Transcript zarz%b9dzanie przeplywem material%f3w

Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
1
Planowanie zapotrzebowania materiałowego
Zbiór technik wykorzystujących strukturę wyrobów, dane
o zapasach i główny harmonogram produkcji dla
wyliczenia zapotrzebowania na materiały i wyznaczania
terminów zamawiania i dostaw.
słownik APICS
W Europie termin „planowanie zapotrzebowania materiałowego” używany jest
zamiennie z terminem „zarządzanie przepływem materiałów”
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
2
Dane wykorzystywane w metodzie planowania zapotrzebowania
materiałowego
o
o
o
o
Struktura wyrobu
Zapas dysponowany
Cykl dostawy / produkcji
Wielkość partii dostawy / partii produkcyjnej
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
1
Struktura wyrobu
konstrukcyjna
•
•
•
Schemat montażowy
Receptura
Wzór
stosowana w metodzie
planowania zapotrzebowania
materiałowego
prosta
- lista materiałowa
- lista kompletacyjna
- schemat montażowy
- wykaz części oryginalnych
- wykaz części wspólnych
- struktura + / - struktura widmowa
złożona (planistyczna)
- modułowa
- rodziny wyrobów
- procentowa
- superstruktura
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
Zapas dysponowany




ZD1 = Zm
ZD2 = Zm + ZT
ZD2 = ZT
ZD3 = (ZD1, ZD2) – R
ZD4 = (ZD1, ZD2, ZD3) - ZZ
4
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
Cykle dostawy / produkcji
 w zaopatrzeniu
- ustalane
statystycznie lub
- uzgodnione z dostawcą (stałe)
 w produkcji
- wyliczane w oparciu o model szeregowy
- znaczenie okresów rezerwowych i przerw
międzyoperacyjnych
5
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
6
Cykl produkcji – przykład
stanowiska
1
n x tj1
n x tj2
2
τmo
n x tj3
3
τmo
długotrwałość cyklu
τsz
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
Cykl produkcji – przykład – cd.
m
m
τsz = n x Σ tji + Σ τmoi
i=1
gdzie:
n – wielkość partii produkcyjnej
tji – czas jednostkowy i – operacji
m – liczba operacji
τmoi- i – przerwa międzyoperacyjna
i=1
7
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
Cykl produkcji – przykład – cd.
τn = τsz + τr
τsz / τr = 1- η
gdzie:
τn – cykl normatywny
τr - okres rezerwowy
η – współczynnik wykorzystania stanowisk
8
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
9
Dla określenia wielkości partii dostawy / partii produkcyjnej stosuje się
najczęściej następujące metody:
•
•
•
•
•
•
•
stała wielkość partii
partia na partię
partia o minimalnym koszcie całkowitym (LTC)
stały rytm dostaw
dostawa pokrywająca zapotrzebowanie stałego okresu
równoważenie zapotrzebowania pomiędzy okresami (part – period – balancing)
algorytm Wagnera – Whitina
Literatura podstawowa: J. Orlicky „Planowanie potrzeb materiałowych” PWE
Warszawa 1981
Zarządzanie przepływem materiałów
Marek Fertsch
10
Harmonogram zapotrzebowania materiałowego
Jednostki
terminów
Zapotrzebowanie brutto
Zapas
dysponowany
Zapotrzebowanie netto
Planowana
dostawa
Planowane
zamówienie
1
2
3
4
5
6
7
8
Zarządzanie przepływem materiałów
Marek Fertsch
11
Harmonogram zapotrzebowania materiałowego – przykład
Jednostki
terminów
1
Zapotrzebowanie brutto
Zapas
dysponowany
2
3
4
10
20
10
10
10
0/23
2
Planowana
dostawa
25
25
6
7
8
12
Zapotrzebowanie netto
Planowane
zamówienie
5
23
23
23
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
12
Planowanie „z góry na dół”
Generuje rozłożoną w czasie wielkość zapotrzebowania
(harmonogram zapotrzebowania), które musi być pokryte dostawami
pochodzącymi z produkcji lub z zakupu.
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
13
Planowanie „z dołu do góry”
Wykonywana przez planistę analiza możliwości wprowadzenia zmian
w harmonogramie zapotrzebowania materiałowego. Pozwala na
opracowanie alternatywnych wersji harmonogramu poprzez skracanie
lub wydłużanie cykli dostaw, zmianę wielkości partii, zastosowanie
materiałów zastępczych.
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
14
Planowanie zapotrzebowania potencjału
Planowanie zapotrzebowania potencjału to stosowana w metodzie planowania
zapotrzebowania materiałowego procedura weryfikacji wykonalności
harmonogramów zapotrzebowania materiałowego ze względu na dostępny
potencjał. Stosuje się ją głównie w obszarze produkcji, chociaż zaawansowani
użytkownicy systemów klasy ERP stosują ją również w sferze zaopatrzenia lub (w
przypadku planowania zapotrzebowania dystrybucji) również w dystrybucji.
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
15
Harmonogram główny
Zbiór informacji planistycznych sterujących planowaniem
zapotrzebowania materiałowego.
Zawiera dane dotyczące ilości i terminów produkcji
poszczególnych zleceń głównego harmonogramu z uwzględnieniem
prognozy zapotrzebowania, zapasów i innych istotnych informacji.
Słownik APICS
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
16

poziom złożoności i horyzont opracowania głównego
harmonogramu – nawiązanie do punktu rozdzielającego

konflikty między funkcyjne wokół opracowywania głównego
harmonogramu
• sprzedaż
• produkcja
• zaopatrzenie
• finanse
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
17
Punkty charakterystyczne głównego harmonogramu
 pierwszy punkt charakterystyczny rozdziela obszar pozostający w
dyspozycji produkcji od obszaru będącego przedmiotem bieżących
uzgodnień
 drugi punkt charakterystyczny rozdziela obszar będący przedmiotem
bieżących uzgodnień od obszaru pozostającego w dyspozycji sprzedaży
 rola głównego planisty
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
18
 wersja „produkcja na magazyn”
Tygodnie
Prognoza
popytu
Zapas
dysponowany
Planowane
dostawy
Planowane
uruchomienia
1
2
3
4
5
6
7
8
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
20
 wersja „produkcja na magazyn”- przykład
Tygodnie
1
2
3
4
5
6
7
8
Prognoza
popytu
10
10
12
12
15
12
12
10
Zapas
dysponowany
50
40
28
16
1
23
11
1
Planowane
dostawy
Planowane
uruchomienia
35
35
Zarządzanie przepływem materiałów
Marek Fertsch
20
 wersja „na indywidualne zamówienia”
Tygodnie
Zamówienia
Planowane
dostawy
Planowane
uruchomienia
Możliwe
dostawy
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
21
 wersja „na indywidualne zamówienia” – przykład
Tygodnie
1
2
3
6
7
8
40
30
30
Planowane 30
uruchomienia
Możliwe do
dostawy
5
20
Zamówienia
Planowane
dostawy
4
30
10
9
10
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
22
We współczesnych systemach klasy ERP występuje jeszcze jedna wersja
głównego harmonogramu – tak zwany „harmonogram mieszany”
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
23
Planowanie zapotrzebowania dystrybucji
 Adaptacja planowania zapotrzebowania materiałowego do potrzeb
wielopoziomowych sieci dystrybucji
 Podstawą jest struktura dystrybucji danego towaru, lub grupy towarów
 Punkt rozdziału przesunięty do punktu sprzedaży
 W oparciu o prognozę zapotrzebowania w punktach sprzedaży opracowuje się
harmonogramy dostaw do poszczególnych węzłów struktury dystrybucji
towaru
 Własności użytkowe i warunki stosowania jak w przypadku planowania
zapotrzebowania materiałowego
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
24
Własności użytkowe i warunki stosowania
 Centralne planowanie zapotrzebowania
 Każda pozycja asortymentowa ma tylko jeden harmonogram
zapotrzebowania
 Harmonogram zapotrzebowania jest bieżąco aktualizowany
 Wszystkie źródła zapotrzebowania kojarzone w jednym
harmonogramie
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
Własności użytkowe i warunki stosowania
 Przyspieszenie rotacji zapasów – do 6 razy
 Skracanie cykli dostawy – o połowę
 Redukcja zapasu robót w toku – do 25%
 Ograniczenie zapasu surowców – do 50%
 Podniesienie produktywności – do 10%
25
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
26
Planowanie zasobów wytwórczych i
planowanie zasobów dystrybucji
 Zwrócenie uwagi na problem optymalnego doboru i wykorzystania
zasobów
 Nowa koncepcja reagowania przedsiębiorstwa na zmiany w otoczeniu
jako rozwiązanie problemu optymalizacji zasobów
 Dostosowanie zasobów do zapotrzebowania odbywa się poprzez
wielostopniowy proces planowania
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
27
Model planowania
Planowanie sprzedaży produktów
Planowanie zapotrzebowania zasobów
Planowanie główne
Wstępne planowanie zapotrzebowania potencjału
Harmonogram główny
i
Planowanie zapotrzebowania materiałowego
Planowanie zapotrzebowania dystrybucji
System produkcyjny Toyoty (J i T)
Zarządzanie przepływem materiałów
Marek Fertsch
Plan główny
Struktura:
Główny plan finansowy
Główny plan sprzedaży
Główny plan produkcji
Główny plan techniczny
Główny plan remontowy
Główny plan materiałowy
Model offsetingu
28
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
29
-
WDRAŻANIE MRPII – ETAPY:
-
WDROŻENIE MRP
WDROŻENIE MODELU HARMONOGRAMU GLÓWNEGO I
SYSTEMU PROGNOZOWANIA
WDROŻENIE SYSTEMU PLANOWANIA
WDROŻENIE SPECJALNYCH PROCEDUR PLANOWANIA W DLUGIM
HORYZONCIE
INTEGRACJA PLANOWANIA W HORYZONCIE OPERACYJNYM
( ZAPOTRZEBOWANIE MATERIALOWE – POTENCJAL – KOSZTY I
FINANSE )
-
Marek Fertsch







Zarządzanie przepływem materiałów
30
Just – in – Time
System produkcyjny Toyoty
Proces produkcyjny zorganizowany w formie linii
Segmenty linii podzielone są magazynami – buforami w których
gromadzi się zapas robót w toku
Poszczególne segmenty linii uzbrojone są w uniwersalne wyposażenie
Komunikacja pomiędzy segmentami uproszczona i sformalizowana –
system kan – ban
W każdym segmencie stały personel
Zasada elastyczności czasowej
Znaczna, ale ograniczona elastyczność jakościowa
Zarządzanie przepływem materiałów
Marek Fertsch
31
System produkcyjny Toyoty – przykład
Założenia:
wytwarzane są trzy przedmioty – A, B i C,
programy ich produkcji wynoszą odpowiednio: PA = PB = Pc=
= 5000 szt/rok
czasy jednostkowe wykonania poszczególnych operacji zestawiono w
tabeli
1
A
0. 2
B
C
2
0.1
3
4
0. .3
0.2
0.1
0.1
0.1
5
6
0 .4
0.3
7
8
0.1
0..3
0..2
0.2
0. 3
0.1
0.1
0.3
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
32
System produkcyjny Toyoty – przykład – cd.
1.
2.
Ustalenie dziennej partii produkcyjnej
produkcja na jedną zmianę, dwieście dni w roku – dzienna partia produkcyjna
n = 25 szt/dzień
Ustalenie liczby segmentów, przydziału stanowisk do segmentów i cykli
przepływu poszczególnych przedmiotów.
5
A
A1 – 0. 66
4
A3 - 1
B
C
C3 – 0. 33, C2 –
0. 33, C1 – 0. 33
C5 – 0. 66
3
2
1
A5 – 1. 33
A7 – 0. 33
A8 -1
B3 – 0. 33
B2 – 0. 66
B4 - 1
B8 – 0. 33,
B6 – 0. 66
C6 - 1
C7 – 0. 33
C8 - 1
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
33
System produkcyjny Toyoty – przykład – cd.
3. Ostateczne wyniki:
Nr segmentu
Ilość i rodzaj
stanowisk w
segmencie
Ilość
pracowników w
segmencie
1
8–3
6-1
__________
4
3
2
7–1
4–1
__________
2
2
3
5–2
3–1
2–1
6–1
______________
5
4
4
3 -1
5 -1
________
2
2
5
1- 1
2 -1
3 -1
_________
3
2
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
34
Just – in – Time
Rozszerzenia i modyfikacje
 JiT w znaczeniu szerokim – dążenie do prostoty, eliminacja
marnotrawstwa, rozwiązywanie problemów w oparciu o stały schemat
działania, zaangażowanie personelu
 Zero zapasów – amerykańska modyfikacja systemu Toyoty (obecnie
nazywana Just - in – Time)
- unifikacja
- zmiana modelu planowania
- wytwarzanie „po sztuce”
- jednominutowe przezbrojenia
Marek Fertsch
Zarządzanie przepływem materiałów
35
JiT – efekty i warunki stosowania
 Efekty
•
•
•
•
•
Redukcja zapasów
Skrócenie cykli wykonania
Podnoszenie jakości
Obniżenie pracochłonności i kontroli produkcji
Uproszczenie sterowania przepływem materiałów
 System produkcyjny Toyoty – ograniczony zakres stosowania
 Model „zero zapasów” – zakres stosowania znacznie szerszy, typowy
dla współczesnego przemysłu samochodowego
 JiT w znaczeniu szerokim – nadaje się do stosowania w każdych
warunkach