Transcript słabe strony

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Analiza SWOT
WARSZAWA 22 maja 2013 r.
Priorytet 1. Ułatwianie transferu wiedzy i
innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach
wiejskich
CELE SZCZEGÓŁOWE:
a) zwiększanie innowacyjności i bazy wiedzy na obszarach
wiejskich,
b) wzmacnianie powiązań między rolnictwem i leśnictwem a
badaniami i innowacją,
c) promowanie uczenia się przez całe życie oraz szkolenia
zawodowego w sektorach rolnym i leśnym.
MOCNE STRONY
• Rosnący poziom aspiracji edukacyjnych i wykształcenia
ludności wiejskiej
• Duża i wewnętrznie zróżnicowana grupa potencjalnych
odbiorców usług szkoleniowych i doradczych, w tym rolników i
uczestników łańcucha żywnościowego
• Ukształtowana grupa instytutów naukowych i ośrodków
akademickich mogących przekazywać wiedzę i dostarczać
nowych rozwiązań
• Doradztwo rolnicze, w tym publiczne, o ukształtowanej
strukturze i potencjale dalszego rozwoju
SŁABE STRONY
• Nadal niski poziom wykształcenia ludności wiejskiej, w tym rolników
• Niewystarczająca świadomość potrzeby stałego doskonalenia wiedzy
i innowacyjności wśród rolników
• Niewystarczająca podaż szkoleń odpowiadających specyficznym
potrzebom różnych grup odbiorców
• Brak wykształconych mechanizmów współpracy i transferu wiedzy
z sektora naukowego do doradztwa i sfery rolnictwa
• Słabość mechanizmów wiążących pracę sfery naukowej
z zapotrzebowaniem odbiorców i niewystarczająca podaż rozwiązań
innowacyjnych
• Słaby przepływ wiedzy i innowacji pomiędzy producentami rolnymi i
w łańcuchu żywnościowym
• Duże zróżnicowanie i obniżający się poziom innowacyjności sektora
SZANSE
• Rosnące zapotrzebowanie na wiedzę i innowacje w związku
z wyzwaniami stojącymi przed sektorem rolnym, zwłaszcza
w aspekcie jego konkurencyjności, wzmocnienia łańcucha żywnościowego
oraz środowiska i klimatu
• Wzrost kompetencji i umiejętności oraz rozwój współpracy podmiotów w
łańcuchu transferu wiedzy (instytucje badawcze, edukacyjne, doradcy
odbiorcy)
• Doskonalenie komunikacji i kanałów przekazywania wiedzy (narzędzi
transferu wiedzy i innowacji)
• Szersze wykorzystanie praktyk zawodowych
• Wykorzystanie rozwiązań zagranicznych
• Rozwój form kształcenia ustawicznego
• Wysoki potencjał instytutów i uczelni oraz organizacji rolniczych
ZAGROŻENIA
• Brak rozwiązań na miarę wyzwań lub niedostosowanie oferty
sektora naukowo – badawczego i edukacyjnego do potrzeb
odbiorców
• Zbyt niski w stosunku do potrzeb poziom finansowania zadań
z zakresu badań, transferu wiedzy i współpracy
• Niewystarczające kompetencje zawodowe kadr doradczych i
zahamowanie wdrażania nowych rozwiązań w sektorze
• Niedostosowanie mechanizmów i zakresu transferu wiedzy do
potrzeb sfery rolnictwa
• Niewystarczający poziom wiedzy i umiejętności rolników,
spadek innowacyjności
Priorytet 2. Poprawa konkurencyjności
wszystkich sektorów rolnictwa i zwiększenie
rentowności gospodarstw rolnych.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
a) Ułatwianie restrukturyzacji gospodarstw rolnych stojących
przed poważnymi problemami strukturalnymi, a szczególnie
gospodarstw rolnych o niskim poziomie uczestnictwa w rynku,
gospodarstw rolnych prowadzących działalność o charakterze
rynkowym w określonych sektorach i gospodarstw
wymagających zróżnicowania produkcji rolnej,
b) ułatwienie wymiany pokoleń w sektorze rolnym.
MOCNE STRONY
• Duże zasoby uprawnej ziemi.
• Duże zasoby względnie taniej siły roboczej na obszarach
wiejskich.
• Niskie koszty pracy w porównaniu z krajami Europy Zachodniej.
• Dobra jakość produktów rolnych.
• Rosnąca specjalizacja regionalna.
• Koncentracja w istotnych sektorach produkcji (mleka, zboża,
owoce i warzywa, mięso).
• Rosnący udział osób z wykształceniem rolniczym, w tym
wyższym.
• Korzystna struktura wiekowa właścicieli gospodarstw
SŁABE STRONY
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Duża liczba gospodarstw o małym potencjale produkcyjnym i niskiej specjalizacji.
Słabe warunki agroklimatyczne w niektórych regionach (duży udział gleb słabych i
zakwaszonych, niedobór wody itp).
Niska przeciętna produktywność w sektorze rolnym.
Ograniczona ilość kapitału w gospodarstwach.
Ukryte i długotrwałe bezrobocie na obszarach wiejskich.
Mała podaż produktów lokalnych.
Ograniczone możliwości przekształcania się gospodarstw o wysokiej specjalizacji.
Wysokie zużycie obiektów inwentarskich i wyposażenia technicznego.
Malejące przewagi komparatywne w zakresie cen i kosztów pracy.
Obniżająca się konkurencyjność produkcji zwierzęcej (trzoda chlewna, bydło, owce).
Mała liczba innowacyjnych rozwiązań w rolnictwie w zakresie ochrony środowiska i
przeciwdziałania zmianom klimatycznym.
Słabo wykształceni prowadzący gospodarstwa.
Mała liczba następców a także mała liczba młodych osób przejmujących
gospodarstwa.
Migracja młodych osób z obszarów wiejskich.
SZANSE
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Duży rynek wewnętrzny.
Wzrost siły nabywczej konsumentów w Polsce.
Globalny wzrost zapotrzebowania na żywność.
Pozytywny wizerunek produktów wśród konsumentów wewnętrznych.
Rozwój rynków niszowych produktów lokalnych, regionalnych,
tradycyjnych i ekologicznych oraz produkowanych w ramach „systemów
jakości”.
Stale rosnące standardy produkcji – poprawa jakości produktów i rozwój
zrównoważony rolnictwa
Nowe technologie poprawiające produktywność, pozytywnie wpływające
na ochronę środowiska i zmiany klimatu, poprawiające jakość produktu.
Rosnące zapotrzebowanie na energię (wykorzystanie biomasy).
Silne przetwórstwo.
Gotowość ośrodków- naukowo badawczych do współpracy z rolnikami.
Poprawa warunków życia na obszarach wiejskich.
ZAGROŻENIA
• Globalizacja .
• Import tańszej żywności.
• Postępująca urbanizacja – przekształcenie ziemi rolnej na
tereny budowlane.
• Ograniczenia w produkcji w związku z rosnącymi wymogami
ochrony środowiska w rolnictwie.
• Depopulacja i pogorszenie struktury demograficznej na
obszarach wiejskich, w regionach.
• Pogłębiający się deficyt wody.
• Nasilenie negatywnych skutków zmian klimatu (m. in. deficyt
wody).
Priorytet 3. Poprawa organizacji łańcucha
żywnościowego i promowanie zarządzania
ryzykiem w rolnictwie
CELE SZCZEGÓŁOWE:
a) lepsze zintegrowanie głównych producentów z łańcuchem
żywnościowym poprzez systemy jakości, promocję na rynkach
lokalnych, krótkie cykle dostaw, grupy producentów i
organizacje międzybranżowe;
b) wspieranie zarządzania ryzykiem w gospodarstwach rolnych.
MOCNE STRONY
• Wiele małych i średnich gospodarstw o rosnącej specjalizacji.
• Zaufanie konsumentów do produktów z małych gospodarstw,
szczególnie oferowanych bezpośrednio przez rolnika.
• Przetwórstwo rolno - spożywcze jako główny odbiorca
produktów rolnych.
• Duży potencjał do działania rolników, większe wykorzystanie
Internetu.
• Popyt na produkty wysokiej jakości (światowy i krajowy).
• Duży rynek wewnętrzny.
• Rosnąca integracja pozioma producentów.
• Istniejące targowiska.
• Istnienie systemu ubezpieczeń
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
SŁABE STRONY
Niewystarczający poziom zorganizowania rolników i małe zainteresowanie współpracą.
Słaba integracja łańcucha żywnościowego. Niewchodzenie rolników w dalsze fazy
łańcucha żywnościowego (bariery organizacyjne, prawne, finansowe).
Trudności ze zbytem produktów rolnych i lokalnej żywności małych gospodarstw.
Słabo rozwinięte alternatywne kanały zbytu.
Niska koncentracja podaży surowców rolnych i niewystarczające dopasowanie surowców
do potrzeb przetwórstwa.
Zbyt mały potencjał rozwojowy MŚP, słaby dostęp do kapitału, know how, kontakty z
dużymi sieciami handlowymi.
Nieliczne funkcjonujące systemy jakości.
Zbyt wysokie koszty inwestycji w lokalne przetwórstwo i dystrybucję, zbyt wysoki poziom
kontroli procesów produkcji.
Mała powszechność ubezpieczeń.
Wycofanie wielu instrumentów stabilizujących rynki rolne.
Niechęć i brak wiedzy oraz niewystarczające środki do ubezpieczania się od ryzyk przez
rolników.
Brak danych o dochodach rolników.
Brak działań prewencyjnych.
Słaby system monitorowania zjawisk.
SZANSE
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Lepsza integracja producentów z przetwórstwem.
Mocniejsza pozycja MŚP w stosunku do handlu w tym wzrost eksportu.
Wzrost potencjału MŚP (odbiór produkcji rolnej i tworzenie miejsc pracy).
Wzrost produkcji wysokojakościowej, lokalnego przetwórstwa.
Powstanie nowych, krótszych łańcuchów żywnościowych.
Lepsze zorganizowanie producentów i wprowadzanie produktów do obrotu.
Lokalny marketing i promocja produktów w tym poprzez grupy, spółdzielnie i
systemy jakości.
Lepsza informacja rynkowa.
Możliwość szkoleń i współpracy i wymiany doświadczeń.
Stabilne, powtarzalne, duże partie produktów rolnych.
Lokalne rynki korzystne dla klimatu poprzez zmniejszenie transportu.
Rozwój bazy wiedzy w zakresie organizacji i funkcjonowania łańcucha
żywnościowego, rozwoju innowacyjnych produktów i profesjonalnej promocji.
Edukacja rolników dotycząca zarządzania ryzykiem.
Wprowadzanie nowych instrumentów.
Wprowadzanie i rozpowszechnianie innowacyjnych systemów zapobiegania
szkodom.
ZAGROŻENIA
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Dekoniunktura.
Spadek popytu na produkty droższe, wysokojakościowe.
Konkurencja ze strony importowanej żywności w tym wysokiej jakości.
Dalsza koncentracja sektora handlu.
Przyzwyczajenie konsumentów do „szybkich” zakupów w dużych
sieciach.
Niska znajomość i zainteresowanie produktami lokalnymi i
wysokojakościowymi.
Utrata stabilnej bazy surowcowej.
Duża konkurencja pomiędzy MŚP.
Coraz częstsze występowanie sytuacji kryzysowych (zwłaszcza
związanych ze zmianami klimatu).
Spadek produkcji rolnej w wyniku kryzysów, klęsk żywiołowych i
katastrof.
Priorytet 6. Zwiększenie włączenia społecznego,
ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju
gospodarczego na obszarach wiejskich.
CELE SZCZEGÓŁOWE:
a) ułatwianie różnicowania działalności, zakładania nowych
małych przedsiębiorstw i tworzenie miejsc pracy;
b) wspieranie lokalnego rozwoju na obszarach wiejskich;
c) zwiększanie dostępności technologii informacyjnokomunikacyjnych (TIK) na obszarach wiejskich oraz
podnoszenie poziomu korzystania z nich i poprawianie ich
jakości.
MOCNE STRONY
• Duże zasoby pracy na obszarach wiejskich.
• Niskie koszty pracy i prowadzenia działalności
gospodarczej.
• Wysokie walory kulturowe, środowiskowe i turystyczne
obszarów wiejskich.
• Silne więzi społeczne w ramach społeczności lokalnych.
SŁABE STRONY
• Niskie kwalifikacje mieszkańców obszarów wiejskich.
• Wysokie bezrobocie i niskie dochody ludności
wiejskiej.
• Niska mobilność zawodowa mieszkańców obszarów
wiejskich.
• Wysoki poziom zagrożenia ubóstwem.
• Słabo rozwinięta infrastruktura techniczna i społeczna.
• Ograniczenia budżetowe samorządów lokalnych oraz
brak prywatnego kapitału inwestycyjnego.
SZANSE
• Zwiększenie możliwości zatrudnienia poza rolnictwem
w miejscu zamieszkania lub poza nim.
• Rozwój infrastruktury technicznej i społecznej na obszarach
wiejskich.
• Aktywizacja mieszkańców obszarów wiejskich, podniesienie
ich kwalifikacji i umiejętności.
• Rozwój mikro i małych przedsiębiorstw na obszarach
wiejskich.
• Upowszechnienie wykorzystania Internetu w prowadzeniu
działalności gospodarczej, pracy na odległość i jako źródła
informacji.
ZAGROŻENIA
• Pogłębiające się różnice w poziomie rozwoju między
miastem a wsią.
• Postępująca migracja z obszarów wiejskich
szczególnie kobiet, osób młodych i wysoko
wykwalifikowanych.
• Spadek przedsiębiorczości i liczby miejsc pracy.
Dziękuję za uwagę