Transcript gosp. EKO

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy
Rolnictwo ekologiczne w Europie
i Polsce – stan i perspektywy
rozwoju
Jan Kuś
Puławy, czerwiec - 2010
Użytki rolne w gospodarstwach ekologicznych w
2008 r. (FiBL i IFOAM 2008)
Kontynent
Europa
Australia i Oc.
Ameryka Pł.
Ameryka Pn.
Azja
Afryka
Świat
Użytki rolne
mln ha
8,2
12,1
8,1
2,5
3,3
0,9
35,0
%
2,0
2,7
0,9
0,7
0,2
0,05
0,7
Struktura użytkowania gruntów w rolnictwie
ekologicznym (FiBL i IFOAM 2008)
Kontynent
Plantacjet Pozostałe
rwałe
GO
TUZ
Europa
41
43
11
5
Australia i Oc.
0,0
97
1
2
Ameryka Pł.
6
77
12
5
Ameryka Pn.
43
44
2
11
Azja
3
23
34
30
Afryka
8
12
43
37
Świat
15
65
10
10
Wartość obrotów żywnością i napojami z
produkcji EKO w mld USD
Rolnictwo EKO w UE (2008)
Kraj
UR tys. ha
%
UE - 27
7 765
4,1
Austria
448
15,5
Czechy
320
8,3
Dania
150
5,1
Francja
584
2,0
Grecja
318
6,9
Holandia
50
2,4
Hiszpania
1 318
3,3
Litwa
122
4,5
Niemcy
908
5,1
Polska
314
1,9
Słowacja
141
6,1
Szwecja
336
9,9
Wielka Brytania
726
4,1
1 002
8,9
Włochy
UR –EKO %)
w krajach UE
- 2007 śred.
4,1%)
Liczba i powierzchnia gospodarstw EKO w Polsce
Liczba gospodarstw
UR tys. (ha)
1990
27
0,3
1994
225
3,5
1998
182
6
1999
513
7
2000
949
12
2001
1 787
39
2002
1 977
44
2003
2 286
50
2004
3 760
83
2005
7 182
167
2006
9 188
217
2007
11 887
286
2008
14 869
315
2009
17 138
-
OKRES
I
II
Lata
III
Liczba gospodarstw ekologicznych (2008)
Pomorskie
Warmińsko-mazurskie
392
1059
Zachodniopomorskie
1396
Podlaskie
1160
Kujawsko-pomorskie
258
Mazowieckie
Lubuskie
1481
Wielkopolskie
516
480
Łódzkie
Lubelskie
314
Dolnośląskie
Świętokrzyskie
879
Opolskie
62
Liczba gosp.
1098 do 1627
710 do 1098
270
do
710
20
do
270
1566
Śląskie
176
1165
Podkarpackie
Małopolskie
2100
POLSKA
14 896
1892
Średnia powierzchnia gosp. EKO - 2008
Pomorskie
Warmińsko-mazurskie
29
27
Zachodniopomorskie
Podlaskie
39
18
Kujawsko-pomorskie
23
Lubuskie
Mazowieckie
19
Wielkopolskie
40
38
Łódzkie
Lubelskie
15
17
Dolnośląskie
32
Świętokrzyskie
Opolskie
25
Pow. gosp. [ha]
pow. 30
20 – 30
16 – 20
do 16
9
Śląskie
12
POLSKA
21,1 ha UR
Podkarpackie
Małopolskie
11
15
Powierzchnia UR (tys. ha) w gospodarstwach
ekologicznych (2008)
Pomorskie
Warmińsko-mazurskie
11
29
Zachodniopomorskie
54
Podlaskie
Kujawsko-pomorskie
6
20
Mazowieckie
28
Lubuskie
Wielkopolskie
20
18
Łódzkie
Lubelskie
5
27
Dolnośląskie
28
Pow. gosp. [ha]
ponad
21 do
15 do
1 do
41
40
20
14
Świętokrzyskie
Opolskie
2
11
Śląskie
3
POLSKA
286 tys. ha
Podkarpackie
Małopolskie
23
29
Obsada zwierząt DJP/ha UR w gosp. EKO
Pomorskie
0,17
Warmińsko-mazurskie
0,27
Zachodniopomorskie
Podlaskie
0,08
0,35
Kujawsko-pomorskie
0,24
Mazowieckie
Lubuskie
0,24
Wielkopolskie
0,07
0,07
Łódzkie
Lubelskie
0,17
Dolnośląskie
Świętokrzyskie
0,12
Opolskie
0,22
0,20 do 0,30
0,10 do 0,20
do 0,10
Śląskie
0,38
0,15
Podkarpackie
Małopolskie
DJP/ha UR
ponad 0,30
0,27
POLSKA
0,20
0,57
0,19
Struktura produkcji zwierzęcej (gosp. EKO)
2,2%
0,2%
5,2%
15,7%
7,6%
7,5%
61,6%
konie
bydło
owce i kozy
trzoda
drób
króliki
inne
Struktura użytkowania gruntów (%)
Wyszcz.
Polska
Gospodarstwa eko
2004
2008
T UZ
19,7
47
49
Uprawy rolnicze
56,7
40
22
Sady i jagodniki
2,1
3,9
19,1
Warzywa
1,6
1,0
1,1
Struktura zasiewów (%) w 2007 r.
Wyszcz.
Zboża
Pastewne
Ziemniak
Warzywa
Zioła
Polska
Gospodarstwa eko
74
9
z certyfikatem przestawiane
51
36
43
48
4,8
1,6
-
1,5
1,7
1,5
1,0
0,9
1,7
0,43
2,4
0,31
4,7
0,10
Ugory i odłogi
Obsada zwierząt
DJP/ha
Struktura użytkowania gruntów (2007)
Grupa obszarowa gospodarstw
<2
2-5
5 -10
10-20
20-50
>50
GO
48
46
52
49
48
48
TUZ
21
30
33
35
38
40
Sady
28
23
13
15
12
9
0,30
0,43
0,46
0,40
0,33
0,16
DJP/ha
Struktura zasiewów (2007)
Grupa obszarowa gospodarstw
<2
2-5
5 -10
10-20
20-50
>50
Zboża
62
57
61
64
57
55
Pastewne
8
28
27
28
38
42
Ziemniak
19,0
8.4
6,2
3,7
1,8
0,7
Warzywa
4,7
2,3
2,1
1,9
1,7
1,4
Truskawki
6,0
3,0
3,0
1,6
1,0
0,5
DJP/ha
0,30
0,43
0,46
0,40
0,33
0,16
Udział sadów (% UR) w gospodarstwach EKO
posiadających certyfikat (2007)
Pomorskie
Warmińsko-mazurskie
2,0
1,7
Zachodniopomorskie
4,9
Podlaskie
3,5
Kujawsko-pomorskie
14,5
Mazowieckie
Lubuskie
6,5
Wielkopolskie
9,6
4,3
Łódzkie
Lubelskie
29,4
Dolnośląskie
Świętokrzyskie
2,2
Opolskie
8,4
Sady (% )gospodarstwa
z certyfikatem
>
9
6 do 9
3 do 6
0 do 3
POLSKA
5,3
13,7
Śląskie
1,9
3,5
Podkarpackie
Małopolskie
3,5
3,2
Udział (% UR) i powierzchnia (tys. ha) sadów
w gospodarstwach w okresie przestawiania (2007)
Pomorskie
Warmińsko-mazurskie
12/0,8
14/2,0
Zachodniopomorskie
39/12,9
Podlaskie
14/1,2
Kujawsko-pomorskie
55/ 1,9
Mazowieckie
Lubuskie
24/2,7
25/3,2
Wielkopolskie
42/5,8
Łódzkie
Lubelskie
59/1,2
36/4,3
Dolnośląskie
Świętokrzyskie
25/2,5
Opolskie
30/0,2
Sady (% )gospodarstwa
przestawiane
>
0 do
41/0,9
50
30 do 50
15 do 30
15
Śląskie
POLSKA
28,5 % /42,6 tys. ha
25/0,8
Podkarpackie
Małopolskie
18/0,9
15/1,5
Plony wybranych gatunków roślin i ceny zbytu
gosp. FADN (Nachtman 2009)
Gatunek
Liczba
Plon dt
Cena zbytu zł/dt
pól
Eko
GUS
Eko
GUS
Pszenica oz.
19
28,4
39,7
78
64
Pszenżyto oz.
27
33,8
33,7
53
53
Żyto
23
22,6
23,0
67
52
Owies
31
22,7
23,9
47
50
Ziemniaki
22
189
191
67
39
Koszty bezpośrednie i nadwyżka bezpośrednia
w zł/ha gosp. FADN (Nachtman 2009)
Gatunek
Liczba
Koszty zł/ha
Nadwyżka zł/ha
pól
Eko
Konwenc.
Eko
Konwenc.
Pszenica oz.
19
328
1138
1901
2046
Pszenżyto oz.
27
200
-
1592
-
Żyto
23
151
620
1381
849
Owies
31
159
656
910
519
Ziemniaki
22
2329
3053
10 337
6 364
Porównanie gosp. EKO i konwencjonalnych
Niemcy – 2008/09
Wyszczególnienie
Gosp. EKO
Gosp. Konw.
Liczba gosp.
382
7 792
103
71
UR w ha
Zatrudnienie - osoby
2,2
1,7
Obsada zwierząt DJP100ha
66
144
Plony: pszenica dt/ha
34
78
243
395
5 585
7 096
41
16
ziemniak
34
10
mleko 100 kg
43
30
ziemniak
Mleko kg/szt.
Ceny zbytu: pszenica
€/dt
Porównanie gosp. EKO i konw. Niemcy – 2008/09
Wyszczególnienie
Dochody ogółem
€/ha
Gosp. EKO
Gosp. Konw.
2 213
3 324
Produkcja roślinna
435
656
Produkcja zwierzęca
893
1 754
Dopłaty ogółem
537
420
2 213
3 324
15
163
2
95
52
313
- pasze
149
453
- usługi
151
72
536
535
55 258
37 776
- 4
- 24
Koszty ogółem
€/ha
- nawozy
- środki ochrony
- zwierzęta
Dochód
€/ha
Dochód na gospodarstwo €
Różnica do 2008 r.
%
Gospod. Eko. W Czechach
Rok
1991
1997
2000
2005
2009
Gospod.
szt.
132
211
563
829
2586
UR
tys. ha
%
0,5
20
166
255
392
0,5
3,9
6,0
9,2
Rolnictwo ekologiczne w Czechach
Struktura gospodarstw (2007)
Powierzch. (ha)
do 10
10 - 50
50 - 100
100 - 500
500 - 1000
1000 - 2000
ponad 2000
Gospod.
208
345
219
335
130
61
11
UR
tys. ha
%
0,9
9,3
16,2
80,9
95,6
84,3
24,0
0,3
3
5
26
31
27
8
Rolnictwo ekologiczne w Czechach
Użyt. gruntów i pogłowie zwierząt
Wyszcz.
Grunty orne
TUZ
Upr. trwałe
Pozostałe
Razem UR
Tys. ha/%
35,2
281,6
2,8
27,5
347,1
Pogłowie zwierząt
gatunek
tys. szt
Konie
Bydło
Owce
Kozy
Trzoda
Drób
2,6
115,2
40,0
3,3
1,4
4,2
Podsumowanie
1. W latach 2004-2008 powierzchnia UR
wykorzystywanych przez gospodarstwa
ekologiczne wzrosła 4-krotnie. Jednak w 2008r.
gospodarstwa te posiadały tylko 2% UR, przy
średniej dla UE (27) – 4,1%.
2. Przeciętna wielkość gospodarstwa
ekologicznego, tak średnio w kraju jak i
poszczególnych województwach, jest 3-krotnie
większa od średniej wielkości gosp. rolnego w
Polsce.
Podsumowanie cd.
3. Ustabilizowane gospodarstwa ekologiczne (z
certyfikatem) są lepiej dostosowane do zasad
rolnictwa EKO od gospodarstw będących w
okresie przestawienia (użytkowanie gruntów,
struktura zasiewów, obsada zwierząt itp.).
4. Większe gospodarstwa ekologiczne często
traktują koniunkturalnie ten sposób
gospodarowania bez wyraźnej wizji trwałego
prowadzenia takiego gospodarstwa.
5. Analiza trendów rozwoju rolnictwa
ekologicznego w ujęciu światowym oraz
europejskim wskazuje na duże potencjalne
możliwości jego dalszego rozwoju w Polsce.