Transcript CUMHURİYET DÖNEMİNDE KADINLARIN EĞİTİMİ ve

CUMHURİYET DÖNEMİNDE
KADINLARIN EĞİTİMİ
ve
EĞİTİMLİ KADINLAR
Prof. Dr. Nilgün MORALI
Yaşar Üniversitesi
İZMİR

Yıllar boyunca Türkiye’de okuma-yazma bilmeyenlerin sayıları

Cumhuriyet Döneminde okuryazarlık oranları

Kadınlar ve erkeklerin okur-yazarlık oranlarının karşılaştırılması

Aynı eğitim düzeyindeki kadın/ erkek oranlarının
karşılaştırılması

1985’ten bu yana yüksekokul ve fakülteye yeni kayıt olan
öğrenci sayıları
Yıllar Boyunca Türkiye’de
Okuma-Yazma Bilmeyenlerin Sayıları
Sayım yılı
Toplam
Kadın
Erkek
1935
10387105
5997138
4389967
1940
11242759
6495796
4746963
1945
10583606
6321796
4261810
1950
11997046
7144008
4853038
1955
11392958
7078529
4314429
1960
13625086
8300718
5324368
1965
13138956
8450391
4688565
1970
12817836
8424341
4393495
1975
12144188
8048078
4096110
1980
12197323
8394868
3802455
1985
9703662
6770698
2932964
1990
9587981
6808809
2779172
2000
7589657
5732525
1857132

Okuma yazma bilmeyenlerin toplam sayıları
azalırken, bu azalma özellikle erkek nüfusta etkili
olmaktadır.

Okuma yazma bilmeyen toplam kadın sayısının
1935 ve 2000’de yaklaşık aynı olduğu
görülmektedir.

Toplam nüfus içinde okuma yazma bilmeyenlerin
sayısı özellikle 1980 sonrasında azalmaktadır.
Cumhuriyet Döneminde Okuryazarlık Oranı

Okuma yazma bilenlerin toplam nüfus içindeki oranları
(kısaca okuryazarlık oranları) ise,
Sayım yılı
Toplam
Kadın
Erkek
1935
19,2
9,8
29,3
1940
24,5
12,9
36,2
1945
30,2
16,8
43,7
1950
32,5
19,4
45,5
1955
41,0
25,6
55,9
1960
39,5
24,8
53,6
1965
48,8
32,8
64,1
1970
56,2
41,8
70,3
1975
63,7
50,5
76,2
1980
67,5
54,7
80,0
1985
77,4
68,2
86,5
1990
80,5
72,0
88,8
2000
87,3
80,6
93,9

Okur-yazarlık oranı yıllar boyunca
-
genelde,
-
kadınlar için de,
-
erkekler için de
sürekli artmaktadır.

Okur yazarlık oranı her zaman
-
Erkekler için toplam nüfusa göre daha büyük,
-
Kadınlar için toplam nüfusa göre daha küçük
gözlemlenmektedir.
kadın ve erkeklerin okur-yazarlık oranları
100,0
90,0
okuma yazma oranları
80,0
70,0
60,0
toplam
kadın
50,0
erkek
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
1930
1940
1950
1960
1970
yıllar
1980
1990
2000
2010
Tablodan kadınların ve erkeklerin okuryazarlık düzeylerinin
aynı olmadığı görülmektedir.
Bu açıdan kadınlar ve erkekler arasındaki karşılaştırılmaların
-Okur-yazar olanlar
-Okur-yazar olmayanlar
arasında yapılması gerekir.
Kadınlar ve Erkeklerin
Okur-yazarlık Oranlarının Karşılaştırılması
Yıllar içinde
-
Okur-yazar olanlar arasındaki kadın/erkek oranlarına
-
Okur-yazar olmayanlar arasındaki kadın/erkek oranlarına
bakıldığında
Okur-yazar
olmayan
Okur-yazar
1935
107
137
36
1940
100
137
36
1945
100
148
39
1950
100
147
43
1955
97
164
44
1960
96
156
45
1965
96
180
49
1970
98
192
58
1975
94
196
63
1980
98
221
67
1985
98
231
77
1990
98
245
79
2000
98
309
84
100 erkeğe düşen okur-yazar ve okur-yazar olmayan
kadın sayıları
okur-yazar
olmayan
kadın
350
300
250
200
150
100
50
okur-yazar
kadın
19
35
19
40
19
45
19
50
19
55
19
60
19
65
19
70
19
75
19
80
19
85
19
90
20
00
Toplam
100 erkeğe düşen
kadın sayısı
Sayım yılı
Yıllar

Okuryazar olanlar içinde kadın/erkek dengesi kadınlar
açısından olumlu ilerleme göstermektedir.
(100 erkek için 36’dan 84’e artmaktadır)

Ancak okuryazar olmayanlar içinde kadın/erkek dengesi
kadınlar açısından tehlikeli boyutlara ulaşmaktadır
(100 erkek için 137’den 309’a çıkmaktadır.
Aynı eğitim düzeyindeki
kadın/ erkek oranlarının karşılaştırılması
Bitirilen son öğrenim kurumuna göre Yıllar içinde 100 erkeğe düşen kadın sayıları ,
Sayım
yılı
Ilkokul
Ortaokul ve dengi
Lise ve dengi
Fakülte ve Yüksekokul
1975
52
45
47
23
1980
54
42
54
28
1985
68
44
54
31
1990
76
46
56
39
2000
91
48
57
53
Yıllara göre,

İlkokul düzeyinde kadın/erkek oranında kadınlar lehine
bir ilerleme görülmektedir.

Ortaokul ve lise düzeylerinde önemli bir değişiklik
olmamaktadır.

Yüksek öğrenim düzeyinde kadınlar lehine önemli bir
artış yaşanmaktadır.
1985’ten Bu Yana Yüksekokul ve Fakülteye
Yeni Kayıt Olan Öğrenci Sayıları
Yüksek öğrenim durumuna göre kadın/erkek oranında önemli bir artış
yaşanmasına karşın, malesef yüksekokul ve fakülteye yeni kayıt olan
öğrencilerde kadın/erkek sayılarının henüz dengelenmediği görülmektedir.
Yüksekokul ve Fakülteye Yeni Kayıt Olan Öğrenci Sayıları
Erkek
250000
200000
150000
Kadın
100000
50000
Yıllar
02
20
01
20
01
-
20
00
20
00
-
20
99
19
99
-
19
98
19
98
-
19
97
19
97
-
19
96
19
96
-
19
95
19
95
-
19
94
19
94
-
19
93
19
93
-
19
92
19
92
-
19
91
91
-
19
19
90
-
19
85
-
19
86
0
19
Öğrenci Sayıları
300000
Sonuç ve Öneriler

Cumhuriyet döneminde kadınların okuryazarlık oranları
toplam nüfus içinde artış göstermektedir.

Okuryazar kadınların sayısı okuryazar erkeklere göre
daima daha az olmakta, ancak yine de oran olarak artış
göstermektedir.

Okuryazar olmayan kadınların sayısı okuryazar olmayan
erkeklere göre daima daha fazla olmakta ve bu fark oran
olarak değerlendirildiğinde kadınların aleyhine bir
çoğalma sergilemektedir.

Genel olarak cumhuriyetin kuruluşundan bu yana
kadınların okuryazarlıkları ve eğitim düzeylerinin
ilerlemesine karşın erkeklere göre karşılaştırma
yapıldığında hep geride kaldıkları görülmektedir. Bu
karşılaştırmada kadın erkek eşitliğini sağlayacak bir yol
bulmak gerekir.

Okuryazarlıkta ve eğitim düzeyleri konusunda kadın
erkek eşitliğini sağlamaya yönelik olarak kız çocukların
okullaşması, okumayazma kurslarına katılımının
arttırılması konusunda destekleyici önlemler alınmalıdır.