Transcript YaşlI ve Engelli Turizmi - Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü

YAŞLILAR VE ENGELLILER İÇİN
TURİZM VE POLITIKALAR
Zaman su gibi akıyor
Ne çabuk geçiyor Yıllar
Bu ağarmış saçlar
Titreyen eller
Yorgun gözler benim mi?
Ben
Ben miyim bu aynadaki adam?
“Yolculuk
İnsanın
Genç
Kalmasını
Sağlar”
 2010 yılında dünya nüfusunun % 24’ünü 60 ve
üzeri yaş grubu oluşturmuştur.
 Birleşmiş Milletler verilerine göre, dünya
üzerinde 500 milyondan fazla engelli
bulunmaktadır.
 Yaşlı ve engelli insanlar için klinik oteller,
rekreasyon alanları ve bakım evlerinde çeşitli
hizmetler sunulabilir.
YAŞLILAR İÇİN TURİZM NE
ANLAMA GELİR?
 Otuz yıl önce Alman bilim adamı Schmitz-
Scherzer (1974) bir yazında şöyle diyordu:
“24, 39, 48 ya da 66 yaşında olmak neyi ifade
edebilir ki? Aynı yaşın ardında farklı hayat
hikayeleri ve kişilikler bulunabileceği gibi
bunun tam tersi de olabilir; farklı yaşların
ardında benzerleri de bulunabilir.”
2050 yılında
 60(+) yaş nüfusun 2 milyara çıkması,
2 milyar yaşlı
 Yaşlı nüfusun çocuk nüfusunun iki katı olması,
1 çocuğa 2 yaşlı
 60( +) yaş kadın/erkek oranının 100/87’ye düşmesi,
100 kadına 87 erkek
 80(+) yaş ileri yaş grubunun beş kat artması
beklenmektedir.
ENGELLİLER İÇİN TURİZM NE
ANLAMA GELİR?
 “Engellilik”, “özürlülük”, “sakatlık” kavramları,
bu kavramlar arasındaki farklar ve dünyadaki
dağılımı, sıklıkla karşılaşılan başlıklardır.Söz
konusu kavramlar arasındaki farkların günlük
yaşamda değeri yoktur. Çünkü önemli olan,
bireylerin engellilik durumunu tanımlayan
kavramlar değil, engelli bireylerin toplumdaki
diğer bireylere göre farklı hizmet
gereksinimlerinin olduğunun
bilinmesidir(Şahin, 2004, s.40).
 Başka bir ülkeye yolculuk yapabilmedeki en
büyük engel parasal değil, daha ziyade
bağımsız hareket edebilecekleri koşulların
yerine getirilmemiş olmasından
kaynaklanmaktadır. Engelli nüfus arasında
bedensel engelliler çoğunlukta olduğundan,
fiziksel çevrenin onların koşullarına göre
düzenlenmesi gerekmektedir.
 Engelli turizmine girebilmenin temel şartı,
engellilerin ihtiyaçlarına cevap verebilen tesis,
çevre ve personele sahip olabilmektir.
Engelleri Kaldırmak İçin:
 Engelsiz ortam oluşturulması ve özel hizmetler
için ek ücret alınmaması
 Personelin engelli kişilerle çalışmak adına özel
eğitim alması ve hazırlık yapması
 Engelli kişilerin yaptığı seyahat sırasında
karşılaşabileceği sorunlar ve engelli kişiler için
mevcut hizmetler hakkında net ve ayrıntılı
bilgi sunumu
 Sosyal mekanların erişilebilirliği
 Ulaşım erişilebilirliği
 Bilgi alanı erişilebilirliği
 Hizmet erişilebilirliği gibi faktörler
çoğaltılabilir.
DÜNYADA YAŞLI İNSANLARIN NÜFUSA
ORANI
Bu tablo, dünya nüfusunun yaşa ve cinsiyete göre 2000 ve 2050 yıllarındaki
durumu göstermektedir.
DÜNYADA YAŞLI İNSANLARIN
NÜFUSA ORANI
 Dünyada yaşlı nüfusun artış hızı (% 2.1), genel nüfus artış
hızından (% 1.2) daha fazladır.
 Yaşlı popülasyonda 80 yaş üstünde bulunanların nüfus
artış hızı ise % 4.3’tür.
 Dünya nüfusu son 100 yıl içinde (1950-2050) dörde
katlanırken yaşlı nüfusun 10 kez artacak olması dikkat
çekicidir. 2000 yılında yaşlı nüfusun % 62’si gelişmekte
olan ülkelerde yaşıyorken 2030’da bu oran % 75-80’e
ulaşacaktır.
 Türkiye’de yaşayan yaşlı sayısı 5.1 milyondur ve dünya
sıralamasında 19. sırada bulunmaktadır.
Türkiye’de Cinsiyete ve Yaşa Göre Toplam Nüfusun
Dağılımı
Türkiye - ADKS 2008
YAŞ GRUBU
TOPLAM
ERKEK
KADIN
0-14
26.27
26.87
25.67
15-24
17.40
17.71
17.08
25-64
49.49
49.46
49.52
6.84
5.96
7.73
100.00
100.00
100.00
71,517,100
35,901,154
35,615,946
65+
Toplam
N
Kaynak: TUİK, 2009
65+ Yaş Nüfusun
Toplam Nüfus içindeki Oranı
Türkiye, 1945-2045
20.00
15.00
10.00
5.00
0.00
1945 1955 1965 1975 1985 1995 2005 2015 1025 2035 2045
yüzde 4.22 3.32 3.92 4.38 4.15 4.53 5.60 6.54 9.04 12.59 16.57
Kaynak: UN Population Projections, 2005
DÜNYADA ENGELLI İNSANLARIN
NÜFUSA ORANI
 Yaşlıların yanı sıra, engelli sayısı da giderek
artıyor.
 Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre,
genel olarak
herhangi bir toplumun nüfusunun yaklaşık %
10’unu, dünyanın 750 milyon ile 1 milyar kişisini
(Perelman, 2007) ve Dünya Bankası verilerine
göre dünyanın en yoksul toplumlarının
nüfusunun % 20’sini engelli kişiler
oluşturmaktadır (Braithwaite ve Mont, 2008).
Yapılan bir araştırmada;
 Deneklerin %38’i engelli ve yaşlılara, hiçbir
durumda Türkiye’de tatil yapmalarını tavsiye
etmeyeceklerini belirtti.
 Deneklere şu soru yöneltildi: Hangi koşullar
yerine gelirse, yaşlılara ve engellilere
Türkiye’de tatil yapmalarını tavsiye ederdiniz?
 Ve özellikle iki cevabın yüksek oranı dikkat
çekiciydi: bunlardan birincisi “sağlık
hizmetleri”, ikincisi ise “engellilere refakatçi
olmalı”
YAŞLI VE ENGELLİLER İÇİN
UYGULANAN POLİTİKALAR
 Özellikle ABD ve Avrupa ülkeleri tarafından
“Mümkün olduğunca normal bir yaşam” (Bk.:Tufan
2004) parolası altında yapılan “engebesiz çevre”
koşulunu yerine getirmek gibi çalışmalarla yaşlı
ve engelli turizmi açısından “olmazsa olmaz”
koşuluna uyularak, bu sektörde başarının “kilidi”
sayılan ortamlar yaratılıyor.

Uzun süreden beri yenilik arayışı içine giren
Türkiye de bu yenilikleri takip etmeye çalışıyor.
BM. Engellilerin Haklarına
İlişkin Sözleşme
İşbu Sözleşme’nin dayandığı ilkeler şunlardır:
(a)Kendi seçimlerini yapma özgürlükleri ve
bağımsızlıklarını da kapsayacak şekilde,
kişilerin insanlık onuru ve bireysel
özerkliklerine saygı gösterilmesi;
(b)Ayrımcılık yapılmaması;
(c)Engellilerin topluma tam ve etkin
katılımlarının sağlanması;
BM. Engellilerin Haklarına
İlişkin Sözleşme
(d)Farklılıklara saygı gösterilmesi ve
engellilerin insan çeşitliliğinin ve insanlığın
bir parçası olarak kabul edilmesi;
(e)Fırsat eşitliği;
(f) Erişilebilirlik;
(g)Kadın-erkek eşitliği;
(h)Engelli çocukların gelişim kapasitesine ve
kendi kimliklerini koruyabilme haklarına saygı
duyulması.
İsveç’te Yaşlılar İçin
Rehabilitasyon Merkezi
 Hastaneye bağlı hizmet vermektedir.
 Her belediyede yaşlılara yönelik rehabilitasyon
merkezleri mevcuttur.
 Merkezde uğraşı terapisti,
psikolog,fizyoterapist,sosyal hizmet
uzmanı,doktor,hemşire ,yaşlının ailesi,yaşlı birlikte
çalışmaktadırlar.
 Yaşlının ulaşımı hastanenin servis aracı tarafından
ücretsiz olarak yapılmaktadır.
İsveç’te Engelliler İçin
Rehabilitasyon Merkezi
 Bu merkez ağır zihinsel engelli çocuklar için
terapilerin yapıldığı bir merkezdir.
 Çocuklar anne ve babaları ile birlikte terapiye
katılmaktadırlar.
 Çocuklar ile,uğraşı terapisti,psikolog,çocuk
gelişim uzmanı,fizyoterapist,sosyal hizmet
uzmanı,hemşire ve çocuğun ailesi hep birlikte
çalışmaktadır.
Norveç’te
 1936 Engelliler ve Görmezler için engellilik maaşı
 1957 Herkes için Yaşlılık maaşı
 1960 Engellilik maaşında iyileştirme ve Tedavi yardımı
 Hükümet yaĢlı ve engelli kiĢilerin mümkün olduğu
sürece evlerinde yaĢamalarını desteklediği için yerel
yönetimlerin evde bakım hizmetlerini vermesini
desteklemektedir.
 Haug Engelli Çocuklar Okulu ve Lekotek- Oyuncak
Kütüphanesi
 Bazı Ülkelerde Sağlanan Hizmetler:
 Belçika:Tüm servis personeli arasında kurumsallaşmış
işbirliği girişimleri, özel evlerde yaşlı insanlar için kısa
süreli bakım
 Danimarka: Az derecede ve çok derecede engeli olan
yaşlılar için özel ürünler
 Fransa: Otel, konut ve aile pansiyonlarının gerçek hizmet
kurumlarına dönüşümü; hastane tabanlı ev bakımı; telealarm sistemleri
 Almanya: Bakıma muhtaç kişinin geçici olarak başka
birisi tarafından evinde bakılması; yaşlılara yardım
koordinasyonu için kurumsallaşmış sosyal komisyonlar
 Yunanistan: yaşlılar için 'açık koruma' sistemi
 İrlanda: Toplum hemşireliği birimleri; yaşlılar için gündüz
hastaneleri; gönüllü konut, korunaklı konut ve dışarı yatılı
 İtalya: Kurumsallaşmış bakım kullanmak yerine yaşlı bir
kişiyi bir aile yanında barındıran bir aileye yapılan devlet
desteği; kendi kendine yeten yaşlılar için toplu lojmanlar
 Lüksemburg: Gündüz bakım merkezleri
 Hollanda : Bir bakımevine bağlı kuruluşlar; Özel servis
otobüsleri, tele-alarm sistemleri; (yarı-) konut
hizmetlerinin yeni biçimleri
 Portekiz: Düşük gelirli yaşlılar için gündüz merkezleri
 İspanya: Yaşlı turizmi; korunaklı konut
 Birleşik Krallık : Bakıcılık hizmetleri; bakıcılar için destek
grupları; Tele-alarm sistemleri; aile yerleştirilmesi
BAZI ÜLKELERDE ENGELLİLER İÇİN
YAPILAN GİRİŞİMLER
 Önleme ve sağlık eğitimi
 Belirleme ve teşhis
 Tedavi ve tedavi yardımları
 Eğitim
 Mesleki rehberlik ve eğitim
 İş
 Sosyal bütünleşme ve günlük çevre
 Sosyal, ekonomik ve hukuki koruma
 Engellilerin rehabilitasyon ve sosyal entegrasyon sürecine katılan
kişilerin eğitimi
 Bilgi
 İstatistik ve araştırma
Yaşlı Hakları
 1. Dünya Yaşlanma Asamblesi
1982 - Yaşlılık İlkeleri
 Dünya Uluslararası Yaşlılar Yılı -
1999
Sorunun dünya çapında fark edilmesi
 2.Dünya Yaşlılar Asamblesi
Yaşlanma-2002: Uluslar Arası Eylem Planı
 Yaşlıların sağlıkla ilgili ne istediklerini mi
öğrenmek istiyorsunuz? Gidip kendilerine
sorun!
Lynette Cawthra
TEŞEKKÜRLER