Transcript tır karnesı hamılının sorumlulugu- ruken mermer

TIR KARNESİ HAMİLİNİN
SORUMLULUĞU
Ruken MERMER
Gümrük Uzmanı
TIR ve Taşıt Dairesi









TIR Sistemi
TIR Sistemine Giriş
TIR Karnesi Doldurulmasına İlişkin Esaslar
TIR Karnesine Ekli Belgeler
Taşıt Onay Belgesi
Sorumluluk Kavramı
TIR Sisteminde Yolsuzluklar
Müeyyideler
Yargı Kararları
2
TIR sisteminin amacı;
• Ticareti ve taşımacılığı kolaylaştırmak,
• Taşıma maliyetini düşürmek,
• Sınır geçişlerini kolaylaştırmak,
• Uluslararası ticaretin gelişmesini teşvik etmek.
3
• Türkiye 1966 yılından bu yana kesintisiz
olarak TIR sistemini uygulamaktadır.
• Dünya
genelinde
dağıtılan
toplam
TIR
karnesinin yaklaşık % 25’ini Türk firmaları
kullanmaktadır.
• Türkiye TIR sisteminin en büyük ortağıdır.
4
• 2011 Haziran yıl sonu itibariyle ülkemizde TIR
Karnesi kapsamında karayolu ile eşya
taşımacılığı yapan 1.381 nakliye firması vardır.
• Bu firmalara ait TIR filo sayısı 62.232’dir.
• 2010 yılında TOBB tarafından Türk nakliye
firmalarına 656.440 adet TIR karnesi
verilmiştir.
5
NAKLİYECİ
ULAŞTIRMA
BAKANLIĞI
TOBB
GÜMRÜK
MÜSTEŞARLIĞI
Gümrükler Kontrol
Genel Müdürlüğü
6
• TIR sistemi altında, karayolu ile uluslararası
eşya taşıması yapmak isteyen firmaların
Ulaştırma Bakanlığından (C1), (C2), (C3), (E2),
(L2), (M3) veya (R2) yetki belgesi almış
olmaları zorunludur.
• Bu belgelere ilişkin düzenleme yapmaya
Ulaştırma Bakanlığı yetkilidir. Gümrük idaresi
ulaştırma mevzuatının düzenleyicisi değil,
uygulayıcısı konumundadır.
7
• TIR Sözleşmesi hükümleri gereğince, TIR karnesi
himayesinde eşya taşınacak karayolu taşıtları ve
konterneyler için uygunluk belgesi şarttır. Ülkemizde bu
belgeyi verme yetkisi Ulaştırma Bakanlığındadır.
• Yetki belgesinin iptali halinde firma tezkiyesi de iptal edilir.
Ancak iptal işlemi Uluslararası TIR Veri Bankasına hemen
işlenmez. Durum nakliyeciye yazıyla bildirilir ve 1 ay
içinde yeni bir yetki belgesi veya ikame eden başka bir
belge alarak TOBB aracılığıyla Gümrükler Kontrol Genel
Müdürlüğüne bilgi vermesi istenir. Nakliyeci istenilen
belgeyi sağlarsa aynı ID (kimlik) yeniden tezkiye edilir.
8
1. TIR Sistemine Kabul Talepnamesi,
2. Noter tasdikli taahhütname,
3. Yetki belgesi fotokopisi,
4. TIR Sistemine kabul teminatı formlarının aslı,
5. Birlik Yönetim Kurulu tarafından belirlenen TIR Sistemine
giriş ücretinin ödendiğini gösterir banka dekontu,
6. Ek taahhütname ,
7. Karne hamili bilgi formu,
8. Oda kayıt sicil sureti,
9. Ticaret sicili gazetesi onaylı fotokopisi,
10. Karne hamili ortaklarının her biri için:
- Resimli ve tasdikli nüfus hüviyet cüzdanı sureti ,
- Resimli ve tasdikli ikametgah ilmühaberi,
- Son altı ay içinde alınmış adli sicil kaydı ve adli sicil arşiv
kaydı.
9
• Firma tezkiyesi/tezkiye iptal işlemleri
• Adres/unvan/ortak değişiklikleri
• Vergi takibini gerektirebilecek durumları tespit
edebilmek amacıyla karne kullanımının izlenmesi
• Hatalı veri düzeltilmesi
• TOBB’a firmalara ilişkin veri aktarımı
• Firma ihracı (geçici/kesin)
• TIR karnesi kapsamındaki taşımaların seyrinin TIR
Transit Takip Programı ile takibi
10
TOBB’a yalnızca tespit edilen
usulsüzlüklere
ilişkin
bilgi
aktarılmaktadır. Usulsüzlükle ilgili
nakliyeciye uygulanacak yaptırım
TOBB’un takdirindedir.
11
TIR karnesi, uluslararası eşya taşımacılığının 1975 tarihli TIR
Sözleşmesi kapsamında yürütülmesini sağlayan ve IRU
(Uluslararası Karayolu Taşımacıları Birliği) tarafından basılarak
üye ülkelerin kullanımına sunulan belgedir.
• Dili Fransızca (Birinci kapak önyüzü hariç)
• Veriliş tarihinden itibaren 60 gün geçerli (Yabancı taşıyıcıya
verilenler için 10 gün)
• Geçerlilik tarihi hiçbir koşulda değiştirilemez veya
uzatılamaz.
• Gümrük hareket ve varış idarelerinin toplam sayısı en fazla 4
12
13
TIR karnesi verilmeden önce kefil kuruluş personeli
karne kapağının aşağıdaki bölümlerini doldurur:
1. Geçerlilik tarihi,
2. Karne veren kuruluşun adı,
3. Karne hamilinin unvanı, kimlik numarası ve
adresi,
4. Karne veren kuruluşun mührü ve yetkilisinin
imzası.
14
15
TIR Karnesi hamili, taşımaya başlamadan önce;
• Karne kapağının 6’dan 10’a kadar olan hanelerini
doldurmak ve 12 no.lu hanenin
imzalanmış
olduğundan emin olmak,
• Sarı manifesto dahil olmak üzere bütün
“üstkoçanlar”daki 2-12 no.lu haneleri doldurmak ve
14 ve 15 no.lu haneleri imzalamak ve tarih atmak,
Zorundadır.
16
17
• Manifesto, gümrük yetkilileri bir başka dilin
kullanılmasına izin vermedikçe hareket gümrüğü
ülkesinin dili ile doldurulur.
• Manifesto
olmalıdır.
üzerindeki
bilgiler
okunaklı
• Manifestoda istenilen bilgileri kapsayan,
manifestonun benzeri veya ticari belgeler
şeklinde ayrı sayfalar ilave edilebilir.
18
• TIR karnesine, eşya cinsi açıkça yazılmaksızın “Fatura
muhteviyatı eşya”, “Liste muhteviyatı eşya”, “Elektronik eşya”,
“Gıda maddesi” gibi muğlak ve genel ibarelerin yazılması, TIR
sistemi suistimal edilmek suretiyle eşya kaçakçılığı
yapılmasına ortam hazırladığından, TIR karnesinin 10 no.lu
kutusunun mümkün olduğu ölçüde eşyanın tanımını içerecek
şekilde doldurulmasına özen gösterilir.
• İhracat TIR karnesi işlemlerinde; parsiyel yüklemeler de dahil
olmak üzere, TIR karnesi muhteviyatı eşya listesinin 10 no.lu
kutuya sığmayacak kadar uzun olması vb. haller dışında TIR
karnesinin 10 no.lu kutusunda, “Fatura muhteviyatı eşya”, “Liste
muhteviyatı eşya”, “Elektronik eşya”, “Gıda maddesi” vb.
ibarelere yer verilmez ve eşya cinsinin açıkça yazılması sağlanır.
Bu hükme uygun doldurulmayan TIR karneleri işleme
konulmaz.
19
• İthalat işlemlerinde, giriş gümrük idaresinde; TIR karnesinin
“eşya manifestosu” bölümüne eşya cinsinin açıkça yazılmamış
olması ve beyan edilen fatura, yükleme listesi vb. belgenin
hareket gümrük idaresince kulakçık yapılarak mühürlenmemiş
olması hallerinde,
 TIR
karnesi muhteviyatı eşya 5 veya daha az kalemden
oluşuyorsa, tescil sırasında, Türkiye’de kullanılacak Volet-1 ve
Volet-2 yapraklarının “eşya manifestosu” bölümüne yükümlü
tarafından, eşyanın cinsinin karneye ekli fatura, yükleme listesi
vb. belgeye uygun şekilde açıkça yazılması sağlanır.
 TIR karnesi muhteviyatı eşya 5 kalemden fazlaysa, TIR karnesi
muhteviyatı eşyanın tamamının cinsini gösterir yükleme listesi,
fatura vb. bir belge TIR karnesinin Türkiye’de kullanılacak tüm
yapraklarına iliştirilerek kulakçık yapılır ve her bir yapraktaki
kulakçığın üzeri mühürlenir.
20
• İthalat işlemlerinde, varış/çıkış gümrük idaresinde; TIR
karnesinin Volet-2 yaprağının “eşya manifestosu”
bölümünde veya Volet-2 yaprağına ekli belgede kayıtlı
eşya ile araçta yüklü eşya arasında uyumsuzluk tespit
edildiği takdirde, mevzuat uyarınca yasal işlem yapılır ve
konu hakkında giriş/hareket gümrük idaresine en seri
şekilde bilgi verilir.
• Eşyanın, Volet-2 yaprağının “eşya manifestosu”
bölümüne kaydedilmediği veya Volet-2
yaprağına
iliştirilerek kulakçık yapılmış ekli belge bulunmadığı
hallerde, giriş gümrük idaresinden Volet-1 yaprağı ve eki
belge faks ile alınmadan işlem yapılmaz.
21
• TIR karnesi tek bir yolculuk için geçerlidir.
• Her bir taşıt, konteyner veya yük kompartımanı
için tek bir TIR karnesi düzenlenir.
• TIR karnesi doldurulurken eşya cinsi açıkça
yazılmalıdır. Plastik eşya, tekstil eşyası, gıda
maddesi, fatura muhteviyatı eşya vb. muğlak ve
genel ifadelerden kaçınılmalıdır.
• Şoförün eşya muhteviyatına ilişkin yeterli bilgisi
olmayabilir. Ancak TIR karnesini doldururken
ihracat beyannamesi veya faturadaki bilgileri
eşya cinsi bilgisi olarak yazabilir.
22
• Üzerinde silinti veya kazıntı bulunan ya da ilgili
sayfasında daha önce işlem gördüğü gümrük
idaresinin mührü bulunmayan TIR karneleri
gümrük idarelerince kabul edilmez.
• TIR karnesinde yer alan bilgilerde hata
olduğunun tespit edilmesi durumunda, hatalı
yazının üzeri okunaklı olarak çizilerek doğru
verinin yazılması ve bu değişikliğin düzeltme ve
ilaveyi yapan kişi tarafından imzalanmasından
sonra gümrük memuru tarafından resmi mühürle
mühürlenmesi halinde bu TIR karnesi gümrük
idaresi tarafından kabul edilir.
23
• TIR karneleri ile ilgili olarak yapılacak takip işlemleri, giriş
veya hareket gümrük idareleri tarafından yürütülür.
• Gerek gümrük idaresinden, gerekse nakliyeciden kaynaklanan
eksiklikler nedeniyle yanlış doldurulmuş br TIR karnesinde,
söz konusu eksiklikten dolayı nakliyeci sorumlu tutulur.
Nakliyeci TIR karnesinde herhangi bir eksiklik fark ederse
gümrük idaresini derhal uyarmalı ve eksikliğin giderilmesini
sağlamalıdır. TIR karnesindeki eksiklikler kaçakçılığa
teşebbüs olarak değerlendirilebilir ve bu durum firmanın risk
puanını arttırır.
• TIR karnesindeki bilgiler ne kadar doğruysa gümrük
idaresindeki işlem süreci o kadar hızlanır. Yanlış
doldurulmuş TIR karneleri ise nakliyecinin aleyhine
kullanılır ve işlem sürecini ciddi surette yavaşlatabilir.
24
• TIR karnesi üzerindeki bilgiler ile ekli CMR,
fatura, ladeliste vb. belgeler arasında uyum
olmalıdır.
• Örneğin TIR karnesi ile bu karnenin doldurulmasına
dayanak teşkil eden ihracat beyannamesinde yazılı
bilgilerle uyumlu olmalıdır.
• Örneğin TIR karnesi ile CMR ve faturada yazılı ülkeler
farklıysa, bu tür taşımalar ulaştırma mevzuatına göre 3.
ülke taşıması olarak değerlendirilmektedir. Bu tür
durumlarda gümrük idaresine 3. ülke geçiş belgesi
veya UBAK izin belgesi ibraz edilmesi şarttır.
25
• Karayolu ile uluslararası eşya taşımacılığı yapılan
taşıtların TIR Sözleşmesi hükümlerine uygun olarak
imal edildiğini gösteren ve Gümrük ve Muhafaza
Başmüdürlükleri tarafından yetki verilen gümrük
idarelerince iki yıl süreyle geçerli olmak üzere TIR
Sözleşmesi ekinde yer alan örneğe uygun olarak
düzenlenen belgedir.
• Bu belgeyi vermeye Gümrük ve Muhafaza
Başmüdürlüklerinin belirlediği gümrük idareleri
yetkilidir.
26
• TIR karnesi himayesinde uluslararası taşımacılık,
TIR Sözleşmesinde öngörülen şartlara uygun olarak
yapılmış
taşıtlar
ve/veya
konteynerler
ile
yapıldığından, TIR sistemine dahil olmak isteyen
nakliyeci firmaların bu belgeyi almaları zorunludur.
• İlk defa taşıt onay belgesi düzenlenecek bir taşıt için,
taşıtın kayıtlı olduğu firmanın merkezinin bulunduğu
yerdeki yetkili gümrük idaresine, yoksa bu yere en
yakın yetkili gümrük idaresine başvurulur.
27
• Taşıt Onay Belgesi düzenlenirken, taşıtın "ön,
arka, sağ ve sol" cephelerinden çekilmiş 18 x 24
cm. ebatlarında ikişer adet fotoğraf ile birden
fazla gümrük mührünün tatbik edilmesinin
gerekmesi halinde bu mühürlerin yerlerini
gösterir kroki veya fotoğraflar tasdik edilir.
• Taşıtın üzerindeki logo, amblem, resim vb.
unsurların değişmesi halinde, bu durumun Taşıt
Onay Belgesi’ne yansıtılması gerekir.
28
Taşıt onay belgesinin geçerlilik süresi belirlenirken Ulaştırma
Bakanlığından alınan yetki belgelerinin geçerlilik süreleri dikkate
alınmaz.
 Taşıt onay belgesinin yenilenmesi için geçerlilik süresinin
bitimine en fazla otuz gün kala, yetkili bir gümrük idaresine
başvurulur.
 Geçerlilik süresi içinde, taşıt onay belgesinin;
a) Çalınması halinde ilgili kolluk birimleri veya adli makamlardan
alınacak belgeler ile,
b) Kaybolması halinde gazete ilanı ile,
c) Tahrip olması halinde ise tahrip olan bu belge ile,
taşıt onay belgesi düzenlemeye yetkili bir gümrük idaresine
başvurulur.

29
• “TIR karnesi hamili” deyiminden; TIR Sözleşmesi’nin
ilgili hükümlerine uygun olarak kendisine TIR Karnesi
verilen ve hareket Gümrük idaresinde eşyayı TIR
rejimine tabi tutma isteğini belirten bir TIR Karnesi
formunda adına beyanda bulunulan kişi anlaşılır.
• TIR Karnesi hamili, karayolu taşıtının, taşıt dizisinin
veya konteynerin yükü ve bu yüke ilişkin TIR Karnesi
ile birlikte hareket Gümrük idaresine, yol boyu Gümrük
idaresine ve varış Gümrük idaresine sunulmasından ve
TIR Sözleşmesi’nin diğer ilgili hükümlerine tam olarak
uyulmasından sorumludur.
30
TIR karnesi hamilleri gümrük idaresine karşı;
• TIR Sözleşmesi hükümlerine,
• Gümrük mevzuatı hükümlerine,
• Ulaştırmaya ilişkin ulusal ve uluslararası
mevzuat hükümlerine,
• Türk Ticaret Kanunu hükümlerine,
Uymakla görevli ve sorumludurlar.
31
4458 sayılı Gümrük Kanununun 11 inci maddesi;
“Gümrük işlemleriyle doğrudan veya dolaylı olarak
ilgili bulunan kişiler, Gümrük Müsteşarlığının veya
gümrük idarelerinin talebi üzerine gümrük işlemleri
ile sınırlı olmak kaydıyla belirlenen süreler içinde
gerekli bütün belge ve bilgileri vermek ve her türlü
yardımı sağlamakla yükümlüdür.” hükmünü amirdir.
Dolayısıyla gümrük idaresinin nakliyeciden gümrük
işlemleriyle alakalı her türlü bilgi ve belgeyi
isteme hakkı vardır.
32
MADDE 3
Bu Sözleşmenin uygulanması bakımından taşıyıcı, çalıştırdığı
kişilerin ve taşımanın yapılması için hizmetlerinden yararlandığı
diğer kimselerin görevleri sırasında hareket ve ihmallerinden sanki
bu hareket ve ihmalleri kendisi yapmış gibi sorumlu olacaktır.
MADDE 17
1. Taşıyıcı, yükü teslim aldığı andan, teslim edinceye kadar, bunların
kısmen veya tamamen kaybından ve doğacak hasardan sorumludur.
3. Taşıyıcı taşımayı yapmak için kullandığı kusurlu taşıtları, bu taşıtı
kiraladığı kişinin veya vekilinin yahut çalışanlarının hata ve veya
ihmallerinden dolayı sorumludur.
33
Taşıyıcının Sorumluluğu
MADDE 875- (1) Taşıyıcı, eşyanın taşınmak
üzere teslim alınmasından teslim edilmesine
kadar geçecek süre içinde, eşyanın zıyaından,
hasarından veya teslimindeki gecikmeden doğan
zararlardan sorumludur.
“Taşıyıcı” ifadesi yalnızca firma sahibini değil,
aynı zamanda firma temsilcisini ve şoförü de
kapsamaktadır.
34
Tacir Olmanın Hükümleri
Madde 20- Her tacirin, ticaretine ait bütün faaliyetlerinde
basiretli bir iş adamı gibi hareket etmesi lazımdır.
Taşıyıcının özeni
MADDE 876- (1) Zıya, hasar ve gecikme, taşıyıcının en yüksek
özeni göstermesine rağmen kaçınamayacağı ve sonuçlarını
önleyemeyeceği sebeplerden meydana gelmişse, taşıyıcı
sorumluluktan kurtulur.
Araç arızası ve kiraya verenin kusuru
MADDE 877- (1) Taşıyıcı, taşıma aracındaki arızaya, taşıtı
kiraladığı kişinin onun temsilcilerinin veya çalışanlarının
kusuruna dayanarak sorumluluktan kurtulamaz.
35
Yardımcıların kusuru
MADDE 879- (1) Taşıyıcı;
a) Kendi adamlarının,
b) Taşımanın yerine getirilmesi için yararlandığı kişilerin,
görevlerini yerine getirmeleri sırasındaki fiil ve ihmallerinden,
kendi fiil ve ihmali gibi sorumludur.
Ara Taşıyıcılardan Dolayı Mesuliyet
Madde 784- Taşıyıcı, taşınan eşyanın gönderilene teslimine
kadar kendi yerine geçen bütün taşıyıcıların ve eşyanın
taşınmasını kendilerine bıraktığı kimselerin fiil ve
kusurlarından kendi kusuru gibi mesuldür.
36
TIR Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya
Taşınmasına Dair Gümrük Sözleşmesi Altında
Karayolu Taşımacılığı Yapacak Firmaların Kefil
Kuruluş TOBB’a Verecekleri Taahhütname
Taahhütnameyi imzalayan TIR Karnesi sahibi;
temsilcilerinin, hizmetinde çalışan kişilerin ve taşımanın
yapılması için hizmetinden yararlandığı diğer kişilerin
yerine getirirken yaptıkları davranış ve ihmallerden
kendisininmiş gibi sorumlu olacağını taahhüt eder.
37
• 2006 yılından önce, TIR Sözleşmesinin 38 inci
maddesinin birinci fıkrasına ilişkin açıklama notunda,
ticari bir işletmenin, bu ticari işletmenin bilgisi dışında,
sürücülerin birisi tarafından işlenen bir suç yüzünden
TIR sisteminden men edilemeyeceği kuralı yer
alıyordu.
• Ancak bu açıklama notu 09/10/2006 tarih ve 26314
sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2006/10922 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlükten kaldırılmıştır.
• Mevcut durumda nakliyeci şoförün her türlü eylem ve
davranışından sorumludur.
38
Nakliyeci, çalıştırdığı personelin
kusurlarından
ve
şoförün
eylemlerinden sorumludur. Yapılan
usulsüzlüğe ilişkin herhangi bir bilgisi
olmasa
dahi
sorumluluktan
kurtulamaz. Bu durum nakliyeciye
müeyyide uygulanmasına engel olmaz.
39
• TIR karnesiyle yapılan taşımalarda tespit edilen
usulsüzlüklerin çoğu kiralık araçlarla yapılmaktadır.
• Nakliyeci kiralık araç çalıştıracaksa bu araçları ve
çalışacağı şoförleri iyice araştırmalıdır.
• Aracı kiralanan firma TIR Sözleşmesi kapsamında
sorumlu değildir. TIR karnesi aracı kiralayan firmaya
verildiğinden, sorumluluk kiralayan firmaya aittir.
• Kiralık araç şoförleri de nakliyecinin temsilcisi
sayılmaktadır. Dolayısıyla herhangi bir usulsüzlüğün
tespiti halinde nakliyeci bundan sorumlu tutulacaktır.
40
1975 tarihli TIR Sözleşmesinin 38 inci maddesi;
“Akit
Taraflardan
her
biri,
eşyaların
uluslararası taşımacılığında geçerli Gümrük
kanun ve yönetmeliklerini ciddi surette ihlal
eden her kişiyi, bu Sözleşme hükümlerinden
yararlanmaktan geçici veya devamlı olarak
men etmek hakkına sahiptir.” hükmünü
amirdir.
41
TIR Sözleşmesi EK 9/Bölüm II - Gerçek ve Tüzel Kişilerin TIR
Karnesi Kullanma İzni;
Asgari koşul ve gerekler
1. TIR rejiminden yararlanmak isteyen kişilerin uyacakları asgari koşul
ve gerekler şunlardır:
(d) Gümrük ya da vergi mevzuatını ciddi ve mükerrer ihlallerinin
olmaması,
(e) Kişinin kuruluşa vereceği yazılı bir taahhütnamede,
(i) Hareket, yol boyu ve varış noktalarındaki gümrük idarelerinde
Sözleşme uyarınca gereken bütün gümrük işlemlerine uymayı
üstlenmesi.
42
Karşılaşılan yolsuzluklar:
•
•
•
•
•
•
•
Ticari eşya kaçakçılığı,
Uyuşturucu kaçakçılığı,
İnsan kaçakçılığı,
Akaryakıt kaçakçılığı,
Alkollü içki, sigara, sigara kağıdı kaçakçılığı,
Silah kaçakçılığı,
Kültür ve tabiat varlıkları kaçakçılığı vb.
43
• Ülkemizde
TIR
sisteminde
karşılaşılan
yolsuzluklarda şoför ağırlıklı suçlar fazladır.
• Şoförün ülkeye girişte yanında getirdiği her türlü
eşya (kullanılmış veya kullanılmamış) vergiye
tabidir ve bu eşyalar beyan harici sayılmaktadır. Bu
tür yakalamalar firmaların idare nezdindeki
riskini yükseltmektedir.
• Beyan harici eşyalar şoför kabinine ve dorseye
saklanmaktadır.
44
Ceza hukuku açısından ceza sorumluluğunun şahsiliği
esastır. TCK hükümleri gereğince tüzel kişiler hakkında
ceza yaptırımı uygulanamaz. Ancak tüzel kişiler hakkında
suç dolayısıyla kanunda öngörülen güvenlik tedbiri
niteliğindeki yaptırımlar saklı tutulmuştur. Yani tüzel
kişilerin ceza sorumluluğu bulunmamasına rağmen
haklarında idari yaptırım uygulanabilecektir. Organ veya
temsilcilik görevi yapan ya da organ veya temsilci
olmamakla birlikte, tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde
görev üstlenen kişinin bu görevi kapsamında işlemiş
bulunduğu kabahatten dolayı tüzel kişi hakkında da idari
yaptırım uygulanabilir.
45
TIR sistemi, yalnızca belli koşulları taşıyan kişilerin belirli
kolaylıklardan yararlanmasına imkan veren ve güven esasına
dayanan bir sistemdir. Sistemin sağlıklı bir şekilde
işleyebilmesi için GKGM tarafından çeşitli önlemler
alınmaktadır. Bu kapsamda;
Gümrükler
Kontrol
Genel
Müdürlüğünce
uygulanan
müeyyideler:
 Firmanın uyarılması,
 Risk Birimine yönlendirme,
 Geçici ihraç,
 Kesin ihraç,
 Tezkiye iptali.
46
TIR Sisteminden İhraç Edilen Firma Sayısı ve Nedenleri
2007
2008
2009
2010
2011
TOPLAM
Uyuşturucu
5
12
12
17
7
53
Sigara/Sigara Kağıdı Kaçakçılığı
-
-
-
-
7
7
İnsan Kaçakçılığı
-
-
-
-
-
-
Tarihi Eser Kaçakçılığı
-
-
-
-
2
2
Beyan Harici Eşya
1
1
3
21
4
30
Eşyanın Yurt İçinde Bırakılması
18
3
9
14
3
47
-
-
-
2
-
2
24
16
24
54
23
141
İhraç Nedenleri
Silah Kaçakçılığı
TOPLAM
47
TIR Sisteminden İhraç Edilen Yerli/Yabancı Firma Sayısı ve Nedenleri
İhraç Nedenleri
Yerli Firma
Yabancı Firma
TOPLAM
Uyuşturucu
31
22
53
Sigara/Sigara Kağıdı Kaçakçılığı
5
2
7
İnsan Kaçakçılığı
-
-
-
Tarihi Eser Kaçakçılığı
2
-
2
Beyan Harici Eşya
22
8
30
Eşyanın Yurt İçinde Bırakılması
13
34
47
Silah Kaçakçılığı
2
-
2
TOPLAM
75
66
141
48
TIR Sözleşmesine üye ülkelerin, kendi
ülkelerinde
işlenen
suçlar
nedeniyle
firmaların tezkiyesini iptal etme hakları
vardır. Ancak gümrük suçu nedeniyle
idaremiz tarafından uygulanacak kesin ihraç
veya tezkiye iptali kararlarında, mahkemenin
nihai kararı beklenmektedir.
49
Müsteşarlığımız TIR Sözleşmesi ile tamamen
kendisine verilmiş olan yetkiyi kullanma konusunda,
hukukun hakkaniyet, ölçülülük gibi temel ilkelerine
uygun olarak Teşkilat Kanunundan kaynaklanan
kaçakçılığı men, takip ve tahkik etmek görevi ve
kamu
çıkarlarının
korunması
amaçları
doğrultusunda hareket etmekte, bunun yanı sıra iyi
niyetli taşıyıcıyı korumakta ve taşımacılık sektörünün
çıkarlarını da göz önünde bulundurmaktadır.
50
İddia: Usulsüzlük firmanın bilgisi dışında araç şoförü
tarafından gerçekleştirilmiş ve şoför hakkında ceza davası
açılmıştır. Firmaya olayla ilgili sorumluluk yüklenemez.
Karar: TIR aracıyla yapılan nakliye işlemlerinde, firma
tarafından TIR Sözleşmesi ve gümrük mevzuatı
hükümlerine aykırı eylemlerde bulunulmayacağı taahhüt
edilmiştir. Firma tarafından imzalanan taahhütname ve
TIR Sözleşmesi hükümleri uyarınca, firmanın bilgisi
dışında, şoför tarafından yasal olmayan eşya
taşınmasında firmanın sorumluluğu vardır.
51
İddia: Leasing yoluyla kiralanan araçların şoförleri
tarafından, firmanın bilgisi dışında, araca eroin
yüklenmiştir ve gümrük idaresi tarafından firmanın TIR
sisteminden geçici ihracı mağduriyete yol açacaktır.
Karar: TIR Sözleşmesinin 38 inci maddesi gereğince,
uluslararası taşımacılıkta kullanılan araçlarda eroin
maddesi bulunması gümrük mevzuatını ciddi surette
ihlaldir. Bu araçlarla taşımacılık yapan firmalar, bu
durumdan haberleri olmasa dahi sorumludurlar.
52
İddia: Araçta yakalanan yasadışı madde nedeniyle
firmanın bir kusuru yoktur. Bütün sorumluluk (kiralık)
aracın sahibi ve sürücüsü olan şahıstadır.
Karar: Söz konusu araç ile taşınan eşya firmanın hamili
olduğu TIR karnesi ile taşınmıştır. Firma tarafından TIR
karnesi, karnede beyan edilen araç ve araçla yapılan
taşıma işlemlerinde TIR Sözleşmesi ve gümrük mevzuatı
hükümlerine aykırı eylemlerde bulunulmayacağı taahhüt
edilmesine karşın yasadışı madde taşınarak Sözleşme
hükümleri ihlal edilmiştir.
53
İddia: TIR aracında kaçak yolcu yakalanması olayında
firmanın bir kusuru yoktur. Kaçak yolcular araca gizlice
binmişlerdir.
Karar: Firma tarafından imzalanan taahhütname uyarınca
firma personelinin, temsilcilerinin ve görevlilerinin eylem
ve kusurlarından kendi eylem ve kusurlarıymış gibi
sorumludur. TIR Sözleşmesinin 38 inci maddesi gereğince
eşyaların uluslararası taşınmasında geçerli mevzuat
hükümlerini ciddi surette ihlal eden her kişi, Sözleşme
hükümlerinden yararlanmaktan geçici veya devamlı olarak
men edilebilir.
54
İddia: Nakliye firması taşıdığı yükten sorumlu değildir.
Karar: Taşıyıcı firma TIR karnesinde beyan edilen eşyayı
tam olarak teslim etmek zorundadır. Şoförün
eylemlerinden taşıyıcı firma da aynı şekilde
sorumludur.
55
TEŞEKKÜRLER...
e-posta: [email protected]
56