Transcript Početak glavnog pretresa - Fakultet za kriminalistiku, kriminologiju i

Krivično/kazneno
procesno pravo –
Predavanja i vježbe
Univerzitet u Sarajevu
Fakultet za kriminalistiku, kriminologiju i sigurnosne studije
Prof.dr. sc. Haris Halilović
Univerzitet u Sarajevu
Fakultet za kriminalistiku, kriminologiju i sigurnosne studije
Prof. dr. sc. Haris Halilović
Tel. +387 33 561 275
E – mail: [email protected]
Glavni pretres
1.
Pojam, značaj i svrha
Glavni pretres, kao treći stadij redovnog krivičnog
postupka, ima značaj glavnog i centralnog dijela
krivičnog postupka. Na glavnom pretresu raspravlja se
o krivičnopravnom zahtjevu, tj. traže se odgovori na
pitanja koja su u vezi s utvrđivanjem krivičnog djela i
okolnosti pod kojima je izvršeno, učinioca krivičnog
djela i njegove ličnosti, te izricanja krivične sankcije.

Na glavnom pretresu, uz primjenu načela
kontradiktronosti, neposrednosti, usmenosti i
javnosti, iznose se teza optužbe i teza odbrane,
preduzimaju se dokazne radnje kako bi se došlo
do dokaza koji su bitni za donošenje presude,
utvrđuje se činjenično stanje i, ako ne nastupe
procesne smetnje, donosi presuda kojom sud
meritorno raspravlja predmet optužbe.

Presuda se, tako, može donijeti samo na
osnovu održanog glavnog pretresa i kao
najvažnija odluka u krivičnom postupku
isključivo se zasniva na činjenicama i
dokazima koji su izneseni na glavnom
pretresu.

Glavni pretres obuhvata procesne norme
o pretpretresnom ročištu,
pretpostavkama za njegovo održavanje,
odlaganju i prekidanju, te njegovom
započinjanju u pravnom smislu i toku
dokaznog postupka.
2. Pretpretresno ročište
 Cilj pretpretresnog ročišta jeste
pripremanje glavnog pretresa, njegovo
uspješno započinjanje i tok.
 U tom smislu predsjednik vijeća može
održati ročište sa strankama i braniocem
da bi se razmotrila pitanja koja su
relevantna za glavni pretres.
3. Pretpostavke za održavanje glavnog
pretresa
 Glavni pretres se mora zakazati u roku od
30 dana od dana izjašnjavanja o krivnji,
odnosno u roku od 60 dana ako to
opravdavaju izuzetne okolnosti.

Glavni pretres zakazuje sudija, odnosno
predsjednik vijeća naredbom, određujući
vrijeme i mjesto njegovog održavanja.

Pretpostavke za održavanje glavnog
pretresa odnose se na prisustvo
određenih krivičnoprocesnih subjekata.

Nedolazak tužioca, odnosno osobe koja
ga zamjenjuje na glavni pretres ima za
posljedicu odlaganje glavnog pretresa.

Prisustvo optuženog na glavnom pretresu
je obavezno i zakon isključuje mogućnost
suđenja u odsustvu.

Nedolazak branioca na glavni pretres,
također ima za posljedicu odlaganje
glavnog pretresa.
Konačno, neopravdan izostanak svjedoka
ili vještaka na glavni pretres može imati za
posljedicu prinudno dovođenje svjedoka
ili vještaka, odnosno izricanje novčane
kazne do 5.000 KM.
 U pogledu održavanja glavnog pretresa
sudija, odnosno predsjednik vijeća će
odlučiti da li glavni pretres treba odložiti.

4. Odlaganje i prekid glavnog pretresa
 Prema načelu kontinuiteta glavnog
pretresa, radnje na glavnom pretresu se
moraju poduzimati u kontinuitetu, dakle
slijediti jedna drugu, a presuda se izriče i
objavljuje istog dana kada je glavni pretres
završen.

Međutim, određene okolnosti ili razlozi
mogu zahtijevati da se glavni pretres
odgodi ili prekine.

Razlozi za odlaganje odnose se na
pribavljanje novih dokaza, nesposobnost
optuženog da prisustvuje glavnom
pretresu s obzirom na njegovo psihičko
stanje i sposobnosti nakon izvršenog
krivičnog djela ili druge smetnje da se
glavni pretres uspješno provede.
Do prekida glavnog pretresa može doći
zbog odmora, isteka radnog vremena ili da
bi se neki dokaz pribavio u kratkom
vremenu ili zbog pripremanja optužbe ili
odbrane.
 Prekinuti glavni pretres nastavlja se uvijek
pred istim sudijom, odnosno vijećem.

5. Rukovođenje glavnim pretresom
 Glavnim pretresom rukovodi sudija,
odnosno predsjednik vijeća i u tom smislu
prava i dužnosti sudije, odnosno
predsjednika vijeća odnose se na:
Održavanje reda u sudnici i očuvanja
dostojanstva suda;
 Narušavanja reda i procesne discipline;
 Filmskog ili televizijskog snimanja na
glavnom pretresu i sl.

6.Tok glavnog pretresa
 Redoslijed radnji na glavnom pretresu
određen je zakonom tako da su
odgovarajuće procesne odredbe
raspoređene u dva odjeljka i to:
1. početak glavnog pretresa i
2. dokazni postupak.


1.
2.
3.
Početak glavnog pretresa obuhvata u
normativnom smislu, radnje koje stvaraju
pretpostavke i prethode započinjanju glavnog
pretresa u pravnom smislu.
Radnje koje stvaraju pretpostavke za početak
glavnog pretresa u pravnom smislu su:
Ulazak sudije, odnosno vijeća u sudnicu;
Utvrđivanje uslova za održavanje glavnog
pretresa;
Utvrđivanje identiteta optuženog itd.

1.
2.
Radnje kojima u pravnom smislu počinje
glavni pretres su:
Čitanje optužnice i
Uvodna izlaganja optužbe i odbrane.
Dokazni postupak
 Dokazni postupak kao dio glavnog pretresa
slijedi neposredno nakon čitanja optužnice i
uvodnih izlaganja stranaka ili branioca, te
obuhvata one procesne radnje kojima se izvode
dokazi potrebni za utvrđivanje pravno
relevantnih činjenica i pravilno presuđenje
određene krivične stvari.


Redoslijed izvođenja dokaza u toku dokaznog
postupka određen je zakonom s tim što stranke
i branilac imaju pravo pozivati svjedoke ili
vještake i izvoditi dokaze. Također i sud po
službenoj dužnosti ima pravo narediti izvođenje
dokaza koje nisu predložile stranke i branilac ili
dokaza od čijeg su izvođenja odustale
spomenute osobe.

1.
2.
3.
4.
5.
6.
Dokazi na glavnom pretresu izvode se slijedećim redom:
Dokazi optužbe,
Dokazi odbrane,
Dokazi optužbe kojima se pobijaju navodi odbrane (replika),
Dokazi odbrane kao odgovor na pobijanje (duplika),
Dokazi čije je izvođenje naredio sudija, odnosno vijeće,
I svi dokazi relevantni za izricanje krivičnopravne sankcije ako
optuženi bude oglašen krivim po jednoj ili više tačaka optužnice.
8. Završetak dokaznog postupka
 Nastupa nakon izvođenja svih dokaza
stranaka, odnosno branioca i suda, te
ukoliko stranke i branilac nemaju nove
dokazne prijedloge ili prijedlozi budu
odbijeni.
9. Završne riječi
 Po završenom dokaznom postupku sudija
odnosno predsjednik vijeća, daje završnu
riječ strankama, oštećenom i braniocu.
Prvo govori tužilac, zatim oštećeni, potom
branilac pa optuženi.
 Posljednja riječ uvijek pripada optuženom.
10. Završetak glavnog pretresa
 Završetak glavnog pretresa objavljuje
sudija, odnosno predsjednik vijeća. Nakon
toga sud se povlači na vijećanje i glasanje
radi donošenja presude.
Literatura:
 SIJERČIĆ-ČOLIĆ, H.: Krivično procesno pravo, Knjiga I
Krivičnoprocesni subjekti i krivičnoprocesne radnje, Pravni Fakultet
Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, 2012.
 SIJERČIĆ-ČOLIĆ, H.: Krivično procesno pravo, Knjiga II Tok
redovnog krivičnog postupka i posebni postupci, Pravni Fakultet
Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, 2012.
 Zakon o krivičnom postupku Bosne i Hercegovine (“Službeni
glasnik BiH”, br. 3/03, 32/03, 26/04, 63/04,13/05, 48/05, 46/06,
76/06, 29/07, 32/07, 58/08, 12/09, 16/09, 93/09) ili
 Zakon o krivičnom postupku Federacije Bosne i Hercegovine,
(“Službene novine Federacije BiH”, br. 35/03, 37/03, 56/03,
78/04, 28/05, 55/06, 27/07, 53/07 , 9/09 i 12/10).