Transcript Rozwój przedsiębiorczości ze szczególnym uwzględnieniem

Fundusze PROW na lata 2007 – 2013 wspierające rozwój
przedsiębiorczości, ze szczególnym uwzględnieniem
agroturystyki
Ryszard Żochowski
Podlaski Ośrodek Doradztwa
Rolniczego w Szepietowie
29.06.2010
Agroturystyka
…..to zorganizowanie przez rodzinę rolniczą na wsi wypoczynku we
własnym gospodarstwie rolnym. Warunkiem nieodzownym są też
związane z tym atrakcje, które dany region lub gospodarstwo może
zaoferować.
CZ. 1 OBSZARY WIEJSKIE
CZ. 2 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ
Cz. 3 ŹRÓDŁA FINANSOWANIA – Programy
pomocowe
a) Fundusze PROW
OBSZARY WIEJSKIE :
tereny położone poza granicami administracyjnymi miast
W Polsce – 93,4% obszaru
Powszechnie uważa się, że polska wieś jest zdominowana
przez rolnictwo.
Monofunkcyjność gospodarki wiejskiej
Rolnictwo postrzegane jest poprzez jego funkcje produkcyjne, które
zapewniają z jednej strony zaopatrywanie społeczeństwa w żywność i
surowce techniczne, z drugiej są miejscem pracy i źródłem dochodów dla
ludności wiejskiej.
•
•
•
8% ludności związanej z działalnością rolniczą czerpie swe
dochody wyłącznie z rolnictwa
*
dla 27,4% ludności wiejskiej działalność rolnicza stanowi
podstawowe źródło utrzymania
*
47,5% gospodarstw rolnych w Polsce produkuje na rynek
pozostałe ograniczyły produkcję tylko do samozaopatrzenia
lub w ogóle zaniechały jej - 52,5%
*
„dochody z rolnictwa są zbyt małe, aby pozwoliły
generować środki na dalszy rozwój”
Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich
wkomponowanie w przestrzeń wiejską coraz większej liczby funkcji
nierolniczych, co zmienia strukturę zatrudnienia ludności wiejskiej
i
i źródła jej dochodów
Potencjalne źródła dochodu ludności wiejskiej:
• z produkcji rolniczej
• przedsiębiorstwa w ramach gospodarstwa rolnego
• przedsiębiorstwa poza gospodarstwem
• zatrudnienie w rolnictwie poza gospodarstwem
• zatrudnienie poza rolnictwem
• dochody nie zarobkowe / renta, emerytura, itp./
Pozarolnicza działalność gospodarcza na obszarach
wiejskich
• usługi rolnicze i pozarolnicze
• agroturystyka, turystyka wiejska
• rekreacja połączona z turystyką świąteczną.
• osiedla letniskowe i mieszkalne / proces suburbanizacji /
• rzemiosło, przetwórstwo, przemysł /wypychanie przemysłu
na obszary wiejskie/
Czynniki rozwoju alternatywnych źródeł dochodów
• ekonomiczne / stopa bezrobocia, struktura zatrudnienia
dostępność środków finansowych /
• techniczne / infrastruktura/
• społeczne /kapitał ludzki; kapitał społeczny/
Infrastruktura techniczna
Jeden z podstawowych elementów zagospodarowania
przestrzennego. Decyduje w dużej mierze o:
• możliwościach modernizacji i wzrostu produkcji rolniczej oraz
kształtowaniu wielofunkcyjności wsi i warunków życia
mieszkańców
• możliwościach rozwoju inicjatyw gospodarczych i przyciąganiu
kapitału z zewnątrz,
Infrastruktura techniczna cd.
Słabo rozwinięta infrastruktura techniczna na wsi stanowi jedną
z najpoważniejszych barier wielofunkcyjnego rozwoju obszarów
wiejskich. Nieodpowiedni stopień rozwoju infrastruktury
technicznej wpływa niekorzystnie na warunki życia i
gospodarowania na wsi i obniża atrakcyjność tych terenów dla
potencjalnych inwestorów.
Zróżnicowanie obszarów wiejskich pod kątem zasięgu
oddziaływania ośrodków miejskich
• obszary podmiejskie
• obszary położone poza strefami podmiejskimi z dobrą
dostępnością do ośrodka miejskiego
• obszary peryferyjne
Czynniki społeczne
O przyszłości gospodarki wiejskiej zdecyduje wykorzystanie wielu różnych
zasobów obszarów wiejskich. Tym jednak zasobem, który łączy w sobie kapitał,
pracę i przedsiębiorczość jest
kapitał ludzki - wiedza, nawyki, zdrowie, zdolności
człowieka.
• osiągnięcie przez ludzi dobrobytu nie zależy od tego,
czy dysponują oni gruntami, maszynami czy energią,
lecz od ich wiedzy
Theodor Schultz - ekonomista
Kapitał społeczny
Kapitał społeczny to w wielkim skrócie zdolność do kooperacji i
tworzenia więzi pomiędzy ludźmi. Gdy kapitał społeczny jest wysoki
obcy sobie ludzie łatwo się organizują , pomagają sobie, zawiązują
szybko organizacje / kółka pomocy/, ale są też ufni wobec obcych i nie
zakładają na początek, że może spotkać ich coś złego.
społeczeństwo obywatelskie
KAPITAŁ SPOŁECZNY W POLSCE
„Polska jest krajem mającym jeden z najniższych kapitałów
społecznych na świecie (..). Przez 20 lat nie posunęliśmy się
ani krok do przodu. Do tyłu już się nie da, bo za nami jest
ściana (..). Nieufność od dawna zacementowała się w polskiej
tożsamości „.
Prof. Janusz Czapiński,
Kapitał społeczny
Na razie należymy do krajów ubogich.
Stopień złożoności relacji gospodarczych jest jeszcze niewielki.
Na tym etapie najważniejszym paliwem rozwoju jest kapitał ludzki.
Wszystkie porównania wskazują, że im niżej rozwinięty kraj, tym
większe znaczenie ma wzrost poziomu wykształcenia. [..]
Kapitał społeczny
Ale od pewnego etapu podnoszenie poziomu wykształcenia
nie ma już znaczenia dla wzrostu gospodarczego [..],
jeżeli się nic dramatycznego nie stanie,
przed 2020 r. natkniemy się na potężną barierę rozwoju.
Kapitał społeczny
… bo za kilka lat wejdziemy do grupy społeczeństw względnie
bogatych, gdzie rozwój wymaga innego paliwa niż wzrost kapitału
ludzkiego. Od pewnego poziomu, żeby rozwijać się dalej, poza
kapitałem fizycznym, finansowym i ludzkim,
trzeba jeszcze mieć kapitał społeczny.
Prof. Janusz Czapiński,
Tworzenie alternatywnych pozarolniczych miejsc pracy
na obszarach wiejskich zależy od:
• wsparcia samozatrudnienia i rozwoju mikroprzedsiębiorstw
• wsparcia edukacji ogólnej i kształcenia zawodowego, w tym i ustawicznego
mieszkańców obszarów wiejskich;
• budowy kapitału społecznego
• rozwoju infrastruktury, zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej
obszarów wiejskich i pozyskiwania zewnętrznych inwestorów;
- zwiększenia dostępności i upowszechnienia wykorzystania Internetu;
• poprawy powiązań: największe centra rozwoju – obszary wiejskie;
• zwiększenia wahadłowej mobilności przestrzennej mieszkańców obszarów
wiejskich;
• upowszechnienia elastycznych form pracy.
Przedsiębiorczość
1. Postawa życiowa
2. Podejmowanie działalności gospodarczej
PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ - to umiejętność dostrzegania
i wykorzystywania nadarzających się
szans w celu zaspokojenia własnych
potrzeb lub potrzeb innych.
Bariery przedsiębiorczości wiejskiej
• niskie aspiracje ludności wiejskiej
• nastawienie na przetrwanie a nie rozwój
• spoglądanie na świat od strony zagrożeń a nie szans
• obawy względem „sukcesu finansowego”
• nieznajomość prawa
• potencjalne korzyści wydają się być niewarte ryzyka
• kompleks pochodzenia ( ci z miasta są lepsi)
• brak okazji do rozwoju osobistego innego
niż w kierunkach rolniczych
Bariery przedsiębiorczości wiejskiej cd.
• brak pozarolniczego doświadczenia zawodowego
• nacisk środowiska co do modelu życia lokalnego
• brak odwagi podjęcia innej działalności /wyjście poza normę/
• strach przed zerwaniem z „bezpieczeństwem”
w nawet niskodochodowym gospodarstwie,
wyjście poza = niebezpieczeństwo
• przyzwyczajenie do „noszenia wiader”
i nie szukanie możliwości zbudowania „wodociągu
WŁASNA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
1. MIEĆ POMYSŁ !!!
Pomysł
Rzecz niby błaha, a jednak tak bardzo istotna - dobry pomysł na
rodzaj prowadzonej działalności stanowi poniekąd fundament firmy.
Wybierając określony rodzaj działalności warto od razu oprzeć się o
Polską Klasyfikację Działalności.
Aby osiągnąć sukces, przedsiębiorca musi
wytwarzać i sprzedawać dokładnie to, co „jacyś klienci” będą chcieli
kupować.
WŁASNA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
2. OPRACOWAĆ BIZNES PLAN
(główne aspekty przedsięwzięcia, tzn. co, jak i kiedy zamierzamy robić
jakie są gwarancje powodzenia działania firmy).
3. WYBRAĆ FORMĘ PRAWNĄ
(firma jednoosobowa, spółka).
WŁASNA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA
4. ZNALEŹĆ ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
• własne finanse,
• wkłady wspólnika,
• pożyczka z banku, Funduszu Pracy, Funduszu Rozwoju
Przedsiębiorczości itp.).
• dotacje z programów pomocowych
Środki UE dla Polski (w mld euro)
w tym ok. 5 mld na obszary wiejskie
Polityka
spójności;
67,274
Dopłaty
bezpośrednie,
interwencja;
14,052
PROW 2007-13;
13,23
Wspólna polityka
rybacka;
0,734
Możliwości wsparcia działalności gospodarczej
na obszarach wiejskich
Fundusze unijne:
PROW 2007 – 3013
PO KL 2007 – 2013
RPO 2007 – 2013
PO KL 2007 – 2013
KOMPONENT CENTRALNY
Priorytet I: Zatrudnienie i integracja społeczna
Działanie 1.1 Wsparcie systemowe instytucji rynku pracy
Działanie 1.2 Wsparcie systemowe instytucji pomocy i integracji społecznej
Działanie 1.3 Ogólnopolskie programy integracji i aktywizacji zawodowej
Priorytet III: Wysoka jakość systemu oświaty,
Priorytet IV: Szkolnictwo wyższe i nauka
Priorytet V: Dobre rządzenie
Działanie 5.2 Wzmocnienie potencjału administracji samorządowej
Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora
Działanie 5.5 Rozwój dialogu społecznego
PO KL 2007 – 2013
KOMPONENT REGIONALNY
Priorytet VI: Rynek pracy otwarty dla wszystkich
Priorytet VII: Promocja integracji społecznej
Priorytet VIII: Regionalne kadry gospodarki
Priorytet IX : Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach
PO KL 2007 – 2013
Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości oraz
samozatrudnienia
Działanie 9.1 Wyrównywanie szans edukacyjnych i zapewnienie
wysokiej jakości usług edukacyjnych świadczonych
w systemie oświaty –
PODDZIAŁANIE 9.1.1 Zmniejszanie nierówności w stopniu
upowszechniania edukacji przedszkolnej
Działanie 9.5 Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskich
RPO 2007 – 2013
np.
Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego
na lata 2007-2013
Działanie 3.1. Rozwój atrakcyjności turystycznej regionu
Działanie 3.2. Wsparcie inwestycyjne przedsiębiorstw z branży turystycznej
Poddziałanie 3.2.1. Mikroprzedsiębiorstwa
Poddziałanie 3.2.2. Małe i średnie przedsiębiorstwa
PROW 2007 – 2013
Działanie 311. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej
Działanie 312. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstwa
Działanie 413. Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju
Fundusze unijne – PROW
PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH
(PROW 2007 – 2013)
Działanie : „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”
Beneficjent:
osoba fizyczna, która podejmuje albo wykonuje
działalność gospodarczą jako
mikroprzedsiębiorca
PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH
(PROW 2007 – 2013)
Działanie : „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”
Beneficjent:
Mikroprzedsiębiorca
-
prowadzący mikroprzedsiębiorstwo
Mikroprzedsiębiorstwo – do 10 osób ; do 2 mln euro
Małe przedsiębiorstwo – do 50 osób; do 10 mln euro
Średnie przedsiębiorstwo – do 250 osób do 50 mln euro
Działanie : „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”cd.
Beneficjent:
•
jest pełnoletni i nie ukończył 60 roku życia,
•
nie podlega przepisom o ubezpieczeniu społecznym rolników
•
utworzy co najmniej 1 miejsce pracy,
•
zamieszkuje na terenie gminy wiejskiej lub gminy miejsko - wiejskiej, z
wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys mieszkańców
Działanie: „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”cd.
Zakres pomocy
Uruchamianie lub rozwój :
• usług dla ludności, gospodarstw rolnych, leśnictwa
• usług budowlanych oraz instalacyjnych,
• usług turystycznych, usług transportowych,
• sprzedaży hurtowej i detalicznej,
• rzemiosła lub rękodzielnictwa
• przetwórstwa produktów rolnych lub leśnych,
• magazynowania lub przechowywania towarów,
• wytwarzanie materiałów energetycznych z biomasy
(zagospodarowanie słomy, odpadów łąkowych, leśnych)
• rachunkowość, doradztwo lub usługi informatyczne.
Działanie: „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”cd.
Wysokość pomocy
Maksymalnie 50% kosztów kwalifikowanych projektu
•
Min. 20 000 PLN
•
Max. do 300 000 PLN
1 miejsce pracy – 100 000 PLN
2 miejsca pracy – 200 000 PLN
3 i więcej miejsc pracy – 300 000 PLN
Działanie :„Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”cd.
Koszty kwalifikowane:
• koszty budowy, przebudowy lub remontu połączonego z modernizacją
niemieszkalnych obiektów budowlanych wraz z zakupem instalacji
technicznej
•
koszty rozbiórki i utylizacji materiałów szkodliwych pochodzących z
rozbiórki;
Działanie :„Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”cd.
Koszty kwalifikowane cd.:
• koszty nadbudowy, przebudowy lub remontu połączonego z modernizacją
budynków mieszkalnych
• koszty zakupu instalacji technicznej
• koszty zagospodarowania terenu;
• koszty zakupu maszyn, urządzeń, narzędzi,
• koszty zakup środków transportu,
Fundusze unijne – PROW
PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH
(PROW 2007 – 2013)
Działanie : „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej
Beneficjent:
rolnik, małżonek rolnika lub domownik w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu
społecznym rolników.
Rolnik :
• prowadzi gospodarstwo o pow. minimum 1 ha ,
• opłaca podatek rolny,
• nie pobiera renty lub emerytury
Działanie : Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej cd.
Domownik :
•
ukończył 18 lat,
•
pozostaje we wspólnym gospodarstwie lub zamieszkuje
na terenie jego gospodarstwa,
•
stale pracuje w tym gospodarstwie i nie jest związany
umową o pracę
•
jest objęty w pełnym zakresie ubezpieczeniem
(wypadkowe, chorobowe, emerytalno-rentowe)
Działanie : Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej cd.
Wysokość pomocy
Maksymalnie 50% kosztów kwalifikowanych projektu
nie więcej niż 100 tys. zł/ jednego beneficjenta
/rolnik ; współmałżonek; domownik/
Fundusze unijne – PROW
PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH
(PROW 2007 – 2013)
Działanie : „Wdrażanie Lokalnych Strategii”
np. LGD „Kraina Bobra”:
Przewidywana liczba zrealizowanych projektów :
• Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw – 20 x 30 tys zł
• Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej – 31 x 20 tys.
INNE FORMY WSPARCIA
• Środki z Funduszu Pracy
• Kredyty i pożyczki
• Fundusze pożyczkowe i poręczeniowe
• Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości
Dziękuję za uwagę