ÖĞRETİM YÖNTEM & TEKNİKLERİ

4 -

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

SUNU İÇERİĞİ ÖĞRETİM TEKNİKLERİ

* BEYİN FIRTINASI * GÖRÜŞ GELİŞTİRME * ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME * GÖSTERİ / DEMONSTRASYON * SORU-CEVAP * ROL (OYNAMA) YAPMA * DRAMA Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

BEYİN FIRTINASI

# Yaratıcı problem çözme gücünü geliştirmeyi amaçlayan grup tartışma tekniğidir. # Bireylerin yaratıcı düşüncelerini harekete geçirerek çok sayıda fikri kısa sürede toplamaktır. Probleme çözüm üretmek için; - benzerinden yaralanma, düşünceler arası ilişki kurma, zarardan yarar üretme, gibi etkinliklerin kullanılmasıdır.

# Fikirler ile ilgili yorum, yargılama, eleştiri yapılmaz ve düşünceler yönlendirilmez.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Başlıca Aşamaları : 1 Toplantının amacı ya da sorunun ne olduğu belirlenir ve görülebilecek bir yere yazılır.

2 Süre sınırı belirlenir, bu süre içerisinde herkesin katkı getirmesi istenir ve görüşler tahtaya yazılır.

3 Tartışma süresi bitince söylenenler analiz edilir, değerlendirilir ve yeniden örgütlemesi yapılır, 4 Toplantı sonunda tartışmalara devam edilip edilmeyeceğine karar verilir.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Beyin fırtınası etkinliğinin, yaratıcı düşünme ve imgeleme sağlaması için dört temel koşulu sağlaması gerekir: 1.

2.

3.

4.

Eleştiri, kapı dışında bırakılır. Sınırsız düşünme. Nicelik aranır. Kombinasyon ve gelişme aranır. # Uygulamayı başlatırken, düşünceyi orijinal, ilgi çekici ve dikkat toplayıcı bir şekilde sunmak üzere etkinlik, “ ters beyin fırtınası ”; örneğin, “bir ülke nasıl demokratik hale getirilemez?” şeklinde de tasarlanabilir

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

GÖRÜŞ GELİŞTİRME

# Eğitim ortamında bir konuda yapılan düşünce alışverişinde, tartışmasında kişinin kendi görüşünü diğer görüşlerden de yararlanarak geliştirmesini ve savunmasını ya da değiştirmesini, karşı çıktığı görüşü benimsemesini sağlayan bir öğretme öğrenme tekniğidir. # Belirgin çelişkiler ve kutuplaşmış tutumlar içeren konuların öğretiminde, öğrenende tutumlar ve değerler geliştirmek amacıyla uygulanabilir.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

YARARLARI

* Öğrencilere kendi görüşlerini ifade etme, bu görüşleri gerekçeleriyle savunma, konuya eleştirel olarak bakma ve fikir değişikliği yapma olanağı tanır. * Öğrencilere, diğer düşüncelere saygı duymayı, yeni fikirlere açık olmayı öğretir. * Zevkli ve eğlenceli bir ortamda öğrencilerin derse aktif katılımları sağlanır.

SINIRLILIKLARI

* Tartışmalı konu bulmak her zaman mümkün olmayabilir. * Öğrencilerin birbirlerinden etkilenerek benzer düşünceleri savunmaları durumda farklı düşüncelerin ortaya çıkması mümkün olmaya bilir.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

UYGULAMA AŞAMALARI

Tartışmaya açık bir konu belirlenir.

Beş ayrı kartona; Kesinlikle katılıyorum Katılıyorum Fikrim yok Katılmıyorum Kesinlikle katılmıyorum, yazılarak sınıfta farklı yerlere asılır.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

* Konular tahtaya yazılır ve öğrencilere bir süre düşünme fırsatı verilir. * Öğrencilerin kendi görüşlerini gösteren kartonun altında yerini aldıktan sonra tartışmaya başlanır.

* Öğrencilerin bulundukları noktada neden durduklarını, açıklamaları, birbirini dinlemeleri ve ikna etmeye çalışmaları sağlanır.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

* Öğrencilerin arkadaşlarının açıklamalarından etkilenip etkilenmedikleri sorulurken, ikna olanların yerlerini değiştirmeleri sağlanmalıdır. * Bütün öğrencilerin tartışmaya katılması için çaba harcanır. Konunun yeterince tartışıldığına emin olunduğunda tartışma sona erdirilebilir. * Bu yöntemin sonunda “şu görüş doğru, bu görüş yanlıştır.” denilemez.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME

# Bir problemi çözmek için düşünce ve önerilerin belirli bir düzen içinde sunulması ve sistematikleştirilmesi için kullanılır.

Altı şapkalı düşünme tekniğinin ana amacı: düşünme sürecine odaklanıp geliştirmek yaratıcılığı cesaretlendirmek paralel ve lateral düşünmek iletişimi iyileştirmek karar verme sürecini hızlandırmak tartışmalardan kaçınmak

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Şapka ( Tarafsız Şapka )

* Görüşülen konu ile ilgili net bilgiler, sayılar, araştırmalar ortaya konulur. Hangi bilgilere sahibiz, Hangi bilgiler eksik, Bilgiyi nasıl elde edebiliriz.

Şapka ( Duygusal Şapka )

* Görüşülen konu ile ilgili kişilere, hiçbir dayanağı olmadan hislerini söyleme şansı verilir. Bu olay hakkında ne hissediyorum? Bu öneri hakkında önsezilerim ne?

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Şapka ( Kötümser Şapka )

Konun riskleri, gelecekte doğurabileceği problemler, eleştiriler ortaya çıkarılır. Bu önerilerin bize zararı neler olabilir?

Şapka ( İyimser Şapka

) O işin avantajları ortaya konulur. Getirileri göz önüne alınır. Bu olayın bize sağlayacağı yararlar neler olabilir?

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Şapka ( Yaratıcılık Şapkası )

Yaratıcılık ön planda tutulur ve tartışmaya katılanların yaratıcı olmaları teşvik edilir. Konuyla ilgili alternatifler nelerdir? Bu konudaki değişik önerilerimiz neler olabilir? olmalı?

Şapka ( Kontrol Şapkası

) Düşünce sistematize edilir. Toplantının sonuçları ortaya çıkarılır ve özetlenir. Ne oldu? Ne oluyor? Sonra neler

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

GÖSTERİ (Demonstrasyon)

* Bir hareketin nasıl yapıldığını ya da bir işlemin nasıl kullanıldığını göstermek amacıyla dikkatle düzenlenmiş bir sunudur.

* Özellikle beceri kazandırmada etkin bir tekniktir.

* Sözlü anlatım, resimler, şekiller ve sorularla desteklenerek daha da etkin hale getirilebilir. Böylece öğrenmenin kalıcılığı artar.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

ÜSTÜNLÜKLERİ; * Eylem veya işlem, yazılı ve sözlü nazaran daha iyi açıklanır.

* İlgi çekicidir, açıklık ve kolay anlaşılma sağlar.

* Öğrencilere uygulama fırsatı sağlanır.

* Öğrencilerde istenilen davranışın kazanılıp kazanılmadığı anında görülebilir.

* Öğrenci materyal ile bir işlem ya da beceriye başlamadan önce o işlemin ya da tecrübesi tehlikeyi azaltır.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

SINIRLILIKLARI; * Çok fazla planlama, hazırlık ve zaman gerektirir.

* Gösterici dönütlere dikkat etmeksizin yalnızca “ ilkesini uygularsa etkisi azalır.

* Gösteri yöntemi kalabalık sınıflarda ya da çok küçük objelerle tam olarak uygulanamaz. * Eğer gösterinin görsel kısmı, işitsel kısmı ile tutarlı değilse (birlikte olmazsa) öğrenciler karıştırabilirler.

* Karmaşık bir gösteride öğrenciler başarısızlık ya da eksiklik duygusuna kapılabilirler.

* Bilişsel ya da yüksek seviyeli duygusal öğrenmede kullanımı güçtür.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

SORU CEVAP

*

Öğretmenin sorduğu soruların öğrenciler tarafından cevaplanmasıyla gerçekleşir.

*

Öğrencilere düşünme ve konuşma alışkanlıklarını kazandırma, öğrencilerin derse katılımlarını sağlama, öğrencilerin ilgisini çekme, öğretmen ve öğrenci arasındaki iletişimi güçlendirme bakımından önemlidir.

*

Hemen hemen her dersin öğretilmesinde kullanılır. # Soru çeşitleri; Bilişsel Birleştirme Genişletme

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Değerlendirme

YARARLARI; Öğrenciler analitik düşünmeye (analiz, sentez) yönlendirilir.

-

Öğrenme güçlükleri belirlenir.

-

Kazanımlara ulaşma düzeyleri belirler.

-

Öğrenciler güdülenir ve aktif kılınır.

-

Kavramlara açıklık getirilir.

-

Sonuçların nedenleri açıklanır.

-

Öğrenciler özdeğerlendirme yapmaya cesaretlendirilir.

-

Öğretmene öğrenme süreci içinde dönüt sağlar.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

SINIRLILIKLARI; Bilgi vermede anlatım yöntemine göre daha yavaştır. Öğrencilerin öğrenme düzeylerini belirlemede kullanılacak soruların hazırlanması zordur.

Yanlış cevaplar çok sık olursa zaman kaybına neden olabilir. Sorulara tam ve doğru cevap verememe öğrencilerde güven eksikliğine neden olabilir.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER; Sorular öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyine uygun olmalıdır.

Soruda amaçlanan ifade net olmalı, belirsizlik yaşanmamalıdır. Soru içinde cevabı buldurtacak imalardan kaçınılmalıdır. Her soruda yalnızca bir özellik belirtilmelidir. “Evet” ya da “Hayır” cevabıyla verilecek sorulardan kaçınılmalıdır.

Soru önce sınıfa sorulmalı, öğrenciler düşündürülmeli, sonra soruyu cevaplandıracak kişi belirlenmelidir,

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Gerekmedikçe soru ve cevap tekrar edilmemelidir. Her öğrencinin cevaplayacağı sorular sorulmalıdır. Doğru cevaplar hemen pekiştirilmeli, yanlış cevaplar yine aynı öğrenciye ipucu ve ek sorular ile düzelttirilmelidir. Farklı türden sorular (kapalı uçlu bilgi soruları vb.) sorulmalıdır. Öğretmen soruları samimi ve tatlı bir dille sormalı, öğrencilere güveni olduğunu belirten tavırlar takınmalıdır.

Öğrenciler soru sormaya cesaretlendirilmeli ve isteklendirilmelidir.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

ROL OYNAMA

# Öğrencinin kendi duygu ve düşüncelerini başka bir kişiliğe girerek ifade etmesini sağlayan bir öğretme tekniğidir. # Öğrencilerin sosyal yaşamdaki rollerini kavramalarına, görüşlerini ve duygularını anlamalarına yardımcı olur. # Öğrenci yaşayarak problemleriyle baş etmeyi öğrenir.

# İletişim, empati, sempati, hoşgörü gibi duyguların gelişmesi sağlanır.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

YARARLARI; * Eğlenceli bir ortamda sosyalleşmeye katkı sağlanır.

* Öğretmenlere öğrencilerini tanıma fırsatı sunar.

* Öğrencilerin farklı durumlarda olası çözümleri görmesini sağlar.

SINIRLILIKLARI; * Sosyal becerileri gelişmemiş öğrencilerin katılımını sağlamak zordur.

* Dominant öğrenciler süreci aksatabilir.

* Zaman alıcı ve sınıf kontrolü zordur.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

DRAMA

# Öğrencilerin hangi durumlarda nasıl davranmaları gerektiğini yaşayarak öğrenmelerini sağlayan bir tekniktir. # Yaratıcılığı, taklit ve canlandırma becerilerini, empatiyi ve problem çözme becerilerini geliştirmek amacıyla kullanılır.

# Öğrenciler, değişik özellikteki maddelerin ve insanların durumlarını dramatize ederler, canlandırırlar. # Bu teknik hem oyuncuya hem de izleyiciye yöneliktir.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

Drama tekniğinin iki türü vardır; 1.

Doğal drama: Örneğin; Bireylere serbest konuşma alışkanlığı kazandırmak, onların duygu ve düşüncelerini kendi sözcükleriyle diledikleri gibi açıklama yapmalarına olanak sağlayan bir tekniktir. Serbest oyunlar, radyo ve tv yayınlarını taklit etme, gölge oyunları.

2. Biçimsel drama: Örneğin; Daha çok yetişkin öğrencilere dönüktür. oynanacak oyun oyuncular tarafından paylaşılmış, ezberlenmiş ve provası yapılmış biçimdedir. Karagöz ve Hacivat, kuklalar, hikaye sahneleme.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

YARARLARI; * Etkili konuşma ve dinleme yeteneği geliştirir.

* Özgüven ve yaratıcılığı arttırır.

* Bilgilerin eğlenceli bir şekilde öğrenilmesini sağlar.

SINIRLILIKLARI; * Hedeften sapılabilir. * Öğrencilerin söyleyeceklerini önceden kontrol etmek söz konusu değildir.

* Sosyal becerileri gelişmemiş öğrencilerin katılımını sağlamak zordur.

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

KPSS ’DE

ÇIKMIŞ SORULAR

Psik.Dan.& Reh.

Yusuf ŞARLAK KPSS 2010

2003

Sınıf içi öğretim etkinliklerinde gösteri (demonstrasyon) tekniğinden yararlanmayı düşünen öğretmen öncelikle aşağıdakilerden hangisini göz önünde bulundurmalıdır?

A)

Gösteri için gerekli sürenin bir ders saatine sığıp sığmayacağını

B) C)

Tekniğin öğrenci seviyesine uygun olup olmadığını Gösterinin öğrencilerin ilgisini çekip çekmeyeceğini

D) E)

Öğrencilerin gösteriyi nasıl izleyeceklerini Gerekli araç-gereçlerin nereden sağlanacağını

2003

Sınıf içi öğretim etkinliklerinde gösteri (demonstrasyon) tekniğinden yararlanmayı düşünen öğretmen öncelikle aşağıdakilerden hangisini göz önünde bulundurmalıdır?

A)

Gösteri için gerekli sürenin bir ders saatine sığıp sığmayacağını

B)

Tekniğin öğrenci seviyesine uygun olup olmadığını

C)

Gösterinin öğrencilerin ilgisini çekip çekmeyeceğini

D) E)

Öğrencilerin gösteriyi nasıl izleyeceklerini Gerekli araç-gereçlerin nereden sağlanacağını

2005

Aşağıdaki öğretme-öğrenme yöntem / tekniklerinden hangisi sosyal becerilerin geliştirilmesinde öğrenciyi daha pasif kıldığı için daha az etkilidir? A) B)

Örnek olay, Altı şapka,

C) D) E)

Drama, Gösterim (Demonstrasyon) Beyin Fırtınası

2005

Aşağıdaki öğretme-öğrenme yöntem / tekniklerinden hangisi sosyal becerilerin geliştirilmesinde öğrenciyi daha pasif kıldığı için daha az etkilidir? A) B)

Örnek olay, Altı şapka,

C)

Drama,

D) Gösterim (Demonstrasyon) E)

Beyin Fırtınası

2006 Belgin Öğretmen öğrencilerinden, “Nasıl bir okul düşlerdiniz?” sorusuna karşılık olarak özgün ve yaratıcı fikir, öneri ve değerlendirmeleri açıkça ve akıllarına ilk geldiği şekilde söylemelerini ister. Öğretmen, öğrencilerin birbirlerinin söylediklerinden çağrışım yaparak buldukları çok sayıda fikri tahtaya listeler ve dersine bu şekilde devam eder.

Belgin Öğretmen, aşağıdaki yöntem veya tekniklerin hangisinden yararlanmaktadır?

A) C)

Yaratıcı drama Beyin fırtınası

E)

Soru cevap

B) D)

Örnek olay incelemesi Problem çözme

2006 Belgin Öğretmen öğrencilerinden, “Nasıl bir okul düşlerdiniz?” sorusuna karşılık olarak özgün ve yaratıcı fikir, öneri ve değerlendirmeleri açıkça ve akıllarına ilk geldiği şekilde söylemelerini ister. Öğretmen, öğrencilerin birbirlerinin söylediklerinden çağrışım yaparak buldukları çok sayıda fikri tahtaya listeler ve dersine bu şekilde devam eder.

Belgin Öğretmen, aşağıdaki yöntem veya tekniklerin hangisinden yararlanmaktadır?

A) C)

Yaratıcı drama

Beyin fırtınası

E)

Soru cevap

B) D)

Örnek olay incelemesi Problem çözme

2008

Başlıca amacı öğrencilerin olmayan yeni bir şey üretmelerini geliştirmek olan, öğrencilerin kendilerini ifade etmelerinin yanı sıra sahip oldukları bilgi ve yaşantıları üzerine hayal ettikleri dünyayı oluşturmalarına olanak sağlayan, bilgileri daha çok oyunla öğrenmelerine olanak veren öğretim yöntemi ya da tekniği aşağıdakilerden hangisidir?

A) C) E)

Örnek olay Grupla öğrenme Öykü temelli öğrenme

B) D)

Yaratıcı drama İşbirlikli öğrenme

2008

Başlıca amacı öğrencilerin olmayan yeni bir şey üretmelerini geliştirmek olan, öğrencilerin kendilerini ifade etmelerinin yanı sıra sahip oldukları bilgi ve yaşantıları üzerine hayal ettikleri dünyayı oluşturmalarına olanak sağlayan, bilgileri daha çok oyunla öğrenmelerine olanak veren öğretim yöntemi ya da tekniği aşağıdakilerden hangisidir?

A) C) E)

Örnek olay Grupla öğrenme Öykü temelli öğrenme

B)

Yaratıcı drama

D)

İşbirlikli öğrenme

2008

Öğrencilerinin yaratıcılığını ve problem çözme becerilerini geliştirmek isteyen bir öğretmen, öğretim sürecinde aşağıdaki uygulamalardan hangisine özellikle yer vermelidir?

A)

Çok farklı kaynaklardan yararlanarak elde ettiği bilgileri “anlatım” yöntemiyle aktarma

B)

Öğrencilere iyi yapılandırılmış, sınırları iyi belirlenmiş “ödevler” verme

C)

Dersin konusuna uygun “benzetim” yöntemini kullanma

D)

Uygun fırsatlar yaratarak sık sık “beyin fırtınası” tekniğini uygulama

E)

İçinde çelişkiler olan konuları “görüş geliştirme” ve “münazara” yöntemlerini uygulayarak tartıştırma

2008

Öğrencilerinin yaratıcılığını ve problem çözme becerilerini geliştirmek isteyen bir öğretmen, öğretim sürecinde aşağıdaki uygulamalardan hangisine özellikle yer vermelidir?

A)

Çok farklı kaynaklardan yararlanarak elde ettiği bilgileri “anlatım” yöntemiyle aktarma

B)

Öğrencilere iyi yapılandırılmış, sınırları iyi belirlenmiş “ödevler” verme

C)

Dersin konusuna uygun “benzetim” yöntemini kullanma

D)

Uygun fırsatlar yaratarak sık sık “beyin fırtınası” tekniğini uygulama

E)

İçinde çelişkiler olan konuları “görüş geliştirme” ve “münazara” yöntemlerini uygulayarak tartıştırma

2009 Cenk Öğretmen, ilköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde “Türkiye sahip olduğu bor kaynağını doğru biçimde kullanmaktadır.” önermesiyle tartışmaya dayalı bir etkinlik planlamaktadır. Bütün öğrencilerin tartışmaya katılmalarını, düşündüklerini gerekçeler göstererek belirtmelerini, düşüncelerini değiştirebileceklerini belirtmiştir. Öğrencilerinde başkalarının düşüncelerine saygı, dinleme, kendi düşüncesini savunma ve kanıt bulma becerileri geliştirmeyi hedeflemiştir.

Bu etkinlik aşağıdaki tartışma türlerinden hangisi için en uygundur?

A)

Münazara

C) E)

Forum Konuşma halkası

B) D)

Görüş geliştirme Panel

2009 Cenk Öğretmen, ilköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde “Türkiye sahip olduğu bor kaynağını doğru biçimde kullanmaktadır.” önermesiyle tartışmaya dayalı bir etkinlik planlamaktadır. Bütün öğrencilerin tartışmaya katılmalarını, düşündüklerini gerekçeler göstererek belirtmelerini, düşüncelerini değiştirebileceklerini belirtmiştir. Öğrencilerinde başkalarının düşüncelerine saygı, dinleme, kendi düşüncesini savunma ve kanıt bulma becerileri geliştirmeyi hedeflemiştir.

Bu etkinlik aşağıdaki tartışma türlerinden hangisi için en uygundur?

A)

Münazara

C) E)

Forum Konuşma halkası

B) D)

Görüş geliştirme Panel

2009

Öğretim sürecinde kullanılan beyin fırtınasını en iyi anlatan açıklama aşağıdakilerden hangisidir?

A)

Öğretmenin konuyla ilgili çok sayıda soru hazırlayıp yanıtlamaları için öğrencilere vermesidir.

B)

Öğretmenin, öğrencileri iki gruba ayırıp iki grubun ne düşündüğünü birbirleriyle paylaşmalarını istemesidir.

C)

Öğretmenin kapsamlı bir kavram haritası hazırlayıp öğrencilerden incelemelerini istemesidir.

D)

Bütün sınıfın tartıştırılarak “Bize Düşen Görevler” başlıklı bireysel ya da grupça rapor hazırlanmasının istenmesidir.

E)

Öğrencilerin belli bir konuyla ilgili çok sayıdaki ilginç önerilerinin kısa sürede toplanmasıdır.

2009

Öğretim sürecinde kullanılan beyin fırtınasını en iyi anlatan açıklama aşağıdakilerden hangisidir?

A)

Öğretmenin konuyla ilgili çok sayıda soru hazırlayıp yanıtlamaları için öğrencilere vermesidir.

B)

Öğretmenin, öğrencileri iki gruba ayırıp iki grubun ne düşündüğünü birbirleriyle paylaşmalarını istemesidir.

C)

Öğretmenin kapsamlı bir kavram haritası hazırlayıp öğrencilerden incelemelerini istemesidir.

D)

Bütün sınıfın tartıştırılarak “Bize Düşen Görevler” başlıklı bireysel ya da grupça rapor hazırlanmasının istenmesidir.

E)

Öğrencilerin belli bir konuyla ilgili çok sayıdaki ilginç önerilerinin kısa sürede toplanmasıdır.