Transcript 05-10-2011-makale yazimi

MAKALE YAZIMI
DR.LEVENT ÖZDEMİR
GATA AİLE HEKİMLİĞİ AD.
[email protected]
25/09/2006
Gata Aile Hekimliği AD.
• Bilimsel makaleler, bilimsel prensiplere ve
etik kurallarına uygun olarak yapılan ve
bilgisel formlarda yazılarak basılan
çalışmalardır. Bir tıbbi bilimsel çalışma,
öngörülen bir hipotez çerçevesinde yeterli
gözlem ve deneye dayanılarak sonuca
ulaştırılıp yazı haline getirilip yayınlanırsa
“TIBBİ MAKALE” olarak adlandırılır.
Bir Tıbbi Çalışmanın Kurgulanması;
•
•
•
•
•
•
•
1.
Konunun seçimi
2.
Ön taslağın yapılması – planlama
3.
Çalışma bibliyografisinin hazırlanması
4.
Eldeki veriler ile çalışmanın ana hatlarının
belirlenmesi
5.
Çalışma protokolünün yapılması
6.
Çalışmaya başlama ve sonlandırma
7.
Yazım, redaksion ve basım
Çalışmanın planlaması yapılırken;
•
•
•
•
•
•
•
1. Akla gelen fikir veya soru değerlimidir?
2. Pratik midir?
3. Yeterli zaman ayrılmış mıdır?
4. Bu çalışma veya benzeri bir çalışma daha
önce yapılmış mıdır?
5. Ne gibi bir sonuca ulaşılması umulmaktadır?
6. Konu hakkında çalışma arkadaşları ne
düşünmektedirler?
7. İstatistik desteği gerekmekte midir?
Çalışmaya başlandığında en sık
karşılaşılan yanlışlar;
• 1.
• 2.
•
•
•
Denek sayısının yetersizliği
Kontrol grubunun yokluğu veya
uygunsuzluğu
3.
Çalışma dışı bırakılanların bildirilmemesi
4.
Yanlış yorumlama
5.
Yanlış istatistik kullanma
De BAKEY kriterleri:
• 1. Yeni olmak
• 2. Gerçek olmak
• 3. Önemli olmak
• 4. Anlaşılır olmak
ARAŞTIRMA BİLDİRİLERİNİN
YAPISI
• Araştırma bildirilerinin yapısı, en yaygın biçimde
”IMRAD” kısaltması ile tanımlanır.
I - Intradaction (Giriş)
M - Methods (Metotlar)
R - Results (Sonuçlar)
A - And (ve)
D – Discussion (Tartışma)
TIBBİ MAKALE YAZIM AŞAMALARI
A-YAZIMDAN ÖNCE
1.
2.
3.
4.
5.
B-TIBBİ YAZININ BİÇİMİ
Hazırlık Aşaması
1.
Verilerin toplanması
2.
Derginin seçimi
3.
Makalenin yazarlarının belirtilmesi 4.
Etik kurallar
5.
Başlık
Yazarların adları
Giriş
Gereç ve yöntem
Bulgular
6. Tartışma
7. Özet ve sonuç
8. Abstrakt
9. Appendiks
10. Kaynaklar
1. Hazırlık Aşamaları:
• İlk basamak literatürün gözden
geçirilmesidir. Tıbbi bilgileri toplamanın
çeşitli yolları vardır. Bunlar içinde en
yaygın olarak kullanılan, ABD’deki National
Library of Medicine nın kayıtlarının
taranmasıdır. Bu amaçla İndex Medikus ve
Medline taramaları yapılabilir.
• İkinci basamak ise yapılması istenen
araştırmanın giriş ve tartışma bölümlerini
de kapsayan bir taslak hazırlamaktır. Olası
sonuçları önceden bilmek ve en iyi şekilde
nasıl sunulacağını tasarlamak gerekir
2. Verilerin Toplanması:
•·
Veriler toplanırken ayrı ayrı formlara
kaydedilmelidirler.
•·
Her kişi veya çalışma ünitesi için
ayrı bir kayıt tutulmalıdır.
•·
Orijinal kayıt formları dosyalanarak
saklanır.
•·
Veri girişi ve analiz konularında
istatikçi yardımı alınabilir.
3. Derginin Seçimi:
• · Bu yazı ile ulaşılmak istenenler veya yazının kimlerin ilgisini
•
•
•
•
•
•
çekmesini ummaktasınız? Pratisyenler, cerrahlar, biyokimyacılar,
genetikçiler mi? Yoksa daha geniş bir kitle mi?
· Yazınız derginin istediği nitelikte mi?
· Seçilen dergi yazınızla benzer nitelikleri olan yazıları ne sıklıkla
yayınlıyor?
· Derginin sirkülasyon ve sitasyon derecesi nedir?
· Derginin makaleyi aldıktan sonra yayınlamasına kadar geçen süre
ne kadardır?
· Derginin yazıları reddetme hızı ne kadardır?
· Editör ve eleştirmenlerinin tutumu yapıcı ve olumlu mudur?
Derginin son sayılarının gözden
geçirilmesinde büyük fayda vardır.
• · Yazılar ne kadar uzunluktadır?
• · En çok kimin yazısı yayınlanmıştır?
• · Kaç kaynaktan yararlanılmıştır?
• · Kaç tane şekil ve resim kullanılmıştır?
• · Editörün seçimini belirleyen tipik
özellikler belirginmidir?
4. Makalenin Yazarlarının
Belirtilmesi:
• · Çalışmanın yapılmasında ve yazının ortaya
çıkmasında emeği geçen herkesin adlarının
yazıya konması gerekir. Bunun aksi etik olmayan
bir davranıştır. İlk yazar her zaman çalışmaya en
fazla katkısı olan kişidir. Diğer kişiler ise görüş ve
fikirleri ile araştırmayı zenginleştiren veya veri
toplanmasında emeği olan kişiler olmalıdır. Salt
idareci konumunda olmasından dolayı veya
arkadaş hatırı için yazıya isim konulmamalıdır.
5. Etik Kurallar:
• · DÜRÜSTLÜK: Verilerin değiştirilmesi veya veriler
•
•
üzerinde oynanması er veya geç ortaya çıkacaktır ve
çalışma geçersiz olacaktır. Veriler her ne olursa olsun
dürüstçe sunulmalı ve hiçbir zaman aldatma gibi bir
tutuma girilmemelidir.
· DEĞER VERME : Yazıda sözü edilen görüşler eğer bir
başkasına ait ise bu durum yazıda belirtilmelidir.
· DİĞER ETİK KURALLAR: Yazı aynı anda tek bir dergiye
gönderilmelidir. Çalışmanın bir bölümü daha öncesinde
yayınlanmış ise bu daha önceden belirtilmelidir.
TIBBİ YAZININ BİÇİMİ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1- Başlık;
Basit, kısa, ilginç olmalıdır.
10-12 kelimeyi geçmemelidir.
Göz alıcı olmalıdır.
Gramer olarak doğru olmalıdır.
Hedef derginin okuyucusuna hitap etmelidir.
Buyurucu olmamalıdır.
Çalışma amacı ile uyumlu olmalıdır.
Çalışma düzenine işaret etmelidir.
Makalenin konusunu (sonuçlarını değil) yansıtmalıdır.
Genelde kabul görmeyen kısaltma içermemelidir.
2- Yazarların Adları:
• · Yazarın adı başlığın hemen altına yazılır.
Eğer birden fazla yazar var ise öncelikli
olarak çalışmaya en fazla katkısı olan kişi
yazılmalıdır.
• · Kağıdın alt kısmına ise iletişim kurulacak
olan yazarın adı, adresi, telefon ve fax
numaraları ve mail adresi yazılmalıdır.
3. Giriş:
• İyi bir giriş bölümü yazının “niçin” yazıldığı sorusuna cevap verir ve
olaya ilgiyi çeker. Giriş bölümü çalışmanın kapsamını ve amacını
içermeli ve okuyucuya gerekli olan bilgileri vermelidir. Giriş bölümü
çalışmanın karmaşıklığı ve türüne göre birkaç cümle ve 1 – 2 sayfa
uzunluğunda olabilir.
• Daha sonra olgunun tarihsel gelişimi, şu ana kadar yapılan
çalışmalar anlatılmalı ve kendi çalışmanıza temel hazırlanmalıdır.
• Bu çalışmanın niçin yapıldığı açıklanmalı ve kullanılan terimler
belirtilmelidir.
• Giriş bölümü şimdiki zamanda yazılmalıdır.
4. Gereç ve Yöntem ( Materials and Methods ) :
• · Bu bölüm yazının “nasıl“, “ne” sorularını yanıtlar.
Çalışmanın nasıl yapıldığını açıklayan bu bölüm geniş
zamanda yazılmalıdır.
• · Veri kaynakları, çalışma düzeni, analiz tipi bu bölümde
belirtilmelidir.
• · Başkalarının, çalışmanın geçerliliği hakkında karar
verebilmeleri ve gerekirse tekrarlayabilmeleri için çalışma
hakkında gerekli bilgi bu bölümde verilmelidir.
• · Yöntem iyi düzenlenmiş ise bu bölüm kısa yazılmalıdır.
Eğer yöntem tartışmalı ise bu bölümde daha fazla
ayrıntıya girilebilir.
5. Bulgular ( Results ) :
• · Bu bölümde hiçbir yorumda bulunulmadan
bulguların açıklanması gerekir.
• · Okuyucuların ilgisini en çok çeken bölüm
olduğu için bu bölüm yazının “ KALBİ”
niteliğindedir.
• · Temel olgu, verileri en etkili şekilde sunmaktır.
• · Bu bölüm geniş zamanda yazılmalıdır.
• · Şekiller ve tablolar
6. Tartışma ( Discussion ) :
• · Bu bölümde “ o halde ne olacak? “ sorusunun cevabı
verilir.
• · Bulguların yorumu nedir? Bu bulgular, ilgili konuda ki
bilgilere ne gibi katkılarda bulunacaktır? Bunların bilimsel
veya klinik kullanımları nasıl olacaktır? Soruları bu
bölümde cevaplanmalıdır.
• · Bu bölümde bulguların yorumu yapılarak kuramın
geliştirilmesi gerekir. Böyle bir tartışma, okuyucunun
konu ile ilgili olarak daha ileri araştırmalar yapmasına
olanak sağlar.
• · Tartışma bölümü şimdiki zamanda yazılmalıdır.
7. Özet ve Sonuç:
• . Bu çeşit bir sonlandırmanın yerine artık
abstrakt kullanılmaktadır. Ama bir dergi
böyle bir bölümün olmasını öngörüyor ise,
çalışmanın ana kuramını ve bulgularını
özetleyen bir yazı yazılması ve
gerekiyorsa önerilerde bulunulması
gerekir.
8. Abstrakt:
• · Bu bölüm aslında bir özet olup amacı okuyucunun
ilgisini çekmektir.
• · Tüm yazı bitirilip kabul edilmeye hazır bir duruma
getirildikten sonra abstrakt yazılmalıdır.
• · Abstraktta; amaç, yöntem, bulgular ve çalışmanın
anlamı açıklanmalıdır.
• · Abstrakt geçmiş zamanda yazılmalıdır.
• · Açıklık ve etkinlik sağlamak için kısa cümleler ve etken
fiiller kullanılmalıdır.
• · Abstraktın uzunluğu dergiye göre değişmekle birlikte
genellikle 100 - 200 kelime arasında olmalıdır.
9. Kaynaklar;
. Referansların hedef derginin formatına uygun olarak yazılması
gereklidir.
. Makale içi referans numaraları ile referansların sırasının kesinlikle
tutarlı olması gerekir. Aksi durumda hakem ve editör, araştırmanız
ve yazınız için yeterli özeni göstermediğinizi düşünebilirler.
. İdeal referans sayısı 20-40 arasıdır. Çoğu dergi 25'in üstünde
referansı önermemektedir.
. Referansların sadece güncel olması değil o konuda yapılmış en
önemli çalışmaları da (eski tarihli olsa da) içermesi gerektiğinden,
kaynak seçiminin dikkatle yapılması gerekir.

Kaynaklar:
• 1. Prof. Dr. Niyazi KARASAR. Bilimsel Araştırma Yöntemi, 1995.
•
• 2. Prof. Dr. Niyazi KARASAR. Araştırmalarda Rapor Hazırlama, 1995.
•
• 3. Prof. Dr. Mahir PAMUKÇU, Prof. Dr. Sabri DİLMEN. Bilimsel
Araştırma ve Yayınlarda Temel İlkeler, 1975.
•
• 4. Adwardh J. HUNT. Tıp Araştırmalarında Bilimsel Değerlendirme ve
Sunuş.
•
• 5. Faik ÇELİK. Tıbbi Makale ve Tez Yazım Kuralları.
•
• 6. Dr. Nazan BİLGEL. Tıbbi Bir Yazı Nasıl Yazılır.