Transcript PSİKOLOJİ VE PSİKİYATRİDE TEMEL KAVRAMLAR

Prof. Dr. Mücahit Öztürk


Psikoloji davranışların ve zihinsel süreçlerin
bilimsel incelenmesi ile uğraşır.
Psikiyatri kişinin zihinsel, duygusal
yetilerinde, davranışlarında ve çevreye
uyumunda görülen bozuklukların
incelenmesi, tanımlanması, sınıflandırılması,
tedavisi ve koruması ile uğraşır
PSİKOLOG
PSİKİYATRİST
Edebiyat
Tıp
fakültesi psikoloji
bölümü
Araştırma
Danışmanlık, Rehberlik
Test uygulama
Psikoterapiler
Koruyucu ruh sağlığı
Fakültesi + 4 yıl
ihtisas
Tanı koyma
Tedavi (ilaç tedavisi,
psikoterapi)





Beyin hasarı ve yüz tanıma
İnsanlara atfedilen özellikler
Çocukluk Amnezisi
Kilo denetimi
Saldırganlık




DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM
BİLİŞSEL YAKLAŞIM
PSİKANALİTİK YAKLAŞIM
BİYOLOJİK YAKLAŞIM




Uyarıcılar organizmayı etkilerler. Uyarıcıya
bağlı organizmada gelişen fizyolojik veya
psikolojik değişmeye tepki ya da davranım
denir.
Klasik koşullanma
Edimsel koşullanma
Gözlem yoluyla öğrenme


Algılama, hatırlama, akıl yürütme, karar alma,
problem çözme ile ilgilenir.
Organizmanın ne yaptığını ancak zihinsel
süreçleri inceleyerek tam olarak anlayabiliriz.



Davranışların büyük kısmı bilinçdışı
süreçlerden kaynaklanır.
Kişi, bilinçdışı süreçlerin farkında değildir.
İd, ego ve süperego (altbenlik, benlik
üstbenlik).



İnsan beyninde 10 milyardan fazla sinir
hücresi ve bu hücreler arasında neredeyse
sınırsız sayıda ara bağlantı vardır.
Bütün psikolojik olaylar beynin ve sinir
siteminin eylemlerine bir biçimde karşılık
gelir.
Nörotransmiterler: sinir hücreleri arasındaki
iletişimi sağlayan kimyasal maddeler.
post parietal
 NE
prefrontal cortex
 NE & DA
striatum
amygdala
nucleus accumbens
 NE
hippocampus
Presynaptic
Neuron
Presynaptic
Neuron
Tyrosine
Tyrosine
Dopamine
Dopamine
Norepinephrine (NE)
Norepinephrine (NE)
NE
NE
ilaç
NE
NE
NE
Transporter
NE
Synaptic
Cleft
NE
NE Receptor
Postsynaptic
Neuron
Postsynaptic
Neuron
«Sağlık bedensel, ruhsal, sosyal olarak iyilik
durumudur»
Hastalık: Bozukluk (disorder)
 Kişinin, duygu, düşünce ve davranışlarında
bozukluk.
 ANORMAL:
Tutarsızlık, aşırılık, uygunsuzluk, yetersizlik.
*sürekli ya da yineleyici olma
*bireyin verimli çalışmasını bozması
*kişilerarası ilişkilerin bozulması




Standardize muayene ve değerlendirme
ölçekleri
DSM
ICD (uluslararası dil, kavram ve tanı birliği)
1. Eksen: Klinik bozukluklar
2. Eksen: Kişilik Bozuklukları
Zeka geriliği
3. Eksen: Psikiyatri dışı bozukluklar
4. Eksen: Psikososyal ve çevresel sorunlar
5. Eksen: Uyum işlevlerinin toplu
değerlendirilmesi

ZEKA: Problem çözme, öğrenme ve soyut
düşünme yeteneği.
Doğuştan gelen bir zihinsel üstünlüktür.
ZEKA TESTLERİ: Binet testi:
zeka bölümü (IQ): zeka yaşı/takvim
yaşıX100
Wechsler Testleri: (Wısc-r)

Aşağıdaki alanlarda kalıcı yeti kaybı olması
gerekir;
BİLİŞSEL FONKSİYONLAR
UYUM FONKSİYONLARI
 KONUŞMADA
YAŞA UYGUN VE BEKLENEN
STANDARTLARIN YAKALANAMAMASI
 ÖZ BAKIM
 EV YAŞAMI
 SOSYAL-KİŞİLERARASI İLİŞKİLER
 KENDİNE YETME
 AKADEMİK BECERİLER
 İŞ HAYATI
 BOŞ VAKTİ DEĞERLENDİRME
 SAĞLIK ve GÜVENLİK
Doğum öncesi
(genetik nedenler, sendromlar, anne karnında
oluşan hastalıklar)
 Doğum eylemi sırasında
doğum travması
 Doğum sonrası
(enfeksiyon, travma, zehirlenmeler)

SINIRDA ZEKA (DONUK ZEKA, BORDERLİNE
ZEKA):
IQ:70------90

DÜZEY
HAFİF
ORTA
AĞIR
ÇOK AĞIR
IQ BÖLÜMÜ
55------- 70
35--------55
20----- ---35
20 altı
%
85
10
3-4
1-2




Duyma ve işitme sorunları
Dikkat eksikliği bozukluğu
Öğrenme bozukluğu
Otizm ve diğer yaygın gelişimsel bozukluklar
EĞİTİM
 PSİKOTERAPİ
(davranış düzenleme)
 AİLE DANIŞMANLIĞI
 İLAÇ



TEDAVİNİN TEMEL AMACI, KİŞİ VE AİLESİNİN
YAŞAM KALİTESİNİ ARTTIRMAKTIR.
ZEKA GERİLİĞİNİN İLAÇLA TEDAVİSİ YOKTUR.
ANCAK İLAÇLAR KOMORBİD (birlikte görülen)
BOZUKLUKLARIN TEDAVİSİNDE KULLANILIR.



Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu
Karşıt Olma Bozukluğu
Davranım Bozukluğu
Çoğu zaman;
Sorulan soruların soru tamamlanmadan cevabını yapıştırır
Sırasını beklemekte güçlük çeker
Başkalarının sözünü keser ve yaptıklarının arasına girer









Yalanlar söyler.
Diğerlerine zorbalık yapar, onları tehdit eder ve gözdağı verir.
Fiziksel kavgalar başlatır.
Bir şeyler çalar/ Hırsızlık yapar.
Kasıtlı olarak başkalarının malına zarar verir.
Kasıtlı olarak yangın çıkarır.
Kavga ederken makas, taş, sopa gibi silahlar kullanır.
Hayvanlara fiziksel olarak zalimce davranır.
İnsanlara fiziksel olarak zalimce davranır.





Diğer çocukların elinden zorla bir şeyler alır.
Diğer çocuklara bir şeyler atar.
Bir şeyleri kırar ya da bir şeylere zarar verir.
Diğer çocuklara kötü kötü bakar ya da tehdit edici
hareketlerde bulunur.
Ortalığı kızıştırmak için diğer çocuklara onlara küfür eder
ya da onlarla dalga geçer.

DEHB (DÜRTÜSELLİK)…………çocuk

DAVRANIM BOZUKLUĞU…………çocuk-ergen

ANTİSOSYAL KİŞİLİK BOZUKLUĞU….erişkin