Transcript Κρήτη -Μεσσαρά

Κρήτη -Μεσσαρά

Η Μεσαρά είναι η μεγαλύτερη πεδιάδα της
νότιας Κρήτης στον Νομό Ηρακλείου. Η εν
λόγω πεδιάδα εκτείνεται από ανατολικά προς
δυτικά στη νότια ακτή της Κρήτης. Βόρεια
συνορεύει με την οροσειρά του Ψηλορείτη,
ενώ νότια με την οροσειρά των Αστερουσίων.
Πρόκειται για μια παράλια πεδιάδα, αφού
νοτιοδυτικά βρέχεται από τον ομώνυμο κόλπο,
που αποτελεί τμήμα του Λιβυκού πελάγους.
Ένας ποταμός, ο Γεροπόταμος, διασχίζει αυτή
την πεδιάδα και εκβάλλει στον κόλπο της
Μεσαράς, στο δήμο Τυμπακίου. Δυο
παραπόταμοι που καταλήγουν στον
Γεροπόταμο είναι ο ποταμός Κουτσουλίδης και
ο ποταμός Μάγερας, στο δ. Τυμπακίου. Τα
τελευταία χρόνια στην περιοχή έχει
δημιουργηθεί μια τεχνητή λίμνη, το φράγμα
της Φανερωμένης, με σκοπό την άρδευση
ολόκληρης σχεδόν της πεδιάδας. Άλλος
κοντινός ποταμός είναι ο Πλατύς, ο οποίος
έρχεται από το νομό Ρεθύμνης και εκβάλλει
στην Αγία Γαλήνη. Μερικά από τα χωριά που
είναι κτισμένα στην κοιλάδα της Μεσαράς
είναι οι Μοίρες, το Τυμπάκι, οι Άγιοι Δέκα, το
Ασήμι, που είναι και έδρες δήμων, καθώς και
άλλοι μικρότεροι οικισμοί.
Κρήτη -Μεσσαρά



Η Μεσσαρά φιλοξενεί εκτεταμένες καλλιέργειας
ελιάς από όπου προέρχεται μεγάλο μέρος του
εξαιρετικής ποιότητας κρητικού ελαιολάδου,
καθώς και αμπέλια, κηπευτικές καλλιέργειες
τόσο υπαίθριες όσο και θερμοκηπιακές. Μεγάλο
μέρος των προϊόντων που παράγονται στη
Μεσσαρά διατίθενται στην εσωτερική ελληνική
αγορά ενώ γίνονται και εξαγωγές ελαιολάδου,
φρέσκων σταφυλιών καθώς και άλλων
προϊόντων στις αγορές της Γερμανίας, της
Αγγλίας, της Ιταλίας και άλλων χωρών.
Στη Μεσαρά βρίσκονται περιοχές με ιδιαίτερο
αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Εκεί βρίσκονται ίχνη
πολιτισμού από την Μινωική εποχή, καθώς
περιέχει παγκοσμίως γνωστούς αρχαιολογικούς
χώρους όπως η Φαιστός και η Γόρτυνα. Άλλοι
λιγότερο γνωστοί αρχαιολογικοί χώροι είναι η
Αγία Τριάδα, ο Κομός και τα Μάταλα.
Στην πεδιάδα φιλοξενείται η Γεωργική Έκθεση
Μεσαράς που λαμβάνει χώρα κάθε 2 χρόνια
στους Βώρους από το 1988 και αποτελεί πλέον
θεσμό για την περιοχή καθώς έχει συνεισφέρει
αποτελεσματικά στη γεωργική ανάπτυξη της
περιοχής, πράγμα που φαίνεται και από την
επιτυχή διεξαγωγή της.
Πανοραμικές φωτογραφίες
ΜΝΗΜΕΙΑ
Φαιστός


Η Φαιστός είναι κτισμένη πάνω σε χαμηλό λόφο
(υψόμετρο 100 μ. περίπου από την επιφάνεια της
θάλασσας), στα νότια του ποταμού
Γεροπόταμου, του αρχαίου Ληθαίου, και
δεσπόζει στην εύφορη κοιλάδα της Κάτω
Μεσαράς, που περιτριγυρίζεται από επιβλητικά
βουνά (Ψηλορείτης, Αστερούσια, Λασιθιώτικα
Βουνά). Στα νότια εκτείνεται το Λιβυκό
πέλαγος.
Η Φαιστός αποτελούσε ένα από τα
σημαντικότερα κέντρα του μινωικού πολιτισμού
και τη σπουδαιότερη σε πλούτο και δύναμη
πόλη της νότιας Κρήτης. Αναφέρεται στα
κείμενα αρχαίων συγγραφέων (Διόδωρος,
Στράβωνας, Παυσανίας) ενώ μνημονεύεται και
από τον Όμηρο. Ανήκει στις τρεις σημαντικές
πόλεις που ίδρυσε στην Κρήτη ο Μίνωας. Κατά
τη μυθολογία στη Φαιστό βασίλεψε η δυναστεία
του Ραδάμανθυ, γιου του Δία και αδελφού του
Μίνωα. Ο Όμηρος αναφέρει τη συμμετοχή της
στον Τρωικό πόλεμο και τη χαρακτηρίζει πόλη
''καλά κατοικημένη''. Η περίοδος ακμής της
Φαιστού ξεκινά με την είσοδο της Κρήτης στην
Εποχή του Χαλκού στα μέσα της 3ης χιλιετίας
π.Χ, όπου δημιουργούνται οι βάσεις για το
μινωικό πολιτισμό.
Φαιστός

Η κατοίκηση στη Φαιστό αρχίζει από τη νεολιθική
περίοδο οικισμός. Στα μέσα της 3ης χιλιετίας π.Χ.,
άρχισε η χρήση των μετάλλων γεγονός που ευνοεί την
ανάπτυξη της πόλης. Το πρώτο ανάκτορο χτίστηκε στα
1900 π.Χ. περίπου και μαζί με τα άλλα γύρω κτίσματα
είχε έκταση 18.000 τετραγωνικά μέτρα, λίγο μικρότερη
από εκείνη του ανακτόρου της Κνωσού. Ο μεγάλος
σεισμός που έγινε κοντά στο 1700 π.Χ. ήταν η αιτία της
καταστροφής του, όπως και της Κνωσού. Στη θέση του
οικοδομήθηκε νέο, επιβλητικότερο, στο οποίο ανήκουν
και τα περισσότερα αναστηλωμένα σήμερα λείψανα,
ενώ έχουν αποκαλυφτεί και αρκετά τμήματα του
πρώτου ανακτόρου. Η μινωική πόλη αναπτύσσεται
γύρω από το ανακτορικό κέντρο σε μεγάλη έκταση. Η
Φαιστός ήταν η έδρα του άρχοντα-βασιλιά που έλεγχε
όχι μόνο τον πλούσιο κάμπο της Μεσαράς αλλά και
τους οικισμούς στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και την
έξοδο προς τη θάλασσα και τα λιμάνια του κόλπου της
Μεσαράς. Μετά την καταστροφή του ανακτόρου (15ος
αι. π.X.) η πόλη της Φαιστού συνεχίζει να κατοικείται
στα μυκηναϊκά χρόνια και στη γεωμετρική εποχή (8ος
αι. π.X.). Έτσι, η Φαιστός συνεχίζει να ευημερεί κατά
την αρχαϊκή, κλασική και ελληνιστική περίοδο μέχρι
την στιγμή όπου η Γόρτυνα, που ήταν αντίπαλος της,
την καταστρέφει το 200 π.Χ.
Αρχαία Γορτυνα




Το όνομά της η Γόρτυνα, το πήρε σύμφωνα με μία
παράδοση, από τον Γόρτυνα, γιό του Ραδάμανθυ, του
βασιλιά της Φαιστού και αδερφού του Μίνωα, ο οποίος
και την ίδρυσε.
Μία άλλη παράδοση θέλει ιδρυτή της τον Γόρτυνα, ο
οποίος αυτή τη φορά είχε καταγωγή από την Τεγέα της
αρκαδικής Γορτυνίας.
Τρίτη παραλλαγή του μύθου κάνει αναφορά στην
Γόρτυνα ως ιδρύτρια της πόλης, βασίλισσα της Κρήτης
και μητέρα του βασιλιά Ταύρου
Υπάρχουν αποδείξεις ανθρώπινης παρουσίας στην
Αρχαία Γόρτυνα που χρονολογούνται από την Νεολιθική
εποχή (7000 π.Χ.). Τα περισσότερα τέχνεργα που
αποκάλυψαν οι αρχαιολογικές ανασκαφές
χρονολογούνται στη Μινωική εποχή, καθώς και κάποια
της Δωρικής (1100 π.Χ.). Η πόλη της Γόρτυνας
κατόρθωσε να ξεπεράσει ακόμα και την Φαιστό κατά
την πρώτη χιλιετία π.Χ., η οποία ήταν η σημαντικότερη
πόλη της Κρήτης κατά την Μινωική εποχή. Η Γόρτυνα
συνέχισε να αναπτύσσεται και υπό την Ρωμαϊκή
Αυτοκρατορία, οπότε και έγινε η μεγαλύτερη πόλη και
πρωτεύουσα της Κρήτης και της Βόρειας Αφρικής. Η
πόλη καταστράφηκε το 828 μ.Χ. από Άραβες εισβολείς.
Στη Γόρτυνα κατασκευάστηκε ένας από τους πρώτους
Χριστιανικούς ναούς καθώς και καθεδρικός ναός του
Αγίου Τίτου, πρώτου επισκόπου της Κρήτης, η οποία
ανεγέρθηκε τον 6 αιώνα μ.Χ. και τα ερείπια της
σώζονται μέχρι σήμερα
Καθεδρικός ναός του Αγίου Τίτου
Αρχαία Γορτυνα
Ωδείο της Γόρτυνας
H "Mεγάλη Eπιγραφή" με τον Kώδικα Δικαίου που
βρίσκεται στο βόρειο κυκλικό τοίχο του Ωδείου της
Γόρτυνας
Αεροφωτογραφία των ερειπίων της
αρχαίας Γόρτυνας στους νοτίους πρόποδες
της Ίδης
ΦΥΣΙΚΕΣ ΟΜΟΡΦΙΕΣ
Οικοσυστήματα Μεσσαράς
Το μεσογειακό κλίμα (ήπιοι και υγροί χειμέωνες-θερμό και ξηρό καλοκαίρι ) ευννοούν την αναπτυξη
φρυγανικών οικοσυστημάτων.
Φυτά φρυγανικών οικοσυστημάτων: φασκομηλία,
θρούμπι, θυμάρι, λαδανιά, χαρουπιά, γαλατσίδα ,
χαμηλοί σκληρόφυλλοι θάμνοι κ.α
Φρυγανικά Οικοσυστήματα
Στην πεδιάδα της Μεσσαράς και στους λόφους γύρω από
αυτήν ευδοκιμεί η καλλιέργεια ελιάς. Στην Κρήτη
Αμερικανοί διαιτολόγοι εξέτασαν το φαινόμενο της
μακροζωίας των Κρητικών και δεν πίστευαν στα μάτια τους!
"Πόσο λάδι τρώνε, θεέ μου", αναφώνησε ο διεθνούς φήμης
γιατρός και πρωτοπόρος σε θέματα διατροφής Ancel Keys,
βλέποντας την πράσινη σαλάτα να κολυμπά κυριολεκτικά
στο ελαιόλαδο. Στην ουσία ο Keys επανέλαβε εκείνο που
είχαν προσέξει κατά τους προηγούμενους αιώνες οι
περιηγητές που έδειξαν ενδιαφέρον για την καθημερινή ζωή
των Κρητών.
Σήμερα πιστεύεται πως το ελαιόλαδο είναι το μεγαλύτερο
μυστικό της κρητικής διατροφής και μακροζωίας. Έρευνες
που έγιναν και γίνονται σε Ευρώπη και Αμερική
αποκαλύπτουν πως το ελαιόλαδο όχι μόνον προστατεύει την
καρδιά, αλλά βοηθά στην καλή λειτουργία πολλών οργάνων.
Δρα ευεργετικά σε μια σειρά ασθενειών, πχ. μειώνει τη
χοληστερόλη, έχει αντιοξειδωτική δράση, προστατεύει από
καρκίνους και βοηθά στη λειτουργία του ήπατος. Ιδανικό
για διατροφή ανθρώπων πάσχοντες από διαβήτη.
Το κρητικό λάδι, γνωστό στον κόσμο για την ποιότητά του,
δεν είναι βιομηχανικό αλλά φυσικό προϊόν που βγαίνει από
απλή σύνθλιψη της ελιάς, χωρίς εκχυλίσματα και
βελτιωτικά. Είναι το καλύτερο,ελαφρύτερο και γευστικότερο
ελαιόλαδο του κόσμου.
Καλοί Λιμένες
Ήταν το πρώτο λιμάνι της Ελλάδας όπου έφθασε
το πλοίο με τον απ. Παύλο στο ταξίδι προς τη
Ρώμη. Η πορεία τους προς τους Καλούς Λιμένες
δεν ήταν στα σχέδια του πλοιάρχου, ήταν όμως
αναγκαστική καθώς λόγω βορειοδυτικών
ανέμων παρασύρθηκαν από την αρχική πορεία
τους και αναγκάστηκαν να αγκυροβολήσουν
εκεί. Λόγω του ότι το ταξίδι ήταν επικίνδυνο ο
Παύλος πρότεινε να μείνουν εκεί το χειμώνα,
κάτι που όμως δεν έγινε δεκτό από τον
εκατόνταρχο και τους ναύτες (Πράξ. 27:9-12).
Ίσως γιατί αν και θεωρείτο το καλύτερο φυσικό
λιμάνι στη νότια Κρήτη, δεν παρείχε προστασία
από ανέμους και θύελλες νοτιοανατολικών
κατευθύνσεων και μάλιστα την περίοδο του
χειμώνα. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα. Έτσι
ξεκίνησαν για τον Φοίνικα. Εκ των υστέρων ο
Παύλος δικαιώθηκε γιατί στον Φοίνικα δεν
έφθασαν ποτέ.
Καλοί Λιμένες
Οἱ Καλοί Λιμνιῶνες, ὅπως τούς λέει ὁ Λαός, εἶναι ἕνας ἀπό τούς λίγους ὅρμους στά
νότια παράλια τῆς Κρήτης, σχετικά ἀσφαλής. Ἡ ὀνομασία εἶναι πανάρχαιη, ἀφοῦ
ἀναφέρεται στίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων (27,8): ...ἤλθομεν εἰς τόπον τινά
καλούμενον Καλούς Λιμένες.
Ὅταν τό ἔτος 60 μετέφεραν τόν Ἀπόστολο Παῦλο στή Ρώμη νά τόν δικάσουν, τό
πλοῖο πέρασε ἀπό τά νότια παράλια τῆς Κρήτης. Ἡ γραμμή ἐπικοινωνίας τῆς
Εὐρώπης μέ τίς ἀκτές τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου καί τήν Αἴγυπτο, περνοῦσε τότε,
ὅπως καί σήμερα, ἀπό τίς νότιες ἀκτές τῆς Κρήτης.
Καλοί Λιμένες
Φωτογραφία: Η σπηλιά του
Αγίου Παύλου
Αγιοφάρραγγο


Αγιοφάραγγο, μοναδικό στολίδι της Μεσαράς και του
Δήμου Μοιρών, μνημείο ασκητισμού και ιερός τόπος
από τα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού. Το όνομα του
προέκυψε από το γεγονός ότι ήταν τόπος που ζούσαν
πολλοί ασκητές. Καταλήγει σε μία καταπληκτική
παραλία με αμμουδιά και κρυστάλλινα νερά.
Τα φαράγγια έχουν σπουδαία αισθητική αξία και
παρουσιάζουν εναλλαγή τοπίων, με μεγάληποικιλότητα
φυτών και ζώων. Η χλωρίδα συνίσταται από πολλά
ενδημικά είδη, όπως το Limonium creticum, το οποίο
είναι τοπικό ενδημικό. Υπάρχει μεγάλη ποικιλότητα
μικρών φυτοκοινωνιών. Ανάμεσά τουςαναπτύσσονται
συστάδες με Nerium oleander, μια μικρή συστάδα
Phoenix theophrastii στην περιοχή του Μάρτσαλου, ένα
μικρό δάσος με Juniperus phoenicea, μακκία Oleo Ceratonion (matorral) και φρύγανα. Στην αμμώδη
παραλία ωοτοκεί η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta,
καθιστώνταςτην περιοχή μια από τις τρεις
σημαντικότερες για το είδος στην Ελλάδα. Η πανίδα
περιλαμβάνει επίσης άλλα αμφίβια και ερπετά, καθώς
και θηλαστικά προστατευόμενα από τη Συνθήκη της
Βέρνης. Υπάρχουν επίσης ενδημικά ασπόνδυλα,
ορισμένα από τα οποία είναι τοπικά ενδημικά, όπως τα
σαλιγκάρια Albinaria terebra(ενδημικά της Νότιας
Κρήτης), Helicopsis bathytera (ενδημικά της Κρήτης και
της Καρπάθου) και Mastusturgidus (ενδημικό του
Αιγαίου).
Μάρτσαλος

Ο Μάρτσαλος είναι ένα φαράγγι μήκους
περίπου 2χλμ., που αρχίζει από το βορρά και
καταλήγει στο Λιβυκό Πέλαγος σε μια μικρή
γραφική παραλία. Βρίσκεται πάνω στον όγκο
των Αστερουσίων Ορέων ανάμεσα στο Κεφάλι
(Ακρωτήριο Λίθινο) και το Αγιοφάραγγο.
Στην παραλία του αποβιβάστηκε ο Απόστολος
Παύλος κατά τη μεταφορά του στη Ρώμη. Στο
μέσο του υπάρχει η σπηλαιώδης εκκλησία της
Παναγίας η οποία λέγεται και Παναγία στο
Μάρτσαλο, που χρονολογείται από τα πρώτα
χριστιανικά χρόνια και πιστεύεται ότι
λειτούργησε και ως κατακόμβη, όπου
κατέφευγαν οι χριστιανοί για να γλιτώσουν
από τους διωγμούς των εκάστοτε κατακτητών.
Γύρω από την εκκλησία υπάρχουν λαξευμένα
στους βράχους κελιά-σπήλαια και ίχνη
παλαιών κτισμάτων. Το φαράγγι θεωρείται
στην ίδια ενότητα με το Αγιοφάραγγο, ο
δρόμος και για τα δύο ξεκινάει από την Μονή
Οδηγήτριας νότια της Μεσσαράς.
Ακρωτήριο Λίθινο (Κεφάλι)
Το Νοτιότερο άκρο της Κρήτης
Ακρωτήριο Λίθινο (Κεφάλι)
Το Νοτιότερο άκρο της Κρήτης
Μάταλα

Τα Μάταλα είναι μικρό
παραθαλάσσιο χωριό και διάσημη
παραλία της νότιας Κρήτης στον
νομό Ηρακλείου. Η θέση τους είναι
στη δυτική ακτή της επαρχίας
Πυργιωτίσσης. Η παραλία των
Ματάλων κατοικούνταν από την
αρχαιότητα, και οι τότε κάτοικοι
σκάλισαν ένα σύνολο σπηλαίων στο
μαλακό πέτρωμα του βουνού. Οι
σπηλιές παρέμειναν άδειες για
χιλιάδες χρόνια μέχρι που κάποιοι
περιπλανώμενοι χίπις τις ανακάλυψαν
και τις κατοίκησαν για κάποια
περίοδο.
Παρέμβαση του ανθρώπου-πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα
Αιολικά πάρκα στην Κρήτη




Η αιολική ενέργεια αποτελεί μια ανανεώσιμη πηγή
ενέργειας, που σημαίνει ότι δεν εξαντλείται, σε αντίθεση
με την ενέργεια από συμβατικά καύσιμα. Είναι μια
καθαρή μορφή και ήπια προς το περιβάλλον ενέργεια,
που η χρήση της δεν επιβαρύνει τα οικοσυστήματα των
περιοχών εγκατάστασης και παράλληλα αντικαθιστά
ιδιαίτερα ρυπογόνες πηγές ενέργειας,όπως το κάρβουνο,
το πετρέλαιο και την πυρηνική ενέργεια.
Η σύγχρονη ανάπτυξη Αιολικών Πάρκων στην Κρήτη
ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν η
Δ.Ε.Η. εγκατέστησε τα πρώτα Αιολικά Πάρκα στην
περιοχή της μονής Τοπλού στη Σητεία. Έκτοτε, η
απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην
Ελλάδα, οδήγησε πολλούς επενδυτές να υλοποιήσουν
δεκάδες εγκαταστάσεις Αιολικών Πάρκων στην Ελλάδα.
Το ενδιαφέρον για επενδύσεις Αιολικών Πάρκων
παραμένει αμείωτο ακόμα και σήμερα, γεγονός που
επιβεβαιώνει τα πολύ καλά χρηματοοικονομικά
χαρακτηριστικά των επενδύσεων Αιολικών Πάρκων
στην Κρήτη.
Πλήθος επίσης μικρών αυτόνομων συστημάτων
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, τα οποία προορίζονται
στην τροφοδοσία μικρών, μεμονωμένων και
απομακρυσμένων καταναλωτών έχουν εγκατασταθεί τα
τελευταία χρόνια σε όλη την έκταση του νησιού.
Στη Μεσσαρά υπάρχουν δυο αιολικά πάρκα με άδεια
παραγωγής και ένα εν λειτουργία.
Μικρό αιολικό πάρκο στην περιοχή της
Μεσσαράς
Αιολικά πάρκα στην Κρήτη
Αν και τα αιολικά πάρκα έχουν σχετικά μικρή επίπτωση στο περιβάλλον
σε σύγκριση με άλλες συμβατικές εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας,
υπάρχει ένας προβληματισμός για τον θόρυβο που παράγεται από τις
λεπίδες του ηλεκτρικού κινητήρα (ρότορα), για την αισθητική (οπτική)
επίπτωση και για τα πουλιά που μερικές φορές έχουν σκοτωθεί καθώς
πετούσαν προς τους ηλεκτρικούς κινητήρες . Μάλιστα έχουν αναφερθεί
θάνατοι πτηνών στα αιολικά πάρκα της Μεσσαράς.
Ρύπανση του εδάφους
Στην περιοχή της Μεσσαράς είναι έντονο το πρόβλημα της ρύπανσης του εδάφους. Σε πολλά σημεία συναντάμε μπάζα και
σκουπίδια, τα περισσότερα από τα οποία είναι μη αποικοδομήσιμα π.χ νάϋλον, ελαστικά.
Ρύπανση των ποταμών
Μπάζα και σκουπίδια στις όχθες του Γεροποτάμου
Για την πραγματοποίηση της εργασίας χρησιμοποιήθηκαν φωτογραφίες των μαθητών,
πληροφορίες και φωτογραφίες των παρακάτω δικτυακών τόπων:
www.focusmag.gr
2. www.jesuslovesyou.gr
3. www.impa.gr
4. www.culture.gr
5. http://hellas.teipir.gr
6. http://el.wikipedia.org
7. www.travel.gr/portal
8. www.minenv.gr
9. http://motoadventures.files
10. www.imodigitrias.gr
11. wpababion.files.wordpress.com
12. www.explorecrete.com
13. www.travelstyle.gr
14. www.wel.teicrete.gr
15. www.aenaon.net
1.
Την παρούσα εργασία επιμελήθηκαν οι μαθητές:
Μανώλης Ματαλλιωτάκης, Πελαγία Κοζωνάκη, Στέλλιος Μαρκάκης, Αγγελική
Κατσιρτάκη, Στέλλα Καραγιάννη, Γεωργία Χαμαλάκη, Κατερίνα Λιμοτυράκη,
Ελένη Μαλιαράκη και Νικόλ Μουστάκα
Υπέυθυνοι καθηγητές: Ε.Νταμπάκη και Δ. Γιακουμάκης