Transcript Polski FADN – szablon prezentacji

Dochodowość i opłacalność produkcji
w gospodarstwach ekologicznych specjalizujących się
w uprawach polowych w latach 2005-2008
na podstawie danych Polskiego FADN
IERiGŻ-PIB, Zakład Rachunkowości Rolnej
mgr inż. Grażyna Nachtman
[email protected]
WARSZTATY ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO, PUŁAWY 2010
Plan wystąpienia:
• Zagadnienia metodyczne:
- pojęcia kosztów, wartości produkcji i dochodów,
- dobór próby Polskiego FADN, a obecność gospodarstw
ekologicznych,
- zasady klasyfikacji gospodarstw.
• Wyniki ekonomiczne grupy certyfikowanych
gospodarstw rolnych, specjalizujących się w uprawach
polowych.
• Wnioski.
Koszty ogółem obejmują trzy główne grupy:
• Koszty zużycia pośredniego
– bezpośrednie koszty produkcji (m.in. koszt nawozów z zakupu lub
nieodpłatnych przekazań, nasion, środków ochrony roślin,
herbicydów, koszt przygotowania produktu do sprzedaży)
– koszty ogólnogospodarcze (m.in. koszt paliwa, energii wynajmu
maszyn, remonty bieżące, ubezpieczenia budynków),
• Amortyzację,
• Koszty czynników zewnętrznych
– odsetki od zobowiązań,
– opłata pracy najemnej,
– czynsz za ziemię dzierżawną.
Wartość produkcji netto (bez dopłat)
- dotyczy roku obrachunkowego
liczona jest bez podatku VAT, w cenach
bieżących.
Kategorie dochodowe
Wartość dodana brutto
= wartość produkcji - zużycie pośrednie
Na tym poziomie następuje skorygowanie otrzymanej wartości nadwyżki
o podatki i dopłaty związane z działalnością operacyjną
gospodarstwa (odjęcie kwoty podatków i dodanie kwoty dopłat
Wartość dodana netto
= wartość dodana brutto - koszty amortyzacji naliczane w
gospodarstwie rolnym
Wartość dodana netto jest rynkową opłatą za zaangażowane
czynniki produkcji (ziemia, praca, kapitał) niezależnie od formy własności
Kategorie dochodowe
Dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego
= wartość dodana netto - koszty czynników zewnętrznych
Dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego jest gratyfikacją za
własne czynniki wytwórcze: pracę rodziny rolnika, ziemię oraz
kapitał a także za zarządzanie.
Gospodarstwa ekologiczne w próbie Polskiego FADN
Rozmieszczenie 72 certyfikowanych gospodarstw ekologicznych, prowadzących nieprzerwanie rachunkowość
FADN w latach 2005-2008, w tym 25 specjalizujących się w uprawach polowych.
Wielkość ekonomiczna analizowanych gospodarstw ekologicznych
specjalizujących się w uprawach polowych
Zmienna
j.m. 2005
Wielkość ekonomiczna
ESU
7,7
2006
2007
8,1
8,7
Relacja 2008/
2008 2005 (proc.)
9,4
122,1
Ekwiwalenty 8 ESU w jednostkach fizycznych w regionie FADN Mazowsze i Podlasie
Pszenica zwyczajna i orkisz
32 ha
Ziemniaki
11 ha
Warzywa, truskawki w uprawie
polowej - ogrody towarowe
Łąki i pastwiska trwałe
użytkowane ekstensywnie
Krowy mleczne
8 ha
97 ha
15 sztuk
Zasoby gospodarstw ekologicznych w latach 2005-2008
(typ „Uprawy polowe”)
Zmienna
Nakłady pracy ogółem
2007
2008 2005 (proc.)
2,7
1,0
19,4
4,8
2,6
1,0
20,2
6,3
2,9
1,2
21,5
5,4
116,0
150,0
113,8
103,8
205,8
218,5
239,8
tys.zł
Powierzchnia głównych upraw
ha
10,1
9,9
11,2
ha
1,6
1,6
2,0
ha
1,2
1,1
1,2
Struktura gównych upraw
%
53,5
51,1
55,5
%
8,5
8,2
9,9
%
6,3
5,7
5,9
242,4
117,8
11,4
2,1
1,8
112,9
131,3
150,0
53,0
9,8
8,4
x
x
x
AWU
w tym: nakłady pracy najemnej AWU
Użytki rolne (UR)
ha
w tym: dodzierżawione
ha
Aktywa ogółem
Zboża
Warzywa
Uprawy sadownicze
Zboża
Warzywa
Uprawy sadownicze
2005
Relacja 2008/
2006
j.m.
2,5
0,8
18,9
5,2
Wartość produkcji i dynamika zmian w latach 2005-2008
Wyszczególnienie
2005
2006
2007
2008
Dynamika zmian w %
2008/2007 2008/2005
Wartość produkcji w zł na gospodarstwo
58 707 63 864 79 756
Produkcja ogółem
47 300 53 136 72 691
Produkcja roślinna
warzywa
22 987 23 284 31 949
w tym:
owoce
8 513 9 785 14 665
Udział produkcji roślinnej w
produkcji ogółem w %
80,6
83,2
91,1
93 930
83 416
36 005
27 929
117,8
114,8
112,7
190,4
160,0
176,4
156,6
328,1
88,8
97,5
110,2
Produktywność czynników produkcji
Produkcja w zł na 1 ha UR
Produkcja w zł na AWU
Produkcja w zł na 1000 zł aktywów
35 000
30 675
32 390
30 000
25 000
23 483
23 653
20 000
15 000
10 000
5 000
3 106
4 369
3 955
3 299
218
206
240
242
0
2005
2006
2007
2008
Koszt wytworzenia 1 zł produkcji
Koszty zużycia pośredniego i czynników zewnętrznych
Umowny koszt amortyzacji
0,90
0,80
0,70
0,60
0,50
0,57
0,63
0,40
0,57
0,56
0,30
0,20
0,10
0,23
0,18
0,16
0,14
2005
2006
2007
2008
0,00
Koszty produkcji w latach 2005-2008
Wyszczególnienie
2005
2006
Koszty produkcji w zł na gospodarstwo
Koszty ogółem
46 409
52 070
Zużycie pośrednie
24 623
28 972
z tego: Amortyzacja
13 223
11 763
Koszty czynników zewnętrznych
8 563
11 334
Struktura kosztów produkcji w %
Koszty ogółem
100,00
100,0
Zużycie pośrednie
53,1
55,6
z tego: Amortyzacja
28,5
22,6
Koszty czynników zewnętrznych
18,4
21,8
2007
2008
57 626
30 742
12 449
14 435
65 899
34 539
13 549
17 811
100,0
53,4
21,6
25,0
100,0
52,4
20,6
27,0
Relacje dopłat do działalności operacyjnej do wartości
produkcji
50
44,1%
45
40
35
34,4%
31,2%
27,7%
30
25
20
15
10
5
0
2005
2006
2007
2008
Znaczenie dopłat w dochodzie z rodzinnego gospodarstwa rolnego
Udział dopłat w dochodzie (%)
80,0
70,0
73,7
62,4
60,0
54,0
56,2
2007
2008
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
2005
2006
Dochody z rodzinnego gospodarstwa rolnego i rentowność
Wyszczególnienie
2005
Dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego (zł)
29 358 38 224 40 922 57 528
2006
2007
2008
w tym: dopłaty do działalności operacyjnej (zł)
18 326 28 173 22 110 32 325
Dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego na osobę
pełnozatrudnioną
w 17 343 22 573 25 368 35 488
rodzinie rolnika - FWU (zł)
Rentowność
Dochód z RGR pomniejszony o oszacowaną opłatę
pracy własnej (zł)
Wskaźnik rentowności =
(dochód - opłata pracy własnej / koszty ogółem )*100 %
-3030 4165,9 6409,6 17343
-6,5
8,0
11,1
26,3
Dynamika zmian wybranych parametrów w latach 2005-2008
w gospodarstwach z uprawami polowymi
Dynamika zmian w %
2008/2007 2008/2005
Wartość produkcji na 1 ha UR
140,6
110,5
Produkcja ogółem
Produkcja roślinna
155,0
107,6
119,3
107,3
warzywa
w tym:
218,7
127,0
owoce
Produkcja zwierzęca
79,7
134,2
Koszty na 1 ha UR
124,6
107,1
Ogółem
Bezpośrednie
123,4
111,2
122,8
99,9
Ogólnogospodarcze
Koszty obcych czynników wytwórczych
182,6
115,5
188,9
119,9
w tym: wynagrodzenia
155,1
137,4
Dopłaty do działalności operacyjnej na 1ha UR
166,7
121,4
Dochód z RGR na 1 ha UR własnych
Wyszczególnienie
WNIOSKI:
• Certyfikowane gospodarstwa ekologiczne specjalizujące się
w uprawach polowych i prowadzące nieprzerwanie rachunkowość
FADN w latach 2005-2008 użytkowały średnio 19-21 ha UR, w tym
warzywa polowe i uprawy sadownicze stanowiły około 14-18% tej
powierzchni.
• Warzywa i owoce wytworzyły łącznie około 52-68% wartości
produkcji ogółem.
• Koszty produkcji ogółem na 1 ha UR wzrosły w 4-leciu o około 25%,
wartość produkcji na 1 ha o 41%, a dochód na 1 ha o 67%.
• W każdym roku prowadzenia rachunkowości rolnicy uzyskiwali
nadwyżkę wartości produkcji nad kosztami produkcji
(bez kosztów własnych czynników wytwórczych), powiększonymi
o podatki.
• Następował systematyczny wzrost dochodowości na
gospodarstwo, na osobę nieopłaconą w rodzinie rolnika i na 1 ha
UR; głównym czynnikiem tego wzrostu był coroczny wzrost
wartości produkcji owoców i warzyw oraz dopłaty do
działalności operacyjnej, które tworzyły około 54,0-73,7%
wartości dochodu.
• Rosnąca dochodowość analizowanych gospodarstw
ekologicznych, ze znacznym udziałem upraw warzywnych i
sadowniczych, rokuje nadzieję na przyszły ich rozwój. Od roku
2006 gospodarstwa wypracowywały zysk od 4 000 zł w 2006 r.
do około 17 000 zł w 2008 roku, co łącznie z naliczoną kwotą
amortyzacji umożliwiało rozwój potencjału gospodarstwa
(reprodukcję rozszerzoną).
Dziękuję za uwagę