Transcript Hümanistik Öğrenme

HÜMANİSTİK ÖĞRENME
• Hümanistik yaklaşımlar bireyin öznel algıları üzerinde
yoğunlaşırlar. Buna göre bireyin kendine dünyayı ve
olayları yorumlama biçimi (fenomonolojisi) kişiliğin
temelini oluşturur.
• İnsancıl psikologlar olarak ta bilinen hümanistler
insanın özde iyi olduğu ve varlığını olumlu amaçlara
yöneltme eğilimi taşıdığı görüşünü savunmaktadırlar.
Dolayısıyla bireyin kendi doğasıyla uyum içinde
yaşamak için bilinçli seçimler yaptığı görüşünden
hareketle insanı merkeze alan bir yaklaşımı
benimserler .
İnsancıl yaklaşım
• Her insan biriciktir.
• İnsan doğuştan iyidir. Doğuştan getirdiği potansiyeli
çevresindekilerle etkileşerek geliştirme çabası içindedir.
• En önemli iki temsilcisi Rogers ve Maslow’dur.
2
CARL ROGERS 1902 - 1987
Benlik kavramı
• Benlik bilinci (Benlik algısı ya da Benlik tasarımı)
• Bebek büyüdükçe yaşantılarının daha farkına varır,
kendisine ait olanlarla başkasına ait olanları ayırt
etmeye başlar.
• Kendine ilişkin olanlardan kendine göre bir kavram
geliştirir.
• Kim ve ne olduğunu, yeteneklerini, amaçlarını,
inanışlarını, değerlerini ve ahlaki yükümlülüklerinin
farkına vararak kendine ilişkin bir benlik bilinci ,
benlik algısı geliştirir.
• Bu benlik olumlu ve olumsuz veya nötr olabilir.
3
İdeal benlik
• Benlik kavramı kişinin ne olması gerektiği ile ilgili
kavramları da içerir. Kişinin olmak istediklerine ilişkin
görüşleri onun ideal benliğini oluşturur.
• Hem benlik hem de ideal benlik sosyal çevreyle
etkileşerek gelişir.
• Anne baba kardeşler öğretmenler birey için önemlidir.
• Çevrenin değer verdiği davranışlar birey tarafından
benimsenir,
değer
verilmeyen
davranışlar
tekrarlanmaz.
4
Benlik Saygısı (Özsaygı)
• İdeal benlikle, benlik arasındaki fark bize benlik saygısını
hakkında fikir verir.
• İdeal benlikle benlik arasındaki fark az ise bireyin benlik
saygısı yüksek
• İdeal benlikle benlik saygısı arasındaki fark çok ise benlik
saygısı düşüktür.
• Bireyin kendini algılayışı başkalarının onu nasıl algıladığına
bağlıdır (Ayna benlik).
5
Benlik algısı gelişmiş bireylerin özellikleri
• Başkalarının isteklerine göre değil de kendi
isteklerine göre davranır. Ancak bu sırada çevresinin
isteklerini beklentilerini kendi istekleri ile
uzlaştırabilir.
• Değişik yaşantılara açıktır.
• Kendi kendine dürüsttür ve olumlu ve olumsuz
yönlerinin farkında dır.
• Kendi ve başkalarını olduğu gibi kabul eder.
6
• Yaşamımızın ve davranışlarımızın
sorumluluğu bize aittir
• Uygun koşullar sağlanırsa kişiler olumlu
yönde gelişirler
• Tüm yönleriyle işlevsel insan?
–
–
–
–
–
Doğuştan getirdikleri ve benlik kavramı uyuşan insan
Kendi kararlarını alan
Özgür iradesini kullanan
Yaşamının sorumluluğunu alan
Kendini gerçekleştirmeye istekli
Koşulsuz olumlu kabul
• Yaptığı davranışları dikkate almaksızın bir kişiyi
sevme ve tümüyle kabul etme
– Kişiler koşulsuz olumlu kabulle büyütülürse
kendini gerçekleştirme eğilimleri artar
ABRAHAM HAROLD MASLOW (1908-1970)
Temel varsayımları
İnsanı harekete geçiren ya da
davranışını
etkileyen
ihtiyaçlar, tatmin edilmeyen
ihtiyaçlardır.
Bu
ihtiyaçlar
aşağıdan
yukarıya doğru bir hiyerarşi
biçiminde sıralanmıştır.
İnsan
bir
basamaktaki
ihtiyacı ancak daha alt
basamaktaki ihtiyacı belli bir
dereceye
kadar
tatmin
edilmişse ortaya çıkar.
Kendini
Gerçekleştirme
Estetik
Bilme ve Anlama
Saygı
Ait olma Sevgi
Güvenlik
Fizyolojik Gereksinimler
12
Ait olma ve Sevme-Sevilme İhtiyacı: İnsan toplumunun bir
üyesi olarak kabul edilme, insanlarla birlikte olma,
arkadaşlara sahip olma ihtiyacı duyar. Bu ihtiyaçların
karşılanmaması yabancılaşma, yalnızlık, mutsuzluk gibi
duyguların ortaya çıkmasına sebep olur.
Saygınlık İhtiyacı: Bunun içerisinde iki tür ihtiyaç bulunur.
Birincide güç, başarı, yeterlilik, ustalık, güven, bağımsızlık
istekleri; ikinci ise prestij, statü, ün, egemenlik, saygı görme,
dikkat edilme, önemli bulunma, gurur ve beğenilme
ihtiyaçları bulunmaktadır.
•
•
•
•
•
•
Maslow, ortalama bir kişinin
fizyolojik ihtiyaçlarının % 85’ini,
güvenlik ihtiyaçlarının % 70’ini,
sosyal ihtiyaçlarının % 50’sini,
saygı görme ihtiyaçlarının % 40
ve kendini gerçekleştirme ihtiyaçlarını % 10’unu
tatmin etmiş olabileceğini ileri sürmüştür.
• Bu yaklaşıma göre, kişiler halihazırda sahip
oldukları şeylerden çok sahip olmak istedikleri
şeyler tarafından davranışa sevk edileceklerdir.
• Kendini Gerçekleştirme:
• Kendini gerçekleştirme kavramını ilk kez
kullanan Maslow, her insanın değerli, kendine
özgü, duyarlı ve iyiye yönelik bir özbenliğe sahip
olduğunu belirtir.
• Maslow’a göre sağlıklı çocuk yaşamını tam ve
dolu bir biçimde sürdürmeye çalışır. Sağlıklı
yetişkinin amacı ise, kendini gerçekleştirmektir.
Eğer çocuğa serbest seçme olanağı tanınacak
olursa, çocuk kendisi için en uygun ve en yararlı
olanı seçecektir .
Kendini gerçekleştiren bireyin özellikleri
• Kendini ve başkalarını olduğu gibi kabul eder.
• Gerçeği olduğu gibi kabul eder içinde bulunduğu ortama
kolay uyum sağlar.
• Daha derin kişiler arası iletişim kurabilir.
• Yaşamdan doyum alır.
• Özerk bir yapıları vardır çevrelerinden bağımsızdır.
• Yaratıcıdır.
17
Kendini gerçekleştiren bireyin özellikleri
•
•
•
•
•
Sıklıkla doruk yaşantılar geçirir.
Demokratik bir kişilik yapısına sahiptir.
Kendiliğinden, doğal davranır.
Kendilerinin dışında kaldığı sorunlarla da ilgilidir.
Amaçlar ve araçlar ile ilgili uygun ayrımları
yapabilir.
• Yalnız kalabilme gücüne sahiptir.
18
Kendini gerçekleştiren bireyin özellikleri
• İnsanlarla beraber olmaktan
hoşlanır ancak toplumsal
kalıplara karşı çıkar.
• İnsanlara yardımcı olmaktan
zevk alır.
• Düşmanca olmayan bir
mizah anlayışına sahiptir.
19
İhtiyaçlar hiyerarşisinin özellikleri
1. Sıralama yer değiştirmez. Alttaki ihtiyaç üstteki ihtiyacın
yerine geçemez.
2. İhtiyaçların doyurulma durumu herkesin kendine özgüdür.
3. Alt düzey ihtiyaç karşılanmadan üst düzeye geçilmez.
4. Bir ihtiyaç için üstteki ihtiyaç feda edilebilir ama alttaki
ihtiyaç feda edilemez.
5. İnsanlar tüm yaşamları boyunca kendini gerçekleştirme
ihtiyacını karşılamak üzere yaşarlar.
6. Sosyo-kültürel faktörler ile aile Maslow’un ihtiyaçlarında
temel kriterlerdir.