Transcript Prezentacja programu PowerPoint

Efektywność
ekonomiczna
gospodarstw ekologicznych
w rejonie Brodnicy
Jarosław Stalenga
IUNG-PIB Puławy
Województwo Kujawsko-Pomorskie
2
12
1
2003-2004 badania w
ramach projektu BERAS
2005-2010 badania w
ramach tematu 2.3 PIB
1
2
2
1. Odniesienie wyników z 2008 r. do
średniej z województwa kujawskopomorskiego
2. Wskaźniki w zależności od kierunku
produkcji
3. Porównanie wyników uzyskanych w
2008 r. z danymi z roku 2005
Charakterystyka analizowanych gospodarstw
ekologicznych w 2008 r.
Wyszczególnienie
Liczba badanych gospodarstw
Powierzchnia UR (ha/gosp.)
Udział gruntów ornych (%)
Udział plantacji trwałych (%)
Udział łąk i pastwisk TUZ (%)
Bonitacja gleb UR*
Zatrudnienie w gosp.**
Średnia ze
zbiorowości
20
18,1
90
1
8
0,84
1,77
* - wskaźnik jakości gleb wg GUS, 1 ha GO kl IVa = 1
** - w przeliczeniu na osoby pełnozatrudnione, 2200 godz./osobę/rok
Średnia dla
województwa
73 200
12,3
88
0,8
11,0
1,05
Analizowane gospodarstwa na tle ogółu
gospodarstw ekologicznych w Polsce w 2008 r.
Wyszczególnienie
Liczba gosp.
Powierzchnia UR (ha)
Grunty orne (%)
Plantacje trwałe (%)
TUZ (%)
Bonitacja gleb UR*
Polska - gosp. ekologiczne
Badana
Średnia dla
w okresie
zbiorowość województwa
z certyfikatem
przestawiania
8685
20,6
48,0
5,0
47
-
* - wskaźnik jakości gleb wg GUS, 1 ha GO kl IVa = 1
6211
21,9
23,3
19,1
49
-
20
18,1
90
2
8
0,84
73200
12,3
89,2
0,8
10,0
1,05
Struktura zasiewów w analizowanych
gospodarstw ekologicznych (%)
Wyszczególnienie
Zboża - razem
żyto
pszenica
jęczmień
owies
mieszanka zbożowa
Ziemniak
Strączkowe na nasiona
Kukurydza
Oleiste
Motylkowate w uprawie polowej
Warzywa gruntowe
Jagodowe
Międzyplony
Średnia ze
zbiorowości
Średnia dla
województwa
44,5
13,3
16,1
0,7
2,1
9,5
1,5
10,4
1,31
0,3
36,2
3,8
0,3
18,1
65,6
10,4
19,0
13,0
1,4
12,4
2,7
0,9
8,8
10,8
4,8
2,4
0,5
1,4
Plony podstawowych roślin uprawnych
w t z ha (2008)
Wyszczególnienie
Żyto
Pszenica
Jęczmień
Owies
Mieszanka zbożowa
Ziemniaki
Strączkowe na nasiona
Pastewne polowe (z.m.)
Warzywa na GO
Owoce z sadów
Owoce jagodowych
Łąki na siano
Produkcja roślinna (j.zboż./ha UR)
Badana
zbiorowość
Średnia dla
województwa
2,9
3,4
2,8
2,3
3,3
17
1,5
30
35
4,7
4,3
3,4
37
2,9
4,2
3,5
3,0
3,3
22
2,9
34
23
7,8
5,7
5,4
45
Obsada zwierząt i struktura pogłowia w
analizowanych gospodarstwach ekologicznych
w 2008 r.
Wyszczególnienie
Obsada inwentarza produkcyjnego
(SD/100 ha UR)
Udział bydła (%)
w tym krów (%)
Udział trzody chlewnej (%)
Udział kóz i owiec (%)
Udział drobiu (%)
Średnia ze
zbiorowości
Średnia dla
województwa
73,7
67,3
87,5
61,2
5,6
4,4
2,6
48,7
19,2
46,3
0,1
4,5
Produkcja zwierzęca w analizowanych
gospodarstwach ekologicznych (2008)
Wyszczególnienie
Wydajność mleczna krów
(l/szt/rok)
Produkcja mleka (l/ha UR)
Produkcja żywca wołowego
(kg/ha UR)
Produkcja żywca wieprzowego
(kg/ha UR)
Produkcja zwierzęca
(jedn. zboż./ha UR)
Produkcji końcowa zwierzęca
[brutto] (zł/ha UR)
Średnia ze
zbiorowości
Średnia dla
województwa
4583
3818
1519
599
164
24
54
187
32,5
27,6
1842
b.d.
Sprzedaż produkcji rolnej i jej struktura w
analizowanych
gospodarstwach ekologicznych w 2008 r.
Wyszczególnienie
Sprzedaż produkcji rolnej
(zł/ha UR)
w tym produkcji roślinnej
(zł/ha UR)
w tym produkcji zwierzęcej
(zł/ha UR)
Średnia ze
zbiorowości
Średnia dla
województwa
3113
2724
1271 (41%)
958 (35%)
1842 (59%)
1765 (65%)
Sprzedaż produkcji rolnej i jej struktura w
2008 r. [%]
Wyszczególnienie
Zboża
Strączkowe
Ziemniak
Rzepak
Warzywa gruntowe
Burak cukrowy
Owoce
Żywiec wołowy
Żywiec wieprzowy
Żywiec drobiowy
Mleko
Pozostała sprzedaż
Średnio
Średnia dla
województwa
17,3
0,5
1,6
0
19,6
0
0,7
31,3
7,1
0,4
19,4
2,1
11,4
0
1,1
11,0
5,7
5,6
2,3
3,5
27,8
9,8
21,7
0,1
Ceny sprzedaży podstawowych produktów
rolnych w 2008 r.
Wyszczególnienie
Zboża [pszenica] (zł/dt)
Ziemniak jadalne (zł/dt)
Warzywa gruntowe (zł/kg)
Mleko (zł/l)
Żywiec wołowy (zł/kg)
Żywiec wieprzowy (zł/kg)
Średnio
Średnia dla
województwa
111,4
62,8
0,85
0,97
5,93
4,36
67,5
48,7
b.d
1,02
4,14
4,11
dla zbóż premia cenowa 65% !
dla ziemniaka 29%
dla żywca wołowego 43%
Brak premii
dla mleka !!
Charakterystyka gospodarstw w zależności od
kierunku produkcji (2008)
Wyszczególnienie
Kierunek produkcji
roślinny mieszany zwierzęcy
Liczba badanych gospodarstw
6
7
7
- w tym bez produkcji zwierzęcej
2
-
-
12,1
90,7
1,3
6,5
1,5
0,84
12,3
90,7
3,5
5,8
0,96
29,6
86,1
1,6
12,2
0,1
1,00
Powierzchnia UR (ha/gosp.)
Grunty orne (%)
Plantacje trwałe (%)
Łąki i pastwiska (%)
Odłogi (%)
Wskaźnik jakości gleb*
* - wskaźnik jakości gleb wg GUS, 1 ha GO kl IVa = 1
Struktura zasiewów gospodarstw o różnych
kierunkach produkcji (2008)
Wyszczególnienie
Zboża (%)
Mieszanki zbożowo-strączkowe (%)
Ziemniak (%)
Pastewne w uprawie polowej (%)
Warzywa gruntowe (%)
Kukurydza na zielonkę
Pozostałe (%)
Produkcja roślinna (j.zboż./ha UR)
Kierunek produkcji
roślinny mieszany zwierzęcy
49,8
6,7
1,4
24,8
10,9
0
6,4
28,2
67,8
0
3,6
17,2
3,3
0
8,1
33,8
32,9
11,9
0,6
47,5
1,4
2,3
3,4
35,1
Obsada zwierząt w gospodarstwach o różnych
kierunkach produkcji w 2008 r.
Wyszczególnienie
Obsada inwentarza (SD/100ha UR)
Bydło (%)
w tym krowy (%)
Trzoda chlewna (%)
Kozy (%)
Drób (%)
Produkcja zwierzęca (j.zboż./ha UR)
Kierunek produkcji
roślinny mieszany zwierzęcy
16,2
73,5
17,8
3,4
9,7
13,4
1,5
90,1
57,5
24,5
25,1
10
7,4
48,6
110,4
88,7
58,5
8,2
0,6
2,5
43,5
Wybrane wskaźniki ekonomiczne
w przeliczeniu na 1 ha UR (2008)
Wyszczególnienie
Produkcja końcowa brutto [Pkb] (zł/ha UR)
dopłaty bezpośrednie (zł/ha UR)
dopłaty do produkcji ekologicznej (zł/ha UR)
Udział produkcji zwierzęcej (%)
Koszty bezpośrednie [K] (zł/ha UR)
Nadwyżka bezpośrednia [Pkb-K] (zł/ha UR)
Nakłady materiałowo-pieniężne [N] (zł/ha UR)
Dochód osobisty [Drb+Db] (zł/ha UR)
Kierunek produkcji
roślinny mieszany zwierzęcy
4 269
556
651
5
270
3 999
2 422
2 683
5 167
567
652
56
923
4 244
3 669
2 876
4 636
594
677
79
1 028
3 608
4 035
1 511
Dochody w przeliczeniu na osobę
pełnozatrudnioną i gospodarstwo (2008)
Wyszczególnienie
Dochód rolniczy brutto
(tys. zł/1 osobę pełnozatrudnioną)
Dochód osobisty
(tys. zł/1 osobę pełnozatrudnioną)
Dochód rolniczy brutto
(tys. zł/1 gospodarstwo)
Dochód osobisty (tys. zł/1 gospodarstwo)
Efektywność ekonomiczna [Ee=Pkb/N]
Kierunek produkcji
roślinny mieszany zwierzęcy
28,4
16,0
15,1
32,5
26,7
16,2
27,1
25,6
41,9
32,5
1,76
35,4
1,41
44,7
1,15
Porównanie gospodarstw
w latach 2005 i 2008
Wyszczególnienie
Powierzchnia UR (ha/gosp.)
Grunty orne (%)
Plantacje trwałe (%)
Łąki i pastwiska (%)
Struktura zasiewów (%)
Zboża
Ziemniaki
Pastewne w uprawie polowej
Mieszanki zbożowo-strączkowe
Strączkowe na nasiona
Kukurydza na zielonkę
Uprawy warzyw na GO
Inne
Rok badań
2005
2008
17,9
18,1
88,6
87,0
2,2
2,4
9,2
10,6
45,7
4,2
32,1
11,5
1,0
0
3,5
2
44,5
1,5
36,2
8,1
2,4
1,3
3,8
2,2
Porównanie gospodarstw
w latach 2005 i 2008
Wyszczególnienie
Obsada zwierząt
Obsada inwentarza (SD/100ha UR)
Bydło (%)
w tym krowy (%)
Trzoda chlewna (%)
Kozy
Drób
Rok badań
2005
2008
79,8
88,8
56,4
8,7
0,7
2,0
73,7
87,4
61,2
5,5
4,4
2,6
Nakłady materiałowo-pieniężne i dochody
w przeliczeniu na 1 ha UR
Wyszczególnienie
Rok badań
2005
2008
Produkcja końcowa brutto [Pkb] (zł/ha UR)
5285
5126
dopłaty bezpośrednie (zł/ha UR)
dopłaty do produkcji ekologicznej (zł/ha UR)
425
606
579
661
43,1
731
1069
1800
57
4554
3485
215
3700
35,3
855
1951
2806
44
4271
2320
358
2678
Udział produkcji zwierzęcej (%)
Koszty bezpośrednie [Kb] (zł/ha UR)
Koszty pośrednie [Kp] (zł/ha UR)
Nakłady materiałowo-pieniężne [N] (zł/ha UR)
Udział dopłat w nakładach (%)
Nadwyżka bezpośrednia [Pkb-K] (zł/ha UR)
Dochód rolniczy brutto [Drb=Pkb-N] (zł/ha UR)
Dochody spoza gospodarstwa [Dd] (zł/ha UR)
Dochód osobisty [Drb+Db] (zł/ha UR)
Dochody na gospodarstwo
i osobę pełnozatrudnioną
Wyszczególnienie
Dochód rolniczy brutto
(tys. zł/1 osobę pełnozatrudnioną)
Dochód osobisty (tys. zł/1 osobę pełnozatrudnioną)
Dopłaty do powierzchni w tyś zł/gosp. (obsz + eko)
Dochód rolniczy brutto (tys. zł/gospodarstwo)
Dochód osobisty (tys. zł/gospodarstwo)
Udział dopłat w dochodach osobistych (%)
Efektywność ekonomiczna [Ee=Pkb/N]
Rok badań
2005
2008
18,3
14,9
19,4
21,4
51,0
64,7
33,1
2,94
18,6
22,3
26,4
32,9
67,8
1,82
Podsumowanie
1. Badana grupa gospodarstw, z uwagi na
ekologiczny sposób gospodarowania, wyróżniała
się dużym udziałem w zasiewach roślin
pastewnych, głównie motylkowatych, oraz
dominacją bydła w pogłowiu zwierząt i dużym
udziałem mleka w towarowej produkcji.
2. Poziom plonów podstawowych gatunków roślin,
pomimo wyeliminowania przemysłowych
środków produkcji, i mimo tego że gospodarstwa
ekologiczne posiadały gorsze gleby nie odbiegał
znacząco od przeciętnych dla województwa
kujawsko-pomorskiego.
Podsumowanie
3. Na sytuację ekonomiczną ocenianych
gospodarstw znaczący wpływ miały dopłaty
bezpośrednie, dotacje powierzchniowe do
ekologicznego gospodarowania, ich wysokość
w 2008 r. wynosiła około 1240 zł, co
pokrywało prawie połowę nakładów
materiałowo-pieniężnych ponoszonych na
produkcję, a udział dotacji w produkcji
końcowej brutto dochodził do 25%.
Podsumowanie
4. W 2008 r. większość produktów gospodarstwa
ekologiczne zbywały po wyższych cenach.
Premia cenowa wahała się od 30% dla
ziemniaka do ponad 60% w przypadku zbóż.
Gospodarstwa nie uzyskiwały premii cenowej
na mleko.
Podsumowanie
5. Sytuacja ekonomiczna ocenianych gospodarstw
ekologicznych w 2008 r. w porównaniu do 2005
r. uległa pogorszeniu, co wynikało głównie z
niższych plonów roślin, ale przede wszystkim
wiązało się ze wzrostem kosztów pośrednich
produkcji rolniczej. Wzrost wartości dopłat, a
także wyższe premie cenowe za surowce EKO
nie były w stanie zrekompensować rosnących
kosztów.
założona w 1991 r.
przerabia rocznie ok. 350 t. zbóż
Dziękuję za
uwagę