლის გარემო მოიცავს ადამიანურ რესურსების მართვას
და ტრეინინგს
5
ხუთი კომპონენტი (გაგრძელება)
• რისკის ანალიზი და რისკის მართვა მოიცავს
რისკების მართვას ყველა დონეზე;
• კონტროლის აკტივობები ნაცნობია (უფლებამოვალეობები, შეთანხმება, ვიზირება, ა.შ);
• ინფორმაცია და კომუნიკაცია არის გადამწყვეტი;
• ინფორმაცია და კომუნიკაცია მოიცავს დაწერილ
პროცედურებს;
• მნიშვნელოვანი ნაკლი ძალიან ბევრ ქვეყანაში
(კულტურაში) არის ზემდგომისთვის ცუდი
ინფორმაციის კომუნიკაცია;
• მონიტორინგი მოიცავს მართვას, ზეამხედველობას
და შიდა აუდიტს.
6
INTOSAI-ს შიდა კონტროლის ინტეგრირებული ჩარჩო
• ოთხი მიზანი
(ანგარიშვალდებულება,
შესაბამისობა, ოპერაციები,
რესურსების დაცვა) უნდა
შესრულდეს შიდა
კონტროლის ხუთი
კომპონენტის მეშვეობით
7
შიდა აუდიტი
• შიდა აუდიტორების ინსტიტუტის (IIA)- საერთაშორისო
სტანდარტები განსაზღვრავს როგორც
• ორგანიზაციის ოპერაციების და კონტროლის სისტემის
სისტემატიური და დამოუკიდებელი მიმოხილვა
• სისტემატური: წინასწარ განსაზღვრული გეგმის და
პროგრამის შესაბამისად-დაფუძნებულია შეფასების
პროცესზე
• დამოუკიდებელი: აუდიტი ტარდება ორგანიზაციის
ხელმძღვანელისაგან დამოუკიდებლად
• აუდიტის ფორმები: ფინანსური, შესაბამისობის და
ეფექტიანობის
8
ძირითადი განსხვავება ინსპექტირებასა და აუდიტს
შორის
ძირითადი განსხვავებებია:
• ძირითადი ფოკუსი სისტემების/პროცესების
ანალიზზე იმისათვის რომ გამოვლინდეს
სისუსტეები სანამ ცუდი შედეგი დადგება
• პროაქტიული და არა რეაქტიული
• ფოკუსი კონტროლის სისტემის კონტექსტზე და
არა მის კანონიერებაზე
• მრჩეველი და არა დამსჯელი როლი
9
ინსპექტირება და აუდიტი
ინსპექტირება
შიდა აუდიტი
•
გამოვლენა
•
პრევენცია
•
პოლიციელი
•
პარტნიორი
•
წესებზე
ორიენტირებული
•
მიზნებზე ორიენტირებული
•
ფუნქციური ფოკუსი
•
პროცესზე ფოკუსირებული
•
შემოწმება,
დადასტურება
•
კონტროლის და რისკების
ანალიზზე აქცენტი
•
შემოწმების აქტები
•
რეპორტები რომლებიც
სარეკომენდაციო ხასიათისაა
•
100% შემოწმება
•
სელექცია
10
ინსპექტირებასა და კონტროლს შორის განსხვავება
(გაგრძელება)
• ბევრი გენერალური ინსპექცია ამოწმებს მხოლოდ
შესყიდვებს. ეს არ უნდა განვიხილოთ როგორც
მთელი სამინისტროს აუდიტად ან ინსპექტირებად.
აუდიტი მოითხოვს რომ ყველა სფერო
შესაძლებლობის ფარგლებში ექვემდებარებოდეს
აუდიტს.
• შიდა აუდიტი არ ახორციელებს 100%–ის
შემოწმებას. ამას რომ აკეთებდეს მაშინ ფინანსური
მართვისა და კონტროლის ნაწილი იქნებოდა
• ფინანსური ინსპექტირება არ არის შიდა აუდიტი
11
ძირითადი განსხვავება შიდა და გარე (კონტროლის
პალატა) აუდიტს შორის
შიდა აუდიტი
გარე აუდიტი
ძირითადი
ფოკუსი
სისტემა და ოპერაციები.
ორგანიზაციის მიზნება და
როგორ დავიცვათ ისინი.
ფინანსური ფოკუსი.
სამუშაო
დამოკიდებუ
ლება
რისკების შეფასება. სისტემის
შეფასება და ტესტირება,
გაუმჯობესების გზების
შეთავაზება.
პირველადი დოკუმენტების
და ფინანსური
ტრანზაქციების ტესტირება
რომელიც წარმოადგენს
ფინანსური ანგარიშების
საფუძველს
ვალდებულება ურჩიოს ხელმძღვანელობას
შიდა აუდიტის და
კორპორატიული მართვის
თაობაზე.
მოახსენოს პარლამენტს
ფინანსური ანგარიშების
სანდოობის და სისწორის
შესახებ.
12
ცენტრალური ჰარმონიზაციის ცენტრი როგორც სახელმწიფო
შიდა ფინანსურო კონტროლის რეფორმის ხელშემწყობი
• საკოორდინაციო დანაყოფი რომელიც ახდენს
ცვლილებების, შიდა კონტროლის და აუდიტის
რეფორმის განხორციელების მონიტორინგს
• ჰარმონიზაციის ცენტრი უტარებს ტრეინინგს
სამინისტროს ხელმძღვანელობას და შიდა აუდიტის
დეპარტამენტებს
• არ არის ფინანსთა სამინისტროს ან მთავრობის
აუდიტორი
13
არის თუ არა შიდა აუდიტი კონტროლის პალატის
ალტერნატივა?
• კონტროლის პალატამ, ჰარმონიზაციის ცენტრმა და
შიდა აუდიტის დეპარტამენტებმა უნდა
ითანამშრომლონ ერთმანეთთან
• კონტროლის პალატას უნდა ჰქონდეს შესაძლებლობა
შეამციროს სამუშაო და ნაწილობრივ დაეყრდნოს შიდა
აუდიტის სამსახურების ნამუშევარს
• სამივე მათგანმა
უნდა
ითანამშრომლოს
14
კანონი შიდა აუდიტის და ინსპექტირების შესახებ
კანონის შესაბამისად:
• ორგანიზაციებმა უნდა ითანამშრომლონ
ჰარმონიზაციის ცენტრთან
• შიდა აუდიტის სამსახურებმა ცენტრს უნდა
მიაწოდონ მოთხოვნილი დოკუმენტები
• უნდა უზრუნველყონ დადგენილ მინიმალურ
სტანდარტებთან შესაბამისობა
• ადგილობრივი თვითმმართველობები და 4
სამინისტრო ვალდებული არიან შიდა აუდიტი
დანერგონ 2013 წლიდან
15
რა შეიცვლება ქართველი საჯარო მოსამსახურისათვის?
•
•
პირველ რიგში
კულტურული
ცვლილება რაც მოხდა
ევროკავშირის ახალ წევრ
ქვეყნებში
აქცენტი
ანგარიშვალდებულებაზე
რაც მოიცავს
ეფექტიანობასაც
16
რა გამოწვევები აქვს შიდა აუდიტის რეფორმას?
17
ძირითადი გამოწვევები
• გულწრფელია მთავრობა რეფორმის განხორციელებისას?
• კოსმეტიკური თუ რეალური ცვლიელებები
• გენერალური ინსპექციების გარდაქმნა შიდა აუდიტის
სამსახურებად სარისკოა– შეიძლება მხოლოდ სახელი
შეიცვალოს და დანარჩენი იგივე დარჩეს
18
ფაციფუცით გაკეთებული საქმე
• გრძელვადიანი მიზნები რთული პროცესებით –
მოკლევადიანი ნაბიჯები
• საქმეები კეთდება ნაუცბადევად–საერთაშორისო
ვალდებულებების შესასრულებლად
• კანონი და მეთოდოლოგიური დოკუმენტები არ
შეესაბამება საერთაშორისო სტანდარტებს
19
მინისტრებს არ აქვთ ძალაუფლების დათმობის
სურვილი
გადაწყვეტილების
მიღება
კონცენტრირებულია
რამდენიმე
ადამიანზე
20
ძირითადი გამოწვევები საქართველოში
• შიდა აუდიტორების დამოუკიდებლობა არ არის კანონით
ნათლად გარანტირებული
• შიდა კონტროლისთვის აუცილებელია დაწერილი
პროცედურები მაგრამ ხშირ შემთხვევაში ის არ არსებობს
21
მაგრამ ეს არ არის ქართულ კულტურაში!!!
22