Transcript اینجا
بسمه تعالی
اصول و اندیشه های تعاون
تهیه و تدوین:
دکتر بهمن عبدی
USDA, RBS, CIR 11 Chapter 1 - What Are
?Cooperatives
تعاون از نظر لغوی
عبارت co-operationکه به تعاون ترجمه شده است از دو
عبارت coو operationتشکیل شده است که اولین بار
توسط رابرت آون به کار رفت .او این عبارت را در تقابل با کلمه
competıtıonمطرح کرد و بعدها این کلمه توسط نظریه
پردازان و مصلحان اجتماعی بویژه سوسیالیست های اولیه برای
یک جنبش اقتصادی جدید به کار گرفته شد که بعدها نام
cooperation movmentرا به خود گرفت .
کلمه تعاون در اصل کلمه ای عربی است که در مفاهیم کلی زیر مورد استعمال واقع
شده است :
-1تعاون به معنای همکاری و همیاری و تشریک مساعی در راستای ارضای نیازهای مشترک
بکار رفته است.
-2تعاون به معنای کمک و یاری به دیگری نیز به کار رفته است که در این باب عبارت
معاونت را به ذهن متبادر می سازد .
-3از نظر جامعه شناختی تعاون عبارت از کنش متقابلی است که در جهت یگانه ای
صورت می گیرد و شرکت کنندگان در این کنش متقابل هدف مشترکی را دنبال می کنند
که نیل به آن هدف تنها در سایه همکاری آنها امکان پذیر است و از این لحاظ در مقابل
تعقیب فردی اهداف و یا تقدم منافع شخص ی به اهداف جمعی نیز قرار می گیرد .در این
چارچوب تعاون با نظریه های سیستم ها،کارکردگرایی ،کنش متقابل نمادی و سرمایه
اجتماعی ارتباط پیدا می کند .
-4تعاون را گاهی معادل خودیاری ()self-helpگرفته اند که نشانگر تاکید روی تالش
فرد برای بهبود اوضاع خود می باشد که در این مفهوم تعاونی سازمانی متشکل از
تعدادی انسانهای خودیار قلمداد می شود .
به عبارتی اینکه تعاونی از افراد دارای اراده برای بهبود وضعیت خود از طریق تالش
خودشان تشکیل می شود و مجموعه ای از انسانهای دارای قابلیت خودیاری با قرار
گرفتن در کنار همدیگر ضمن کمک به همدیگر به بهبود اوضاع همدیگر در ابعاد
اقتصادی-اجتماعی -فرهنگی یاری می رسانند .در این رویکرد تعاونی ها با سازمانهای
NGOو نیز گروههای داوطلبانه از نظر کارکرد و وظایف همپوشانی پیدا می کنند .
-5تعاون را به مفهوم همیاری نیز می توان در نظر گرفت که در این مفهوم به فدای منافع
شخص ی به نفع جمع و کار مشترک برای نیل به اهداف مشترک و یا حتی اهداف
بخش ی از گروه اطالق می شود .نمونه ای از همیاری را می توان در کار مشترک
کشاورزان برای حفر قنات یا الیروبی چاهها و انجام کشت و کار مشترک مشاهده کرد .
-6تعاون به مفهوم عملی که در داخل شرکتهای تعاونی صورت می گیرد .الزم به ذکر است
که در قانون تعاون جمهوری اسالمی ایران دو نوع تعاونی وجود دارد
شركت تعاوني توليد :شركتي است كه در امور مربوط به كشاورزي ,دامداري,
دامپروري ,پرورش و صيد ماهي ,شيالت ,معدن ,عمران شهري و روستايي و عشايري
و نظاير اينها فعاليت مي نمايند.
شركت تعاوني توزيع :شركتي است كه در امور مربوط به تهيه و توزيع كاال ,مسكن ,
خدمات و ساير نيازمنديهاي اعضاء فعاليت مي كند.
همچنین تعاونی ها به لحاظ نحوه عضویت اعضا نیز به دو دسته تقسیم می شوند :
الف -شرکت تعاونی عام :شركتي است كه عضويت در آن براي همه آزاد مي باشد و
مؤسسین يا شركت بايد براي تأمین قسمتي از سرمايه اوليه و يا افزايش سرمايه
شركت ,سهام آنرا به عموم عرضه نمايند.
ً
منحصرا براي گروهي
ب -شركت تعاوني خاص :شركتي است كه عضويت در آن
خاص از قبيل :كارگران ,كارمندان ,كشاورزان ,دانشجويان ,ايثارگران ,زنان ,مشاغل
خاص و نظاير اينها آزاد باشد ,بديهي است تعاوني موظف به پذيرش متقاضيان
واجدشرايط بوده و از اين نظر محدوديتي براي عضويت وجود ندارد.
تعاریف ارائه شده برای تعاونی ها
تعاریف متعددی برای شرکت های تعاونی توسط .اندیشمندان متعدد ارائه شده است
.همچنین نظامهای سیاس ی و اجتماعی مختلف تعاریفی متفاوت برای شرکت های تعاونی ارائه
کرده و کارکردها ،وظایف و اهداف ان را متناسب با دبدگاههای نظرب خود مطرح کرده اند .
ژرژ فوکه تعاونی را چنین تعریف می کند :
شرکت تعاونی اتحادیه ای است از افراد که از یک طرف مشابه بودن برخی از حوائج خود را پذیرفته اند و از
طرف دیگر امکان رفع و ارضای بهتر این حوائج را را توسط یک موسسه مشترک بر طرق و وسایل فردی ترجیح
داده اند .در این تعریفی که فوکه از تعاونی ارائه داده است شرکت تعاونی با دو بعد اساس مشخص می شود
که یکی بعد اقتصادی و دیگری بعد اجتماعی می باشد یعنی اینکه شرکت تعاونی در قالب نوعی ارتباط
اجتماعی بین اعضا ولی به منظور برطرف کردن برخی نیازهای اقتصادی اعضاء تشکیل می شود .
کامپل تعاونی را چنین تعریف می کند :
شرکت تعاونی عبارتست از سازمانهایی که در آن افراد داوطلبانه و با حقوق مساوی با همدیگر
شریک می شوند تا از منافع اقتصادی خود دفاع کنند .
پل روی تعاونی را چنین تعریف می کند :
شرکت تعاونی شرکتی است معموال سهامی که با هدفهای اقتصادی توسط افرادی که دارای
احتیاجات مشترذکی می باشند تشکیل می شود و همین افراد تشکیل دهنده دارای سهم مشاوی
در اداره شرکت می شوند و از خدمات و منابع ان برخوردار می شوند .
کرایگ در کنگره اتحادیه بین املللی تعاون ،شرکت تعاونی را چنین تعریف کرده است :
تعاونی انجمنی ارادی و داوطلبانه از افراد می باشد که سازمانی ررا با نظارت دموکراتیک و به
منظور تامین کاالها و خدمات مورد نیازشان پدید می اورند و مانع از سود بردن کس ی به زیان
دیگری می شوند .در این نوع از سازمان افراد مشسارکت منصفانه ای در تایمن سرمایه و پذیرش
سود و زیان حاصله از فعالیت مشترک خود دارند .
برداشت کلی از مفهوم تعاون با توجه به تعاریف ارائه شده برای آن
-1تعاونی سازمانی دارای شخصیت حقوقی می باشد و به منزله یک بنگاه اقتصادی ،موظف به رعایت
قواعد و مقررات قانونی است لذا موسسه ای رسمی می باشد .
-2عضویت افراد در این سازمان ارادی و داوطلبانه است و فرد عالوه بر سرمایه گذاری در آن
مسئولیت کنترل و نظارت و نیز قبول مسئولیت های ناش ی از عضوبت را نیز بر عهده می گیرد .
-3از سیستم اداره دموکراتیک و مشارکتی برخوردار است .
-4از منافع اقتصادی افراد دفاع می کند .
-5در تقابل با سوسیالیزم و نیز لیبرالیسم بوده و شیوه ای متفاوت برای انجام فعالیتهای اقتصادی
ارائه می نماید .
-6یک نظام اقتصادی و اجتماعی جدید است .
-7اعضا موسس و یا عضو در تعاونی همگی بر مبنای یک سری نیازهای مشترک و با اعتقاد به لزوم
رفع این نیازها از طریق یک سازمان در آن مشارکت می کنند .
-8سازمانی همیار است و هدف گذاری اساس ی آن در وهله اول متوجه رفع نیازهای اعضا می باشد .
تعاریف تعاون در کشورهای مختلف
انگلستان
انگلستان اولین کشوری است که قوانین مربوط به تعاون در آن تدوین و به تصویب رسیده است و اولین
شرکت های تعاونی نیز در همین کشور به جود آمده اند .شاید دلیل این امر نیز به این بر می گردد که
انگلستان مهد انقالب صنعتی و اولین کشوری است که به تولید کارخانه ای و انبوه و تغییر شکل تولید از
نظام استاد شاگردی به نظام کارخانه ای نائل آمد .وقوع انقالب صنعتی و ایجاد کارخانه ها با کنارهم
قرار دادن یک سری از انسانها با نیازهای مشترک زمینه ساز تشکیل تعاونی ها گردید .در کشور انگلستان
تعاونی بیشتری به عنوان سازمانی غیر انتفاعی مد نظر قرار گرفته است .و چنین تعریف شده است .
«هر شرکتی که به منظور انجام فعالیتهای صنفی ،داد و ستد یا تجارت تشکیل می گردد ،در صورتی که
یک انجمن خیرخواه و غیرانتفاعی باشد یا فعالیت آن به نحوی باشد که برای اجتماع مفید تشخیص
داده شود می تواند طبق این قانون به عنوان یک شرکت تعاونی به ثبت برسد .اصطالح تعاونی شامل
شرکتی که هدف آن کسب سود و درآمد بیشتر برای پرداخت سود سهام یا سرمایه شرکت باشد ،نمی
گردد».
تعریف ارائه شده برای تعاون در کشور انگلستان بیشتر به تعاون به عنوان یک سازمان غیر
انتفاعی توجه دارد و لذا تعاونی های تولیدی در این تعریف مورد بی توجهی قرار می گیرد چرا
که رویکرد این تعاونی ها در برخی موارد انتفاعی و در راستای تولید سود برای اعضا می باشد .
آمریکا
قانون کاپر -ولستد که در سال 1922در کنگره امریکا تصویب گردید برای این که یک
سازمانی از نظر قوانین آمریکا تعاونی تشخیص داد شود سه شرط زیر را مطرح کرد :
-1تعاونی برای نفع متقابل اعضا به عنوان تولید کننده به فعالیت اشتغال داشته باشد .
-2همه اعضا از رای برابر برخوردار باشند و پرداخت سود به سرمایه اعضا نباید از 8درصد سهام
تجاوز کند .
-3تعاونی به معامله سرمایه های غیر عضو بیش از اعضا نپردازد .
شرکتهای تعاونی فروش محصوالت کشاورزی اولین شرکتهای تعاونی بودند که در آمریکا
تاسیس گردیدند و به طور کلی مفهوم تعاون با توجه به نوع خاص ی از روابط اقتصادی که
تجویز می کرد خیلی مورد پذیرش آمریکائیان به خصوص در بعد از جنگ جهانی اول قرار
گرفت و همین امر هم زمینه ای شد تا برخی سوء استفاده ها توسط تجار و سرمایه داران از
این مفهوم صورت گیرد و ولی در حالت کلی در جامعه آمریکا
در دوران معاصر بیش از 40درصد مردم عضو تعاونی ها هستند .
*فرانسه
از پیشگامان شرکتهای تعاونی هم در زمینه نظریه پردازی و هم در زمینه شکل گیری عملی
تعاونی ها به صورت نوعی ابزار سازماندهی اقتصادی می باشد .اولین صاحبنظران رشته
تعاون مانند فیلیپ بوشه،شارل فوریه و لوئی بالن نیز از این کشور بوده اند .انقالب
فرانسه به عنوان یکی از تحوالت مهم تاریخ جهان یکی از محرکهای اساس ی در زمینه رشد
نهضت تعاونی بوده است .همچنین شارل ژید به عنوان بنیانگذار مکتب نیم()Nime
صاحب نظراتی در زمینه تعاونیهای مصرف می باشد .
در قانون تعاون فرانسه شرکت تعاونی به شرح زیر تعریف شده است :
«شرکتهای تعاونی شرکتهایی هستند که با اشتراک مساعی اعضای خود برای جلب منفعت
عمومی از طریق تقلیل قیمت تمام شده کاال یا تقلیل قیمت فروش برخی از انها یا بعض ی
خدمات بوجود آمده اند .بدین جهت شرکتهای تعاونی وظیفه اشخاص واسطه و ثالث را
که باعث افزایش در قیمت کاال و خدمات می شوند خود راسا به عهده می گیرند».
در همین قانون هدف شرکتهای تعاونی نیز چنین تعریف شده است :
-1هدف شرکتهای تعاونی جلب منفعت برای اعضا است .
-2جلب منفعت برای اعضا از طریق کاهش قیمت تمام شده کاال و خدمات صورت می
گیرد .
-3شرکتهای تعاونی زمینه دسترس ی بدون واسطه اعضا به کاال و خدمات تولیدی دیگر
اعضای تعاونی را فراهم می آورد .
-4شرکتهای تعاونی با فراهم اوردن زمینه های مناسب فروش و بازاریابی کاالهای
تولیدی زمینه رشد تولید در جامعه را فراهم می کنند .
-5شرکتهای تعاونی به تقویت سرمایه اجتماعی اعضا کمک نماید .
تعریف شرکتهای تعاونی در ایران
اولین تعریف از شرکتهای تعاونی در ایران مربوط به قانون تجارت مصوب 1303می باشد
که این قانون در وهله اول برای تعاونی های تولید و مصرف ارائه شده بود .در این
تعریف شرکتهای تعاونی به عنوان سازمانهایی اقتصادی معرفی می شوند که وظیفه
تامین نیازهای اعضای خود در زمینه مایحتاج زندگی را دارا هستند چه این وسایل در
داخل تعاونی تامین شده باشند یا اینکه از سایر منابع تامین شده باشند ( .تعاونی های
مصرف روستایی که به توزیع انواع اقالم در بین کشاورزان اقدام می کردند از این نوع
قلمداد می شوند ) .
همچنین ذکر شده است که تقسیم سود و ضرر بین اعضا به نسبت سهم انها در تعاونی
خواهد بود و نیز اینکه هر شخص فارغ از میزان سهم خود از یک رای در تعاونی برخوردار
است .
اما اولین بار شرکت تعاونی به صورت رسمی در الیحه قانونی شرکتهای تعاونی مصوب 1334
تعریف شده است :
«شرکتهای تعاونی شرکتهایی هستند که بین اشخاص برای مدت نامحدود تشکیل می شوند و
تعداد شرکا و سرمایه آنها متغیر و نا محدود است و رفع احتیاجات خصوص ی و اصالح
وضع مادی و اجتماعی اعضا وظیفه اساس ی شرکتهای تعاونی قلمداد می شوند».
نقاط قابل توجه در این تعریف از شرکتهای تعاونی
-1مدت شرکت تعاونی نا محدود است.
-2سرمایه شرکت تعاونی متغیر است .
-3تعداد اعضا شرکت تعاونی متغیر است .
-4اعضای شرکت تعاونی اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند .به عبارتی اینکه
شرکتهای خصوص ی ،تعاونی ها و سازمانهای دولتی نیز می توانند به عنوان سهامداران
در شرکتهای تعاونی مطرح باشند .
-5توجه به شرکتهای تعاونی به عنوان اهرمهای توسعه در ابعاد اقتصادی -اجتماعی و
فرهنگی
تا سال 1370قوانین بخش تعاون ایران مربوط به سال 1350بود که در طی آن سال قانون شرکتهای تعاونی با 149ماده
تصویب و به مدت 5سال به اجرای آزمایش ی گذاشته شد .تعریفی که این قانون از تعاونی ارائه می کرد شبیه تعریفی
بود که در قانون 1334ارائه شده بود .اصالح این قوانین در بعد از پیروزی انقالب اسالمی در سال 1370صورت
گفت و اهداف هفت گانه زیر برای بخش تعاون تعریف گردید .
-1ایجاد و تامین شرایط کار برای همه
-2تامین وسایل کار برای همه
-3کمک به توزیع ثروت در جامعه
-4کاستن از نقش بخش دولتی در اقتصاد
-5قرار دادن مدیریت،سرمایه و منافع حاصله از تولید و خدمات در اختیار نیروی کاری که آن را تولید می کنند .
-6پیشگری از انحصارگرایی در عرصه تولید،فروش و عرضه مایحتاج مردم
-7گسترش حس همیاری و همکاری در بین مردم
سوال: 1شرکتهای تعاونی موجود در ایران تا چه حدی در راستای اهداف تعیین شده برای آنها عمل می کنند ؟
سوال -2چه موانعی در مسیر شکل گیری و فعالیت شرکتهای تعاونی در ایران وجود دارد ؟
سوال -3بخش تعاون را در اقتصاد ایران چگونه ارزیابی می کنید .؟
سوال -4تا چه حدی مایل هستید در ایند ه در قالب یک شرکت تعاونی به کسب و کار بپردازید ؟ توضیح برای بله یا خیر
زمینه های شکل گیری فرهنگ تعاون
به لحاظ تاریخی
ماهیت انسان به عنوان موجودی اجتماعی
نیاز به امنیت
نیاز به غذا
نیز به سرپناه
نیاز به تداوم حیات اجتماعی
نیاز به تشکیل گروههایی جهت حفاظت از منافع جمعی
توصیه های دینی(اي محمد در كارها با آنها مشورت كن یا و امرهم
شورا بينهم ،تعاونواعلي البرو تقوي و ال تعاونواعلي االثم و العدوان )
نمودهای عملی تعاون
همکاری بین انسانها شاید عامل اساس ی در زمینه فراهم اوری امکان استیالی او بر
طبیعت شده است و هر چه انسانها سازمان یافته تر ومتشکل تر شده اند به همان
میزان توانایی آنها برای تسلط بر طبیعت افزایش یافته است.بدین طریق انسانها
موفق به ایجاد تمدن گردیده اند که دراشکال زیر تکامل یافته است :
-1شکار دسته جمعی
-2دفاع دسته جمعی
-3اهلی کردن حیوانات
-4پایه گذاری روستاها و تمدن کشاورزی
-5ایجاد سیستم های آبیاری
-6ایجاد حکومتها
-7ایجاد شهرها و تمدن های شهری
و ....
زمینه های شکل گیری نهضت تعاونی در دوران مدرن
انقالب صنعتی
عده ای معتقدند که نظریات تعاون گرایی محصول تحوالت ناش ی از انقالب صنعتی در
انگلستان هستند .از جمله تحوالتی که در بعد اجتماعی بعد از انقالب صنعتی
انگلستان به وقوع پیوست می توان موارد زیر را ذکر کرد:
-1در نتیجه تضعیف و یا به هم ریخته شدن نظام فئودالی و با توجه به ارزش افزوده
باالیی که تولیدات صنعتی ایجاد می کردند؛کشاورزی از رونق افتاد .
-2سیل مهاجرت از روستاها به شهرهای صنعتی شروع گردید.
-3به دلیل افزایش عرضه نیروی کار در بخش صنعتی ارزش کار پایین افتاد .
-4بخش قابل توجهی از مهاجرین بیکار ماندند .
-5به دلیل نبود توانایی در کارگران برای دفاع از حقوق خود ،بخش ی از کارخانه داران به
جای پول نقدی مایحتاج و مواد غذایی کارگران را به آنها می دادند .
انقالب فرانسه
نتایج اصلی انقالب فرانسه را می توان به شرح زیر فهرست کرد:
تعریف جدید از رابطه فرد با جامعه
تعریف جدید از رابطه فرد با حکومت
تعریف جدید از انسان
تعریف جدید از معرفت
شکل گیری طبقه روشنفکر مستقل از کلیسا
به حاشیه رانده شدن دین از حکومت
کاهش قدرت کلیسا
کاهش قدرت فئودالها
شکل گیری طبقه بورژوازی جدید
USDA, RBS, CIR 11 Chapter 1 - What Are
?Cooperatives
دو نتیجه عمده انقالب فرانسه
-1لیبرالیسم سیاس ی
-2لیبرالیسم اقتصادی
لیبرالیسم اقتصادی متکی بر بنیانهای زیر بود :
لسه فر :عدم دخالت و کنترل دولت در امورات اقتصادی و برقراری روند طبعی در فرایند
معامالت اقتصادی
اوتی لیتاریسم :تاکید بر تعیقیب نفع شخص ی در هر نوع فعالیت اقتصادی و اینکه این امر در
نهایت به منفعت اقتصادی برای جامعه منجر خواهد شد .ادام اسمیت در کتاب ثروت ملل خود
می نویسد بهترین کشور آن است که انسانهای آن بتوانند با هم رقابت بی حد و حصر داشته
باشند و مبادالت تجاری آزاد،بدون انحصار و علم محور باشد .
بنتام به عنوان نظریه پرداز اصلی اوتی لیتاریسم آن را شامل چهار محور عمده می داند :
سودمندی ترجیح نفع شخص ی بر اخالقیات لذت تنها مظهر خیر -تالش برای بهره گیری از منافع عمومی به نفع اکثریت
لیبرالیسم اقتصادی با یک و نیم قرن حاکمیت در اروپا موجب نابسامانی های متعدد در زندگی مردم گردید و فقر
و نابرابری های اجتماعی را افزایش داد و بحرانهای جدی اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی را ایجاد کرد و بویژه
کارگران و زنان و کشاورزان در شرایط بسیار نامساعدی قرار گرفتند .
نظریه پردازان تعاونی
-1رابرت اون
محل تولد ولز1858-1771،
موسس سوسیالیسم نوین
موسس اولین تعاونی ها و جوامع تعاونی در امریکا و انگلستان
متاثر از نظریات مالتوس در زمینه عدم تعادل رشد جمعیت با تولید مواد غذایی
نکات اساس ی مورد تاکید آون:
مالکیت خصوص ی -حذف پول -حذف واسطه ها -انطباق تولید بر مصرف -زندگی جمعی
و اشتراکی
او شاید از اولین کارخانه دارانی بود که به مسائل رفاهی کارگران توجه نموده وتامین مسکن و شرایط زندگی بهتر برای کارگران را از وظایف خود به عنوان یک
کارفرما قلمداد می کرد .
استفاده از عوامل انگیزش ی غیر مادی مانند تشویق کارگران،برقراری روابط عاطفی با
آنها و احساس مسئولیت در برابر آنها از نوآوری های او قلمداد می شوند .
= -ایجاد فروشگاههای مخصوص برای کارگران ،فراهم اوری امکان تحصیل در
مدارس برای فرزندان کارگران ،ایجاد مدارس اختصاص ی برای فرزندان کارگران از
جمله اقدامات مهم او در زمینه حمایت از کارگران محسوب می شود .
در نتیجه مساعی او اولین قانون مربوط به کارگر و کارخانه که به نوعی منشورحقوق کارگران نیز محسوب می شود ،در پارملان انگلستان به تصویبب رسید .
به جای اصل و نسب او محیط و شرایط تربیتی را تعیین کننده ای مهم در نحوهرفتار افراد در جامعه می دانست .
ابتکارت آون
دهکده تعاونی
آون در امریکا با فروش بخش قابل توجهی از اموال خود ،زمینی به مساحت 12هزار
هکتار خرید و یک دهکده تعهاونی در انجا ایجاد کرد که یک تجربه سوسیالیستی
محسوب می شود .او این دهکده تعاونی را نیوهارمونی ( )New Harmonyنامید
و قوانین و مقرارت مربوط به آن را در مجموعه ای به نام اعالمیه استقالل اخالقی
منتشر کرد .
ویژگیهای نیوهارمونی
-1جمعیت حدود 1500نفر
-2مساحت 1500هکتار
-3اشتغال افراد در مزارع و کارخانه ها
-4آشپزخانه ،غذاخوری و اتاق های مطالعه مشترک
-5دهکده دارای تمامی امکانات رفاهی و امکانات اموزش ی و ..باشد .
-6مدیریت تمامی واحدهای تولیدی و خدماتی مجتمع به صورت جمعی و زیر نظر اعضای
دهکده
-7برابری بین اعضا در استفاده از امکانات و منابع دهکده
-8محل زندگی هر خانوار جداگانه بوده و توسط دهکده تامین شود .
-9از نظر تولید و مصرف دهکده خود کفا است .
-10مالکیت فردی در این دهکده مفهومی ندارد .
-11تولیدات مازاد بر نیاز ساکنان دهکده برای رفع نیازهای ساکنان می تواند به خارج از
دهکده صادر شود .
دالیل اضمحالل نیوهارمونی
عدم اعتقاد قلبی افراد حاضر در دهکده به اصول آون نادیده گرفته شدن ذات انحصار طلب انسانی از طرف آون بی مسئولیتی افراد عدم وجود روحیه جمعی در نزد افراد دهکده نبود انگیزه کار و تالش در نزد افراد به دلیل حذف مالکیت ناسازگاری برخی اندیشه های آون مانند نفی مذهب و مالکیت و زناشویی با عقاید وباورهای حاضرین در دهکده
• حذف پول
آون یکی ازعمده ترین دالیل شکست دهکده تعاونی را وجود پول می دانست و و لذا
پول را علت العلل جنایات و بی عدالتی ها و فقر معرفی کرد و لذا حذف پول از عرصه
مبادالت اقتصادی را گامی مهم در راستای نجات کل بشریت تصور می کرد .برای
همین منظور او فروششگاههای بنام «بورس ملی مبادله منصفانه کار» در انگلستان
ایجاد کرد .
عضویت در این فروشگاهها آزاد بود. ارزش گذاری روی کاالهای موجود در فروشگاه متناسب با کاری بود که برای انصرف شده بود .
-شخص در ازای تحویل هر جنس ی به فروشگاه کوپنهایی دریافت می کرد که به اواجازه می داد از کاالهای دیگر فروشگاه متناسب با میزان کوپن خود خریداری
نماید .
در این فروشگاهها پول به عنوان واسطه مبادله ،استفاده نمی شد. -تعداد اعضای این فروشگاهها در نهایت به 840نفر رسید .
•
اتحادیه کارگری
با تالشهای اون «اتحادیه کارگران وحدت بزرگ ملی» ایجاد شد .این اتحادیه را پدر
اتحادیه های کارگری کنونی انگلستان می دانند .این اقدام اون خشم کارفرمایان را بر
انگیخت اما در نهایت موجب تصویب شد که به کارگران اجازه تشکیل اتحادیه های
کارگری داده شود .
تعاونی پیشگامان منصف راچدیل
شش نفر از پیروان آون در شهر منچستر اقدام به تشکیل تعاونی راچدیل کردند که بر
پایه اندیشه های آون در زمینه حذف سود از مبادالت اقتصادی استوار بود و معتقد
بودند که نباید واسطه ای بین تولید کتننده و مصرف کننده وجود داشته باشد .هر
چند که آون بعدها با این اتهام که این شکل از تعاونی نوعی سرمایه داری محسوب
می شود با آن مخالفت کرد .
سن سیمون
اشراف زاده ای فرانسوی بود .
از پیشگامان طرح جامعه شناس ی به عنوان یک علم بود .
معتقد به مشارکت همگانی در سیاست و آزادی خواه بود .
او را پدر سوسیالیسم نیز می توان نامید .
معتقد به حذف مالکیت خصوص ی بود
صنعت گرایی را الزمه تمدن بشری می دانست .
توزیع برابر را توزیع فقر می دانست و طرفدار نابرابری اجتماعی بر مبنای قابلیت
های افراد بود .
معتقد به لزوم حکومت تولید کنندگان و عاملان بر جهان بود .
تعاون و همکاری را روح جامعه می دانست .
مارکس او سوسیالیست بناپارتی یا سوسیالیست طرفدار دولت نامید .
اشتراکی کردن وسایل تولید از اندیشه های او محسوب می شود .
فیلیپ بوشه
از پایه گذاران سوسیالیسم مسیحی است.
اندیشمندی بود که مذهب و افکار سوسیالیستی را با همدیگر تلفیق کرد .
معتقد به تامین سرمایه از سوی دولت برای ایجاد کار برای کارگران بود .
لزوم مالکیت کارخانه ها و واحدهای تولیدی توسط کارگران را مطرح کرد..
یکی از بانیان اقتصادی نقشه و لزوم برنامه ریزی در اقتصاد است که به بر مینای
اندیشه های او برنامه های کوتاه مدت ،میان مدت و بلند مدت توسعه اقتصادی
در کشورهای جهان اجرا می شود ( .مانند برنامه های توسعه 7ساله ،پنجساله و
برنامه های چشم انداز و )...
معتقد به حذف رقابت برای فروش از فعالیتهای تولیدی بود و متناسب سازی
عرضه و تقاضا را راه حل این امر می دانست .
بانی شرکتهای تعاونی تولید کارگری می باشد که در آن کارگران مالک کارخانه ای
می باشند که در آن کار می کنند که دارای ویژگیهای زیر است :
کار گران هم مالک و هم کارگر واحد تولدی هستند . در عین اینکه کارگران مالک واحد تولیدی هستند قراردادی نیز برای تعییندستمزد خود با کارخانه منعقد می کنند .
نمایندگان کارخانه از طرف کارگران انتخاب می شوند . دستمزد هر کس بر اساس قرارداد منعقده و بر اساس میزان کار و مهارت فردتعیین می شود .
دستمزد کارگان از محل درآمد شرکت پرداخت می شود. 20درصد درآمد باقیمانده برای ازدیاد و تشکیل سرمایه در کارخانه مصرف میشود و بقیه بین شرکا به نسبت کارشان تقسیم می شود .
سرمایه شرکت مشمول قوانین ارث نیست و قابلیت انتقال ندارد . شرکت مادام العمر است و خروج اعضا نمی تواند باعث انحالل ان شود . سرمایه شرکت متعلق به شرکت است و تک تک شرکا سهمی انفرادی و قابلبرداشت از آن ندارند و لذا منبع باثباتی از اشتغال برای افراد است .
استخدام کاگران غیر عضو در شرکت ممنوع است .که در صورت ضرورت برای استفادهاز کارگران خارج از شرکت باید مدت قرارداد محدود باشد .
توسعه کارخانه باید توسط منابع مالی شرکت و نیز کمک های دولتی انجام شود . دولت علیرغم حمایت مالی از این تعاونیها نباید در امورات انها دخالت کند .انتقادات وارده به دیدگاههای بوشه
انحالل شرکت غیر قابل اجتناب است . تضاد منافع بین کارگان ماهر و غیر ماهر را نادیده می گیرد . احتمال پذیرش اعضای جدید کم است . -امکان بهره کش ی از اعضای جدید توسط اعضای قدیمی وجود دارد .
شال فوریه
متولد بزانسون 1772
فیلسوف ،اقتصاد دان و نظریه پرداز سوسیالیسم
مهمترین کتاب وی صنعت دروغین نام دارد که در آن به انتقاد از نظام سرمایه
داری پرداخته است .
متاثر از آرای سن سیمون و آون بود .
تولید را راه حل مقابله با تورم و افزایش قیمت ها می دانشت .
برخی منتقدانش او را به خیالبافی متهم کرده اند .
ایجاد اجتماع تعاونی موسوم به فاالنستر از ابتکارت اوست .
فالنستر از ترکیب دو واژه فاالنژ به نام دسته نظامیان و موناستر به مفهوم صومعه
بوجود امده است .
ِویژگیهای مورد نظر فوریه برای فاالنستر :
دارای آب فراوان و کشتزارهای مستعد وسعت 400هکتارUSDA, RBS, CIR 11 Chapter 1 - What Are
?Cooperatives
دارای تاسیسات صنعتی ،کشاورزی و خانه های مسکونی مجهز به اماکن فرهنگی و تفریحی جمعیت 1620نفر نیمی از جمعیت مرد و نیمی زن هستند غذا و امکانات رفاهی توسط فاالنستر برای همه اعضا و به طور اشتراکی تهیه میشود .
همه کارکنان در فاالنستر باید کار کنند . کارها متنوع و بر مبنای عالیق افراد به انها واگذار می شود . کارهای خدماتی بر عهده کودکان است . نابرابری و فاصله طبقاتی در فاالنستر پذیرفته شده است. سود فالنستر بین اعضا توزیع می شود و سهم هر کس بر اساس مسزان سرمایه،کار و استعدادش فرق می کند .
اداره امور فاالنستر توسط هیات مدیره است که توسط اعضای فاالنستر تعیینمی شوند .
در فاالنستر مزد بگیری لغو شده و داد و ستد وجود ندارد و همه اعضا در محیطیتعاملی با همدیگر زندگی می کنند .
فاالنسترها واحدهای اشتراکی برای مالکیت نیستند بلکه مکانی برای تجمعسرمایه های کوچک افراد می باشند .
مجتمع هایی بر پایه عقاید فوریه در آمرکا ایجاد شدند که همه نیز با شکست
مواجه شدند .
در روسیه ،اروپای شرقی و فرانسه نیز تجربه شد .
تجربه موفق فاالنستر در سرزمین های اشغالی در واحدهای موسوم به کیبوتص
اجرا شد و تا بحال نیز تداوم داشته است .
یکی از تجربه های موفق برای مجتمع تعاونی توسط گودن در شهر گیز آملان اجرا
شد و او به مدت 8سال این مجتمع را اداره کرد و امکانات رفاهی برای جوانان
،کارگران و گروههای مختلف فراهم کرد ولی سپس او با این بهانه که
سوسیالیستی خطرناک است بازداشت و مجتمع او از هم پاشید .
USDA, RBS, CIR 11 Chapter 1 - What Are
?Cooperatives