Transcript Eğitim (Geniş Sunum)

TELA KULLANIM
BİLGİLERİ
DÖRT DÖRTLÜK TELA
CLASS
4X4
TELA NEDİR
İtalyanca’ dan dilimize girmiş bir
kavram olan tela; bay, bayan ve
çocuk
dış
giyisilerinde,
yıkanabilir giyisilerde, ceket ve
spor ceketlerde, elbise, bluz ve
gömleklerde kullanılan tekstil
astarlarına verilen genel isimdir.
NE TİP MALZEMELERDEN
ÜRETİLİRLER
Telalar; kullanılan kumaş gramajına
uygun tutum ve ağırlıkta yapışkanlı
veya yapışkansız olarak pamuk,
kanvas
kumaşlardan ve bazı
durumlarda çuval bezine benzer kalın
materyellerden, at kılından, sırt
ketenlerden
ve
dokunmamış,
örülmemiş, dikilmemiş (nonwoven)
yüzeylerden üretilirler.
TELA KULLANIM AMACI
EKONOMİKLİLİK SAĞLAMAK
Uygun özellikte seçilmiş bir tela; daha
ucuz ve hafif gramajdaki giysi
kumaşıyla bir araya getirildiğinde daha
ağır ve pahalı kumaşın yerini rahatlıkla
alabilir.
TELA KULLANIM AMACI
İŞLEME KOLAYLIĞI SAĞLAMAK
Kumaşa, mukavemet kazandırmak,
çöplenmeyi engellemek, büzülmezlik
sağlamak ve dolgu kazandırmak gibi
üstün özellikleri beraberinde taşır.
TELA KULLANIM AMACI
KUMAŞA FORM VERMEK
Tela; kullanılan hafif gramajdaki
kumaşların
dış
görünüşünü
değiştirmeksizin kumaşa ağırlık,
esneklik ve sıcaklık veren ve giysinin
bazı bölümlerinde dökümü geliştiren
bir etki yapmaktadır.
TELA KULLANIM AMACI
DİĞER
Giysinin şeklini korumak.
Estetik yapıya sahip hafif gramajdaki
kumaşlarla çalışma imkanı sağlamak.
TELA KULLANIM BÖLGELERİ
Telalar, bu giysilerin omuz, göğüs, bel ve
alt-ön paneller gibi büyük parçalarında
olduğu
gibi
giysilerin
katlanabilen,
birleştirilen bölümlerinde, yaka, kol
boşluğu, omuz kenarı, cep, kayış, kol altı,
manşet, bel, düğme oluğu, kuşak ve diz
bölgesi gibi küçük parçalarında da geniş
şekilde kullanılmaktadır.
DOKUNMAMIŞ, ÖRÜLMEMİŞ,
DİKİLMEMİŞ (NONWOVEN)
ÜRÜNLER
Nonwoven
ürünler
ipliğe
dönüştürülmemiş
ve
çeşitli
yöntemlerle birbirine tutturulmuş
doğal veya sentetik elyafların yada
sonsuz elyafların (filament) özel
bir dokunuşu, yaprağı veya bir
yüzeyidir.
NONWOVEN ÜRÜNLERİN
ÖZELLİKLERİ
Kağıt inceliğinden yorgan kalınlığına, 15
g/m2’den 3500 g/m2’ye kadar birim
ağırlığına, tül yumuşaklığından sunta
sertliğine, bir kere kullanıp atılmasından
yüzlerce kez kullanıma, insan sağlığına
uygun kullanımdan çevre düzenlemesine
kadar pekçok farklı özelliğe sahiptir.
NONWOVEN ÜRÜNLERİN GENEL
KULLANIM ALANLARI
KONFEKSİYON
AYAKKABI
İNŞAAT
FİLİTRE
DEKORASYON
SAĞLIK
SUNİ DERİ
TARIM
EV TEKSTİLİ
OTOMOTİV
OYUNCAK
CİLALAMA
KABLO
HALI
ÇEVRE DÜZENLEMESİ
MOBİLYA
YATAK
TIP
LAMİNASYON
TARIM
İZOLASYON
TEKNİK KEÇE
KULLANILAN HAMMADDELER/
TERMOPLASTİK YAPIŞKANLAR
AVANTAJLARI
coPA
Pek çok kumaş
PES’li kumaşlar
Buharla iyi yapışır
Kuru temizleme
Yıkama (30-60°C)
Preste az kirlilik
coPES
A
HD-PE
Apreli kumaşlar
Buhara karşı etkisizdir
Kuru temizleme P Kuru temizleme A
Yıkama (60-95°C) Yıkama (100°C)
KULLANILAN HAMMADDELER/
TERMOPLASTİK YAPIŞKANLAR
DEZAVANTAJLARI
coPA
coPES
HD-PE
- PES ve Apreli kumaşlara
Doğal elyaflı kumaşlara
kötü yapışma
- Buhar Düşük erime
noktalı türlerde sorun yaratır
Buharla yapışma
kuvveti düşer
- DEN türlerin yıkama
direnci 40°C
-
Buharla yapışmaz
Trikloretilene dayanmaz
Pres bantını kirletir
Bantı aşırı kirletir
Daha ağır şartlarda
yapışır
YAPIŞKAN MADDE
UYGULAMASI
SIVAMA (Scatter Coating)
TOZ NOKTA (Powder Dot)
ELEKLİ TOZ NOKTALAMA (Powder
Screen Print)
PASTA NOKTA (Paste Dot)
ÇİFT NOKTA (Double-Dot)
YAPIŞKAN MADDE UYGULAMASI
SIVAMA
AVANTAJ
DEZAVANTAJ
: Ucuz, uygulaması kolay, Hızlı bir
işlem
: Kuru temizleme ve yüksek sıcaklıkta
yıkama direnci yok.
TOZ NOKTALAMA
AVANTAJ
DEZAVANTAJ
: Bez telada kolay uygulama, güzel
görünümlü noktalar.
: Düşük hızda çalışma.
YAPIŞKAN MADDE
UYGULAMASI
ÇİFT NOKTA KAPLAMA
: Yapışkanın kusma problemini
engeller, yapışma kuvvetini arttırır, hassas
kumaşlar için uygundur.
DEZAVANTAJ : Düşük hızda çalışma, çalışma zorlukları
gösterebilir.
AVANTAJ
PASTA NOKTA
AVANTAJ
: Mükemmel noktalama ve gramaj dağılımı,
özel formülasyon hazırlama imkanı, iyi kuru
temizleme ve yıkama mukavemeti.
TELA YAPIŞTIRMA
SİSTEMLERİ
KESİKLİ SİSTEMLER
EL ÜTÜSÜ (Buharlı, Buharsız)
PRES ÜTÜ (Buharlı, Buharsız)
YÜKSEK FREKANSLA YAPIŞTIRMA
SÜREKLİ SİSTEMLER
SÜREKLİ BESLEMELİ DÜZ PRES
DÖNER MASALI PRES
TELA YAPIŞTIRMA SİSTEMLERİ /
KESİKLİ SİSTEMLER
EL ÜTÜSÜ
Konfeksiyon üreticilerinin ve küçük atölyelerin en çok
kullandıkları sistemdir. El ütüsüyle birlikte buhar
uygulamasıda yapılabilir. El ütüsü düşük sıcaklık,
düşük basınç ve kısa sürede yapışabilen telalar için
uygundur. Çeşitli tipte ütüler kullanılabilir:
– Buhar hattı içeren buharlı ütü (2-3 kg/cm2)
– Kendisi buhar üretebilen buharlı ütü
– Elektrikli ısıtıcılı ütü (buharlı veya buharsız)
TELA YAPIŞTIRMA SİSTEMLERİ /
KESİKLİ SİSTEMLER
EL ÜTÜSÜ
El ütüsünün yapıştırma presine göre bazı
dezavantajları vardır:
Sıcaklık kontrolü yoktur
Yüzeyde ısının dağılımı kötüdür ve bölgesel
sıcaklık değişiklikleri yüksektir.
Düşük ağırlık ve küçük yüzey alanına sahip
olması nedeniyle düzenli bir basınç
uygulamak mümkün değildir
Süre kontrolü yapılması zordur.
TELA YAPIŞTIRMA SİSTEMLERİ /
KESİKLİ SİSTEMLER
EL ÜTÜSÜ
Sadece
küçük
parçaların
yapıştırılmasında
kullanılmalıdır
Kağıt termometre kullanılarak sıcaklık mutlaka
kontrol edilmelidir
Aceleyle ütü yapar gibi değil, sanki presle bastırır
şekilde uygulanmalıdır
Kumaş üzerine konulan tela üzerine bölgesel olarak
belli bir güçle bastırıp, belirli süre (10-12 s)
tutulmalıdır.
Yapışmanın kalitesi parça iyice soğuduktan sonra
kontrol edilmelidir.
TELA YAPIŞTIRMA SİSTEMLERİ /
KESİKLİ SİSTEMLER
PRES ÜTÜ
El ütüsüyle birlikte ençok kullanılan yöntemdir. Pres
ütü kullanılırken dikkat edilmesi gereken konular:



Kullanılan presin her tarafı eşit miktarda basmaya
bilir, bu mutlak kontrol edilmeli ve yapıştırma bu
bölgede yapılmalıdır.
Bölgesel sıcaklık değişiklikleri kağıt termometre
kullanılarak mutlaka kontrol edilmeli ve uygun
sıcaklık değerinde çalışılmalıdır.
Presleme yaparken süre kontrol edilmeli ve yeterli
miktar (8-12 s) uygulanmalıdır.
TELA YAPIŞTIRMA SİSTEMLERİ /
SÜREKLİ SİSTEMLER
SÜREKLİ BESLEMELİ DÜZ PRES
Bu pres, yapışkan tela ve kumaşın
hazırlandığı bir tabla, taşıma bandı, istenilen
yapıştırma sıcaklığının sağlandığı üstte ve
altta bulunan iki adet ısıtıcı ve sürekli sabit bir
basınç uygulayan döner silindirler ve soğuma
tablası içerir.
Tela yapıştırmada kullanılan en sağlıklı ve en
hızlı yöntemdir.
TELA YAPIŞTIRMA SİSTEMLERİ /
SÜREKLİ SİSTEMLER
SÜREKLİ BESLEMELİ DÜZ PRES
Sürekli beslemeli preslerde dikkat edilmesi
gereken konular.



Makinanın
kalibrasyonunun
yapılmış
olmasına dikkat edilmelidir.
Uygulanan sıcaklık kağıt termometre ile
kontrol edilmelidir.
Gerekli sıcaklık, basınç ve süre değerlerinin
doğru girildiği kontrol edilmelidir.
TELA YAPIŞTIRMA SİSTEMLERİ /
SÜREKLİ SİSTEMLER
DÖNER MASALI PRES
Gömlek ve bluzlarda kullanılan üç ayrı
istasyonlu hidrolik prestir. Birinci bölümde
operatör tarafından yapışan parça alınır ve
yeni parça konulur, ikinci bölümde yapıştırma
işlemi gerçekleştirilir, üçüncü bölümde
yapıştırılan parça soğutulur.
Ülkemiz
konfeksiyon
üreticilerinin
nadir
olarak
kullandıkları bir tekniktir.
TELA YAPIŞTIRMA SİSTEMLERİ
EL ÜTÜSÜ
AVANTAJ
Uygulama kolaylığı
DEZAVANTAJ
Kötü basınç dağılımı
Ucuz
Kötü sıcaklık kontrolü
Kötü operatör koşulları
TELA YAPIŞTIRMA SİSTEMLERİ
PRES ÜTÜ
BUHAR PRESİ
AVANTAJ
İyi ısı transferi
Soğutma veya yapıştırma
İşleminde vakum kullanılması
Çok amaçlı kullanım
DEZAVANTAJ
Kötü basınç kontrolü
Gerekli buhar basıncının
uzun sürede sağlanması
Düşük geçirgenlik
Kötü operatör koşulları
TELA YAPIŞTIRMA SİSTEMLERİ
PRES ÜTÜ
DÜZ PRES
AVANTAJ
DEZAVANTAJ
Çok yer kaplamaz
Yapışkanın kusmasına neden olabilir
Ucuz
Sıcaklık sadece bir yüzeydedir
Isısal daralmaya neden olmaz Sandviç yönteme uygun değil
Sıcaklık oynayabilir
Sadece sert bölgeler için uygundur
Nem problem olur
Operatör ısıya maruz kalır
Giysinin ek yerleri aşınabilir
TELA YAPIŞTIRMA SİSTEMLERİ
SÜREKLİ PRES
AVANTAJ
Yapışkan kusması en az orandadır
İyi sıcaklık kontrolü
Sandviç yapıştırmaya uygun
Yüksek verim
Uygulama kolaylığı
Bazı modellerde ön ısıtma ve
basınç uygulanması
Kalibrasyonu iyi olduğu sürece
en iyi yöntemdir
DEZAVANTAJ
Isısal daralma daha yüksektir
Taşıyıcı bant ve silindir zamanla aşınır
Isıtma elemanlarındaki hatayı
izlemek zordur
YAPIŞTIRMA KOŞULLARININ KONTROL
EDİLMESİ
SICAKLIK
BASINÇ
SÜRE
YAPIŞTIRMA ÇEŞİTİ
YAPIŞTIRMA KOŞULLARININ KONTROL
EDİLMESİ
SICAKLIK
Tatbik edilen sıcaklık kağıt termometre ile
mutlaka kontrol edilmelidir.
Erime
Yapışma
HD-PE
LD-PE
coPA
coPES
PVC
EVA
PU
100-120
125-132
90-135
115-125
80-95
75-90
150-160
130-160
160-190
120-150
120-145
120-150
100-120
>150
YAPIŞTIRMA KOŞULLARININ KONTROL
EDİLMESİ
BASINÇ
Yapıştırma esnasında kullanılan yapışkan ve kumaş
cinsine uygun seviyede sürekli sabit ve düzenli bir basınç
uygulanmalı ve bu değer kontrol edilmelidir. Tatbik edilen
basınç telanın ve kumaşın en iyi şekilde birleşebilmesi için
denenerek belirlenmelidir.
SÜRE
Yapışkan ve kumaş cinsine bağlı olarak uygun sürede
yapıştırma yapılmasına dikkat edilmelidir. Bu süre iyi bir
yapışma için yeterli miktarda olmalı ancak, kumaşın ve
telanın zarar göreceği miktarda olmamalıdır.
YAPIŞTIRMA KOŞULLARININ KONTROL
EDİLMESİ
YAPIŞTIRMA ÇEŞİTİ
DÜZENLİ YAPIŞTIRMA
DIŞ SANDVİÇ YAPIŞTIRMA
İÇ SANDVİÇ YAPIŞTIRMA
ÇİFT KAT YAPIŞTIRMA
ÇERÇEVELİ YAPIŞTIRMA
YAPIŞTIRMA KOŞULLARININ KONTROL
EDİLMESİ
DÜZENLİ YAPIŞTIRMA
Daha iyi sıcaklık ve basınç dağılımı sağlanır.
Daha iyi bir yapışma görülür.
Daha uzun çalışma süresi gerektirir
YAPIŞTIRMA KOŞULLARININ KONTROL
EDİLMESİ
DIŞ SANDVİÇ YAPIŞTIRMA
Yapışkan malzemenin telanın dışına taşması
durumundaki oluşabilecek problemleri ortadan
kaldırır
coPA yapışkanlı telalar ile çalışıldığında tavsiye
edilir
Çok fazla tabaka ile yapıştırma yapılırsa yapışma
kalitesi düşer
Çalışma süresini azaltır
YAPIŞTIRMA KOŞULLARININ KONTROL
EDİLMESİ
İÇ SANDVİÇ YAPIŞTIRMA
Yapışkan malzemenin kumaşın dışına taşması
durumundaki oluşabilecek problemleri ortadan
kaldırır
coPES yapışkanlı telalar ile çalışıldığında tavsiye
edilir
Çok fazla tabaka ile yapıştırma yapılırsa yapışma
kalitesi düşer
Çalışma süresini azaltır
YAPIŞTIRMA KOŞULLARININ KONTROL
EDİLMESİ
ÇİFT KAT YAPIŞTIRMA
Teladaki enine/boyuna olan mukavemet farklarını
ortadan kaldırır.
Daha dolgun bir görünüm sağlar
ÇERÇEVELİ YAPIŞTIRMA
Çok ince ve transparan kumaşlara uygulanır
Yapışkanın kusma problemini engeller
TELA KULLANIMINDA
KARŞILAŞILAN PROBLEMLER
Yapışma esnasında meydana gelen boyut değişimi
(daralma, uzama)
– Kumaş önce telasız olarak presten geçirilir ve daha sonra
tela ile tekrar prese verilir. Böylece kumaş ve telanın boyut
değişimi karşılaştırılır.
– Boyut değişimine yetecek oranda daha uzun tela kesilir
– Yada yapıştırma işlemi esnasında uygulanan sıcaklık
azaltılır.
– Uzama problemi olduğunda telanın eni yönünde yapıştırma
yapılır
TELA KULLANIMINDA
KARŞILAŞILAN PROBLEMLER
Yapışmanın iyi olmaması veya bölgesel
kabarmalar
– Uygun telanın kullanılıp kullanılmadığı kontrol edilir
– Sıcaklık, basınç ve süre değerlerinin uygun olup
olmadığı kontrol edilir
– Yapışma koşulları daha da arttırılır (150ºC, 12-15 s ve
4 kg/cm2)
Yapışkanlı yerlerin giysiyi sertleştirmesi
– Çok ince yapılı kumaşa uygun olmayan ağırlıkta veya
tuşede tela kullanılması durumunda ortaya çıkar.
TELA KULLANIMINDA
KARŞILAŞILAN PROBLEMLER
Yapışkan malzemenin kumaşın ön yüzüne veya telanın
arkasına geçmesi (yapışkanın kusması)
– Yapıştırma koşullarının uygun olmaması (yüksek sıcaklık ve basınç), çok
ince yapılı kumaşa (şifon gibi) uygun olmayan tipte tela kullanımı (double
dot tavsiye edilir) sonucunda oluşur.
Kumaşın sararması veya deformasyonu
– Sıcaklık azaltılmalıdır
– Özellikle sıcaklığa karşı hassas kumaşlar ile çalışılırken daha düşük
sıcaklıkta yapışabilen telalar (62.357, 64.357) kullanılması tavsiye edilir.
– Gramaj ve tuşe bakımından uygun telanın kullanılıp kullanılmadığı
kontrol edilir
TELA KULLANIMINDA
KARŞILAŞILAN PROBLEMLER
Yıkama sonucu oluşan kabul edilmez kabarıklıklar
– Hazırlanan giysiye uygulanacak olan yıkama ve
kurutemizleme işlemlerine
dikkat edilmeksizin
tela
kullanılması sonucunda görülür.
Buharla son ütülemede deformasyona uğraması
– Buhar direnci olmayan telaların kullanılması durumunda
görülür. Bu koşullarda 62.009 veya 64.009 grubu CLASS
telaları kullanılmalıdır.
Tüylenme
– Kullanılan telaların aşırı sürtünme ile deforme edilmesi
durumunda görülür.
TELA YAPIŞTIRILMASINDA
KARŞILAŞILAN PROBLEMLER
Öncelikle kumaş için uygun olan telanın kullanıldığından
emin olunmalıdır.
Kumaşın ve telanın doğru yönleri üst üste konulmalıdır.
Telanın boyuna yönü ile kumaşın boyuna yönü üst üste
konulmalıdır.
Yapışma için yeterli sıcaklık ve basınç sağlanmalıdır.
TELA YAPIŞTIRILMASINDA
KARŞILAŞILAN PROBLEMLER
Düşük sıcaklık kadar yüksek sıcaklıkta çalışılmasının da
mahsurları olduğu unutulmamalıdır.
Yüksek sıcaklık yapışkanın gereğinden fazla sıvı
hale gelmesi sonucunda kumaşın diğer yönüne
veya telanın arkasına geçmesine (yapışkanın
kusması) neden olur. Buda tuşeyi, yapışmayı,
yıkama ve kuru temizleme direncini olumsuz
yönde etkiler. En iyisi düşük sıcaklıkta uzun
sürede yapıştırma yapılmasıdır.
TELA YAPIŞTIRILMASINDA
KARŞILAŞILAN PROBLEMLER
Uygun basınç değerinde çalışılmalıdır.
Düşük basınç; ısı transferini ve penetrasyonu
(geçirgenlik) azaltır ve böylece yapışma kuvveti,
yıkama ve kuru temizleme direnci azalır. Yüksek
basınç ise yapışkanın kusmasına neden olur ve buda
tuşeyi, yıkama ve kuru temizleme direncini olumsuz
yönde etkiler.
Düşük sıcaklık ve kısa sürede gerçekleştirilen
yapıştırma işleminde karşılaşılan problemler yüksek
basınç kullanılarak giderilemez.
TELA YAPIŞTIRILMASINDA
KARŞILAŞILAN PROBLEMLER
Yeterli bir yapışma süresi uygulanmalıdır.
Yapışkanın erime ve penetrasyonu için gerekli olan
sıcaklık ve basınç değerlerinin sağlanmasına uygun
bir süre uygulanmalıdır. Sürenin kısa veya uzun
olması durumunda sıcaklık ve basıncın düşük veya
yüksek olması durumunda karşılaşılan problemlerin
aynıları görülür.
Yünlü kumaşların yapıştırılmasında, sentetik
kumaşlara göre daha uzun süreye ihtiyaç vardır.
TELA YAPIŞTIRILMASINDA
KARŞILAŞILAN PROBLEMLER
Sandviç yapıştırma tekniğinde tek tabaka yapıştırma
tekniğine göre daha uzun süreye ihtiyaç vardır.
Yapıştırma işleminde sıcaklık, basınç ve süre
faktörlerinden birinin değiştirilmesi durumunda diğer
faktörlerinde değiştirilmesi gerekir.
Örneğin, yüksek sıcaklıkta çalışıldığında basınç veya süre
düşürülmelidir. Yapıştırma işleminde problemle karşılaşıldığında
öncelikle süre arttırılmalı, bu yeterli olmazsa sıcaklık arttırılmalıdır.
120ºC, 10 s, 3 kg/cm2
120ºC, 15 s, 3 kg/cm2
140ºC, 10 s, 3 kg/cm2
TELA SEÇİMİNDE DİKKAT
EDİLECEK NOKTALAR
Kumaş cinsine ve işlentisine uygunluk
 Amaca ve kullanım bölgesine uygunluk
 İstenilen tuşe özelliğine uygunluk
 İstenilen yıkama, kuru temizleme, ütüleme ve
kurutma mukavemetlerine uygunluk
 Giysinin cinsine, modeline ve rengine uygunluk
 Kumaşın ve telanın birleştikten sonra dış etkilere
karşı benzer performansları göstermesi
 Kumaş
örneği üzerinde ön denemelerin
yapılması
