Transcript Bloom ve Metod

ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
EGIT215
2012-13 Güz
Eğitim Bilimleri Bölümü
Öğretim Hedeflerinin Belirlenmesi
Bloom’un Bilişsel alan taksonomisi
Değerlendirme
Sentez
Analiz
Uygulama
Kavrama
Bilgi
 Bilişsel alan zihinsel etkinliklerin önemli olduğu hedeflerden
oluşmaktadır.
 Bu alanda, öğrencilerden zihinsel olarak ortaya koymaları
beklenen etkinlikler en basitten (Bilgi) en gelişmişe doğru
(değerlendirme) sıralanmıştır.
BİLGİ DÜZEYİ
 Öğrencinin hatırlama davranışını göstermesi → sorunca
söyleme veya görünce tanıması.
Öğrenci belli bir konuyla ilgili genel terimleri, ilkeleri, özel
olayları kısacası konunun temel kapsamını biliyor demektir.
Ortaya konulabilecek bilgiler: bir alana özgü bilgiler, kavramlar,
olgular, araç-gereçler, alışılar, yönelimler ve aşamalı diziler,
sınıflamalar ve kategoriler, ölçütler, yöntem, ilke ve genellemeler,
kuram ve yapılar.
Örnekler
•Kan basıncının oluşumu ve ölçüm bilgisi
kazanabilme.
• Belli kültürler ile ilgili başlıca kuramları
hatırlayabilme.
•Kelimeleri alfabetik sıraya göre listeleyebilme
•Fen Bilgisi dersinde belli başlı deneylerde
izlenilecek sıra bilgisi.
Kavrama

-
Konunun anlamı kavranır
Açıklayabilme, yorumlayabilme
Örnek verebilme
Çıkarımda bulunabilme
Çevirme
Yorumlama
Öteleme
Örnekler
• Sosyal Bilgiler dersinde haritayı okuyabilme.
• Türkçe dersinde düzeyine uygun olarak
verilen Türkçe bir metni anlayabilme.
• Sayısal verileri tablo grafiğinde
gösterebilme.
• Beslenmenin temel kurallarına uymamanın
doğuracağı sonuçlan kestirebilme.
• Sosyal bilgiler dersinde belli başlı verileri
istenilen anlatım biçimine çevirme.
Uygulama
 Bilinen ve kavranmış olan somut durumlardan
faydalanarak soyutlamaların kullanımı söz konusudur.
Örnekler
 Türkçe dersinde yazım kurallarını bir iletişim
muhtevasında doğru kullanabilme.
 Fen Bilgisi dersinde temel doğal olaylarla ilgili bir
problemi çözebilme.
 Ticaret Bilgisi dersinde basit bir monografiyi çözebilme.
 Topluma karşı ahlâkî görevlerimizi yerine
getirmemizin sebep ve sonuçlarını açıklayabilme.
Analiz
 Bir bütünüğn işleyiş ve yapısını öğelerine
ayırabilmedir.
 Öğelere dönük analiz: Parçaları tanımlayacak
zihinsel yeterlilik söz konusudur.
 İlişkilere dönük analiz: Öğeler arasındaki bağlantı ve
etkileşimi ortaya koyma söz konusudur.
 Örgütleme ilkelerine dönük analiz: Bütünleştirme
ilkeleri ortaya konur.
Örnekler
•Türkçe dersinde verilen bir iletişim muhtevasının
öğeleri arasındaki başlıca bağıntıları belirleyebilme.
• Fen Bilgisi dersinde verilen bazı doğal bileşikler
içinde bulunan elementleri belirleyebilme.
•Bir ders planında bulunması zorunlu olan ve
olmayan öğeleri ayırt etme.
•Bir diyetteki beslenmeyle ilgiyi temel ilkeleri
bulabilme.
•Öğretmenlik meslek dersleri arasındaki bağlantıları
kurabilme.
Sentez
 Bir bütünü oluşturacak parçaları bir araya getirebilmedir.
Örnekler
• Türkçe dersinde bir konudaki duygu ve düşüncelerini özgün
bir biçimde yazılı olarak anlatabilme
• Kompozisyon dersinde, bir konudaki duygu ve düşüncelerini
özgün bir biçimde ve belli bir edebi türe uyarak anlatabilme.
• Kıbrıs sorununa ilişkin çözüm önerileri ortaya koyabilme
• Osmanlı Devletinin yükselme dönemi ile ilgili tez
hazırlayabilme.
• Matematik dersinde sayılar konusu ile ilgili sorulan soruyu
farklı bir yolla çözebilme.
Değerlendirme
 Bir sentezin değeri yargılanır.
 Örnekler
 Bir giysiyi, üründe bulunması gerekli öğeler açısından
değerlendirebilme.
 Hazırlanmış ders planını öğretim ilkelerine göre
eleştirebilme
 Ekonomik doktrinleri karşılaştırıp belli ölçütlere göre
değerlendirebilme.s
Bloom’un Duyuşsal alan taksonomisi
İçselleştirme (Değerlerle
nitelemek)
Örgütleme
Değer verme
Tepkide bulunma
Alma
Duyuşsal Alan:
 Öğrenmenin duygusal tarafı (hissedilen, tutum, ilgi, sevg vs)
üzerine odaklanıp bilgi edinme isteğinden, inançların, fikirlerin
ve davranışların birleştirilmesine kadar geniş bir alanı kapsar.
 ALMA
Belirli bir nesne, fikir ve uyarıcının farkında olmak, almaya açıklık
ve isteklik, kontrollü ve seçici dikkat.
Örnekler:
 Bir sergideki tablolara dikkatle bakmak.
 Çevre sorunlarına duyarlılık göstermek.
 Trafik kurallarına uymanın farkında olma.
 Edebiyatla ilgili yayınları seçmede dikkatli davranma.
 Mimari, sanat, döşeme, elbise ve benzerlerindeki estetik
etkenlerin farkında olma.
 Başkaları konuşurken dikkatlice takip etme.
 TEPKİDE BULUNMA
 Belirli bir uyarıcıyla ilgilenme, bilinçli tepki verme, tepkide
uysallık, isteklilik ve tepkide doyum.
Örnekler
 Bir tarihi eseri ile ilgili tartışmaya katılma.
 Okul ve trafik kurallarına uyma.
 Toplumsal projelerde çalışmaya gönüllü olma.
 Sağlıkla ilgili kurallara uymaya razı olma.
 Oyun kurallarına uyma.
 Boş zamanlarında gazete okumaktan zevk alma.
 Verilen bir görevi itiraz etmeden gereğine uygun olarak yapma.
 Sabah okula geldiğinde öğretmenlerine ve diğer arkadaşlarına
selam verme.
 Başkalarının sağlığını korumak için sorumluluk alma
 Kalabalık yerlerde sigara içmeme.
 DEĞER VERME
 Bir olay veya olguyu kabullenme, tercih etme, değeri
yeğleme, değere adanmışlık (değeri savunma, alışkanlık
haline getirme)
ÖRNEKLER
 Netcafe yerine kütüphaneye gitmeyi tercih etme.
 Günlük hayatta insanlarla yü yüze iletişimin önemini takdir
etme.
 Etkili konuşma yeteneğini geliştirmeye istek gösterme.
 Demokratik hayatın önemini takdir etme.
 “Yurtta sulh, dünyada sulh” ilkesini takdir etme.
 Her türlü eleştiriye, değerlendirmeye açık olma.
 ÖRGÜTLEME
 Yeni değerler, yeni duyuşsal örüntüler oluşturma, değeri
kavramsallaştırma, değerler sistemi örgütleme. Birey kendi
içinde çelişmeyen değerler sistemi oluşturur.
ÖRNEKLER
 İnsanlarla ilişkilerde sorunların giderilmesi için yeni değerler
oluşturmaya kararlı olma.
 Farklı düşünce felsefelerini takdir etme.
 Problem çözmede planlamanın rolünü benimseme.
 Hayatta mutlu olabilmek için yeni anlayışlar oluşturmada kararlı
olma.
 Beğendiği bir düşüncenin alt yapısını oluşturan kuramları
anlamaya çalışma.
 İÇSELLEŞTİRME (Kişilik haline getirme)
 Özümsenmiş bir değeri, davranış ölçütü haline getirerek, bu
değere uygun hayat/yaşam felsefesi oluşturma, genellenmiş
örüntü, nitelenmişlik, hizmet etme, değerle tanınma, sürekli
yapma.
ÖRNEKLER
 Grup etkinliklerinde işbirliğine uyum sağlama.
 Kanunlara karşı sorumlu olmayı alışkanlık haline getirme
 Trafik kurallarına uymayı alışkanlık haline getirme.
 Dengeli ve tutarlı bir hayat tarzına sahip olma.
 Çevresinde yardım sever kişiliği ile tanınma.
Bloom’un Psikomotor (Devinişsel) alan
taksonomisi
Yaratma
Adaptasyon
(Duruma
uydurma/ Uyum)
Karmaşık dışa-vuruk
faaliyetler/Kompleks tepki
faaliyeti
Mekanizma (alışkanlık)
Kılavuz denetiminde yapma
Kuruluş (Hazırlanma)
Algılama (Uyarılma)
Psiko-motor (Devinişsel) Alan: Zihin-kas koordinasyonunu
gerektiren becerilerin baskın olduğu alandır. (Bisiklet sürme,
yüzme, dans etme, araba kullanma vs.)
Algılama:
Davranışı duyu organları yoluyla fark etme, izleme, gözlem
yapma, beceriyi algılama, istenilen davranışı gerçekleştimek için
vücudu hazır duruma getirme
ÖRNEKLER:
Yüzme dersinde vücut hareketlerini gözlemleyebilme
Bağlamanın nasıl çalındığını algılayabilme
Sağlık Bilgisi dersinde ilk yardım hizmetlerini takip edebilme
Deney yapabilmek için gerekli olan malzemeleri algılayabilme
 Kuruluş/Hazırlanma
İstenilen davranış için vücudu hazır hale getirme, davranışı
yapmak için hazırlanma
Örnekler:
Yemek hazırlayacak bir aşçının yemek malzemelerini
hazırlaması
Arabaya binen sürücünün, ayna ve direksiyonu kendine
göre ayarlaması
Yüzme için vücudu hazırlayabilme
Bağlama çalabilme için vücudu hazır duruma getirme
Topu potaya atabilmek için vücudu hazır duruma getirme
 Kılavuz denetiminde yapma
Belirli kriter setlerinden veya modelin takip edilmesi veya
verilen komutların rehberliğinde bir bireyin beceriyi icra
etmesidir. Başka bir kişinin taklit edilmesini içerebilir.
Birey beceriyi kendi başına yapamaz. Ancak bir rehber
yardımıyla yapabilir.
Örnekler:
Öğretmen gözetiminde, bir enstrümanı çalabilme.
Maket üzerinde, öğretmenin yardımıyla çizim yapabilme
Kitaptaki çizimlerden yararlanarak maket yapabilme.
Arkadaşının yardımıyla maket ev kurabilme.
 Mekanizma/Alışkanlık
Öğrenilmiş bir tepkinin alışkanlık haline geldiği zaman oluşur.
Bu düzeyde öğrenci yeterli performansa, güven veya
yeterliliğe ulaşır. Öğrenci psiko-motor beceriyi vasat bir
şekilde yerine getirebilir. Diğer bir ifade ile söz konusu psikomotor beceri normal bir biçimde icra edilebilir.
Örnekler
Bir eseri bağlama ile standartlara yakın biçimde çalabilme.
Dinlediği bir müziği amatörce çalabilme.
İki tekerlekli bir bisikleti düşmeden sürebilme.
 Karmaşık dışa-vuruk faaliyetler/Kompleks tepki faaliyeti
Yardım almadan yapma, istenilen nitelikte ve sürede
yapma, kendi başına yapma, beceri düzeyinde yapma
Örnekler:
Belirlenen parkurda sırt üstü/kurbağalama yüzebilme.
Bir eseri bağlama ile ezgisine uygun icra edebilme.
İstenilen bir hareketi kurallarına uygun yapabilme.
Bilgisayarda on parmakla yazı yazabilme.
 Adaptasyon (Duruma uydurma/ Uyum)
Uyarlama, değiştirme, yeniden organize etme, beceriyi
yeni durumlara uygulama, genelleme, transfer etme
Örnekler:
İlk kez karşılaştığı bir müzik aletini çalabilme.
Bir ameliyatta, yeni bir tekniği kolayca uygulayabilme.
Yüzme dersinde havuzda öğrendiği becerilerle denizde
yüzebilme.
Moledikada çalabildiği bir ezgiyi piyanoda çalabilme.
 Yaratma
Yeni bir motor beceri icat etme veya kendine özgün bir psikomotor ürün ortaya koymadır. Orijinal bir araba yapma. Bir
basketbolcunun orijinal bir şut tekniği geliştirip
uygulayabilmesi gibi (İnşa etme, tasarlama, yaratma,
birleştirme ve yeniden ortaya koyma, üretme)
Örnekler:
Belli duygu ve düşüncelerin anlatıldığı özgün bir resim
yapabilme.
Yeni bir yüksek atlama tekniği geliştirebilme.
Yeni bir yüzme stili oluşturma.
Yeni bir bağlama çalma tekniği geliştirme.
Kuram ve Modeller
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Okulda Öğrenme Modeli (Carroll)
Tam Öğrenme Modeli (Bloom)
Öğretim Durumları Modeli (Gagne)
Çoklu Zeka Kuramı (Gardner)
Yapılandırmacılık (Piaget, Vygotsky)
Beyin Temelli Öğrenme (Caine ve Caine)
Probleme Dayalı Öğrenme (Dewey)
İşbirlikli Öğrenme (Vygotsky)
1. Okulda Öğrenme Modeli (Carroll)
 Temeli/Dayanağı:
 ‘Hızlı ve yavaş öğrenen öğrenciler vardır.’
- ihtiyaç duyulan ZAMAN ve öğrenme olanakları
sağlandığı takdirde istenilen düzeyde öğrenme
gerçekleşir/hedeflere ulaşılır.
öğrenme için harcanan süre
ÖĞRENME DERECESİ = f -----------------------------------------öğrenme için gerekli süre
Okulda Öğrenme Modelinin Beş Öğesi
1.Yetenek
•Tam öğrenme gerçekleşebilmesi için gereken zaman
miktarıdır.
•Bazıları yetenekleri sayesinde daha kısa/uzun zaman
diliminde öğrenebilirler.
2. Öğretimden
yararlanma
yeteneği
•Yeni bilgiyi öğrenebilmek için gerekli olan önkoşul
(öğrenme yeteneklerinin yeterli olması) düzeyidir.
•Önkoşul öğrenmelere sahip olan daha erken öğrenir.
•Giriş özellikleri/hazırbulunuşluk
3. Sebat/Sabır
•Öğrencinin istekli/güdülenmiş olarak öğrenmeye
harcadığı zamandır.
•Öğrencinin güdülenme düzeyini gösterir.
4. Fırsat
5.
Öğretimin
niteliği
•Öğrencinin öğrenmesi için verilen zaman
miktarıdır.
•Öğrenmesi adına ona sunulan fırsat.
•Ek zaman gerektirmeyecek şekilde
eğitimin verilmesidir.
•Öğretime ayrılan sürenin dışına çıkmadan
farklı yeteneğe sahip öğrencilere aynı
nitelikte öğretim sunmadır.
2. Tam Öğrenme Modeli (Bloom)
 ‘Bütün öğrencilerre eşit, adil, ve yeterli
bir öğrenme ortamı sağlandığında herkes
öğrenebilir’ varsayımına dayanıdr.
 Ek zaman ve öğrenme olanakları
sağlandığında bütün öğrencilerin okulda
öğretilmek istenen yeni davranışları
öğrenebileceğini ileri sürer.
(Kılıç, Gündoğdu, Kayabaşı, 2012)
Tam Öğrenme Modelinin Temel İlkeleri
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Olumlu öğrenme koşulları sağlanmalı,
Yeterli zaman ayrılmalı,
İpucu, pekiştirme, dönüt ve düzeltme verilmeli,
Öğrenci katılımı sağlanmalı,
Bir ünite tam olarak öğretilmeden diğerine geçilmemeli,
Tam öğrenme ölçütü belirlenmeli.
• Normal dağılım eğrisi kabul edilmez.
• Az veya orta öğrenen öğrencilerde tam öğrendiği
gerçekleşmez.
• Öğrenme %90 , alt limit %70.
Tam Öğrenme Modelinin Temel Değişkenleri
ÖĞRENCİ
NİTELİKLERİ
ÖĞRETİM
SÜRECİ
ÖĞRENME
ÜRÜNLERİ
 Bilişsel giriş davr. (%50) * öğrenme ünitesi
* bilişsel ürünler
* testler
* Duyuşsal giriş özel. (%25) * öğretim hizmetinin * duyuşsal ürünler
niteliği (%25)
* ipucu
* etkin kalıtım
* pekiştirme
* dönüt/düzeltme
Öğrenci Nitelikleri
Giriş davranışları
Bilişsel Giriş D.
Duyuşsal Giriş D.
Ön bilgi
Konuya, öğrenmeye karşı tutum
Öğrenme stratejisi
ilgi
Öğrenme Stili
Kendine güven
Problem çözme becerisi vs.
Akademik benlik ve özgüven
Öğretim Hizmetinin Niteliği
 Başarının yaklaşık olarak %25 ini açıklamaktadır.
 Öğreim hizmetinin uygulama süreci:
a. Öğrenme konularının ayrıntılı olarak belirlenmesi
b.Ünitenin öğrenebilmesi için gerekli önkoşulun
belirlenmesi
c. Öğrencilerin eksik önkoşul davranışlarının tamamlanması
d.Yeni davranışlar kazandıracak öğretim etkinliklerin
düzenlenip uygulanması
e. Konu bitiminden sonra değerlendirme yapılması
f. Yetersiz öğrenme durumunda ek öğrenme etkinliği
sağlanmasını içerir.
Öğretim hizmetinin niteliğini
belirleyen 4 faktör:
a.
b.
c.
d.
İpucu
Öğrenci katılımını sağlama
Pekiştirme
Dönüt-düzeltmedir.
Öğrenme Ürünleri
 Eğer;
Öğrencilerin giriş davranışlarındaki
eksiklikler giderilirse,
Öğrenme için gerekli zaman verilirse,
Öğrenme etkinlikleri iyi planlanır ve
uygulanırsa,
Tam öğrenme diğer bir deyişle tüm
öğrencilerin bireysel farklılıkları en aza
indirilerek tümünün öğrenmesi sağlanabilir.
Tam Öğrenme Modelinin Olumlu Yönleri
 Etkinlikler öğrencilerin düzeylerine göre ayarlanabilir.
 Kazandırılacak davranışlar önceden belli olduğundan;
Öğretim etkinliklerinin planlı ve programlı yürütülmesini
sağlar.
 Her öğrenci kendi öğrenme hızında ilerler.
 Öğrenciler arası eşitliği sağlar.
 Öğrenci başarısına etki eder.
 Akademik özgüven ve öğrencinin kendine güveni artar.
 Öğrencinin bir sonraki ünite için hazırbulunuşluğu olur.
 Öğrenciye ihtiyacı olduğu kadar zaman verilir.
 Süreç öğrenci düzeyine göre ayarlanabilir.
Tam Öğrenme Modelinin Sınırlılıkları
 Bireysel farklılıkların yoğun olduğu gruplarda
çok zaman alıcı olması
 Yavaş öğrenen öğrencilerin hızlı öğrenen
öğrencileri engellemesi
 Kalabalık sınıflarda uygulanması zordur
 Her öğrencinin belirlenmiş hedefleri tam
olarak gerçekleştirmesine dayalı olduğundan
bireysel farklılıkları dikkate almaması
 Öğretmenlerin iş yükünü ve maliyeti
artırması
Örnek olay:
 Okul müdürü öğretim yılının başında bütün
öğrencilerin, eğitim programının işaret ettiği
kazanımlara erişmeleri için öğrenme ortamlarını en iyi
şekilde düzenlemiş, gerekli araç-gereçleri
sağlamıştır. Öğretim yılı başında öğrencileriyle etkili
iletişim kurabilmeleri konusunda ve uygun koşullar
sağlandığında hemen hemen her öğrencinin
öğrenebileceğini vurgulamak için öğretmenlerle
seminerler düzenlemiştir. Öğretim yılı süresince de
öğrenci öğrenmelerini izleme değerlendirmeleri
yaptırmış ve öğrenmeyi olumsuz yönde etkileyen
bütün etkenleri ortadan kaldırmaya çalışmıştır.