Transcript Metody i narzędzia motywacji w pracy Opiekuna praktyk

Metody i narzędzia motywacji w
pracy Opiekuna praktyk
Artur Pasek
JAK BYĆ ENTUZJASTĄ?
Panowanie nad stresem
• Miej poczucie , że nawet z trudnej sytuacji jest sporo
wariantów wyjścia, jest wiele możliwych rozwiązań
• Zarządzaj czasem, zachowaj równowagę pomiędzy
pracą a wypoczynkiem
• Nie zwlekaj z wykonaniem ważnej, nawet trudnej pracy
• Zbliżaj się do celu drobnymi krokami
• Kontaktuj się z innymi, radź się
• Zaakceptuj fakt, że czasem ci się coś nie uda
• Przyglądaj się sobie w lustrze z sympatią
Niebezpieczne objawy
• Irytacja spowodowana zmianą
• Czarno-białe widzenie świata
• Brak zainteresowania i uwagi „to nie dla
mnie...”
• Powtarzanie w nieskończoność tego
samego
• Brak emocji: „po co nam to...”
•
•
•
•
•
•
Ćwiczenia
Stale ucz się czegoś nowego.
Łam rutynę, spotykaj nowych ludzi.
Słuchaj, co mają do powiedzenia inni!
Wykonuj wszystko najlepiej jak potrafisz.
Ucz innych.
Uprawiaj jakąś formę ruchu!
Siedem kluczy do poprawy
stosunków z ludźmi
•
•
•
•
•
•
•
Zgadzanie się ( przestań się spierać )
Akceptacja
Postawa wdzięczności ( mów: dziękuję )
Pochwała
Podziw
Biała magia
Zasada bumerangu
„Maksimum osiągnięć” Brian Tracy
JAK MOTYWOWAĆ
Koncepcje mentoringu a rola opiekuna i
podopiecznego wg J. Królikowskiego (CODN)
•
•
•
•
OPIEKUN - Mistrz w rzemiośle
OPIEKUN - Trener
OPIEKUN - wspierający refleksję
OPIEKUN - udzielający wsparcia
emocjonalnego
• OPIEKUN - Autorytet (mistrz)
Dlaczego warto pracować zespołowo?
Komitet to coś, co składa się przynajmniej z trzech osób
nie nadających się do tego, co mają robić,
wyznaczonych przez kogoś, kto sam nie ma chęci
robić tego, co po dokładnym namyśle okazuje się
niepotrzebne.
Winston Churchill
Zalety pracy grupowej
• Lepsza jakość pracy jednostki
• Umiejętności i zdolności członków grupy sumują
się, a nawet wzmacniają
• Rzadziej zdarzają się przypadkowe błędy
• Powstają pomysły, które mogłyby się nie pojawić
podczas pracy indywidualnej
• Grupa zapewnia oparcie i poczucie
bezpieczeństwa, szczególnie przy podejmowaniu
decyzji
Procedury formalne pracy grupowej
• Wyraźnie ustal cele pracy zespołu, najlepiej
na piśmie
• Określ uprawnienia zespołu - bada, doradza
i zaleca czy ustala i wdraża decyzję?
• Ustal optymalny skład zespołu (poniżej
pięciu członków słabną zalety pracy
grupowej, powyżej dziesięciu utrudnione
jest kierowanie)
Procedury formalne pracy
grupowej
• Wybierz sprawnego przewodniczącego
• Pomyśl o wyborze stałego sekretarza
• Przed posiedzeniem zespołu rozdaj
porządek dzienny i wszelkie potrzebne
materiały
• Punktualnie rozpoczynaj i kończ spotkania
Wskazówki dla przewodniczącego
•
•
•
•
•
•
Ograniczaj gadatliwych
Zachęcaj do dyskusji milczących
Chroń słabych
Zachęcaj do starć poglądów
Uważaj na odruch tłumienia propozycji
Udzielaj głosu osobom o najwyższej
randze na końcu
• Zakończ dyskusję nutą powodzenia
• Dopilnuj, aby zebranie nie stało w miejscu
• Pomóż zebranym zrozumieć, co się dzieje
• Staraj się, aby przed głosowaniem odbyła się
wyczerpująca dyskusja
• Chroń mniejszość. Dbaj o to, aby w debacie każdy
mógł dać wyraz swojej opinii
• Zaczynaj i kończ punktualnie
Nie zniechęcaj!
• Unikaj odzywek zniechęcających:
–
–
–
–
–
•
•
•
•
e, tam...
no wiesz...
kto to wymyślił?
to nie nasza sprawa...
Amerykanie już dawno tego nie robią!
Pozwól ludziom wtrącać się w nie swoje sprawy
Zezwalaj na swobodny obieg informacji
Ostrożnie z krytyką
Nie „zarzynaj” zebrań, narad i posiedzeń
Wskazówki dla członków
• Przedstaw swoje stanowisko jasno i
logicznie, ale nie argumentuj na jego rzecz
• Nie ustępuj w żadnej sprawie tylko dla
świętego spokoju
• Unikaj technik ograniczających logikę
• Wciągaj wszystkich do dyskusji i
doprowadzaj do ujawniania różnic zdań
Wskazówki dla członków
• Orientuj się w zasadach zebrania
• Dyskutuj nad zagadnieniem, a nie nad osobą,
która je przedstawia
• Proś o informację, kiedy masz wątpliwości
• Włącz się do dyskusji, kiedy trzeba poruszyć jakąś
kwestię
• Nim zaczniesz mówić, poproś o głos
• Mów krótko i niezbyt często
• Przyjmij część odpowiedzialności za działania, o
których zdecydowała grupa
Warunki pracy grupy
• Wielkość grupy wpływa na:
– szybkość i jakość wykonania zadania
– rozkład uczestnictwa
– rodzaj interakcji
– satysfakcję członków grupy
– organizację pracy grupy
Warunki pracy grupy
• Przestrzenne rozmieszczenie grupy:
– najlepsze są układy w kształcie koła lub
półkola
– odległość między jednostkami
Warunki pracy grupy
• Inne warunki pracy grupy:
– oświetlenie
– cisza
– wygodne meble
– estetyczne otoczenie
Zasady pracy grupowej
• Pracuj w małych grupach
• Najlepszą figurą jest koło
• Umiemy już mówić, nauczmy się
słuchać
• Uzgadniaj, a nie uśredniaj
• Szukaj mocnych stron partnerów
• Jeśli nie musisz, nie krytykuj
• Liczy się praca wszystkich
Zasady pracy grupowej
• Dbaj o atmosferę pracy w grupie
• Pytaj i proś
• Mów, jeśli chcesz, by inni uwzględnili Twoje
zdanie
• Bądź życzliwy, uśmiechaj się
• Ceń własne pomysły i doceniaj pomysły
innych
• Kontroluj czas
Czy decyzje grupowe są zawsze lepsze
od indywidualnych?
Zalety rozwiązań grupowych
•
•
•
•
Więcej wiedzy i informacji
Wzajemne uczenie się
Różnorodne podejście do problemu
Możliwość rozważenia większej liczby
wariantów – na ogół są to decyzje lepsze
• Lepsze zrozumienie decyzji
• Większa akceptacja rozwiązań
• Może wyłonić się naturalny lider grupy
Wady grupowego podejmowania
decyzji
•
•
•
•
Przedwczesne decyzje
Zdominowanie przez jedną osobę
Sprzeczne rozwiązania wariantowe
Może pojawić się myślenie grupowe,
„odpowiedzialność zbiorowa”
• Proces trwa dłużej
Aktywa i pasywa
•
•
•
•
Niezgoda
Podejmowanie ryzyka
Wymogi czasowe
Zmiany w stanowiskach członków grupy
Proces racjonalnego
podejmowania decyzji
•
•
•
•
•
•
Rozeznanie i zdefiniowanie sytuacji
Identyfikacja alternatywnych możliwości
Ocena wariantów
Wybór najlepszego wariantu
Wdrożenie wybranego wariantu
Obserwacja wyników i ocena
Po pierwsze, postaraj się o opinię
twórczego geniusza. Po drugie, otocz się
lepszymi od siebie. Po trzecie, nie
przeszkadzaj im.
David Ogilvy
TRUDNE ZACHOWANIA UCZNIÓW
Osoba prowadząca zajęcia
powinna:
• Zachowywać się swobodnie i nie okazywać
zdenerwowania – nie traktować osobiście
destruktywnych zachowań uczniów,
• Wzmacniać pozytywne zachowania osób, które
przeszkadzają w prowadzeniu zajęć –
zachowania destruktywne wynikają często z
chęci zwrócenia na siebie uwagi, dlatego zamiast
je piętnować (przez co mogą ulec wzmocnieniu),
lepiej zwracać uwagę na te konstruktywne
(zwiększa się wtedy szansa na ich powtarzanie),
Osoba prowadząca zajęcia
powinna:
• Odwoływać się do zasad i norm przyjętych
na początku roku
• Koncentrować dyskusję na temacie, np.
przypomnieć przebieg dyskusji do
momentu jej przerwania,
• Zwracać się bezpośrednio do osoby
przeszkadzającej, ale dopiero wtedy, gdy
zawiodą inne metody. Koncentrować się na
zachowaniu, a nie na osobie,
Osoba prowadząca zajęcia powinna:
• Starać się zrozumieć emocje, które są
przyczyną tego zachowania,
• Zrobić przerwę, gdy wszystkie
zaproponowane wyżej metody zawiodą...
Podstawowe zadania wychowawcy oddziału
Z chwilą gdy decydujesz się stawić czoło
problemom, przekonujesz się, że możesz
więcej, niż ci się zdawało.
Paulo Coelho, Zahir
Wychowanie to:
• „... dynamiczny, złożony układ oddziaływań
społecznych, wywołujący zmiany w osobowości
człowieka tym działaniem poddawanego”(A.
Gurycka)
• „... pomaganie wychowankowi w rozwoju i
ułatwianie mu realizowania swoich możliwości”
(H. Rylke, G. Klimowicz)
• „... proces samorzutnego rozwoju w zakresie
różnego rodzaju doświadczenia nabywanego
przez wychowanka”(S. Kunowski)
Wychowanie to:
• Działanie wychowawcze, czyli CZYNNOŚCI
WYCHOWAWCY.
• Okoliczności, warunki i bodźce, czyli SYTUACJE
WYCHOWAWCZE.
• Zachodzące zmiany, czyli całkowity PROCES
WYCHOWAWCZEGO ROZWOJU CZŁOWIEKA.
• WYNIK, czyli wytwór wszystkich działań i
warunków.
Podstawowe kompetencje
psychologiczne nauczyciela
• Wiedza na temat prawidłowości rozwojowych dzieci i
młodzieży.
• Wiedza na temat przyczyn trudności dydaktycznych i
wychowawczych.
• Umiejętność wnikliwej obserwacji ucznia jako osoby oraz na
tle klasy, a także wyciągania właściwych wniosków
wspomagających proces dydaktyczny i wychowawczy.
• Umiejętność dostosowywania przekazu (dydaktycznego i
wychowawczego) do indywidualnych możliwości ucznia.
• Umiejętności interpersonalne
Umiejętności interpersonalne
• Wzajemnego poznania i zaufania, które obejmują: otwartość,
samoświadomość, samoakceptację oraz zaufanie.
• Skutecznej komunikacji, dokładnego i jednoznacznego
wzajemnego zrozumienia. Zakłada także przekazywanie ciepła
i sympatii.
• Wpływania na siebie nawzajem i pomocy. To m.in. skuteczna
pomoc w problemach i kłopotach drugiej osoby, która zakłada
umiejętność słuchania z empatią.
• Konstruktywnego rozwiązywania wspólnych problemów i
konfliktów.
David Johnson 1985
LISTA „NIEBEZPIECZNYCH SŁÓW”
• Ty nigdy!
• Ty zawsze!
• Zabraniam!
• Musisz natychmiast!
• Ja ci każę!
ADOLESCENCJA
Pracując z młodzieżą należy unikać:
• nadmiernej zażyłości (muszą być granice:
nauczyciel – uczeń);
• chęci bycia lubianym za wszelką cenę;
• podważania autorytetu innych dorosłych
(nauczyciele, rodzice, katecheta);
• patrzenia „przez palce” na łamanie
obowiązujących zasad, choćby
najdrobniejszych;
ADOLESCENCJA
Pracując z młodzieżą należy unikać:
• wrogości, agresji słownej, sarkazmu,
obrażania, wyśmiewania, prowokowania;
• komenderowania, grożenia;
• traktowania, jakby dorastający byli małymi
dziećmi;
• udowadniania swojej wyższości.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
• Artykuł 48, ust. 1: "Rodzice mają prawo do wychowywania
dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie to
powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także
wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania".
• Artykuł 53, ust. 3: "Rodzice mają prawo do zapewnienia
dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego
zgodnie ze swoimi przekonaniami".
• Artykuł 72, ust. 1: "Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę
praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy
publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem,
wyzyskiem i demoralizacją".
Ustawa o systemie oświaty preambuła
•
•
•
Oświata w Rzeczypospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego
społeczeństwa; kieruje się zasadami zawartymi w Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej, a także wskazaniami zawartymi w Powszechnej
Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i
Politycznych oraz Konwencji o Prawach Dziecka.
Nauczanie i wychowanie – respektując chrześcijański system wartości - za
podstawę przyjmuje uniwersalne zasady etyki. Kształcenie i wychowanie
służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny
oraz poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, przy
jednoczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i świata.
Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego
rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i
obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji,
sprawiedliwości i wolności.
Ustawa o systemie oświaty
Art. 1. System oświaty zapewnia w szczególności:
• 1) realizację prawa każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej do
kształcenia się oraz prawa dzieci i młodzieży do wychowania i opieki,
odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju;
• 2) wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny;
• 3) możliwość zakładania i prowadzenia szkół i placówek przez różne
podmioty;
• 4) dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości
psychofizycznych uczniów, a także możliwość korzystania z pomocy
psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej;
• 5) możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i
młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, zgodnie z
indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz
predyspozycjami;
Ustawa o systemie oświaty
•
•
•
•
•
5a) opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwianie
realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów
nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych;
6) opiekę nad uczniami szczególnie uzdolnionymi poprzez umożliwianie
realizowania indywidualnych programów nauczania oraz ukończenia szkoły
każdego typu w skróconym czasie;
7) upowszechnianie dostępu do szkół, których ukończenie umożliwia dalsze
kształcenie w szkołach wyższych;
8) możliwość uzupełniania przez osoby dorosłe wykształcenia ogólnego,
zdobywania lub zmiany kwalifikacji zawodowych i specjalistycznych;
9) zmniejszanie różnic w warunkach kształcenia, wychowania i opieki między
poszczególnymi regionami kraju, a zwłaszcza ośrodkami wielkomiejskimi i
wiejskimi;
10) utrzymywanie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki,
wychowania i opieki w szkołach i placówkach;
Ustawa o systemie oświaty
•
•
•
•
•
•
•
11) upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy o zasadach
zrównoważonego rozwoju oraz kształtowanie postaw sprzyjających jego
wdrażaniu w skali lokalnej, krajowej i globalnej;
12) opiekę uczniom pozostającym w trudnej sytuacji materialnej i życiowej;
13) dostosowywanie kierunków i treści kształcenia do wymogów rynku
pracy;
13a) kształtowanie u uczniów postaw przedsiębiorczości sprzyjających
aktywnemu uczestnictwu w życiu gospodarczym;
14) przygotowywanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia;
15) warunki do rozwoju zainteresowań i uzdolnień uczniów przez
organizowanie zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych oraz kształtowanie
aktywności społecznej i umiejętności spędzania czasu wolnego;
16) upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy o bezpieczeństwie
oraz kształtowanie właściwych postaw wobec zagrożeń i sytuacji
nadzwyczajnych.
Ustawa o systemie oświaty
Art. 4.
• Nauczyciel w swoich działaniach
dydaktycznych, wychowawczych i
opiekuńczych ma obowiązek kierowania
się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie,
postawę moralną i obywatelską z
poszanowaniem godności osobistej ucznia.
Podstawa programowa kształcenia
ogólnego
• „W procesie kształcenia ogólnego szkoła podstawowa
kształtuje u uczniów postawy sprzyjające ich dalszemu
rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, takie jak:
uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność,
wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla
innych ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność,
przedsiębiorczość, kultura osobista, gotowość do
uczestnictwa w kulturze, podejmowania inicjatyw oraz
do pracy zespołowej
Podstawa programowa kształcenia
ogólnego
• W rozwoju społecznym bardzo ważne jest
kształtowanie postawy obywatelskiej, postawy
poszanowania tradycji i kultury własnego narodu,
a także postawy poszanowania dla innych kultur i
tradycji. Szkoła podejmuje odpowiednie kroki w
celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji.
• (…) Szkoła oraz poszczególni nauczyciele
podejmują działania mające na celu
zindywidualizowane wspomaganie rozwoju
każdego ucznia, stosownie do jego potrzeb i
możliwości.”
Przykład
ZASADY REALIZACJI PROGRAMU
WYCHOWAWCZEGO
• 1.Pierwotne i największe prawa wychowawcze w stosunku do swoich
dzieci posiadają rodzice. Nauczyciele wspierają rodziców w dziedzinie
wychowania, a tym samym nie ponoszą wyłącznej i całkowitej
odpowiedzialności za efekty wychowania.
• 2.Wszyscy członkowie społeczności szkolnej znają program
wychowawczy i są jego współtwórcami w kolejnych etapach realizacji.
• 3.Wszyscy pracownicy szkoły biorą udział w realizacji programu
wychowawczego, wspomagając się wzajemnie w rozwiązywaniu,
problemów, podejmując współodpowiedzialność za efekty jego
realizacji.
• 4.Nauczyciele wspomagają rozwój osobowy ucznia we wszystkich
wymiarach: intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym,
estetycznym, moralnym i duchowym.
Przykład
ZASADY REALIZACJI PROGRAMU
WYCHOWAWCZEGO
• Uczniowie mają możliwość dociekania prawdy, szkoła ułatwia
im osiągnięcie świadomości życiowej.
• 6.W szkole kładzie się nacisk na budzenie wrażliwości moralnej,
na wspomaganie uczniów w ich dążeniu do samodzielności
osądów, rozwijanie wrażliwości na dobro.
• 7.Szkoła dąży do kształtowania w uczniach szacunku dla dobra
wspólnego, rodziny, społeczności lokalnej, a także do rozwijania
patriotyzmu jako wartości o podstawowym znaczeniu.
• 8.Uczniowie otrzymują w szkole pomoc w rozpoznawaniu
wartości moralnych, w dokonywaniu wyborów i hierarchizacji
tych wartości.
POWINNOŚCI WYCHOWAWCÓW
KLASOWYCH
• 1.Rzetelne, coroczne zapoznanie uczniów w czasie godzin
wychowawczych i ich rodziców podczas zebrań z rodzicami, z
podstawowymi dokumentami regulującymi życie szkoły: Statutem
szkoły, Programem wychowawczym, Programem profilaktyki.
• 2.Zapewnienie uczniom i ich rodzicom wszechstronnych informacji
dotyczących postępów uczniów w nauce i zachowaniu oraz
wymagań edukacyjnych stawianych przez szkołę.
• 3.Rozpoznanie sytuacji wychowawczej uczniów i poinformowanie
uczących nauczycieli o trudnych przypadkach w tym zakresie.
• 4.Koordynowanie działań zespołu klasowego, wspieranie rozwoju
uczniów.
• 5.Podejmowanie systematycznych wysiłków zmierzających do
wytworzenia prawidłowej atmosfery w zespole klasowym.
POWINNOŚCI WYCHOWAWCÓW
KLASOWYCH
• Dbanie o rozwój samorządności w klasie.
• 7.Uczestniczenie we wszystkich sytuacjach ważnych dla klasy
ujętych w planie wychowawczym, np.: imprezach, wycieczkach,
obozach, w których uczestniczą wychowankowie.
• 8.Kierowanie wszystkimi klasowymi wycieczkami wyjazdowymi.
• 9.Rozwiązywanie bieżących problemów dydaktycznych i
wychowawczych we współpracy z rodzicami, nauczycielami,
pedagogiem szkolnym.
• 10.Czuwanie nad przestrzeganiem obowiązującego w szkole
prawa zarówno przez uczniów jak nauczycieli uczących w klasie.
• 11.Prawidłowe i systematyczne prowadzenie dokumentacji
szkolnej.
ZASADY WSPÓŁPRACY
WYCHOWAWCZEJ Z RODZICAMI
• Rodzice mają obowiązek uczestniczyć w zebraniach
z rodzicami, organizowanych przez wychowawcę
klasy lub dyrektora szkoły oraz prelekcjach
poświęconych zagadnieniom wychowawczym.
• Rodzice mają obowiązek zawiadamiania
wychowawcy o nieobecności ucznia, oraz stałego
kontaktu z wychowawcą w trudnych sytuacjach
wychowawczych.
• Rodzice mają obowiązek dbać o odpowiedni strój i
wygląd dziecka.
ZASADY WSPÓŁPRACY
WYCHOWAWCZEJ Z RODZICAMI
• Rodzice powinni na bieżąco zgłaszać do dyrektora
szkoły lub wychowawcy najdrobniejsze nawet formy
przestępczości wśród uczniów.
• W sytuacjach spornych w klasie rodzic zobowiązany
jest do zachowania drogi służbowej zgodnie z
zapisami Statutu szkoły.
• Rodzice ponoszą odpowiedzialność finansową za
umyślne zniszczenia i kradzieże dokonane w szkole
przez ich dzieci.
• Rodzice winni czynnie uczestniczyć w pracach,
imprezach i uroczystościach na rzecz klasy i szkoły.