Transcript Laringeal Dispne

LARİNGEAL DİSPNE
DR ZEHRA DÖNMEZ
DR ENGİN ACIOĞLU
11 NİSAN 2012
DİSPNE
NEFES DARLIĞI
‘’Normalde
bilinçsiz olan soluma
hareketlerinin bilincinde olmak ve ya
solumak için bir çaba sarf etmek.’’
DİSPNE
• Normal bir kişi dakikada 16 solunum yapar ve
her solunumla 500 cc hava alıp verir.
• Sakin solunumla solunum kaslarının tükettiği
enerji tüm enerjinin %5’inden az iken
dispnede bu tüketim %25 ve daha fazlasına
ulaşır.
DİSPNE
• Dispne
Zorlu Solunum
• İstirahat halindeki bir kişinin bir dakikada
soluduğu hava ( dakika solunum volümü ) ;
zorlu şekilde bir dakikada soluduğu havanın
(maksimal solunum kapasitesi ) 1/3’ünden
• Bu oranın büyümesi ; yani solunum
yedeğinin azalması dispneye neden olur.
DİSPNE -SINIFLAMA
Obstrüktif Solunum Yetmezliği
Restriktif Solunum Yetmezliği
( Bronşial Astım da dahil )
Kardiak Respiratuar Yetmezlik
Ekstratorasik Solunum Yetersizliği
Psikojenik Solunum Yetersizliği
OBSTRÜKTİF SOLUNUM
YETMEZLİĞİNİN
KARAKTERİSTİKLERİ
• İnspiratuar stridor ;
Stenoz trakeal bifurikasyonun distalinde ise
( +) ekspiratuar stridor
• Çekilmeler
(Supraternal,supraklaviküler,interkostal)
• Oryantasyon kaybı,şuur kaybı,
• Gittikçe artan anksiyete ve
yorgunluk
• Taşikardi ; Hipopne
• Ekspiryumdan daha uzun bir
inspiryum;
• Oskültasyonda stridor en fazla
stenozun hemen üzerinde
Mobil yabancı cisimlerde bunun
hareketini duymak mümkün.
• Cilt rengi başta soluk,sonradan
siyanoze
OBSTRÜKTİF SOLUNUM
YETMEZLİĞİNİN NEDENLERİ
 NAZAL
OROFARİNKS/
HİPOFARİNKS
LARİNKS
TRAKEA VE BRONŞLAR
OBSTRÜKTİF SOLUNUM SIKINTISI
NAZAL OBSTRÜKSİYON
• Stridor eşlik etmez
• Burun kanatlarında açılmaya
yol açan zorlu bir solunum tipi
• Ağlamayla hafifleyen siyanotik
ataklar
• Beslenme güçlüğü ve göğüste
çekilmeler
• NEDENLER
•
•
•
•
•
•
Eksternal Burun deformiteleri
Nazal Dermoid
Nazal Gliom
Ensefalosel
Teratom
Kranifasial Anomaliler
(Treacher Collins Send.,Crouzon ve
Apert Send.,CHARGE )
• Büyük İntranazal
Hemanjiomlar ve Vasküler
Malformasyonlar
• Anterior Nazal Stenoz
(Piriform apertür seviyesinde)
• Koanal Atrezi
Orofarinks, Larinks Ve Trakea
Daralmalarında İnspiryumda Sert Bir
Islık Sesi Oluşur.
Buna STRİDOR ( CORNAGE ) denir.
Tanım
• Stridor,
Ekstratorasik hava yolu obstruksiyonu
nedeniyle, daralmış hava yolundan, türbülan
hava pasajının geçmesiyle oluşan sesli
solunumdur.
– Hastalık değil, semptomdur
ÜST SOLUNUM YOLU OBSTRÜKSİYONLARINDA
YAŞA GÖRE SINIFLAMA
Yeni doğanda etyoloji:
.
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
Laringomalazi
Vokal kord paralizileri
Konjenital subglottik stenoz
Larengeal web ve atreziler
Larengoösafagial yarık / fistüller
Larengosel veya kistler
Trakeomalazi
Hemanjiom
Vasküler halka
Koanal atrezi
Makroglossi
Aspirasyon( mekonyum, kan vs. )
Çocuklarda etyoloji:
.
·
Konjenital nedenler
Enfeksiyöz
Epiglottit
Akut tonsillit
Peritonsiller abse
Larengotrakeal bronşit ( krup )
Papillamatozis
Viral solunum yolu enfesiyonlarına
bağlı ödem
·
Mekanik ( yabancı cisim )
·
Travmatik
Önceden yapılmış entübasyon
Larengeal veya trakeal travma
·
Neoplastik
Rabdomyosarkom / Tonsiller kitle
Nörofibroma / Supraglottik kitle
·
Allerjik
ÜST SOLUNUM YOLU OBSTRÜKSİYONLARINDA
YAŞA GÖRE SINIFLAMA
• Erişkinlerde etyoloji:
·
Travmatik
Larengeal veya trakeal fraktür
Orofarengeal laserasyon
Travmatik ödem
Entübasyona sekonder stenoz veya granülasyon
·
Enfeksiyöz
Epiglottit ( Erişkinde daha fazla supraglottitis şeklinde )
Peritonsiller abse
Derin boyun abseleri
Ludwing anjini
·
Mekanik
Yabancı cisim
Kan, kusmuk vs
·
Allerjik
·
Neoplastik
- Tümörün kitle etkisi veya tümörden masif kanama sonucu.
ÜST SOLUNUM YOLU
OBSTRÜKSİYONLARININ TİPİK
BULGUSU OLAN İNSPİRATUAR
STRİDORDA DARLIK BÖLGESİNE
GÖRE SINIFLAMA
LARİNKS KAYNAKLI
DARLIK BÖLGESİ LARİNKS İSE
SUPRAGLOTTİK// GLOTTİK// SUBGLOTTİK LARİNKS
SUPRAGLOTTİK
•
•
•
•
--Konjenital
Laringomalazi, Laringosel ve ya Sakküler Kist
Epiglot Yokluğu
Bifid Epiglot
Lenfanjiom, Hemanjiom
Supraglottik Atrezi
Supraglottik Web
--Enflamatuar
Epiglottit, Laringotrakeobronşit, Anjiyonörotik Ödem
--Neoplastik
Hemanjiom, Lenfanjiyom
- -Travmatik
Yabancı Cisim
DARLIK BÖLGESİ LARİNKS İSE
SUPRAGLOTTİK// GLOTTİK// SUBGLOTTİK LARİNKS
GLOTTİK
•
•
•
•
•
--Konjenital
Laringeal Web ve ya Atrezi
Laringeal Yarık
Kord Yokluğu
Aksesuar Vokal Kord
Vokal Kord Paralizisi
Laringopitoz
Plott Sendromu
--Enflamatuar
Larenjit, Spazm, Stenoz
--Neoplastik
Papillom, Hemanjiom, Lenfanjiyom
--Nöromusküler
Vokal Kord Felci
--Travmatik
Hematom, Kırık, Yabancı Cisim
DARLIK BÖLGESİ LARİNKS İSE
SUPRAGLOTTİK// GLOTTİK// SUBGLOTTİK LARİNKS
•
•
•
•
SUBGLOTTİK
--Konjenital
Stenoz ve Kistler,Laringeal Yarık,
Subglottik Atrezi,Web
--Enflamatuar
Krup( Viral Laringotrakeobronşit),Stenoz
--Neoplastik
Papillom,Hemanjiom,Granülom
--Travmatik
Kondrit,Stenoz,Kırık,Yabancı Cisim
YENİDOĞAN GRUBUNDA EN SIK
LARİNGEAL DİSPNE NEDENLERİ
KONJENİTAL NEDENLER
LARİNGOMALAZİ
YENİDOĞAN GRUBUNDA EN SIK
LARİNGEAL DİSPNE NEDENLERİ
KONJENİTAL NEDENLER
LARİNGEAL STENOZ
•
•
•
•
1-NEDENE GÖRE (Edinsel,Konjenital)
2-TUTULAN BÖLGEYE
GÖRE(supraglottik,
glottik,subglottik)
3-STENOZUN TABİATINA GÖRE
(Yumuşak,Sert,Kombine)
4-STENOZUN DERECESİNE GÖRE
•
•
•
•
Konjenital Laringotrakeal Stenoz
infantlarda stridorun 2. en sık
nedenidir.
Laringeal lümen rekanalizasyonunun
(10.gestasyonel hafta)
tamamlanamaması
Term infantta subglottik
havayolunun < 4mm,
preterm infantta <3mm olması
Rekürren respiratuar inf.larla oluşan
krupu taklit eden rekürren stridor
TEDAVİ :
Akut:
ÜSYE’de Epinefrin,Steroid,Antibiyotik
Uzun Dönemde:
Endoskopik
Genişletme girişimleri
Parsiyel Krikotrakeal Rezeksizyon
•
YENİDOĞAN GRUBUNDA EN SIK
LARİNGEAL DİSPNE NEDENLERİ
KONJENİTAL
NEDENLER
SUBGLOTTİK HEMANJİOM
•
Kız/ Erkek : 2/1
• İnfant havayolunun en sık
neoplazmı
• Doğumda asemptomatik
• Hayatın ilk 6 ayında egzersizle
artan bifazik stridor (en sık)
• %50’de tanı anında kutanöz
hemanjiomlar
• Doğal Hikaye : 12. ayda yavaşlayan ve
takip eden aylarda yavaş olarak gerileyen
hızlı büyüme
• Çoğu 5 yıl içinde tamamen yok olur
• Tedavi:
Steroidler,Lazer,İntralezyonel Steroidler,Açık
Cerrahi,IFN-Alfa,Vinkristin,Trakeostomi
VOKAL KORD PARALİZİ
( VKP )
.Bilateral VKP Yüksek perdeli
inspiratuar stridor,anormal ağlama ve
boğulma nöbetleri
.Konjenital Bilateral VKP
Travmatik,Neoplastik,Enflamatuar ve Konjenital
Lezyonlar
.Diğer Konjenital VKP Nedenleri
Motor Nükleer Disgenezi: Arnold Chiari,Kafa
İçi Basınç artışı,Hidrosefali
. 6-18 ay içinde spontan
iyileşme(Sıklıkla)
. İlk 2 yılda uygun tedavi dikkatli
gözlemdir
YENİDOĞAN GRUBUNDA EN SIK
LARİNGEAL DİSPNE NEDENLERİ
KONJENİTAL
NEDENLER
LARİNGEAL PERDELER
LARİNKS YARIKLARI
• Vebler genelde glottisin ön
kısmında
• Tanı için ipucu: İnfantta afoni
• Glottisin %50’sinden fazlasını
tutan vebler tedavi gerektirir
• İnce perdelerde lizis
uygulanır,subglottise uzanan kalın
perdelerde trakeotomi
• Cerrahi Tedavi : 6 ay sonra
Eksternal Tirotomi ve ya CO2
Lazer Lizisi ile internal
yol,Endoskopik Lizis
•
•
•
•
•
•
Otozomal dominant
Erkek çocuklarda daha sıktır.
Diğer organ anomalileriyle birliktelik
En sık birliktelik gösterdiği anomali
trakeoözafagial fistül
İnteraritenoid dokuların yada krikoid
kıkırdağın posterior orta hatta
birleşmemesi sonucunda larengeal
yarık; trakeaözafagial septumun
inkomplet gelişmesi sonucunda ise
trakeoözafagial yarık veya fistül mg.
ÇOCUKLARDAKİ EN SIK ÜST HAVA
YOLU OBSTRÜKSİYONU NEDENLERİ
• AKUT
• KRONİK
• Enflamatuar
- Krup
(Akut Laringotrakeobronşit)
-Akut Epiglottit
• SUPRAGLOTTİK
• Yabancı Cisim
• Travma
Koanal Atrezi
Stenoz
Kitle,Kist
Hipertrofik Adenotonsil
• GLOTTİK
Laringomalazi
Yabancı Cisim
Vokal Kord Paralizisi
Papillomatozis
• SUBGLOTTİK
Stenoz, Web, Kitle,Yabancı Cisim,
Hemanjiom
• TRAKEAL
Yabancı Cisim, Stenoz, Kitle,
Trakeomalazi, Vasküler Ring
ÇOCUKLARDA LARİNGEAL DİSPNE
ENFEKSİYÖZ NEDENLER
• KRUP(A.Laringotrakeobr
onşit)
•
•
•
•
•
Genelde ASYE ile birlikte
Solunum sıkıntısına yol açan
hastalıkların %90’ı
Çocuklarda (%3-5 ) en az bir kez krup
atağı
Bu çocukların %5’inde rekürren krup
(reflü,larengeal stenoz,malformasyon)
Sonbahar/kış aylarında, 1.5-2 yaşlar
AKUT EPİGLOTTİT
• Supraglottik yapıların bakteriel
sellüliti
• Saatler(2-6 saat) içinde hızlı seyir
• 2-6 yaş arası çocukları etkiler
• Kış ve ilkbaharda daha sık
• Etken: %90 HİB
• Semptomlar:
Ateş ,Solunum Sıkıntısı,
İrritabilite, Yüzeyel Solunum ,
İnspiratuar Stridor,Boğuk ses,
Retraksiyonlar, Salya tutamama
ÇOCUKLARDA LARİNGEAL DİSPNE
ENFEKSİYÖZ NEDENLER
• KRUP
• AKUT EPİGLOTTİT
•
•
En sık Parainfluenza 1ve 2 virüsleri
( influenza A ve B, RSV, kızamık,
adenovirüs, varisella, HSV TİP l )
 Hafif ateş, lökositoz ;
 İnspiratuar stridor, havlar tarzda
öksürük, ses kısıklığı
 Bifazik stridor, retraksiyonlar,
solunum hızının artması ve siyanoz
(ciddi solunum yolu obstrüksiyonu)
•
Ayırıcı tanıda ilk düşünülmesi akut
epiglottittir. Bunun dışında;
•
Yabancı cisim, subglottik
hemanjiomlar;GÖR –Rekürren Krup
Semptomları
•
•
•
Çocuk 'tripod’ pozisyonda
Ellerini yatağa koymuş, oturur
pozisyonda ve öne eğilmiş
--daralmış larinks girişinden hava
akımını artırmaya çalışır—
TANI: Ameliyathane koşullarında
direkt gözlem ile konur.
Yan Servikal Grafide BAŞPARMAK
BULGUSU
ÇOCUKLARDA LARİNGEAL DİSPNE
ENFEKSİYÖZ NEDENLER
• KRUP
•
•
•
•
•
TEDAVİ
Yakın takip,
Buhar verilmesi,
Gerektiğinde oksijen,
Rasemik epinefrin
Kortikosteroid
• AKUT EPİGLOTTİT
TEDAVİ
•
•
Supraglottitten şüphelenilen
vakalarda (özellikle çocuklarda),
hasta ameliyathane koşullarına
airvay ve trakeotomi ekipmanıyla
birlikte alınmalıdır.
HİB enfeksiyonlarının tedavisinde
3.Kuşak Sefalosporinler kullanılır.
ERİŞKİNLERDE HAVA YOLU
OBSTRÜKSİYONU NEDENLERİ
• AKUT
• KRONİK
• Enflamatuar
Krup
Supraglottit(Epiglottit)
• Ludwig Anjini
• Travma
• Yabancı Cisim
• İatrojenik
•
•
•
•
Tümör
Konjenital
Posttravmatik
Enflamatuar
– Wegener Granülomatozu
– Relapsing Perikondrit
– Sarkoidoz
• İatrojenik
– En sık tiroid cerrahisi
– torasik ve kardiak cerrahiye
• İdyopatik
ERİŞKİNLERDE EN SIK LARİNGEAL
DİSPNE NEDENLERİ
• BİLATERAL VOKAL
KORD PARALİZİSİ (%6)
Edinsel Nedenler
•
Malin Hastalıklar
–
–
–
•
•
•
•
•
•
En sık akciğer (Ac) karsinomu
özefagus,tiroid maliniteleri
posterior fossa tm.leri, temporal kemik
tm.leri, lenfomalar, nazofarinks.tm.
Cerrahi travma
İdyopatik
Cerrahi olmayan travma ve basılar
Enflamatuar nedenler (Ac TBC)
Nörolojik Nedenler
Diğer nedenler
•
•
•
•
•
Her iki kord vokal paramedian hatta
stabil
Semptomlar
Geçici Ses Kısıklığı,Güçsüz Öksürük
Trakeotomi gerektirecek solunum sıkıntısı
Tedavi
Ekstralaringeal/ Endolaringeal
Aritenoidektomi(Lazer); Sinir Kas
Transpozisyonu
ERİŞKİNLERDE EN SIK LARİNGEAL
DİSPNE NEDENLERİ
• EDİNSEL LARİNGEAL
STENOZLAR
1-Postentübasyon Stenozu
2-Postop Stenoz( Trakeotomi Sonrası)
3-Enfeksiyöz ve ya Enflamatuar Stenoz
–
Granülomatöz Hastalıklar
(En sık sebep TBC)
4-Laringeal Travma
Uygun olmayan yaklaşım laringeal
stenoza yol açabilir.
–
–
–
–
İnternal Travma Kaynakları
Eksternal Travma Nedenleri
Termal Travma
Kostik Madde İçilmesi
5-Sistemik Hastalıklar :
-Romatoid Artrit ve Juvenil Romatoid
Artritte (Still hast.)
-Krikoaritenoid Eklem Fiksasyonuna bağlı
Laringeal Stenozlarda;
-SLE ve GUT (Aynı sebeple)
6-Radyasyon Etkisi
Tanı: Direkt Laringoskopoide aritenoidin
palpe edilmesi ile konur.
Laboratuar: ESR,CRP,ANA,RF
ERİŞKİNLERDE EN SIK LARİNGEAL
DİSPNE NEDENLERİ
• ERŞKİNLERDE LARİNGEAL STENOZU TAKLİT EDEN DURUMLAR
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Vokal kord paralizisi(tiroid cerrahisi sonrası,Larinks ca)
Viral,Granülomatöz ve fungal larenjitler
Reinke Ödemi
Laringeal Travma (Künt //penetran)
Postentübasyon,
Hemanjiom,supraglottik
İdyopatik ( ör:Spastik Disfoni)
Nörolojik (Amiyotrofik Lateral Skleroz , Multipl Skleroz.....)
Kostik Madde İçimi
Sistemik Hastalıklar (Romatoid Artrit , Polikondrit)
Trakea Tümörleri ve ya obstrüksiyon
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜRLER
KAYNAKLAR
• Bailey Head and Neck Surgery -- Otolaryngology / Edition 4 by Byron J.
Bailey (Editor), Jonas T. Johnson (Editor), Shawn D. Newlands (Editor)
• Cummings Otolaryngology: Head and Neck SurgeryCharles W.
Cummings (Author), Bruce H. Haughey (Author), J. Regan
Thomas (Author), Lee A. Harker (Author), Paul W. Flint (Author)
• Uludağ KBB Ders Notları
• Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Ve Baş-Boyun Cerrahisi, Can Koç
RAZIYSAN GEL
CERRAHiYE
Eski bir önlüğe bir nazogastriğe
Hocamdan kalan şu bisturiye
Razıysan gel cerrahiye
Bir koterim var bir eldivenim
şu ameliyathanede yapayalnızım
Post op. lardan umutsuzum
Razıysan gel benimle
Bazen tiroid bazen apandisit
Razıysan gel cerrahiye
Bir uzun kolona bir kısa rektuma
Yinede şükretmeye
Razıysan gel cerrahiye