Transcript Početak glavnog pretresa

Univerzitet u Sarajevu
Fakultet za kriminalistiku, kriminologiju i sigurnosne studije
Doc.dr. sc. Haris Halilović
Univerzitet u Sarajevu
Fakultet za kriminalistiku, kriminologiju i sigurnosne studije
Doc. dr. sc. Haris Halilović
Tel. +387 33 561 275
E – mail: [email protected]
Glavni pretres
1.
Pojam, značaj i svrha
Glavni pretres, kao treći stadij redovnog krivičnog
postupka, ima značaj glavnog i centralnog dijela
krivičnog postupka. Na glavnom pretresu raspravlja se o
krivičnopravnom zahtjevu, tj. traže se odgovori na
pitanja koja su u vezi s utvrđivanjem krivičnog djela i
okolnosti pod kojima je izvršeno, učinioca krivičnog
djela i njegove ličnosti, te izricanja krivične sankcije.
 Na glavnom pretresu, uz primjenu načela
kontradiktronosti, neposrednosti, usmenosti i
javnosti, iznose se teza optužbe i teza odbrane,
preduzimaju se dokazne radnje kako bi se došlo do
dokaza koji su bitni za donošenje presude,
utvrđuje se činjenično stanje i, ako ne nastupe
procesne smetnje, donosi presuda kojom sud
meritorno raspravlja predmet optužbe.
 Presuda se, tako, može donijeti samo na osnovu
održanog glavnog pretresa i kao najvažnija odluka u
krivičnom postupku isključivo se zasniva na
činjenicama i dokazima koji su izneseni na glavnom
pretresu.
 Glavni pretres obuhvata procesne norme o
pretpretresnom ročištu, pretpostavkama za njegovo
održavanje, odlaganju i prekidanju, te njegovom
započinjanju u pravnom smislu i toku dokaznog
postupka.
2. Pretpretresno ročište
 Cilj pretpretresnog ročišta jeste pripremanje glavnog
pretresa, njegovo uspješno započinjanje i tok.
 U tom smislu predsjednik vijeća može održati ročište
sa strankama i braniocem da bi se razmotrila pitanja
koja su relevantna za glavni pretres.
3. Pretpostavke za održavanje glavnog pretresa
 Glavni pretres se mora zakazati u roku od 30 dana od
dana izjašnjavanja o krivnji, odnosno u roku od 60
dana ako to opravdavaju izuzetne okolnosti.
 Glavni pretres zakazuje sudija, odnosno predsjednik
vijeća naredbom, određujući vrijeme i mjesto njegovog
održavanja.
 Pretpostavke za održavanje glavnog pretresa odnose se
na prisustvo određenih krivičnoprocesnih subjekata.
 Nedolazak tužioca, odnosno osobe koja ga zamjenjuje
na glavni pretres ima za posljedicu odlaganje glavnog
pretresa.
 Prisustvo optuženog na glavnom pretresu je obavezno
i zakon isključuje mogućnost suđenja u odsustvu.
 Nedolazak branioca na glavni pretres, također ima za
posljedicu odlaganje glavnog pretresa.
 Konačno, neopravdan izostanak svjedoka ili vještaka
na glavni pretres može imati za posljedicu prinudno
dovođenje svjedoka ili vještaka, odnosno izricanje
novčane kazne do 5.000 KM.
 U pogledu održavanja glavnog pretresa sudija,
odnosno predsjednik vijeća će odlučiti da li glavni
pretres treba odložiti.
4. Odlaganje i prekid glavnog pretresa
 Prema načelu kontinuiteta glavnog pretresa, radnje na
glavnom pretresu se moraju poduzimati u
kontinuitetu, dakle slijediti jedna drugu, a presuda se
izriče i objavljuje istog dana kada je glavni pretres
završen.
 Međutim, određene okolnosti ili razlozi mogu
zahtijevati da se glavni pretres odgodi ili prekine.
 Razlozi za odlaganje odnose se na pribavljanje novih
dokaza, nesposobnost optuženog da prisustvuje
glavnom pretresu s obzirom na njegovo psihičko stanje
i sposobnosti nakon izvršenog krivičnog djela ili druge
smetnje da se glavni pretres uspješno provede.
 Do prekida glavnog pretresa može doći zbog odmora,
isteka radnog vremena ili da bi se neki dokaz pribavio
u kratkom vremenu ili zbog pripremanja optužbe ili
odbrane.
 Prekinuti glavni pretres nastavlja se uvijek pred istim
sudijom, odnosno vijećem.
5. Rukovođenje glavnim pretresom
 Glavnim pretresom rukovodi sudija, odnosno
predsjednik vijeća i u tom smislu prava i dužnosti
sudije, odnosno predsjednika vijeća odnose se na:
 Održavanje reda u sudnici i očuvanja dostojanstva
suda;
 Narušavanja reda i procesne discipline;
 Filmskog ili televizijskog snimanja na glavnom
pretresu i sl.
6. Tok glavnog pretresa
 Redoslijed radnji na glavnom pretresu određen je
zakonom tako da su odgovarajuće procesne odredbe
raspoređene u dva odjeljka i to:
1. početak glavnog pretresa i
2. dokazni postupak.


1.
2.
3.
Početak glavnog pretresa obuhvata u
normativnom smislu, radnje koje stvaraju
pretpostavke i prethode započinjanju glavnog
pretresa u pravnom smislu.
Radnje koje stvaraju pretpostavke za početak
glavnog pretresa u pravnom smislu su:
Ulazak sudije, odnosno vijeća u sudnicu;
Utvrđivanje uslova za održavanje glavnog
pretresa;
Utvrđivanje identiteta optuženog itd.

1.
2.
Radnje kojima u pravnom smislu počinje glavni
pretres su:
Čitanje optužnice i
Uvodna izlaganja optužbe i odbrane.
 Dokazni postupak
 Dokazni postupak kao dio glavnog pretresa slijedi
neposredno nakon čitanja optužnice i uvodnih
izlaganja stranaka ili branioca, te obuhvata one
procesne radnje kojima se izvode dokazi potrebni
za utvrđivanje pravno relevantnih činjenica i
pravilno presuđenje određene krivične stvari.
 Redoslijed izvođenja dokaza u toku dokaznog
postupka određen je zakonom s tim što stranke i
branilac imaju pravo pozivati svjedoke ili vještake i
izvoditi dokaze. Također i sud po službenoj
dužnosti ima pravo narediti izvođenje dokaza koje
nisu predložile stranke i branilac ili dokaza od
čijeg su izvođenja odustale spomenute osobe.

1.
2.
3.
4.
5.
6.
Dokazi na glavnom pretresu izvode se slijedećim redom:
Dokazi optužbe,
Dokazi odbrane,
Dokazi optužbe kojima se pobijaju navodi odbrane (replika),
Dokazi odbrane kao odgovor na pobijanje (duplika),
Dokazi čije je izvođenje naredio sudija, odnosno vijeće,
I svi dokazi relevantni za izricanje krivičnopravne sankcije ako
optuženi bude oglašen krivim po jednoj ili više tačaka optužnice.
8. Završetak dokaznog postupka
 Nastupa nakon izvođenja svih dokaza stranaka,
odnosno branioca i suda, te ukoliko stranke i branilac
nemaju nove dokazne prijedloge ili prijedlozi budu
odbijeni.
9. Završne riječi
 Po završenom dokaznom postupku sudija odnosno
predsjednik vijeća, daje završnu riječ strankama,
oštećenom i braniocu. Prvo govori tužilac, zatim
oštećeni, potom branilac pa optuženi.
 Posljednja riječ uvijek pripada optuženom.
10. Završetak glavnog pretresa
 Završetak glavnog pretresa objavljuje sudija, odnosno
predsjednik vijeća. Nakon toga sud se povlači na
vijećanje i glasanje radi donošenja presude.
Literatura:
 SIJERČIĆ-ČOLIĆ, H.: Krivično procesno pravo, Knjiga I
Krivičnoprocesni subjekti i krivičnoprocesne radnje, Pravni
Fakultet Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, 2008.
 SIJERČIĆ-ČOLIĆ, H.: Krivično procesno pravo, Knjiga II Tok
redovnog krivičnog postupka i posebni postupci, Pravni Fakultet
Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, 2008.
 Zakon o krivičnom postupku Bosne i Hercegovine (“Službeni
glasnik BiH”, br. 3/03, 32/03, 26/04, 63/04,13/05, 48/05, 46/06,
76/06, 29/07, 32/07, 58/08, 12/09, 16/09, 93/09) ili
 Zakon o krivičnom postupku Federacije Bosne i Hercegovine,
(“Službene novine Federacije BiH”, br. 35/03, 37/03, 56/03, 78/04,
28/05, 55/06, 27/07, 53/07 , 9/09 i 12/10).