Transcript Мавзу

Мавзу:
Nutq nuqsoniga ega bo’lgan
bolalarning klinik, psixologir va
pedagogik tavsifnomasi
Режа:
1.Bolalar nutqining rivojlanish
xususiyatlari.
2.Nutq kamchiliklari haqida
tushuncha va nutqning buzilish
sabablari.
3.Nutq buzilishlarining tasnifi.
Боланинг нутқи катталар нутқи
асосида ривожланиб боради.
Нутқининг тўғри шаклланиши
атрофдагилар нутқига, нутқий
тажрибага, тўғри нутқ муҳити ва
таълим-тарбияга боғлиқ.
Нутқ туғма қобилият эмас, балки
ҳаёт давомида боланинг
жисмоний ва ақлий ривожланиши
билан параллел равишда
шаклланиб боради.
Г.Л. Розенград-Пупко болада нутқ
ривожланишини икки даврга
ажратади:
тайёрлов даври (2 ёшгача)
нутқнинг мустақил шаклланиш даври.
А.Н. Леонтьев бола нутқининг
шаклланишини 4 даврга
бўлиб кўрсатади;
тайёргарлик даври-бир 1ёшгача;
боғчагача бўлган давр- 3 ёшгача;
мактабгача бўлган давр-7ёшгача;
мактаб даври
Бола нутқининг ривожланиш
жараёни ўз вақтида тўғри кечиши
учун махсус шароитлар зарурдир.
Бунинг учун:
бола руҳий ва жисмоний жихатдан соғ
бўлиши;
нормал ақлий қобилиятгаэга бўлиши;
нормал эшитиши ва кўриши;
етарли даражада руҳий активликка эга
бўлиши;
гаплашиш эҳтиёжига эга бўлиши;
тўғри нутқ мухитига эга бўлиши лозим.
Нутқ
камчилиги муайян тилнинг
меъёрларидан
четга чиқиш
деб таърифланади
Нутқ бузилишларини
юзага келтирувчи
сабаблар
Ташқи
(экзоген)
сабаблар
Ички
(эндоген)
сабаблар
Атроф
муҳитнинг
ташқи
шароитлари
Болалардаги нутқ нуқсонларининг
асосий сабаблари
Эмбрион ривожаланиш давридаги турли хил
патологиялар;
Ҳомиладорлик вақтидаги токсикозлар,
вирусли ва эндокрин касалликлар,
жарохатлар, қоннинг резус-факторга мос
келмаслиги;
Туғруқ вақтидаги шикастланиш ва асфиксия;
Бола ривожланишининг биринчи йилидаги
бош мия касалликлари;
Миянинг чайқалиши билан бирга содир
бўладиган бош мия жарохатлари;
Наслий факторлар;
Социал-маиший шароитнинг ёмонлиги.
Нутқ бузилишилари келиб чиқишига кўра
икки гурухга бўлинади:
Органик характердаги
нутқ бузилишлари
Марказий
Функционал характердаги
нутқ бузилишлари
Периферик
Марказий
бузилишлар:МНС
ини у ёки бу
қисмларининг
бузилиши натижаси
да келиб
чиқади
Артикуляцион
аппаратнинг нотўғри
тузилиши ёки
бузилиши, артикуля
цион органлар
иннервациясининг
бузилиши
Алалия, афазия,
дизартрия
Ринолалия, пргнатия,
прогения
Бунда нутқ
жараёнида иштирок
этадиган аъзолар
тузилишида ҳеч қандай
ўзгаришлар
бўлмайди
Дислалия,
дудуқланиш
Нутқ бузилишларининг
таснифи
Тиббий –
педагогик
Психологик –
педагогик
(Р.Е.Левина
бўйича)
Тиббий-педагогик тасниф
Овоз
бузилишлари
Афония,
дисфония,
фоностения
Товушлар
талаффузи
даги
бузилишлар
Дислалия,
ринолалия,
дизартрия
Системали
нутқ
бузилишлари
Ёзма
нутқ
бузилишлари
Нутқ
темпининг
бузилиши
Алалия,
афазия
Дислексия,
алексия,
дисграфия,
аграфия
Дудуқланиш,
тахилалия.
брадилалия
Тиббий-психологик тасниф
Муомала воситаларининг
бузилиши
Нутқнинг
фонетикфонематик
ривожланмаган
лиги
(ФФН)
Нутқнинг
тўлиқ
ривожланмаган
лиги
(НТР)
Муомала воситаларини
қўлланишидаги
бузилиш
Дудуқланиш