Transcript Akt komunikacji j*zykowej Romana Jakobsona

AKT KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ
FUNKCJE WYPOWIEDZI
DLACZEGO NIE MOŻEMY SIĘ POROZUMIEĆ?
opr.btryzna
1
Akt komunikacji językowej Romana Jakobsona
TŁO; OKOLICZNOŚCI NIEZBĘDNE DO ZROZUMIENIA SENSU KOMUNIKATU, ZWERBALIZOWANY LUB DAJĄCY SIĘ ZWERBALIZOWAC
KONTEKST
NADAWCA -
KOMUNIKAT -
ODBIORCA
FIZYCZNY KANAŁ I PSYCHICZNY ZWIĄZEK MIĘDZY NADAWCĄ I ODBIORCĄ
KONTAKT
WSPÓLNY NADAWCY I ODBIORCY JĘZYK LUB PODJĘZYK
KOD
Akt komunikacji językowej Romana Jakobsona/FUNKCJA FATYCZNA
NADAWCA -
KOMUNIKAT -
ODBIORCA
KONTAKT
ORIENTACJA NA FIZYCZNY KANAŁ I PSYCHICZNY ZWIĄZEK MIĘDZY NADAWCĄ I ODBIORCĄ
SŁUZY NAWIĄZANIU I PODTRZYMANIU KONTAKTU, TWORZENIU ATMOSFERY TOWARZYSKIEJ
FUNKCJA FATYCZNA
Akt komunikacji językowej Romana Jakobsona/ FUNKCJA KOMUNIKATYWNA
NADAWCA -
- ODBIORCA
KOMUNIKAT
NASTAWIENIE NA REFEROWANIE, POZNAWANIE, KOMUNIKOWANIE RZECZYWISTOŚCI
FUNKCJA KOMUNIKATYWNA/ POZNAWCZA/ REFERENCYJNA
Akt komunikacji językowej Romana Jakobsona/ FUNKCJA POETYCKA
NADAWCA -
- ODBIORCA
KOMUNIKAT
NASTAWIENIE NA SAM KOMUNIKAT, JEGO KSZTAŁT SŁOWNY, ORYGINALNOŚĆ
FUNKCJA POETYCKA
Akt komunikacji językowej Romana Jakobsona/FUNKCJA EKSPRESYJNA
NADAWCA
- KOMUNIKAT -
ODBIORCA
NASTAWIENIE NA WYRAŻENIE POSTAWY MÓWIĄCEGO WOBEC TEGO, CO MÓWI
WYWARCIE WRAŻENIA PEWNEJ EMOCJI PRAWDZIWEJ LUB UDAWANEJ
FUNKCJA EKSPRESYWNA/ EMOTYWNA
Akt komunikacji językowej Romana Jakobsona/ EMOCJE
NADAWCA POKAZUJE EMOCJE:
np. ZŁOŚCI :
furii, wściekłości, urazy, gniewu, irytacji, oburzenia, animozji, niechęci, obraźliwości, wrogości,
nienawiści, szału
SMUTKU:
żalu, przykrości, boleści, melancholii, zniechęcenia, przygnębienia, depresji
STRACHU:
niepokoju, obawy, nerwowości, zatroskania, konsternacji, zaniepokojenia, onieśmielenia,
strachliwości, bojaźni, trwożliwości, popłochu, przerażenia, fobii
ZADOWOLENIA:
szczęścia, przyjemności, ulgi, błogości, rozkoszy, radości, uciechy, rozrywki, dumy, przyjemności
zmysłowej, miłego dreszczyku, uniesienia, zaspokojenia, satysfakcji, euforii, zaspokojenia kaprysu,
ekstazy, manii
MIŁOŚCI:
akceptacji, życzliwości, ufności, uprzejmości, poczucia bliskości, oddania, uwielbienia, zaślepienia,
agape (miłości niebiańskiej)
ZDZIWIENIA:
wstrząsu, zaskoczenia, oszołomienia, osłupienia, zdumienia
WSTRĘTU:
pogardy, lekceważenia, nieprzychylności, obrzydzenia, odrazy, niesmaku, awersji
WSTYDU:
poczucia winy, zażenowania, zakłopotania, wyrzutów sumienia, upokorzenia, żalu z powodu tego, co
się zrobiło, hańby, skruchy
Akt komunikacji językowej Romana Jakobsona/ FUNKCJA PERSWAZYJNA
NADAWCA -
KOMUNIKAT ODBIORCA
NASTAWIENIE NA ODBIORCĘ
CHĘĆ WYWARCIA WPŁYWU NA ODBIORCĘ
FUNKCJA APELATYWNA/ PERSWAZYJNA/ IMPRESYWNA
Akt komunikacji językowej Romana Jakobsona/FUNKCJE WYPOWIEDZI
NADAWCA -
KOMUNIKAT -
ODBIORCA
FUNKCJA PERSWAZYJNA/APELATYWNA/IMPRESYWNA
FUNKCJA EMOTYWNA/EKSPRESYWNA
FUNKCJA KOMUNIKATYWNA/REFERENCYJNA/POZNAWCZA
FUNKCJA POETYCKA
KONTAKT FUNKCJA FATYCZNA
CO WPŁYWA NA INTERPRETACJĘ INFORMACJI?
Albert Mehrabian , 1971
7 % uczucia wyrażonego słowami
38 % uczucia wyrażonego głosem
55 % uczucia wyrażonego gestami
10
POZAWERBALNA STRONA WYPOWIEDZI
Pozawerbalne informacje wartościujące
(intonacja głosu, akcent i sposób wymowy, mimika i gestykulacja )
„akompaniują" informacjom werbalnym i mówią,
czym dla nadawcy jest werbalna strona jego wypowiedzi,
jak nadawca rozumie to, co mówi.
Jestem smutny.
Ochroń mnie, zatroszcz się o mnie!
Patrz, do czego doprowadziłeś, ty łajdaku!
11
MODEL KOMUNIKACJI MIĘDZYOSOBOWEJ F.Schulz von Thun
KOMUNIKAT
NADAWCA
WYPOWIEDŹ
NADANA
WYPOWIEDŹ
PRZYJĘTA
opr.btryzna
ODBIORCA
12
Jedna z codziennych wypowiedzi:
mąż i żona w samochodzie, żona ,prowadzi, towarzyszący jej mąż jest nadawcą wypowiedzi.
Zawartość rzeczowa. Co chcę zakomunikować? Na zbliżającym się skrzyżowaniu jest zielone światło.
Ujawnienie siebie. Co mówię o sobie? Mąż jest czujny i wrażliwy; prawdopodobnie się spieszy
Relacja wzajemna. Co myślę o tobie i jaki jest nasz wzajemny stosunek? Mąż w samochodzie pokazuje,
że nie do końca wierzy w umiejętności swojej żony jako kierowcy — czuje się upoważniony do udzielania jej rad.
żona odpowiadając szorstko: „Prowadzę ja czy ty!" broni się przed nadmierną „troską" swojego męża. Warto
dostrzec, że jej odpowiedź nie dotyczy „ładunku treściowego" (w tym punkcie się zgadzają), ale właśnie sposobu
określenia wzajemnych relacji.
Apel. Do czego chciałbym ciebie nakłonić? Mąż być może chciał powiedzieć: „Dodaj gazu, (może
zdążymy, zanim będzie czerwone)!"
13
ROZKŁAD PŁASZCZYZN WYPOWIEDZI POD LUPĄ PSYCHOLOGII KOMUNIKACJI,
CZYLI ILE KOMUNIKATÓW NIESIE JEDEN KOMUNIKAT.
14
CZWORO USZU ODBIORCY/ F.Schulz von Thun
Co może słyszeć odbiorca?
UCHO RZECZOWE
Jesteś wesoły
UCHO UJAWNIANIA
SIEBIE
Ma jakiś problem,
bo jest rozdrażniona
UCHO RELACYJNE
Przeszkadza jej to,
że jestem wesoły
UCHO APELOWE
Dobrze, przestanę
się uśmiechać,
żeby ci zrobić
przyjemność
DLACZEGO NIE MOŻNA SIĘ POROZUMIEĆ?
Nie nauczył się, więc
musi ponieść konsekwencje
Zobacz, jak
mnie
krzywdzisz
Nie
umiem
JEDYNKA!
Uwziął się
na mnie
Tak myśli nauczyciel
Jest zły
i musi komuś
dopiec
Tak może myśleć uczeń.
Który wariant wybierze?
opr.btryzna
16
BIBLIOGRAFIA
1.R.Jakobson, Poetyka w świetle językoznawstwa [w:] W poszukiwaniu istoty języka 2.Wybór pism, Warszawa
1989, ISBN 83-06-01545-2, s.77-86
2.D.Goleman, Inteligencja emocjonalna, Poznań 1997, ISBN 83-85594-46-9, s.442-443
3.F.Schulz von Thun, Sztuka rozmawiania. Część 1.Analiza zaburzeń, Kraków 2005,ISBN 83-7097-887-8
opr.btryzna
17