Transcript นายแพทย์โอภาส การย์กวินพงศ์ รองอธิบดีกรมควบคุมโรค

กฎอนาม ัยระหว่างประเทศ และ
การดาเนินงานด้านโรคติดต่อ
ั และคน
ระหว่างสตว์
นายแพทย์โอภาส การย์กวินพงศ ์
รองอธิบดีกรมควบคุมโรค
กระทรวงสาธารณสุข
ว ันที่ 22 ธ ันวาคม 2557
1
หัวข้อการนาเสนอ
บทบาทและความสาคัญของกฎอนามัยระหว่าง
ประเทศ ในการควบคุมโรค
ผลการดาเนินงานตามกฎอนามัยระหว่างประเทศ
ด้านโรคติดต่อระหว่างสัตว์และคน ปี 2557
2
บทบาทและความสาค ัญ
ของกฎอนาม ัยระหว่างประเทศ
ต่อการเฝ้าระว ัง ควบคุมโรคและภ ัยสุขภาพ
3
International Public Health Security … 1980 -2010
4
International Tourist Arrivals, 1950-2020
(คาดการณ์)
เอเซีย
อเมริ กา
ยุโรป
Source: World Tourism Organization (UNWTO)
5
Our world is changing as never before
Population growth/demographic change
Climate change
Society increasingly mobile
Microbes adapt
Chemical, radiation, food risks increase
Health security is at stake
6
ปั จจัยเสี่ยงต่ างๆ ที่ส่งผลต่ อการเกิดโรคและภัยสขภภา
1. อุบัตกิ ารณ์ และภาระทีม่ อี ยู่ของโรคระบาด
2. การค้ าระหว่ างประเทศ และการเดินทางเข้ า-ออก ระหว่ างประเทศ
ทีเ่ พิม่ มากขึน้
3. การนาเข้ าสั ตว์ ป่าต่ างๆ
4. โรคติดต่ ออุบัติใหม่ ต่างๆ ทีอ่ าจเกิดขึน้
5. การเปลีย่ นแปลุงของสภาพภูมอิ ากาศ และ
ภัยคุกคามต่ างๆ (นา้ ท่ วม ภัยหนาว ภัยแล้ง ฯลฯ )
6. ของเสี ยจากโรงงานอุตสาหกรรม
7. การควบคุมการนาเข้ าไม่ เพียงพอทาให้ อาหาร
ขาดความปลอดภัย
8. การเคลือ่ นย้ายประชากร และแรงงานข้ ามชาติ
7
ความเป็ นมาของกฎอนามัยระหว่างประเทศ
ิ องค์การอนามัย
 พ.ค 2548 สมาชก
โลกลงมติรับรองกฎอนามัยระหว่าง
ประเทศฉบับใหม่ (IHR2005)
 5 มิ.ย 2550 คณะรัฐมนตรี ประเทศ
ไทย เห็นชอบให ้ปฏิบต
ั ต
ิ ามกฎ
อนามัยโลกตัง้ แต่วน
ั ที่ 15 มิถน
ุ ายน
2550
 15 ม.ค 2551 คณะรัฐมนตรีประเทศ
ไทย อนุมต
ั แ
ิ ผนพัฒนางานด ้านกฎ
อนามัยระหว่างประเทศ 2551-2555
8
9
ว ัตถุประสงค์ของกฎอนาม ัยระหว่างประเทศ
(2548)
เพือ
่ ป้ องกัน ควบคุมโรค/ภัยสุขภาพและภาวะฉุกเฉิน
ทางด ้านสาธารณสุข
10
ความสาคัญของกฎอนามัยระหว่างประเทศ
่ ยป้องก ัน ไม่ให้ม ี หรือ
 กฎอนาม ัยฯ (2548) จะชว
ลด การใชโ้ รคติดต่อระหว่างประเทศในการกีดก ัน
้ าตรการทีร่ น
ทางการค้า ปกปิ ดข้อมูล การใชม
ุ แรง
่ การก ักต ัว การห้ามเข้า
เกินความจาเป็นเชน
ิ ธิสว
่ นบุคคล
ประเทศ การละเมิดสท
11
ความสาคัญของกฎอนามัยระหว่างประเทศ(ต่อ)
ิ จะต ้องพัฒนา สร ้างสมรรถนะหลักของ
 ทุกประเทศสมาชก
ประเทศในการดาเนินการเฝ้ าระวังและแก ้ไขภาวะฉุกเฉิน
ทางด ้านสาธารณสุขทัง้ ในและระหว่างประเทศ
ั ยภาพการ
 ดังนั น
้ เป็ นโอกาสดีของประเทศไทยทีจ
่ ะพัฒนาศก
เฝ้ าระวังและควบคุมปั ญหาโรคและภัยสุขภาพ
ภายในประเทศและระหว่างประเทศให ้ได ้ตาม
มาตรฐานสากล
12
ความคาดหวังภององค์ การอนามัยโลก
 ประเทศสมาชิกมีแผนหลักและกลไกในการดาเนนงานด้านกฎ
อนามัยระหว่างประเทศ
 มีผท
ู้ าหน้ าที่เป็ นศูนย์กลางในการให้ข่าวสารในภาพรวมประเทศ
ได้ และสามารถปฎิบตั ิ หน้ าที่ได้ ๒๔ ชัวโมง
่
 มีการพัฒนากฎหมาย แนวปฎิบตั ิ ของประเทศให้สอดคล้อง กับ
กฎอนามัยระหว่างประเทศ และสามารถปฎิบตั ิ ได้
 มีการจัดตัง้ ระบบสังการ
่
และสามารถดาเนินการได้ทนั ทีเมื่อเกิด
ภาวะฉุกเฉิน
13
ความคาดหวังภององค์ การอนามัยโลก
 มีความพร้อมรับมือกับภัยสุขภาพทุกรูปแบบ
 มีการประเมินผลตามกรอบมาตรฐานโดย องค์การอนามัยโลก หรือ
ตามความเหมาะสม
 มีระบบรายงานเหตุและเครือข่ายในระดับท้องถิ่น
 มีศกั ยภาพระดับมาตรฐานครบทุกหัวข้อ
14
จุดประสานงานกฎอนามัยระหว่ างประเทศ
สมรรถนะหลัก
โรคและภัยสุขภาพ
 กฎหมายและนโยบาย
 โรคติดเชื้อ
 โรคติดต่อระหว่าง
สัตว์และคน
 ความปลอดภัยด้าน
อาหาร
 ความปลอดภัยด้าน
สารเคมี
 เหตุการณ์จาก
กัมมันตรังสี
 กลไกและการประสาน






ความร่วมมือ
การเฝ้ าระวังทางระบาด
วิทยา
การตอบโต้ภาวะฉุกเฉิน
ทางสาธารณสุข
การเตรียมความพร้อมใน
การรองรับภัยฉุกเฉิน
ทางด้านสาธาณสุข
การสื่อสารความเสี่ยง
การพัฒนาบุคลากร
ด้านห้องปฏิบตั ิ การ
การควบคุม
โรคติดต่อระหว่าง
ประเทศที่ช่อง
ทางเข้า-ออก
ประเทศ
กฎอนามัยระหว่ างประเทศ พ.ศ. 2548 (2005)
15
ผลการดาเนินงานตามกฎอนาม ัยระหว่างประเทศด้าน
ั และคน ปี 2557
โรคติดต่อระหว่างสตว์
 12 ก.ย 2557 แต่งตงคณะท
ั้
างานประสานงานการปฏิบ ัติ
ั
ตามกฎอนาม ัยระหว่างประเทศด้านโรคติดต่อระหว่างสตว์
และคน โดยมี
 นายแพทย์โอภาส การย์กวินพงศ ์ รองอธิบดีกรมควบคุมโรค
เป็ น ประธาน
 แพทย์หญิงวรยา เหลืองอ่อน ผู ้อานวยการสานักโรคติดต่อ
อุบต
ั ใิ หม่ เลขานุการ
 คณะทางานประกอบด ้วยหน่วยงานทีเ่ กีย
่ วข ้อง ได ้แก่
ั ว์ กรมอุทยานฯ สานักระบาดวิทยา สานักสอ
ื่ สาร
กรมปศุสต
ี่ ง สานักโรคติดต่อทัว่ ไป
ความเสย
16
17
สมรรถนะหลัก: โรคติดต่ อระหว่ างสัตว์ และคน
ตัวชีว้ ัด: กลไกการตรวจจับและตอบสนองต่ อเหตขการณ์ โรคติดต่ อ
ระหว่ างสัตว์ และคนมีการสร้ างภึน้ และปฏิบัตไิ ด้ (13 องค์ ประกอบ)
องค์ประกอบ
ผลการดาเนินงาน/
หลักฐาน
ผูร้ บั ผิดชอบ
1. หน่ วยงานราชการที่ 1. คณะทางานศูนย์ประสานงาน สานักโรคติดต่ออุบตั ิ ใหม่
เครือข่ายสุขภาพหนึ่ งเดียว
สานักระบาดวิทยา
รับผิดชอบด้านการ
Unit for One Health) กรมปศุสตั ว์
ตรวจจับและตอบสนองต่อ (Coordinating
2.คณะทางานประสานการปฎิบตั ิ งานตาม กรมอุทยานฯ
เหตุการณ์ โรคติดต่อ
กฎอนามัย ด้านโรคติดต่อระหว่างสัตว์
และคน
ระหว่างสัตว์และคนมี
3. คณะอนุกรรมการพัฒนาระบบ
กระบวนการการ
เฝ้ าระวัง ป้ องกัน รักษา และ
ประสานงานกัน
ควบคุมโรค ภายใต้แนวคิดสุขภาพ
หนึ่ งเดียว ดูแลนโยบายด้าน
โรคติดต่อระหว่างสัตว์และคน
18
องค์ประกอบ
ผลการดาเนินงาน/
หลักฐาน
ผูร้ บั ผิดชอบ
2. นโยบาย และแผน
แห่งชาติสาหรับการเฝ้ า
ระวัง และการตอบสนอง
เหตุการณ์ โรคติดต่อ
ระหว่างสัตว์และคนมีการ
จัดทาขึน้
1. แผนยุทธศาสตร์เตรียมความพร้อม สานักโรคติดต่ออุบต
ั ิ ใหม่
ป้ องกัน และแก้ไขปัญหาโรคติดต่ออุบตั ิ
ใหม่แห่งชาติ (พ.ศ. 2556-2559)
2. แผนปฏิบตั ิ การแม่บทฯ โรคติดต่ออุบตั ิ
ใหม่แห่งชาติ (พ.ศ. 2556-2559)
3. แผนที่ทางเดินยุทธศาสตร์ฯ
4. จัดทาบันทึกความเข้าใจ (MOU) ความ
ร่วมมือในการเสริมสร้างความเข้มแข็งงาน
ระบาดวิทยาด้านการเฝ้ าระวังสอบสวน
โรคอุบตั ิ ใหม่ ของเครือข่ายสุขภาพหนึ่ ง
เดียว ระหว่างกรมปศุสตั ว์ กรมอุทยาน
แห่งชาติฯ มหาวิทยาลัย และกรมควบคุม
โรค
สานักโรคติดต่อทัวไป
่
5. จัดทาแผนยุทธศาสตร์เตรียมความ
พร้อม ป้ องกัน และแก้ไขปัญหาโรคติดต่อ
ระหว่างสัตว์และคน
19
องค์ประกอบ
ผลการดาเนินงาน/
หลักฐาน
3. จุดประสานงานสาหรับ
สุขภาพสัตว์และสัตว์ป่ามีการ
จัดตัง้ เพื่อประสานงานกับ
กระทรวงสาธารณสุขและ/หรือ
กับจุดประสานงานกฎอนามัย
ระหว่างประเทศ
4. กลไกการประสานงานตาม
หน้ าที่กบั หน่ วยงานอื่นๆ มีการ
จัดทาขึน้ ซึ่งประกอบไปด้วย
การเฝ้ าระวังโรคในสัตว์และคน
และการเฝ้ าระวังทาง
ห้องปฏิบตั ิ การ
มีแผนผังโครงสร้าง และตาแผน่ ง สานักระบาดวิทยา
ผูร้ บั ผิดชอบที่ชดั เจน โดยระบุ
ตาแหน่ งผูบ้ ริหารของ หน่ วยงาน
นัน้ ๆ
มีแผนผังโครงสร้าง
ทัง้ นี้ อยู่ระหว่างการได้รบั
ความเห็นชอบจากหน่ วยงาน
ที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนการ
เผยแพร่กลไกการ
ประสานงานดังกล่าว
ผูร้ บั ผิดชอบ
สานักระบาดวิทยา
สานักโรคติดต่ออุบตั ิ ใหม่
กรมปศุสตั ว์
กรมอุทยานฯ
20
ผังโครงสร้ างจขดประสานงานร่ วมกัน
21
องค์ประกอบ
ผลการดาเนินงาน/
หลักฐาน
ผูร้ บั ผิดชอบ
5. โรคติดต่อระหว่างสัตว์
และคน มีการจัดลาดับ
ความสาคัญ พร้อมทัง้ มี
นิยามการเฝ้ าระวังโรค
1. การประชุมจัดอันดับโรค
ระหว่างสัตว์และคนตาม
ความสาคัญ ในวันที่ 31
ตุลาคม 2557
2. ทีมงาน Prioritize (TUC/ กรม
ปศุสัตว์ / กรมอุทยานฯ/ สานัก
ระบาดวิทยา/ สานักโรคติดต่ อ
ทัว่ ไป) สรุ ปเกณฑ์ และวิธีการ
จัดลาดับคัดเลือก 5 อันดับจาก 10
อันดับ ทีเ่ ป็ นปัญหาร่ วมกัน โดย
คานึงถึงผลกระทบต่ อเศรษฐกิจ
และสั งคม
สานักระบาดวิทยา
ศูนย์ความร่วมมือไทยสหรัฐ ด้านสาธารณสุข
(TUC)
สานักโรคติดต่อทัวไป
่
สานักระบาดวิทยา
สานักโรคติดต่ออุบตั ิ
ใหม่
กรมปศุสตั ว์
กรมอุทยานฯ
22
องค์ประกอบ
ผลการดาเนินงาน/
หลักฐาน
ผูร้ บั ผิดชอบ
6. ข้อมูลโรคติดต่อระหว่างสัตว์ ติดตามประเมินผลจากระบบ
สานักระบาดวิทยา
และคนมีการเก็บข้อมูลอย่าง รายงานเฝ้ าระวัง โรค ทัง้ ด้านคน กรมปศุสตั ว์
เป็ นระบบและทันเวลา และมี และสัตว์ พร้อมทัง้ จัดทาสรุป
กรมอุทยานฯ
การเปรียบเทียบข้อมูลระหว่าง ผลงาน
คนและสัตว์
7. หน่ วยการเฝ้ าระวังโรคสัตว์ ข้อมูลต่างๆ/ระบบฐานข้อมูล สานักระบาดวิทยา
การเฝ้ าระวังโรคคน การเฝ้ า (คณะทางานศูนย์ประสานงาน กรมปศุสตั ว์
ระวังห้องปฏิบตั ิ การ และ
กรมอุทยานฯ
เครือข่ายสุขภาพหนึ่ งเดียว
หน่ วยงานอื่นๆ เกี่ยวกับ
สานักโรคติดต่ออุบตั ิ ใหม่
โรคติดต่อระหว่างสัตว์และคน เชื่อมต่อ ให้เข้าถึงผ่านเวบ
หรือมีความเสี่ยงต่อโรคติดต่อ ไซต์)
ระหว่างสัตว์และคน มีการ
แลกเปลี่ยนข้อมูลอย่างเป็ น
ระบบ และทันเวลา
23
องค์ประกอบ
ผลการดาเนินงาน/
หลักฐาน
8. ประเทศไทยสามารถเข้าถึง มีหน่ วยงานที่สามารถรองรับ
การตรวจทางห้องปฏิบตั ิ การทัง้ การตรวจทางห้องปฏิบต
ั ิ การ
ในประเทศและนานาชาติตาม
ได้
แนวทางที่วางไว้เพื่อยืนยัน
1. กรมวิทย์ฯ/ศูนย์วิทย์ฯ
โรคติดต่อระหว่างสัตว์และคน
2. มหาวิทยาลัย: จุฬาลงกรณ์
ที่ได้จดั ลาดับความสาคัญไว้
มหิดล
3. กรมปศุสตั ว์
9. ระบบเฝ้ าระวังโรคติดต่อ 1. มีทีม SRRT ทุกระดับ
ระหว่างสัตว์และคนมีการ ส่วนกลาง 1 ทีม
นาไปใช้ทกุ ระดับตัง้ แต่ จังหวัด 77 ทีม
อาเภอ 946 ทีม
ระดับชุมชน
ตาบล 9775 ทีม
ผูร้ บั ผิดชอบ
สานักระบาดวิทยา
กรมปศุสตั ว์
กรมอุทยานฯ
สานักโรคติดต่ออุบตั ิ ใหม่
สานักระบาดวิทยา
กรมปศุสตั ว์
กรมอุทยานฯ
24
องค์ประกอบ
ผลการดาเนินงาน/
หลักฐาน
ผูร้ บั ผิดชอบ
สานักโรคติดต่อทัวไป
่
ดาเนินการรวบรวมและ
จัดทา :
แยกตาม
- โรค/ หน่ วยงาน/
เนื้ อหาด้านการเฝ้ าระวัง
สอบสวนโรคในคนและสัตว์ /
เนื้ อหาด้านการเฝ้ าระวัง
อาหารและยาในคนและสัตว์
สานักระบาดวิทยา
11. กลไกการตอบสนองต่อ มีแผนผังโครงสร้าง
ทัง้ นี้ อยู่ระหว่างการได้รบั ความ กรมปศุสตั ว์
การระบาดโรคติดต่อ
ระหว่างสัตว์และคนมีการ เห็นชอบจากหน่ วยงานที่เกี่ยวข้อง กรมอุทยานฯ
จัดทาขึน้ โดยหน่ วยงาน ตลอดจนการเผยแพร่กลไกการ
ประสานงานดังกล่าว
10. มีทาเนี ยบผูเ้ ชี่ยวชาญ 1. เผยแพร่ผา่ นเวบไซต์
โรคติดต่อระหว่างสัตว์และ เครือข่ายสุขภาพหนึ่ ง
คนที่สามารถตอบสนองต่อ 2. ปรับปรุงทุก 2 ปี
เหตุการณ์ และทาให้
ทันสมัยอยู่เสมอ
สุขภาพสัตว์และคน
25
องค์ประกอบ
ผลการดาเนินงาน/
หลักฐาน
ผูร้ บั ผิดชอบ
12. การตอบสนองต่อ
มีระบบเฝ้ าระวัง และรายงาน สานักระบาดวิทยา
โรคติดต่อระหว่างสัตว์และ การเฝ้ าระวังโรค (จัดทาสรุป กรมปศุสตั ว์
คนอย่างทันเวลาตาม
ตามการจัดอันดับของโรคที่ กรมอุทยานฯ
มาตรฐานของประเทศ มี เป็ นปัญหา)
การตอบสนองมากกว่า
ร้อยละ 80 ของเหตุการณ์
โรคติดต่อระหว่างสัตว์และ
คนที่ในประเทศหรือ
นานาชาติให้ความสนใจ
26
องค์ประกอบ
ผลการดาเนินงาน/
หลักฐาน
13. ประเทศไทยได้มีการ มีการเข้าร่วมประชุมกับ
แลกเปลี่ยนประสบการณ์ หน่ วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง
เกี่ยวกับการพบเหตุการณ์ ทัง้ ภายในและต่างประเทศ
th
หรือปัจจัยเสี่ยงเกี่ยวกับ เช่น The 4 Rabies in Asia
โรคติดต่อระหว่างสัตว์และ Conference 2013
คนที่ในประเทศหรือ
นานาชาติให้ความสนใจแก่
ประชาคมโลก
ผูร้ บั ผิดชอบ
สานักระบาดวิทยา
กรมปศุสตั ว์
กรมอุทยานฯ
สานักโรคติดต่ออุบตั ิ ใหม่
27
ภอบคขณครับ
28