Podstawy socjologii
Download
Report
Transcript Podstawy socjologii
Co to znaczy, że jesteśmy ludźmi?
-
-
Trudność z odpowiedzią na to pytanie:
Antropocentryzm
Zróżnicowanie form realizacji
człowieczeństwa (zróżnicowania kulturowe i
indywidualne)
Rosnąca trudność z oddzieleniem tego, co
ludzkie i nieludzkie (transhumanizm)
Człowiek jest, podobnie, jak inne zwierzęta
organizmem żywym
Człowiek stał osobnym gatunkiem w wyniku ewolucji
Charakterystyczny dla człowieka model adaptacji do
środowiska wyznacza budowa jego organizmu
Budowa naszego organizmu, predyspozycje do
określonych zachowań są wyznaczone przez
specyficzne dla człowieka wyposażenie genetyczne.
Podobnie, jak w przypadku zwierząt część zachowań,
mających postać odruchów, jest wrodzona.
Specyfika cech anatomicznych:
•
•
•
•
wyprostowana postawa ciała
chwytne dłonie i (raczej) niechwytne stopy
oczy umieszczone z przodu głowy
cofnięta część twarzowa czaszki i wysklepiona część
mózgowa
duży mózg i rozwinięty układ nerwowy
mechanizm głosowy
delikatny kościec itd.
•
•
•
Specyfika cech fizjologicznych:
•
•
•
•
•
•
słaby węch i słuch
dobrze rozwinięty zmysł dotyku i wzroku
trwałość popędu płciowego przez cały rok
długi okres zależności od rodziców
brak stałych mechanizmów instynktownych
plastyczność potrzeb itd.
Specyfika zachowania:
•bogactwo i różnorodność zachowań
•umiejętność posługiwania się narzędziami i ich tworzenia
•umiejętność posługiwania się językiem
•wysoki poziom agresji
•umiejętność pamiętania i przewidywania oraz myślenia
teoretycznego (wyobraźnia)
• samoświadomość
• socjalność itd.
Tym, co wyróżnia człowieka nie jest posiadanie tych cech, ale
raczej to, że posiada on je wszystkie jednocześnie.
Biologicznie uwarunkowana zdolność do uwalniania się od
biologicznej determinacji
Dwa podstawowe środki adaptacyjne: język i narzędzia
Rola języka w procesach adaptacyjnych:
-
Kategoryzacja i porządkowanie rzeczywistości
Komunikacja, porozumiewanie się
Koordynacja działań, ustalanie wspólnych linii postępowania
Obiektywizacja wewnętrznego doświadczenia, wiedzy
Samoświadomość
Źródło więzi
Rola narzędzi w procesach adaptacyjnych:
-
Poszerzanie możliwości organizmu (fyborg)
Eksterioryzacja pamięci, kumulacja wiedzy
Poznawanie rzeczywistości i własnych ograniczeń
Modyfikowanie środowiska i podporządkowanie go własnym
potrzebom
Kultura jako podstawowe narzędzie adaptacyjne i źródło
przewagi człowieka nad innymi gatunkami
Kultura- specyficzny dla człowieka sposób życia oraz
wszystko to, co jest jego efektem.
Unikalność tego sposobu życia tworzy:
• umiejętność posługiwania się językiem i narzędziami
• zdolność obiektywizacji doświadczeń i komunikacji
poprzez różnorodne systemy znaków
• uregulowanie zachowań przez systemy norm i wartości
• wysoki poziom zależności od artefaktów
• konieczność nauczenia się tego sposobu życia, nie jest
on wrodzony, ale przyswajany podczas socjalizacji
Relacja pomiędzy kulturą i naturą:
-
Kultura wynika z natury w sensie filogenetycznym,
ale
jest
jej
przeciwstawna
w
sensie
ontogenetycznym (A.Kłoskowska)
-
Problem współczesnej kulturalizacji natury
naturalizacji kultury: substytucja przymusów
Człowiek nie jest wyjątkowy w swojej
wyjątkowości (Pierre L. van den Berghe)
i
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Zagadnienia do egzaminu
Co to jest antropocentryzm?
Na czym polega rola języka w życiu społecznym?
Na czym polega rola narzędzi w życiu społecznym?
Co jest kultura?
Co to znaczy, iż kultura wynika z natury w sensie filogenetycznym, ale
jest jej przeciwstawna w sensie ontogenetycznym?
Co to znaczy, że człowiek nie jest wyjątkowy w swojej wyjątkowości?
Lektura obowiązkowa: Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Warszawa, 2003, r. Biologiczne podstawy
życia społecznego z perspektywy biologii ewolucyjnej str. 53-73
1.
2.
3.
Zagadnienia do lektury obowiązkowej
Co to jest socjobiologia?
Jaką rolę w życiu człowieka i innych zwierząt odgrywa terytorializm i hierarchia?
Co to znaczy, że człowiek jest gatunkiem biokulturowym? (orientacja biologiczna w naukach
społecznych)