Transcript Wsparcie dla młodych rolników w PROW 2007-2013 na

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.”
Projekt opracowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Wsparcie dla młodych rolników
w PROW 2007-2013 na terenach
Polski południowo-wschodniej
Jarosław Wojtowicz
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA
• Cel
• Celem działania jest stymulowanie zmian strukturalnych w sektorze
rolnym przez ułatwienie przejmowania lub zakładania gospodarstw rolnych
przez osoby młode o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.
• Zakres
• Pomoc przeznaczona jest wyłącznie dla osób, które po raz pierwszy
rozpoczynają samodzielne prowadzenie gospodarstwa rolnego.
• O pomoc może się ubiegać osoba, która:
• 1) nie prowadziła dotychczas działalności rolniczej, a w szczególności nie
była posiadaczem nieruchomości rolnej o powierzchni co najmniej 1 ha UR
albo
• 2) prowadzi działalność rolniczą, a w szczególności stała się posiadaczem
nieruchomości rolnej o powierzchni co najmniej 1 ha UR.
• Pomoc nie może być przyznana po upływie 18 miesięcy od dnia
rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej.
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Beneficjent
Osoba fizyczna
Kryteria dostępu
Beneficjent:
1) jest pełnoletni i w dniu złożenia wniosku nie ukończył 40 roku życia;
2) posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe wynikające z
wykształcenia lub stażu pracy w rolnictwie;
3) będzie rozwijał działalność rolniczą zgodnie z założeniami biznesplanu;
4) co najmniej 70% kwoty premii wykorzysta na cele związane z rozwojem
gospodarstwa, zgodnie z założeniami biznesplanu;
5) przez okres co najmniej 12 miesięcy od wypłaty pomocy będzie
ubezpieczony w KRUS na podstawie przepisów o ubezpieczeniu
społecznym rolników jako rolnik z mocy ustawy i w pełnym zakresie;
6) będzie prowadził gospodarstwo objęte pomocą przez okres co najmniej
5 lat od dnia wypłaty pomocy.
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Przejmowane gospodarstwo:
1) ma powierzchnię użytków rolnych nie mniejszą niż średnia krajowa i nie większą niż 300 ha;
2) stanowi lub będzie stanowiło własność beneficjenta lub dzierżawę (przez okres co najmniej 5 lat)
z zasobu własności rolnej Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego lub od innych
podmiotów;
3) spełnia standardy w zakresie higieny, ochrony środowiska i warunków utrzymania zwierząt w
gospodarstwie lub dostosuje się do tych standardów w ciągu 3 lat od rozpoczęcia prowadzenia
działalności rolniczej.
Jeśli przejmowane gospodarstwo położone jest w województwie, w którym średnia wojewódzka
jest niższa niż średnia krajowa, a gospodarstwo ma powierzchnię nie mniejszą niż średnia w danym
województwie, ale niższą niż średnia krajowa, pomoc może zostać przyznana tylko pod warunkiem,
że wnioskujący zobowiąże się do zwiększenia powierzchni gospodarstwa do poziomu średniej
krajowej w terminie do 3 lat od momentu doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy.
Pomoc podlega zwrotowi w całości, w przypadku gdy beneficjent nie dotrzymał zobowiązania
zwiększenia powierzchni gospodarstwa do poziomu średniej krajowej (wg stanu na dzień, w którym
został złożony wniosek o przyznanie pomocy).
Pomoc podlega zwrotowi w całości lub części, w przypadku gdy beneficjent nie spełni zobowiązań
dotyczących w szczególności prowadzenia gospodarstwa oraz ubezpieczenia w KRUS przez
wymagany okres, realizacji założeń biznesplanu, uzupełnienia wykształcenia oraz dostosowania do
standardów.
Forma i wysokość pomocy finansowej
Jednorazowa premia w wysokości 100 000 zł.
ZAŁOŻENIA DO BADAŃ ARIMR
• Podstawowym celem zrealizowanego badania było wskazanie efektów
realizacji działania „Młody rolnik” z uwzględnieniem jego skutków
ekonomicznych oraz wpływu na sytuację gospodarstw młodych rolników.
• Zagadnienia ujęte w badaniu
• Ogólna charakterystyka gospodarstw młodych rolników korzystających ze
wsparcia ARiMR;
• Źródła finansowania inwestycji w gospodarstwach rolnych;
• Sytuacja finansowa gospodarstw rolnych oraz gospodarstw domowych
młodych rolników;
• Charakterystyka inwestycji zrealizowanych w ramach współfinansowania
UE;
• Zatrudnienie w gospodarstwach (dodatkowe miejsca pracy);
• Bariery prowadzenia i rozwijania działalności rolniczej (identyfikacja
najważniejszych problemów);
• Plany rozwoju gospodarstw.
ZAŁOŻENIA DO BADAŃ ARIMR
•
•
•
•
Badanie zostało przeprowadzone w 2013 roku wśród beneficjentów działania
„Młody rolnik”, finansowanego z PROW 2007-2013 oraz SPO „Restrukturyzacja i
modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006”;
Technika realizacji badania – ankieta wysłana drogą pocztową;
Respondenci – „młodzi rolnicy”, beneficjenci działania „Młody rolnik”
finansowanego z PROW 2007-2013 oraz SPO „Restrukturyzacja i modernizacja
sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006”;
Metoda doboru próby – losowa. Losowanie przeprowadzone niezależnie na dwóch
operatach:
– wykazie
beneficjentów
PROW
2007-2013,
którzy
skorzystali
ze
wsparcia
w ramach działania Ułatwianie startu młodym rolnikom. Wg stanu na dzień 23.11.2012 operat
ten wynosił ponad 23 tys. Docelowo do operatu zostały zakwalifikowane wyłącznie projekty,
dla których premię wypłacono do końca czerwca 2012 r.
– wykazie beneficjentów SPO „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz
rozwój obszarów wiejskich 2004-2006”, którzy skorzystali ze wsparcia w ramach działania
Ułatwianie startu młodym rolnikom. Operat ten wynosił ponad 14 tys.
WYNIKI BADAŃ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
CHARAKTERYSTYKA PRÓBY (BENEFICJENT)
Ponad 79% młodych rolników biorących udział w badaniu stanowią mężczyźni;
Zarówno w przypadku mężczyzn jak i kobiet dominują osoby w wieku do 30 lat;
Większość ankietowanych to osoby posiadające wykształcenie średnie rolnicze
(46%);
Wśród respondentów 38% stanowią osoby, które skorzystały z premii dla młodego
rolnika w ramach SPO „Restrukturyzacja i modernizacja rolnictwa oraz rozwój
obszarów wiejskich, natomiast 61,6% stanowią beneficjenci PROW 2007-2013;
Ponad połowa (56%) respondentów zdecydowałaby się na prowadzenie
gospodarstwa nawet w przypadku gdyby nie otrzymali premii dla młodego rolnika.
Premia była skutecznym motywatorem dla prawie 30% beneficjentów;
Prawie 64 % badanych w momencie ubiegania się o premię posiadało staż pracy w
rolnictwie poniżej 5 lat, z czego niecałe 9% to osoby nie posiadające żadnego
doświadczenia w tym zakresie;
Zdecydowana większość respondentów nadal prowadzi gospodarstwo rolne.
W przypadku SPO dla, którego zakończył się już okres związania z celem wskaźnik
beneficjentów nadal prowadzących gospodarstwo wyniósł 85%;
Beneficjenci, którzy zrezygnowali z prowadzenia gospodarstwa wskazywali jako
przyczynę takiej decyzji brak opłacalności produkcji rolniczej oraz nie odpowiada
im charakter pracy w rolnictwie;
Beneficjenci, którzy zaprzestali prowadzenia gospodarstwa obecnie przede
wszystkim pracują na etat poza rolnictwem (40%).
WYNIKI BADAŃ
Oddział
Regionalny
Ilość
Ilość
Ilość
beneficjentów
beneficjentów
wniosków
udziałów
Udział
w
skali
działania
112
Udział
w
skali
działania 112 Udział w skali wProporcja
obszarowych
skali kraju (2004- Proporcja udziałów
kraju
Dolnośląski
56 374
KujawskoPomorski
65 218
Lubelski
(2004-2013)
kraju
(nabór 2014)
kraju
2013)
w skali kraju (2014)
4,2
1346
4%
783
3,3
1,0
0,8
4,8
3246
9%
2192
9,4
1,9
1,9
176 463
13,0
4349
12%
2705
11,5
0,9
0,9
Lubuski
19 909
1,5
583
2%
356
1,5
1,4
1,0
Łódzki
122 255
9,0
3189
9%
1769
7,5
1,0
0,8
Małopolski
121 062
8,9
1102
3%
622
2,7
0,3
0,3
Mazowiecki
206 366
15,2
6163
17%
3801
16,2
1,1
1,1
27 596
2,0
1013
3%
502
2,1
1,5
1,1
116 563
8,6
1023
3%
584
2,5
0,3
0,3
Podlaski
80 887
6,0
3141
8%
2116
9,0
1,3
1,5
Pomorski
38 396
2,8
1494
4%
952
4,1
1,4
1,4
Śląski
47 347
3,5
819
2%
420
1,8
0,6
0,5
6,3
1591
4%
975
4,2
0,6
0,7
3,2
1822
5%
1304
5,6
1,6
1,8
8,9
5233
14%
3604
15,4
1,6
1,7
2,1
1079
3%
749
3,2
1,4
1,5
Opolski
Podkarpacki
Świętokrzys
ki
WarmińskoMazurski
84 937
43 114
Wielkopolski
120 945
Zachodniopo
morski
28 548
Razem
1 355 980
37193
23434
WYNIKI BADAŃ
Kobiety
20,6%
Mężczyźni
79,4%
WYNIKI BADAŃ
• Struktura według wykształcenia
Tytuł kwalifikacyjny lub tytuł zawodowy
(uzyskany w systemie pozaszkolnym
Zasadnicze rolnicze
Zasadnicze nierolnicze, uzupełnione stażem pracy
w rolnictwie
2.9%
4.3%
2.9%
46.0%
Średnie rolnicze
Średnie nierolnicze, uzupełnione stażem pracy w
rolnictwie
10.8%
15.1%
Wyższe rolnicze
Wyższe nierolnicze, uzupełnione stażem pracy w
rolnicwie, studiami podyplomowymi…
Inne
16.5%
1.4%
WYNIKI BADAŃ
• Czy bez premii dla młodego rolnika rozpoczął(ęła)by Pan(i) prowadzenie
gospodarstwa rolnego? – wg źródeł wsparcia
6.8%
Z
d
e…
11.3%
9.8%
R
a
c…
R
a
c…
Z
d
e…
T
r
u…
18.0%
24.8%
34.6%
9.8%
17.3%
27.1%
3.0%
9.0%
12.0%
3.0%
5.3%
8.3%
SPO
PROW
Ogółem
WYNIKI BADAŃ
• Czy obecnie Pan/i prowadzi gospodarstwo
84.0%
SPO "Restrukturyzacja..." - 50 tys.
16.0%
96.7%
PROW 2007-2013 - 50 tys.
3.3%
PROW 2007-2013 - 75 tys. (nabór
2010)
100.0%
0.0%
PROW 2007-2013 - 75 tys. (nabór
2011)
100.0%
0.0%
Tak
Nie
WYNIKI BADAŃ
• Zmiana powierzchni gospodarstwa (to samo
badanie wykonane dla całego kraju wykazało wzrost powierzchni
gospodarstwa dla 58,6%, bez zmian 40%, spadek dla 1,3%)
powierzchnia
zmalała , 1.7%
powerzchnia
bez zmian,
26.9%
powierzchnia
wzrosła, 71.4%
WYNIKI BADAŃ
• Zmiana powierzchni gospodarstwa (polska
południowo-wschodnia)
30.4%
<1
49.1%
1 - 9,9
9.8%
10 - 19,9
5.4%
20 - 29,9
30 - 39,9
40 - 49,9
50+
1.8%
2.7%
0.9%
WYNIKI BADAŃ
• Zmiana powierzchni gospodarstwa (cała Polska)
<1
2.3%
55.6%
1 - 9,9
19.2%
10 - 19,9
8.3%
20 - 29,9
30 - 39,9
40 - 49,9
50+
5.3%
3.0%
6.3%
WYNKI BADAŃ
• Obecna powierzchnia gospodarstwa (po
zrealizowaniu inwestycji, Polska S-E)
7.9%
<5
20.2%
5-9
42.1%
10 - 19
12.3%
20 - 29
11.4%
30 - 39
40 - 49
50+
0.9%
5.3%
WYNIKI BADAŃ
• Obecna powierzchnia gospodarstwa (po
zrealizowaniu inwestycji, cała Polska)
<5
3.4%
8.7%
5-9
46.3%
10 - 19
20.6%
20 - 29
8.7%
30 - 39
40 - 49
50+
4.3%
7.9%
WYNIKI BADAŃ
• Główny kierunek produkcji
38.6%
Uprawy polowe
11.4%
Ogrodnictwo
Uprawy trwałe - ekologiczne/inne
2.3%
9.8%
Bydło mleczne
6.8%
Bydło mięsne
5.3%
Trzoda chlewna
Drób
0.0%
23.5%
Produkcja mieszana
Inne
2.3%
WYNIKI BADAŃ
• Działania PROW 2007-2013, z których
korzystali Młodzi rolnicy
37.8%
Modernizacja gospodarstw rolnych
18.9%
0.0%
Program rolnośrodowiskowy
4.4%
0.0%
Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej
1.1%
Beneficjenci PROW
Beneficjenci SPO
WYNIKI BADAŃ
• Działania PROW 2007-2013 z których
korzystali Młodzi rolnicy (cały kraj)
75.0%
Modernizacja gospodarstw rolnych
34.9%
8.3%
Program rolnośrodowiskowy
5.2%
6.8%
Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej
Korzystanie z usłg dordczych przez rolników i
posiadaczy lasów
3.6%
2.1%
0.5%
0.5%
Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw
0.5%
0.0%
Zalesianie
Beneficjenci PROW
0.5%
Beneficjenci SPO
Działanie: Rozwój gospodarstw i działalności gospodarczej
Poddziałanie: Płatności dla rolników przekazujących małe gospodarstwa
Beneficjenci:
 Rolnik będący osobą fizyczną
Pomoc może być przyznana rolnikowi, który:
• w roku poprzedzającym złożenie wniosku kwalifikował się do uczestniczenia w systemie dla małych
gospodarstw,
• trwale przekaże swoje gospodarstwo rolne innemu rolnikowi.
Gospodarstwo przejmujące grunty:
• posiada lub osiągnie, po przejęciu gruntów, co najmniej wielkość odpowiadającą:
 średniej wielkości gospodarstwa w Polsce
 średniej wielkości gospodarstwa w danym województwie (jeśli średnia powierzchnia gospodarstw w
danym województwie jest większa niż średnia wielkość gospodarstwa w Polsce)
WYSOKOŚĆ WSPARCIA:
Wypłacana jednorazowo
- 120% sumy rocznych płatności, do otrzymania których beneficjent
kwalifikuje się w ramach systemu dla małych gospodarstw za okres: od
roku przekazania gospodarstwa do 2020 włącznie
Opracowano w Departamencie
Programowania i Sprawozdawczości
BUDŻET: 130 mln euro
Planowana liczba
beneficjentów: 42 200
21
Działanie: Rozwój gospodarstw i działalności gospodarczej
Poddziałanie: Pomoc na rzecz rozwoju małych gospodarstw
Zakres:
Beneficjenci:
 budowa lub modernizacja budynków lub budowli;
 zakup, instalacja, nowych maszyn, urządzeń, w tym sprzętu komputerowego
i oprogramowania;
 zakładanie sadów lub plantacji wieloletnich krzewów owocowych, owocujących
efektywnie co najmniej przez 5 lat;
 zakup lub budowa elementów infrastruktury technicznej;
 zakup gruntów rolnych;
 zakup zwierząt hodowlanych (gospodarskich).
rolnik będący osobą fizyczną ubezpieczoną na podstawie przepisów o ubezpieczeniu
społecznym rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie jako rolnik, prowadzącą
wyłącznie działalność rolniczą.
BUDŻET: 750 mln euro
Planowana liczba beneficjentów:
49 990
WYSOKOŚĆ WSPARCIA:
- do 60 tys. zł (zgodnie z biznesplanem)
(w dwóch ratach – 80 % i 20 %)
Opracowano w Departamencie
Programowania i Sprawozdawczości
22
Działanie: Rozwój gospodarstw i działalności gospodarczej
Poddziałanie: Premie dla młodych rolników
Zakres:
Beneficjenci:
 budowa lub modernizacja budynków lub budowli;
 zakup, instalacja, nowych maszyn, urządzeń, w tym sprzętu komputerowego wraz
z oprogramowaniem;
 zakładanie sadów lub plantacji wieloletnich krzewów owocowych, które efektywnie owocują
co najmniej przez 5 lat;
 zakup, instalacja, lub budowa elementów infrastruktury technicznej;
 zakup gruntów rolnych;
 zakup zwierząt hodowlanych (gospodarskich), stanowiących stado podstawowe.
Młody rolnik - osoba, która nie ukończyła 40 roku życia, posiada odpowiednie kwalifikacje
zawodowe, po raz pierwszy rozpoczyna prowadzenie gospodarstwa rolnego jako kierujący
gospodarstwem.
WYSOKOŚĆ WSPARCIA:
- do 100 tys. zł (w dwóch ratach – 80 % i 20 %)
BUDŻET : 585,0 mln euro
Planowana liczba beneficjentów: 23
390
Opracowano w Departamencie
Programowania i Sprawozdawczości
23