Transcript Slide 1
1 بيماری های ناشی از قارچهای شاخه Basidiomycota • • • اک ثر قارچ های این شاخه ساپروفیت بوده و برخی باعث پیچیدگی می شوند. دو گروه بسیار مهم از قارچهای بیماریزا شامل قارچهای ایجاد کننده زنگ ) (Rustو سیاهک ها ) (Smutsدر این شاخه قرار دارند. زنگ ها )(Rusts قارچهای ایجاد کننده زنگ در گیاهان در راسته ای بنام Uredinalesقرار دارند. قارچهای ایجاد کننده زنگ جز قارچ های انگل اجباری هستند. این قارچ ها در چرخه زندگی خود معموال 5مرحله اسپوری متفاوت دارند: -1مرحله اول (spermatia :)0 اسسپرماسی ها اسپورهای تک سلولی بسیار کوچکی هستند که درون اندام پیکنید مانندی به نام spermagoniumتشکیل می شوند. هر اسپرماسی دارای یک هسته هاپلوئید ) (nاست. عالوه بر اسپرماسی ،در دهانه اسپرموگونیوم هیف های گیرنده receptive hyphaeتشکیل می شود. در اثر امیزش اسپرماسی با هیف گیرنده غیر یکسان ،هیف 2هسته ای dikaryotic hyphaeدارای دو هسته هاپلوئید ) (n+nتشکیل می شود. 2 3 بيماری های ناشی از قارچهای شاخه Basidiomycota -2مرحله )(Iایسیوسپورها Aeciospores اسپورهای تک سلولی ،دی کاریوتیک و کروی شکل هستند. در سطح بیرون و درون بافت گیاهی با تشکیل اندام فنجانی شکلی بنام Aecidiumبصورت زنجیری تشکیل می شود. 4 بيماری های ناشی از قارچهای شاخه Basidiomycota -3مرحله( )пاردینوسپورها یا اردوسپورها )(Urediniospores=uredospores اسپورهای تک سلولی،دی کاریوتیک ) (n+nو کروی هستند. اوردوسپورها معموال در سطح فوقانی برگ گیاه و درون اندامی بنام urediumبصورت منفرد و معموال روی پایه تشکیل می شوند. این اسپورها در طی چرخه بیماری چندین بار تولید شده و سبب بروز الودگی های ثانویه می شوند. 5 بيماری های ناشی از قارچهای شاخه Basidiomycota -4 مرحله шتلیوسپورها )(Teliospores اسپورها 2یا چند سلولی دیکاریوتیک ) (n+nهستند. معموال تلیوسپورها دیواره ضخیمی دارند و می توانند شرایط نامساعد محیطی را تحمل کنند. تلیوسپورها معموال در سطح فوقانی برگ گیاه میزبان و درون اندامی بنام تلیوم ) (Teliumبصورت منفرد و معموال روی پایه تشکیل می شوند. 6 بيماری های ناشی از قارچهای شاخه Basidiomycota -5 مرحله ҐѴبازیدیوسپورها Basidiospores اسپورهای تک سلولی و کوچک که یک هسته هاپلوئید ) (nدارند. دیواره بازیدیوسپورها نازک بوده و این اسپورها عمر کوتاهی دارند. پس از جوانه زنی تلیوسپور ،بازیدیوم یا پرومیسلیوم بوجود می اید که روی ان بازیدیوسپورها تشکیل می شوند. 7 بيماری های ناشی از قارچهای شاخه Basidiomycota قارچ عامل بیماری زنگ ممکن است: -1تک میزبانه Autoeciousباشد: تمام 5مرحله اسپوری تنها بر روی یک میزبان انجام شود. -2چند میزبانه Heteroeciousباشد: مراحل مختلف اسپوری بر روی میزبانهای مختلف انجام شود به این صورت: مراحل oو Iبر روی میزبان واسط یا Alternate host -مراحل пو шروی میزبان اصلی primary host 8 بيماری های ناشی از قارچهای شاخه Basidiomycota چرخه زندگی قارچهای عامل زنگ متفاوت است: -1 ماکرو سیکلیک :macrocyclicقارچ عامل زنگ هر 5مرحله اسپوری را تولید می کند. -2 دمی سیکلیک :Demicyclicدر قارچ عامل زنگ مرحله пوجود ندارد. -3 میکروسیکلیک microcyclicدر قارچ عامل زنگ مرحله Iو пوجود ندارد و فقط تلیسپور تولید می شود. 9 زنگ ساقه یا زنگ سیاه گندم Stem Rust or Black Rust of wheat این بیماری انتشار جهانی دارد و در تمام مناطقی که گندم کشت می شود وجود دارد. این بیماری کلیه اندام های هوای ی گیاه را الوده می کند. میزان خسارت بیماری روی گندم بسیار متغییر بوده و در حالت شدید باعث از بین رفتن بخش عمده ای از محصول می شود. عالئم: شامل ظهور جوشهای بیضوی روی ساقه ،برگ و غالف برگ .این جوش ها در امتداد محور ساقه کشیده شده اند .جوش های ی نیز روی گردن و گلوم سنبله گندم ظاهر می شوند .اپیدرم گیاه میزبان در محل جوش پاره شده و توده پودری قرمز رنگ (اوردوسپور) ازاد می گردند .در هنگام بلوغ گندم جوش های سیاه رنگ حاوی تلیوسپورها بوجود می اید. بر روی گیاه زرشک جوشهای زرد – نارنجی در سطح فوقانی برگ تشکیل می شود .اسپرموگونیومهای قارچ نارنجی است .ایسیدیوم نیز بصورت جوشهای زرد رنگ در سطح زیرین برگ است. 10 11 عامل بیماری Puccinia graminis f.sp. Tritici این قارچ فقط به گندم حمله می کند. ماکروسیکلیک و دو میزبانه است .مراحل oو Iروی گیاه زرشک است و مراحل пو шروی گندم است. تلیوسپورها دو سلولی و به رنگ قهو ه ای و روی پایه تشکیل می شوند .سلول فوقانی در انتها گرد است. اوردوسپورها یک سلولی بوده و معموال کروی یا لیموی ی شکل بوده و روی انها خار دیده می شود. 12 چرخه بیماری زمستانگذرانی عامل بیماری در مناطق سرد بصورت تلیوسپور روی بقایای گیاه گندم است. تلیوسپورها در فصل بهار جوانه زده بازیدیوسپورها را بوجود می اورند .بازیدیوسپورها با فشار در هوا ازاد شده و در اثر باد پراکنده می شوند از قرار گرفتن بازیدیوسپور روی بافت زرشک جوانه زده و به درون گیاه نفوذ نموده پس از گسترش مسیلیوم قارچ بصورت بین سلولی رشد می کند .پس از گذشت 3الی 4روز اسپرموگونیوم در سطح روی ی برگ بوجود می اید .درون اسپرمو گونیوم اسپورهای ریز اسپرماتیا همراه با مایع لزجی از دهانه اسپرمو گونیوم بیرون می اید .این اسپورها را باد و باران وحشرات پراکنده می شوند .اگر بر روی هیف های گیرنده غیر یکسان قرار گیرند و هسته انها به درون هیف گیرنده وارد شده و باعث دیکاریوتیک شدن سلول هیف گیرنده می شود. با تقسیمات میتوزی هسته ها تقسیم شده و همزمان با رشد هیف کلیه سلولهای هیف دی کاریوتی می شوند .با گسترش و رشد هیف ها در زیر برگ ایسیدی حاوی ایسیدیوسپورهای تک سلولی و زنجیری تشکیل می شود که با باد و باران پراکنده می شوند. 13 چرخه بیماری ایسیدیوسپورها جوانه زده و از طریق روزنه های هوای ی به درون گیاه نفوذ می کند .پس از گسترش درون گندم با تشکیل اوردیوم اوردوسپورها بوجود می ایند .انها با باد و باران منتشر شده و الودگی های ثانویه را بوجود می اورند. در اخر فصل زراعی معموال در نحل جوشهای اوردیوم ،تلیوم حاوی تلیوسپور بوجود می اید. تلیوسپورها تا مدتها باقی مانده و پس از جوانه زنی بازیدیوسپورها را بوجود می اوردند .تلیوسپور و بازیدیوسپور قادر به الوده کردن گندم نیست اند. 14 15 کنترل بیماری -1کاشت ارقام مقاوم گندم -2کاشت زود هنگام گندم های بهاره -3از بین بردن گیاهان زرشک اطراف مزرعه گندم -4پرهیز از مصرف کود ازته زیاد -5سمپاشی مزارع با سمومی مثل: پروپیکونازول (تیلت) تریادیمفون (بایلتون) تبوکونازول 16 بیماری سیاهک پنهان گندم common bunt عالئم؟ کنترل؟ 17 18 بیماری های باک تریای ی گیاهان باکتری ها موجودات پروکاریوت اغلب تک سلولی هستند. بیش از 2000گونه از آنها شناخته شده که اغلب بدون کلروفیل و ساپروفیت هستند. تعدادی انگل بوده و روی گیاهان و یا حیوانات بیماریزا هستند. تغییرپذیری و عادت کردن آنها به شرایط متفاوت بسیار متنوع است و اغلب باکتری ها حاوی ژنهای گوناگون هستند. سلول باکتری به طریقه تقسیم دوتایی binary fissionجوانه زدن snapping divisionو فشردگی pinching offتقسیم می شوند. تحرک آنها بوسیله تاژک است. 19 20 بیماری های باک تریای ی گیاهان باک تری های گیاهی بیشتر یک سلولی بدون اسپور ،میله ای و حدود یک تا سه میکرومتر اند. عالئم بیماری های باک تریای ی در گیاهان بصورت ابسوختگی ،زردی ،نکروز ،سفید شدگی ،لکه و پوسیدگی و تغییر شکل بوده است و گاهی با مایعی ترشح می شوند. شناسای ی انها از روی عالئم روی میزبان ،شکل سلولی و کلونی و واکنشهای سرولوژیکی و تستهای بیوشیمیای ی مقدور است. نفوذ: زخمها ،روزنه ها. پس از نفوذ در بافت های اوندی و فضای بین سلولی مستقراند. بسیاری از باک تریها با ترشح سم بیماریزا هستند. برخی نیز عدم تعادل متابولیکی در میزبان سبب می گردند. اب ازاد و حرارت متوسط -گرم برای بیماری الزم است. انتشار: انسان ،بذر ،حشرات ،جریان اب و هوا. 21 22 23 پوسیدگی نرم soft rot اولین بار در 1901از هویج گزارش شد. این بیماری مهم انواع سبزیجات است و البته روی غالت و برخی درختان چوبی هم خسارت زا است. عالئم: اولین عالئم در اندامهای ذخیره ای و سبزیهای ابدار ،ظهور زخمهای ابسوخته کوچک است .زخمها بسرعت بزرگ شده و لهیدگی وسیع بافتهای الوده می شوند و گیاه می میرد. بیماری از بخشهای گیاه که در تماس نزدیک با خاک است شروع می شود. در گیاهان غده ای مثل هویج از طریق پژمردگی بخش های هوای ی شناسای ی می شود. در سیب زمینی در انبار از درون به توده تفاله ای با اپیدرم چوب پنبه ای مبدل می شود که تراوشات باک تری در سطح پوست دیده می شود. 24 25 26 عامل بیماری باک تری میله ای شکل و صاف به ابعاد نیم در سه میکرومتر است .گرم منفی است و دارای تاژک است. غیر هوازی اختیاری ،اکسیداز منفی و کاتالیز مثبت است. عمدتا پاتوژن گیاهی و عده ای ساپروفیت هستند. Erwinia caratovora pv cartovora در سیب زمینی بیماری ساق سیاه نام دارد که عامل ان: Erwinia caratovora pv. atroseptica 27 چرخه بیماری کلونی باک تری ها بصورت ساپروفیت در سطح گیاه میزبان یا علف های هرز زمستانگذرانی می کنند. در اول فصل زراعی که گیاه میزبان رشد می کند و شاخ و برگ انبوهش خاک را پوشش می دهد. رطوبت زیر پوشش گیاهی افزایش یافته و سیستم های ریشه در سطح خاک پدیدار می شود. پس شرایط برای تک ثیر باک تری فراهم است .در کلم چینی در چنین شرایطی معموال از دمبرگها بیماری اغاز می شود. 28 کنترل 29 کاشت ارقام مقاوم کاهش تراکم عامل باک تریای ی از طریق تناوب زراعی و بهداشت مزرعه انجام دقیق عملیات زراعی بدون مجروح کردن گیاهان و کنترل افات زهکشی مزارع تیمار کردن غده های بذری با باک تری های انتاگونیست و باک تری های ریشه ای تقویت کننده رشد )(PQPR ضدعفونی انبار با فرمالدهید و سولفات مس