Transcript Bilimsel Etkinlikler\Bilimsel Etkinlikler\Bilimsel Etkinlikler\yayınlar

H06
HASTALARIN KEMOTERAPİ TEDAVİLERİ
SIRASINDA BULANTI-KUSMAYA İLİŞKİN
YAPTIKLARI UYGULAMALAR
Sevinç Kutlutürkan1, Fatma Gündoğdu2, Figen Bay3, Kıymet Akgedik2
1 Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü,
2 Özel Internatıonal Ankara Medicana Hastanesi,
3 Gazi Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Gazi Hastanesi
GİRİŞ

Kemoterapi ilaçları çok geniş oranda yan
etkilere neden olmaktadır.

Hastaların yaşadıkları sorunlardan birisi olan
bulantı-kusma bireyin günlük yaşam
aktivitelerine olan olumsuz etkisi nedeniyle
giderek artan oranda dikkat çekilmektedir.
Yüksek Risk (> % 90 sıklık)

Altretamin

AC ve EC kombinasyonları

Carmustin >250 mg/m (BCNU)

Cisplatin >50 mg/m

Siklofosfamid >1500 mg/m

Dacarbazin

Prokarbazin

Streptozosin

Mekloretamin
Orta Risk (30-90 % Sıklık)
Amifostin >300 mg/m
(Ethyol)

Siklofosfamid <1500 mg/m

Daunurobisin

Aldesleukin

Doxorubisin

Carboplatin

Etoposid

Carmustin< 250 mg/m

İdarubisin

Sisplatin < 50 mg/m

İfosfamid

…………

………..

Düşük Risk (10-30 % Sıklık)










Capesitabin
Sitarabin
Docetaxel
Lipozomal
Doksorubisin
5-Fu
Gemistabin
Paklitaksel
……………
…………..
Etkili Olabilecek NonFarmakolojik Girişimler





Akupunktur
Akupresur
Hayal/düş kurma
Müzik terapisi
Progresif kas
gevşetme
Etkinliği Henüz Kanıtlanmamış
Non-Farmakolojik Girişimler





Egzersiz
Hipnoz
Masaj ve aromaterapi
Kol bandı ve
elektriksel uyarım
Zencefil
Çalışmanın Amacı

Hastaların kemoterapiye bağlı gelişen
bulantı-kusmanın kontrolünde kendi
yaptıkları uygulama ve yaklaşımları
incelemek

Kemoterapi tedavisi ile ilişkili bulantı-
kusmanın kontrolünde yararlı olabilecek
stratejileri belirlemek
Materyal ve Yöntem

Araştırmanın tipi: Tanımlayıcı

Evren ve Örneklem: Araştırmanın evrenini Ocak-Şubat 2010 tarihleri
arasında bir özel hastane ve üniversite hastanesinin hematolojionkoloji klinikleri ve ayaktan kemoterapi tedavi ünitesinde kemoterapi
tedavisi alan hastalar oluşturmuştur.

Araştırmanın örneklemini; 18 yaş ve üstü ,
•
•
•

Kemoterapi tedavisi alan,
Bulantı-kusma deneyimi olan,
İletişim kurulabilen hastalar oluşturmuştur.
İzin:Araştırma ile ilgili kurumdan yazılı ve gerekli bilgilendirme
yapılarak hastalardan sözel/yazılı izin alınmıştır.
Materyal
•
•
Araştırmada veri toplama aracı olarak “anket formu”
kullanılmıştır.
Anket formu iki bölümden oluşmaktadır.
I.Tanıtıcı Özellikler
• Yaş
• Cinsiyet
• Medeni durumu
• Eğitim durumu
• Çalışma durumu ve statüsü
• Tanı
• Hastalığına yönelik aldıkları tedaviler
II. Hastaların aldıkları kemoterapi tedavisi
sırasında bulantı-kusmaya ilişkin kendi
kendilerine yaptıkları uygulamalar
Uygulama


Araştırma ile ilgili açıklama yapıldıktan
sonra, anket formu araştırmacılar
tarafından hasta odasında yüz yüze
görüşme yöntemi kullanılarak
doldurulmuştur.
Görüşme süresi 15-20 dak’dır
Verilerin Değerlendirilmesi
•
Araştırmadan elde edilen veriler SPSS
11.0 programında yüzdelik hesaplaması
yapılarak değerlendirilmiştir.
11
Demografik ve Tanı Özellikleri
Yaş
%
20-30 yaş
10.3
31-40 yaş
12.8
41-50 yaş
10.2
51 yaş ve
üzeri
Çalışma Durumu
66.7
Çalışıyor
17.9
Çalışmıyor
82.1
Cinsiyet
Bayan
75.4
Bay
25.6
Eğitim
Durumu
Okur-Yazar
Değil
10.3
İlköğretim
38.5
Lise
25.6
Üniversite
25.6
Medeni Durum
%
Evli
79.5
Bekar
20.5
Tanı
Meme Ca
38.5
Kolon Ca
10.3
Akciğer Ca
7.7
Lenfoma
5.1
Mide Ca
5.1
Diğer
25.9
Hastaların Bulantı-Kusma ile Baş etmede Yaptıkları Uygulamalar I
Az az bol su içme
Meyve ve Sebze Yeme
43.75
25
21.9
34.4
Bitki Çayları
Süt ve süt ürünleri
n 32
Hastaların Bulantı-Kusma ile Başetmede Yaptıkları Uygulamalar II
Tuzlu
Gıdalar
Diğer
Uygulamalar
Acısız,
baharatsız,yağlı
gıdalar
21.9
37.6
9.4
Sıvı Gıdalar
9.4
9.4
9.4
Açık Havada
Dolaşma
9.4
Az ve sık
beslenme
9.4
Ekmek
Kızartması
Acılı,sarmısaklı,
kimyonlu gıdalar
n 32
Diğer Uygulamalar

Akupunktur

Patates haşlaması

Buz, sade sakız, ızgara et, sarı leblebi,
sırtüstü yatma, mutfaktan uzak durma, hiçbir
şey yememe, sigarayı bırakma
Sonuç ve Öneriler

Hastalarımız bulantı-kusma ile baş etmede
daha çok ekşimsi meyve, süt, peynir, tuzlu
ayran, bitkisel çay tükettiklerini ve bunların
faydalı olduğunu ifade etmişlerdir.

Uygulamaların çok çeşitli olması nedeniyle
daha fazla hasta ile çalışmaya devam
edilmesi planlanmıştır.