Katowice 05. 05. 2010

A KADEMIA E KONOMICZNA IM.

K AROLA A DAMIECKIEGO W K ATOWICACH

Konflikt społeczny przyczyny, dynamika rozwoju, metody rozwiązywania

Anna Adamus-Matuszyńska

Katowice 05. 05. 2010

Co to jest konflikt społeczny?

• Konflikt występujący pomiędzy społeczny w to konflikt społeczeństwie przynajmniej dwoma jednostkami lub/i oparty na rzeczywistych różnicach między tymi grupami w kategoriach potrzeb i interesów, władzy społecznej, dostępu do zasobów oraz ważnych wartości społecznych.

zbiorowościami,

Cechy konfliktu

• Każdy konflikt ma przyczyny; • Słaba przewidywalność wybuchu, gdyż strony często się wzbraniają przed nim; • Konflikt ma swoją dynamikę, która zależy od wielu czynników: podmiotowych, przedmiotowych i sytuacyjnych; • Każdy konflikt charakteryzują trzy aspekty: negatywny, neutralny, pozytywny; • Każdy konflikt można rozwiązać!

Katowice 05. 05. 2010

Przyczyny konfliktów

A B Interesy Potrzeby Wartości

Katowice 05. 05. 2010

Przyczyny sporów zbiorowych

• Postulat zwiększenia wynagrodzeń; • Domaganie się właściwych warunków pracy; • Świadczenia socjalne; • Wolność związkowa.

Katowice 05. 05. 2010 • • • • • •

Sytuacje konfliktowe w przedsiębiorstwach uwarunkowane są:

rodzajem i zakresem władzy posiadanej przez dane grupy interesu doświadczeniem zawodowym i politycznym poziomem kompetencji zawodowych presją struktury organizacyjnej stopniem wewnętrznej konkurencji kulturą organizacyjną

Katowice 05. 05. 2010 a.

b.

c.

d.

e.

f.

Sytuacyjne uwarunkowania sytuacji konfliktowych

Nieustępliwość stron konfliktu; Subiektywna interpretacja wydarzeń; Stereotypy; Polaryzacja stanowisk – dystans pomiędzy stronami konfliktu; Niechęć stron konflikt jako wynik przeszłych kontaktów; Obawy przed niewłaściwym rozwiązaniem, „co powiedzą inni”, itp.

Katowice 05. 05. 2010

Proces eskalacji konfliktu

• Faza 1: Zdenerwowanie • Poziom 1: dyskusja – zapobieganie wybuchowi konfliktu • Poziom 2: debata – powstrzymywanie konfliktu • Poziom 3: czyny – sterowanie konfliktem • Faza 2: Nerwica • • Poziom 4: utrwalenie negatywnych wpływów Poziom 5: utrata twarzy – rozpoczęcie procesu zarządzania konfliktem • Poziom 6: wybór strategii zarządzania konfliktu • Faza 3: Zachowania patologiczne (lub rozwiązanie konfliktu) • • Poziom 7: brak kontroli poziomu negatywnych emocji Poziom 8: bodźce oddziałujące na system nerwowy • Poziom 9: brak odwrotu • Faza 4: Eskalacja konfliktu lub zerwanie stosunków lub rozwiązanie konfliktu

Katowice 05. 05. 2010

R E L A C J E Pięć sposobów rozwiązywania konfliktów Adaptacja poddanie się/wygrana Współpraca wygrana/wygrana Unikanie K ompromis połowiczna wgrana/połowiczna wygrana Zezwolenie na przegraną /wygrana CELE Rywalizacja Wygrana/przegrana

Katowice 05. 05. 2010

Inne formy rozwiązywania konfliktów

• Negocjacje to proces, podczas którego strony dyskutują bezpośrednio jedna z drugą możliwe rozwiązania konfliktu. Każda strona występuje w swojej sprawie • Pojednanie to proces podczas, którego trzecia strona pomaga by dwie strony konfliktu mogły się spotkać, ale sama nie bierze aktywnego udziału w rozwiązywaniu zagadnienia.

• Arbitraż to proces, podczas którego neutralna trzecia strona spotyka się ze stronami konfliktu, aby usłyszeć stanowiska obu stron i podjąć decyzję.

Katowice 05. 05. 2010

Negocjujemy, gdy:

• strony są skłonne do zawarcia umowy (wspólny obszar zainteresowań), mają przychylne nastawienie do szukania porozumienia, nie mają psychicznych barier); • istnieje obszar wspólnych interesów, jak i obszar różnic pomiędzy stronami; • strony są upoważnione do podejmowania wiążących decyzji; • partnerzy są przygotowani do prowadzenia negocjacji.

Katowice 05. 05. 2010

Idea mediacji

• Mediacja to dobrowolny proces, podczas którego strony spotykają się razem i oddzielnie, poufnie z neutralną, niezależną trzecią partią, żeby znaleźć i zadecydować, jak konflikt pomiędzy nimi może być rozwiązany.

• Mediacja jest często mylona z pojednaniem i arbitrażem, niektórzy ludzie uważają, iż mediowanie to negocjowanie.

Katowice 05. 05. 2010

Zasadnicze cechy mediacji:

• dobrowolność: każda ze stron może w każdej chwili się wycofać; • bezstronność: mediator i proces mediacji jest bezstronny • poufność: zarówno proces, jak i rezultat są określane jako prywatne dla każdej strony. Kiedy mediator spotyka się „prywatnie” z każdą stroną oddzielnie to, są to spotkania poufne, tajne; mediator, ani żadna ze stron nie może ujawnić ich treści;

Katowice 05. 05. 2010

Zasadnicze cechy mediacji:

• samookreślenie: strony mają prawo do definiowania swoich potrzeb, interesów, rozwiązań oraz mogą wypowiedzieć ostatnie słowo bez względu na wynik rozmów.

• Mediatorzy nie mają prawa wpływać na decyzje stron, są wyszkoleni, by nie podsuwać żadnego z pomysłów oraz niczego nowego doradzać.

Katowice 05. 05. 2010

Dialog społeczny i konflikt

• Dialog społeczny toczy się między grupami społecznymi. Jest to jeden z najbardziej konstruktywnych sposobów rozwiązywania konfliktów interesów między różnymi grupami społecznymi.

• Dialog społeczny: – Rozwiązuje konflikty.

– Przyczynia się do ładu społecznego.

– Jest narzędziem postępu społecznego – Buduje kapitał społeczny.

Katowice 05. 05. 2010

W jaki sposób dialog społeczny rozwiązuje konflikty?

• Jest to forma rozwiązania problemu, gdyż: – ma miejsce artykulacja interesów i potrzeb; – sprawdzenie czy sprzeczność jest rzeczywista; – poszukuje się rozwiązania możliwego do zaakceptowania przez wszystkie strony.

Katowice 05. 05. 2010

Porozumienie społeczne

• To umowa społeczna lub pakt społeczny jest dokumentem negocjowanym przez partnerów społecznych i rząd.

• Ten szczególny przejaw dialogu społecznego najczęściej towarzyszy zmianom w krajowej, europejskiej lub światowej gospodarce, które w różnym stopniu wpływają na sytuację społeczną.

• Pozwala na uzyskanie szerokiej akceptacji społecznej proponowanych działań i sposobów osiągnięcia założonego celu.

Katowice 05. 05. 2010

Demokracja jest narzędziem, które kanalizuje konflikty międzyludzkie i umożliwia ich rozwiązywanie - czasem nawet usuwanie, czasem osłabianie - bez użycia przemocy .

Leszek Kołakowski

Dziękuję za uwagę.

Anna Adamus-Matuszyńska [email protected]