DİSMORFOLOJİ

Genetik Hastalıkların Önemi

Süt çocuğu ölümlerinin % 20-30 Post-neonatal ölümlerin % 30-50 Pediatri kliniğine başvuruların % 11.1  Pediatri kliniğine yatanların % 18.5

Erişkin hasta başvurularının % 12   Kalıtımı bilinen kanser oranı % 15 Mental retardasyonların % 50    

Genetik Hastalıklar

Tek gen hastalıkları % 15-20



Kromozomal hastalıklar % 6-7



Multifaktöryel-poligenik hastalıklar % 20-25 Teratojen hastalıklar % 3-5



Sebebi bilinmeyen: % 35-45 * İzole veya multipl malformasyonlar * Mental gerilikler * Diğer

 

Genetik Hastalıkların Sıklığı

Canlı doğumda %8-10

Çocukluk Erişkin

Tek gen hastalığı

3.6/1000 2/100

 otosomal dominant 1.4/1000 1.1 /100 otosomal resesif 1.7/1000 0.7/100 X-e bağlı 0.5/1000 0.2/100 Kromozom hastalığı Multifaktöryel

5/1000 6/1000 46.4/1000 60/100

  Kongenital majör malformasyon % 2-3 

Pediatride Genetik; “Dismorfolji”

 Morfolojinin normalden sapması  Konjenital anomalilerle ilk karşılaşan pediatri uzmanlarıdır.

 1960 yılında Dr.David Smith insan konjenital malformasyonlarını tanımladığı ilk kitap yayınlandı.

***Çocuklarda genetik hastalıkların büyük bölümü **multifaktöriyel kalıtımla** geçen konjenital anomalilerdir.

Konjenital Anomaliler

Konjenital anomaliler embriyo, fetus ve yenidoğanda intrinsik bir anomaliye bağlı  olarak ortaya çıkan, yapısal bozukluklardır.

Bu malformasyonlar vücudun dışında veya içinde, makroskopik veya mikroskopik, tek(izole) veya multipl olarak bulunabilir. Konjenital malformasyonlarla hücresel ve konjenital anomalileri oluştururlar.  moleküler düzeydeki diğer bozuklar bir arada

Konjenital Anomaliler 1

1. Majör Anomaliler

Önemli işlevsel ve estetik sonuçlar doğuran düzeltilmediğinde normal yaşam beklentisini kısaltan anomalilerdir. Yenidoğanda görülme sıklığı yaklaşık %2 3’tür.

Pilor stenozu, katarakt, yarık damak- dudak, spina bifida  •

Konjenital Anomaliler 1

2. Minör anomaliler

• oluşturmazlar. Etnik gruplarda farklılık göstermekle beraber %10 20 oranında görülürler.

Bu anomaliler

genellikle izoledir

ve aile bireyleri arasında

sıklıkla otozomal dominant kalıtım

gösterirler.

İzole minör anomalilerin klinik önemi olmasa da • birkaç tanesi bir arada olduğunda morfogenezdeki bir bozukluk açısından ipucu verebilirler.

Café au lait lekeleri, epikantus, elde klinodaktili  • •

Konjenital Anomaliler 2

 Morfogenezde meydana gelen hataların gruplanması prognoz hakkında da bilgi verici olur.

 1.

2.

3.

4.

Morfogenezde meydana gelen hatalara göre 4 grupta toplanır; Malformation.

Deformation.

Dysplasia.

Disruption.



Malformasyon

Prenatal gelişim döneminde meydana gelen kalıcı özellikli yapısal/fonksiyonel değişimlerdir. Gerçek mekanizma bilinmemekle birlikte çoğu embriyonik hücre proliferasyonu, farklılaşması, göçünde meydana gelen hatalar sonucu oluşmaktadır.

Yenidoğanda görülme sıklığı yaklaşık %2-3’tür.

Örneğin; Kardiyak septal defekt .



Deformasyon

Çoğunlukla son trimesterde normal gelişimini sürdürmekte olan fetusun, anormal- mekanik zorlanması sonucu ortaya çıkan defektleridir Fetustan kaynaklanan herhangi bir problem yoktur, fakat mekanik zorlama morfogenezi değiştirir. Örneğin Kalça çıkığı , yumru ayak, pes ekinovarus



Displazi

Doku veya doku komponentlerinde hücrelerin anormal organizasyon ve/veya bozuk fonksiyonlarından kaynaklanan morfolojik anomalilerdir Burada bir organın bir kısmının veya vücudun bir kısmının değil dokunun defekti söz konusudur.

Örneğin; Hemangiomlar, metabolik veya endokrinolojik anomaliler Doku displazileri kalıcıdır ve yaşla giderek ağırlaşabilir.



Disrupsiyon

  Normal gelişmekte olan fetusun intrauterin yaşamın bir evresinde mekanik vasküler veya enfeksiyöz nedenlere bağlı olarak hasara uğraması sonucu ortaya çıkan anomalilerdir.

Genellikle anomali lokaldir ve bitişik yapılar normaldir.  Büyük çoğunluğu sporadiktir.

Örneğin:

sekansı

Amniyon zarının yırtılması ile oluşabilen fibröz bantlar veya oligohidromniyos nedeniyle fetal doku ve organların gelişiminin bozulması ile oluşan amniotik band

Malformasyon Deformasyon Disrupsiyon

Konjenital Anomaliler 3

Klinik olarak 4 grupta sınıflandırılır; Sendromlar

.1

Sekanslar

.2

Asosiasyonlar

.3

Kompleksler

.4

1. Sendromlar

:

Eş ve özgün bir nedene bağlı anomalilerin oluşturduğu klinik tablodur.

Hiçbir konjenital anomali özgün bir sendromun patognomonik bulgusu değildir Örneğin; Down Sendromu Morquio Sendromu gibi

2.Sekanslar :

Tek primer defekten kaynaklanan bir anomalinin yol açtığı sekonder defekt ve anomaliler topluluğudur.

Örneğin: Pierre-Robin Sekansı : - Primer anomali

mandibuler hipoplazi

9. haftada başlayan hipoplazi sonucu dil yerleşimi geride kalıyor buna bağlı olarak da yarık damak oluşuyor.

ETYOLOJİ PATOGENEZ FENOTİP

Oligohidramnios Ekstrensek mandibular deformasyon Nörojenik hipotoni Mandibular hareket eksikliği Büyüme geriliği Intrensek mandibular Robin sequence hipoplazi Bağ dokusu hastalığı Intrensek mandibular hipoplazi ve damağı döşeyen bağ dokusu yetmezliği

3.Asosiasyonlar

Anomalilerin rastlantısal olmayan, bir örnek oluşturacak şekilde bir arada bulunmasıdır. Ancak bu durumlar sendrom olarak tanımlanmalarına yetememektedir.

Örneğin : VATER , CHARGE , MURCS .

VATER Asosiasyonu: V ertebra anomalisi, VSD A nal atrezi T rakeo-özofagial fistül E sophagial atrezi  R adyal displazi, Renal anomali

CHARGE

Coloboma Heart defect (TOF,VSD) Atresia choanae Growth retardation Genital hypoplasia Ear anomalies

4. Kompleksler

:

Embriyonal gelişim sırasında vücudun aynı bölgesinde bulunan farklı yapıların anomalileridir örneğin: Sacral agenesis.

4.

5.

6.

1.

2.

3.

Dismorfik Çocuğa Yaklaşım

Bilgi Toplama:

Aile ağacı analizi Aile ve prenatal öykü Klinik İnceleme : a. İnspeksiyon b. Ölçümler c. Aile incelemesi Ön tanı Genetik Testler Genetik Danışma

Pedigri Çizimi

 En az 3 kuşak çizilmeli.

 Erkekler solda olmalı .

 Roma rakamları kuşakları tanımlar.

 Arap rakamları her kuşaktaki bireyleri tanımlar.

      

Bazı Klinik Bulgular direkt tanıya yönlendirir (pearls of dysmorphology ):

Geniş el/ayak başparmağı– Rubinstein Taybi sendromu, İris Heterochromia iridis – Waardenburg sendromu.

Sindaktili– Apert sendromu.

Inverted nipples – Congenital disorder of glycosylation.

Yele boyun – Turner ve Noonan sendromu.

İri çekik gözler ve kıvrık kirpikler – Kabuki- make-upS. Siorfri – Cornelia de Lange Sendromu

Rubinstein-Taybi S

Apert S.

Waardenburg S.

Kabuki Makeup S.

Corneli de Lange S

Ölçümler

Persentiller önemli

Boy Klio   Baş çevresi  rutin muayenenin olmazsa olmazıdır.

Ölçümler

Ölçümler

Ölçümler

Sık kullanılan yüz ölçümleri

(1) Interpupiller aralık, (2) Iç kantal aralık, (3) Dış kantal aralık, (4) interalar aralık, (5) Filtrum uzunluğu, (6) Üst dudak kalınlığı, (7) Alt dudak kalınlığı (8) Interkommisural aralık

Hipertelorizm, Hipoltelorizm, Epikantus

3D Facial Photographs.

Laboratuvar 1

 Konjenital anomalili çocuklarda mutlaka 3 sistem görüntülemesi gerekir; MSS KVS Üriner-Genital Sistem    Biyokimyasal ve Metabolik testler İskelet displazileri için X-ray Denver veya IQ testleri gibi nörolojik- mental gelişime yönelik testler

Laboratuvar 2

Genetik Testler;

Kromozom Analizi (Karyotip analizi) Gen Analizleri (Mutasyon analizi)

  

Tanıya ulaşmada pozitif bulgular

Aile öyküsü Klinik Bulgular Laboratuvar Ön Tanı sonrasında genetik testler Kesin Tanı (!!!???) Genetik Danışma

Genetik Danışma; 1.

2.

3.

4.

5.

Danışmada ebeveynin ikisi de bulunmalı Yönlendirici olmamalı

Anlaşılır olmalı !!!

Görseller kullanılmalı Ailenin ihtiyaçlarına cevap verebilmeli.

Takip neden gerekli;  Tanı kesinleşmemişse  Diğer aile üyelerine riskler konusunda danışma için  Yeni tanı yöntemleri geliştiyse  Hastalığın gidişatı için

Kuşkular konjenital anomaliler büyüme geriliği mental gerilik Analiz Öykü Pedigri Aile Gebelik ve Doğum Büyüme - Gelişme Önceki laboratuvar ve görüntüleme sonuçları Fizik Muayene Anatomik bölgeler Organ sistemleri Ölçümler Fotoğraflama

Özetlersek

Laboratuvar Testleri Sentez Pozitif bulgular Patternin tanımlanması Diğer olgularla kıyaslama Kişisel tecrübe Literatür Konfirmasyon Ailede benzer olgu olması Genetik Testler Müdahale Tedavi Genetik Danışma Takip