Transcript czytaj więcej

Rytmika w przedszkolu
Zabawa, śpiew i taniec
Rytmika Jaques'a - Dalcroze'a
Rytmika jako metoda stworzona została przez
szwajcarskiego kompozytora i pedagoga na początku
XX w. w Szwajcarii Emila Jaques'a - Dalcroze'a.
Eurytmia (gr.– dosł. "dobre poruszanie się"). Stwarza
dziecku sposobność do fizycznego doświadczania
muzyki poprzez ćwiczenia ruchowe oraz pozostałe
zmysły. Rozwijanie poczucia rytmu i świadomego ruchu
oparte jest u Dalcroze'a na ruchu naturalnym. Ważnym
elementem metody jest też improwizacja.
13 kwietnia 2015
Rytmika w przedszkolu
Rytmika charakteryzuje się realizacją ruchową rytmu
muzycznego i elementów muzycznych takich jak: dynamika,
tempo, artykulacja dźwięku a także treść wyrazowa danego
utworu muzycznego.
Jest ona syntezą kształcenia umiejętności muzycznych i
podstawowej wiedzy o muzyce poprzez trzy sposoby
przeżycia muzyki: ruch, śpiew i tworzenie. ,
Realizuje cele wychowania ogólnego, oparte na
zrozumieniu tkwiącej w dziecku potrzeby ruchu i aktywności.
Wychowuje człowieka nie tylko wrażliwego na sztukę, ale
twórczego, inteligentnego, aktywnego, sprawnego fizycznie,
przyszłego odbiorcę muzyki.
13 kwietnia 2015
Rytmika w przedszkolu
Na rytmikę składają się różnorodne ćwiczenia, od
prostych w realizacji do bardziej skomplikowanych
muzycznie, tj.:
• marsze w takt muzyki (biegi, podskoki),
• reagowanie na frazy za pomocą gestów i ruchów,
• ruchowa realizacja tematów rytmicznych
o zmiennych metrach,
• ćwiczenia agogiczne (ćwiczące umiejętność
natychmiastowego reagowania na zauważone
zmiany),
• oddechowe- odprężające,
• inhibicyjno – incytacyjne,
• w improwizowaniu ruchu, itp.
13 kwietnia 2015
Rytmika w przedszkolu
Zajęcia rytmiczne możemy poszerzyć o:
• słuchanie piosenek wykonywanych przez prowadzącą
• śpiew zbiorowy i indywidualny dzieci
• ćwiczenia doskonalące prawidłową dykcję, poczucie rytmu,
pamięć muzyczną
• słuchanie nagrań instrumentalnych z płyt cd
• słuchanie piosenek dla dzieci z płyt cd
• naukę tańców ludowych
• wykonywanie akompaniamentu na instrumentach
perkusyjnych
• zabawy ruchowe ze śpiewem
• zabawy ruchowe z towarzyszeniem instrumentu
13 kwietnia 2015
Rytmika w przedszkolu
Warsztat pracy – organizacja:
• zapoznać się z treściami, które będą realizowane
• dokładnie przeanalizować i zaplanować pierwszy miesiąc
• zgromadzić przydatne pomoce i materiały, do
wykorzystania, podczas zajęć (instrument, instrumenty
perkusyjne, magnetofon, odtwarzacz cd., itp.)
• zbierać i kompletować „instrumenty” wykonane przez dzieci,
takie jak: metolowe pudełka napełnione grochem, pojemniki
z piaskiem lub kaszą, dzwoneczki własnej roboty, kolorowe
wstążki, taśmy, przybory gimnastyczne, itp.
• opracować scenariusze zajęć z uwzględnieniem treści do
realizacji
• zgromadzić odpowiednią literaturę, przydatną do
opracowania scenariuszy
13 kwietnia 2015
Rytmika w przedszkolu
Warsztat pracy (o czym należy pamiętać)
• sala powinna być przestronna, wywietrzona, przedmioty
o ostrych krawędziach usunięte
• instrument, ustawiony w odpowiednim miejscu w zasięgu
nauczyciela
• przydatne pomoce umieszczone w wyznaczonym miejscu
tak, aby mieć do nich ułatwiony dostęp (szarfy, woreczki,
obręcze...)
• instrumenty perkusyjne powinny być w odpowiedniej ilości,
uporządkowane,
• sprzęt: magnetofon, odtwarzacz cd.
• dzieci powinny być w stroju wygodnym i nie krępującym
ruchy
• strój umożliwiający swobodę ruchów osobie prowadzącej
13 kwietnia 2015
Rytmika w przedszkolu
Wprowadzane zasady:
• zajęcia rozpoczynamy zachowując ustalony porządek,
w rytm akompaniamentu granego na instrumencie lub
wykorzystując odpowiednie nagranie
• dzieci przyjmują odpowiednią postawę (siad skrzyżny, ręce
na kolanach, proste plecy)
• pamiętamy cały czas o kontakcie wzrokowym z dziećmi
• melodie i teksty wprowadzanych piosenek oraz fragmenty
akompaniamentu stosowanego podczas zabaw muszą być
przez nas opanowane
• w zabawach i tańcach prezentujemy samodzielnie
wszystkie ruchy, które mają wykonywać dzieci
• dobrze jest wprowadzać stopniowo od pierwszych zajęć
określone sygnały muzyczne zamiast słownych poleceń
(tworzenie koła, par, zajęcie miejsca przed instrumentem)
13 kwietnia 2015
Rytmika w przedszkolu
Wprowadzane zasady (ciąg dalszy):
• powinniśmy stosować naprzemiennie ćwiczenia
wymagające dużej aktywności z ćwiczeniami
uspokajającymi i wyciszającymi dzieci
• pozwalamy i zachęcamy dzieci do wykazania się
pomysłowością ruchową i inwencją twórczą
• nie wprowadzamy piosenek i zabaw, które wykraczają poza
możliwości rozwojowe dzieci
• zwracamy uwagę, aby na zajęciach nie było nadmiaru
nowych treści, gdyż może to spowodować znużenie lub
brak zainteresowania zajęciami u dzieci
• pamiętamy o urozmaicaniu zajęć i stosowaniu różnych form,
gdyż są one wtedy ciekawsze i wzbudzają zainteresowanie
u dzieci, aktywizują je do działania
13 kwietnia 2015
Rytmika - maluchy
Dzieci trzyletnie „maluchy” - charakterystyka:
• może już przebywać z grupą rówieśniczą i uczestniczyć
w różnych zabawach i zajęciach rozwijających je umysłowo
i fizycznie
• posiada najczęściej umiejętność porozumiewania się
z otoczeniem
• mimo obecności innych dzieci trzylatek najchętniej bawi się
sam i nie potrafi współdziałać w zespole
• jego ruchy mają początkowo charakter naśladowczy
• z czasem pojawia się zabawa tematyczna o charakterze
twórczym
• często zmienia przedmiot swojego zainteresowania
• szybko ulega zmęczeniu i szybko regeneruje siły
• jest chwiejne emocjonalnie (nieprzewidziane
i niezrównoważone reakcje)
13 kwietnia 2015
Rytmika - maluchy
Rozwój fizyczny „trzylatka” - charakterystyka:
• pod względem fizycznym nie jest wytrzymały
• należy pamiętać o częstych zmianach pozycji,
• ćwiczenia nie mogą być wyczerpujące, spacery powinny
być krótkie
• ruchy są mało skoordynowane, angażują całe ciało lub duże
grupy mięśniowe
• porusza się niezgrabnie
• ma trudności z utrzymaniem równowagi i pokonywaniem
przeszkód
• czasami pewne ćwiczenia mogą wywoływać lęk
• niewłaściwe postępowanie z dzieckiem może spowodować
zniekształcenie postawy
13 kwietnia 2015
Rytmika - maluchy
Zajęcia rytmiczne powinny trwać od 10 do 15 minut.
Co maluch powinien opanować:
• odróżnianie rejestry dźwięków wydobywanych na pianinie:
niski, wysoki
• określanie czy muzyka jest cicha czy głośna
• rozpoznawanie akompaniamentu: szybki czy wolny
• rozpoznawanie i określanie różnych odgłosów
(przedmiotów, zwierząt)
• odróżnianie dźwięków dwóch lub trzech instrumentów
perkusyjnych: bębenka, kołatki, dzwonków
• rozpoznawanie melodii poznanej piosenki granej lub
nuconej bez słów
• reagowanie na proste sygnały dźwiękowe
• w całości lub we fragmentach ok. 10 łatwych piosenek
13 kwietnia 2015
Rytmika - maluchy
W zakresie ćwiczeń ruchowych maluch powinien umieć
ustawić się:
• w kole wiązanym i w kole bez podawania rąk
• w rzędzie tworząc „pociąg”, a później stojąc jedno za drugim
• w parach i kółeczkach kilkuosobowych
Powinien również:
• poruszać się po okręgu idąc jedno za drugim i na sygnał
zmieniać kierunek
• biegać do muzyki lub instrumentu perkusyjnego (po
pewnym czasie na paluszkach)
• naśladować ruchy wybranych zwierząt: niedźwiedzi, zajęcy,
kotów
• skakać na obu nogach w miejscu
• podjąć próby cwału bocznego w kole wiązanym
13 kwietnia 2015
Rytmika - maluchy
Opanowanie wyżej wymienionych umiejętności może
odbywać się poprzez:
Ćwiczenia i zagadki słuchowe gdyż uwrażliwienie dzieci na
muzykę odbywa się równolegle z rozwijaniem słuchu
muzycznego jak i akustycznego. Nauczyciel powinien tak
kierować uwagą dzieci, aby zaczęły one świadomie
rejestrować i selekcjonować różne odgłosy.
Ćwiczenia i zabawy ruchowe, których celem jest kształcenie
estetyki ruchów, harmonijny rozwój fizyczny i świadome
podporządkowanie ruchów muzyce.
Słuchanie i śpiewnie piosenek przemawia do wyobraźni
dzieci, pobudza ich zainteresowanie i uwagę. Dlatego piosenki
powinny być odpowiednio dobrane (prosta budowa
melodyczna i rytmiczna). Piosenki są przeznaczone do nauki
lub do słuchania.
13 kwietnia 2015
Rytmika - czterolatki
Dzieci czteroletnie - charakterystyka:
• potrafią przebywać z grupą rówieśniczą i uczestniczyć
w różnych zabawach i zajęciach rozwijających je umysłowo
i fizycznie
• odczuwają silną potrzebę ruchu
• dążą do wspólnej zabawy z rówieśnikami, ale potrzebują
wsparcia nauczyciela, gdyż nie potrafią robić tego
samodzielnie
• odznaczają się większą niż dzieci trzyletnie wytrzymałością
i umiejętnością skupienia uwagi
• charakteryzują się skupieniem uwagi
• wysiłek jest nadal krótkotrwały
• jedną z dróg uczenia jest naśladownictwo
• charakteryzują się większą zwinnością i sprawnością
motoryczną, ruchy są bardziej skoordynowane
13 kwietnia 2015
Rytmika - czterolatki
Zajęcia rytmiczne powinny trwać około 20 minut.
Co czterolatek powinien opanować w zakresie ćwiczeń
słuchowych i rytmicznych:
• odróżnianie rejestrów dźwięków wysokich, niskich i średnich
• odróżnianie dynamiki o różnym natężeniu (cicho, głośno,
cisze, głośniej)
• określanie tempa: szybko, wolno, średnia wolno
• rozpoznawanie odgłosów różnych przedmiotów,
• rozpoznawanie piosenek po usłyszeniu jej fragmentu
• wykonanie prostego rytmu piosenki lub tańca za pomocą
klaskania, stukania i gry na instrumentach perkusyjnych
• rozpoznawanie i określanie charakteru muzyki (smutna,
skoczna, wesoła)
13 kwietnia 2015
Rytmika - czterolatki
Co czterolatek powinien opanować w zakresie ćwiczeń
i zabaw ruchowych, tańców:
• ustawianie się w kole, w dwóch kołach, rzędzie, szeregu,
parach, w luźnej gromadce
• utrzymywanie równowagi przy ćwiczeniach z przyborem,
skokach, obrotach, staniu na jednej nodze
• wykonywanie dwóch czynności jednocześnie (koordynacja
ruchów)
• zabawy z wykorzystaniem przyboru
• skoki, podskoki, krok dosuwany w przód, cwał boczny w
ustawieniu swobodnym i w kole oraz w parach
• zabawy oparte na treści piosenek
• improwizacje ruchowe na zadany temat
• proste tańce takie jak Grozik
13 kwietnia 2015
Rytmika - czterolatki
Co czterolatek powinien opanować w zakresie słuchania
i śpiewania piosenek
• piosenki wprowadzone w grupie dzieci trzyletnich
• śpiewanie piosenek z nauczycielem lub indywidualnie
• umiejętność słuchania piosenek, które nie są przeznaczone
do nauki
• umiejętność improwizacji do treści piosenek
• ćwiczenia emisyjne i ortofoniczne oparte na piosenkach
• umiejętność wykonywania przebiegów rytmicznych
piosenek i tańców za pomocą klaskania, tupania
• grę na instrumentach perkusyjnych do wybranych
fragmentów piosenek ( na przykład refrenu): bębenku,
tamburynie, kołatce, grzechotce, na trójkącie
13 kwietnia 2015
Rytmika - pięciolatki
Dzieci pięcioletnie - charakterystyka:
• doskonalenie zdolności koordynacyjnych
• rozwój uwagi i pamięci
• poszerzenie kręgu zainteresowań o dalsze środowisko
• pojawienie się chęci współzawodnictwa
• poprawa zręczności, zwinności, samodzielności i odwagi
• zwiększenie roli świadomości w postępowaniu
• rozwój wyobraźni pobudza chęć wyrażania myśli
• wyrażanie w zabawach różnorodnych przeżyć
i zainteresowań
• współdziałanie z rówieśnikami na wielu płaszczyznach
• poszerzenie zasobu wiadomości i szybsze ich przyswajanie
13 kwietnia 2015
Rytmika - pięciolatki
Dzieci pięcioletnie powinny opanować:
• swobodne określanie trzech rejestrów wysokości dźwięków,
trzy rodzaje tempa, trzy rodzaje dynamiki
• umiejętność określania budowy piosenek (liczba zwrotek,
refren)
• określanie charakter muzyki
• rozpoznawanie akompaniamentu do biegu, marszu,
podskoków
• wykonywanie rytmu piosenki lub tańca w różny sposób:
klaskaniem, stukaniem, z wykorzystaniem instrumentów
perkusyjnych
• rozpoznawanie dźwięków perkusyjnych instrumentów
przedszkolnych oraz kilku innych z wykorzystaniem płyt
13 kwietnia 2015
Rytmika - pięciolatki
Dzieci pięcioletnie powinny opanować w zakresie ćwiczeń
ruchowych:
• sprężyste poruszanie się z unoszeniem kolan w czasie
biegu, marszu, podskoków
• reagowanie na różnorodne, umowne sygnały dźwiękowe
• stawianie stóp z „palców” i przy różnego rodzaju skokach
• uginanie kolan do tzw. miękkiego lądowania
• poruszanie się cwałem, galopem, podskokami, skokami
obunóż
• tańczenie prostego krakowiaka
• właściwe reagowanie na słyszaną muzykę
13 kwietnia 2015
Rytmika - pięciolatki
Co pięciolatek powinien opanować w zakresie słuchania
i śpiewania piosenek
• piosenki wprowadzone w grupie dzieci czteroletnich
• śpiewanie piosenek z różnorodnego repertuaru
• umiejętność słuchania muzyki i określanie jej charakteru
• umiejętność improwizacji do treści piosenek
• ćwiczenia emisyjne i ortofoniczne oparte na piosenkach
• umiejętność wykonywania przebiegów rytmicznych
piosenek i tańców za pomocą klaskania, tupania
• umiejętność ilustrowania ruchem śpiewnej piosenki
• akompaniament rytmiczny do piosenek na bębenku,
tamburynie, kołatce, grzechotce, na trójkącie
13 kwietnia 2015
Rytmika - sześciolatki
Dzieci sześcioletnie - charakterystyka:
• umiejętne skupienie uwagi
• trwałość i pojemność pamięci
• myślenie przyczynowo – skutkowe
• przystosowanie społeczne
• zrównoważenie uczuciowe
• sprawność fizyczna
• duża potrzeba ruchu związana z wysiłkiem fizycznym
• zwiększona chęć do współzawodnictwa
• wzrost aktywności poznawczej
• poprawa zręczności, zwinności, samodzielności i odwagi
• jeszcze większa rola świadomości w postępowaniu
13 kwietnia 2015
Rytmika - sześciolatki
Dzieci sześcioletnie w zakresie umuzykalniania powinny:
• swobodnie określać trzy rejestry wysokości dźwięków,
rodzaje tempa i dynamiki
• rozróżniać tempo, dynamikę, rejestry w muzyce
• rozpoznawać znane piosenki i tańce
• określić nastrój słuchanej muzyki i starać się ją odtworzyć
ruchem lub rysunkiem
• wykonywać w różny sposób tematy rytmiczne
• grać na instrumentach perkusyjnych oraz rozpoznawać ich
dźwięki
• improwizować głosem proste melodie do podanych tekstów
• układać własne motywy rytmiczne
• powtarzać głosem motywy melodyczne śpiewane przez
nauczyciela lub grane na instrumencie
13 kwietnia 2015
Rytmika - sześciolatki
Dzieci sześcioletnie w zakresie ruchu powinny:
• estetycznie się poruszać przy różnego rodzaju marszach,
biegach, podskokach, skokach, cwałach, itp.
• dostosowywać rodzaj ruchu do słyszanej muzyki
• reagować na różne sygnały hamowaniem i pobudzaniem
ruchu
• ustawiać się w sali z zachowaniem równych odległości
• posługiwać się rekwizytami w zabawach i ćwiczeniach
• znać krok krakowiaka, polki, walca bez obrotów
• znać tańce ludowe tj.: trojak
• podawać własne propozycje interpretacji ruchowej piosenek
13 kwietnia 2015
Rytmika - sześciolatki
Dzieci sześcioletnie w zakresie repertuaru piosenek
powinny:
• udoskonalać śpiewanie piosenek poznanych w poprzednich
latach
• nauczyć się około 25 nowych piosenek
• śpiewać indywidualnie, zbiorowo, w małych grupkach
• śpiewać piosenki sztafetowo
• zachowywać właściwą artykulację, tempo i dynamikę
• nauczyć się właściwego gospodarowania oddechem
• wykorzystywć różne instrumenty perkusyjne i te wykonane
samodzielnie
13 kwietnia 2015
Proponowana literatura
1. Kalendarz muzyczny w przedszkolu. U. Smoczyńska –
Nachtman, WSiP, Warszawa 1978,
2. Metodyka wychowania muzycznego w przedszkolu. D. Malko,
WSiP, Warszawa 1990
3. Ruch i piosenka. M. Bogdanowicz, Fokus 2001.
4. Zabawy przy muzyce. U. Smoczyńska – Nachtman. Centralny
Ośrodek Metodyki Upowszechniania Muzyki, Warszawa1978.
5. Z muzyką w przedszkolu. WSiP, Warszawa 1987.
6. Rozśpiewane Przedszkole. U. Smoczyńska – Nachtman, WSiP,
Warszawa 1988.
7. Zanim będę uczniem. Program wychowania przedszkolnego,
Elżbieta Tokarska i Jolanta Kopała, Wydawnictwo Edukacja
Polska, Warszawa 2009
13 kwietnia 2015