Transcript T.C. - DOĞU MARMARA GÜMRÜK VE TİCARET BÖLGE

TIR SİSTEMİ,
TÜRKİYE UYGULAMASI&
TIR İŞLEMLERİ TEBLİĞİ
Ruken MERMER
Gümrük ve Ticaret Uzmanı
1
TARİHÇE
• Geniş kapsamlı ilk TIR Sözleşmesi, 1959
• Revize TIR Sözleşmesi, 1975
• TIR Revizyon Süreci

I. Safha, 1999

II. Safha, 2002

III. Safha, çalışmalar sürmekte
• Türkiye’nin Sözleşmeye Katılımı, 1984
2
COĞRAFİ KAPSAM
TIR Sözleşmesine taraf ve uygulayan ülkeler
TIR Sözleşmesine taraf ancak uygulamayan ülkeler
Üyelik Müzakereleri Devam Eden Ülkeler
Kabul Sürecindeki Ülkeler
Sözleşmeyle İlgilenen Diğer Ülkeler
3
2013 yılında;
Toplam 2.920.150 adet TIR Karnesi dağıtıldı.
TOBB, 540.500 adedini aldı.
TIR Sistemi’nden aldığı %25’lik pay ile sistemin en büyük uygulayıcısı
Türkiye’dir. Ancak Ortak Transit Sözleşmesi’ne taraf olmamız
sonrasında, 2013 yılı TIR Karnesi kullanım sayılarında önceki yıla
kıyasla %22’lik bir düşüş yaşanmıştır.
4
TIR SÖZLEŞMESİ
64 maddelik ana metin ile 10 Ekten oluşmaktadır.
•
•
•
•
•
•
EKLER
EK 1. TIR Karnesi MODELİ
EK 2-3-4-5 ve 7 TAŞITLARIN VE KONTEYNERLERİN
ONAYLANMASI
EK 6. AÇIKLAYICI NOTLAR
EK 8. ORGANİZASYON
EK 9. TIR SİSTEMİNE GİRİŞ
EK 10. SAFETIR
5
AÇIKLAYICI NOTLAR
Sözleşme hükümlerini ve eklerini değiştirmez, ancak içeriğini,
anlamını ve kapsamını daha belirgin hale getirmektedir.
YORUMLAR
Yorumlar, akit taraflara yasal yükümlülük getirmemekle birlikte,
TIR İdari Komitesi ve BMAEK Taşımacılığa İlişkin Gümrük Soruları
Çalışma Grubu’nun fikirlerini yansıtıyor olması itibariyle önem
taşımaktadır.
Ana metin ve eklerde yer alan açıklayıcı notlar bağlayıcı, yorum
notları tavsiye niteliğindedir.
6
TIR SİSTEMİNİN AVANTAJLARI
Gümrük İdaresi Açısından:
• Ulusal prosedür
gereklerini azaltma
• Mühür ve dış koşul
muayenesi
• İş gücü avantajı
• Ulusal garanti ve
dokümantasyona gerek
olmaması
• TIR Karnesi - Tek Belge
Nakliyeciler Açısından:
•
•
•
•
•
Sınırlarda minimum
engelleme
Gecikmeleri azaltma
Maliyeti azaltma
Konteynerler için de
kullanılabilir.
Transit idarelerinde
teminat verilmesi
gerekmez.
7
TIR SİSTEMİNİN 5 ESASI
GÜMRÜK
GÜVENLİ
TAŞIT VE
KONTEYNERLER
ULUSLARARASI
GARANTİ
KONTROLLERİNİN
TIR
Karnesi
KARŞILIKLI
TANINMASI
SİSTEME
KONTROLLÜ
GİRİŞ
8
GÜVENLİ TAŞIT VE
KONTEYNERLER
Gümrük mührü ile emniyet altına alınan yük
bölümüne gümrük mührü kırılmadan ya da iz
bırakmadan izinsiz erişmek mümkün değildir.
Gümrük mühürleri basit, ancak etkili şekilde
yapıştırılmış mühürler olmalıdır.
9
Taşıt Onay Belgesi
• Karayolu ile uluslararası eşya taşımacılığı yapılan
taşıtların TIR Sözleşmesi hükümlerine uygun olarak
imal edildiğini gösteren ve yetkili gümrük
idarelerince iki yıl süreyle geçerli olmak üzere TIR
Sözleşmesi ekinde yer alan örneğe uygun olarak
düzenlenen belgedir.
10
Taşıt Onay Belgesi
TIR Karnesi himayesinde uluslararası taşımacılık, TIR
Sözleşmesinde öngörülen şartlara uygun olarak
yapılmış
taşıtlar
ve/veya
konteynerler
ile
yapıldığından, TIR Sistemi’ne dahil olmak isteyen
nakliyeci firmaların bu belgeyi almaları zorunludur.
11
ULUSLARARASI
GARANTİ
Ulusal kefil kuruluş, TIR taşımaları esnasında
ortaya çıkan herhangi bir usulsüzlük halinde,
TIR Karnesi kapsamında taşıma yapan yerli ya
da yabancı nakliyecilere ait vergi ya da
harçların o ülke içinde ödenmesini garanti
etmektedir.
Teminat üst limiti her TIR Karnesi başına
60.000 Avro’dur.
12
TIR SİSTEMİ AKTÖRLERİ
TIR Karnesi Hamili (Nakliyeci)
Gümrük İdaresi
Ulusal Kefil Kuruluş (TOBB)
Uluslararası Kefil Kuruluş (IRU - Uluslararası
Karayolu Taşımacılığı Birliği)
13
KEFALET ZİNCİRİ
Gümrük idaresi
TOBB
Uluslararası Kuruluş (IRU)
Uluslararası
Kuruluş (IRU)
nezdindeki
sigorta şirketi
(AXA SİGORTA)
YEREL SİGORTA
KARNE HAMİLİ
14
TIR Karnesi
Gümrük beyannamesi yerine geçer.
TIR sistemi kapsamında taşınan eşyalara
yönelik
uluslararası
bir
teminatın
mevcudiyetine dair kanıt sağlar.
Ek 1 - TIR Karnesi
15
TIR Karnesi, uluslararası eşya taşımacılığının TIR
Sözleşmesi kapsamında yürütülmesini sağlar.
• TIR Karnelerini
basar ve dağıtır.
• Dili Fransızca (Birinci kapak önyüzü hariç)
• 60 gün geçerli (Yabancı taşıyıcıya verilenler için 10
gün)
• Geçerlilik tarihi hiçbir koşulda değiştirilemez veya
uzatılamaz.
• Hareket ve varış gümrük idarelerinin toplam sayısı
en fazla 4’tür.
16
• TIR Karnesi doldurulurken eşya cinsi açıkça
yazılmalıdır. Plastik eşya, tekstil eşyası, gıda maddesi,
fatura muhteviyatı eşya vb. muğlak ve genel
ifadelerden kaçınılmalıdır. (Örneğin fatura muhteviyatı
eşya, liste kapsamı eşya, elektronik eşya vb.) Bu durum
eşya kaçakçılığına ortam hazırlar.
• TIR Karnesi tek bir yolculuk için geçerlidir.
• Her bir taşıt, konteyner veya yük kompartımanı için
tek bir TIR Karnesi düzenlenir.
17
• Şoförün eşya muhteviyatına ilişkin yeterli bilgisi
olmayabilir. Ancak TIR Karnesini doldururken ihracat
beyannamesi veya faturadaki bilgileri eşya cinsi bilgisi
olarak yazabilir.
• Üzerinde silinti veya kazıntı bulunan ya da ilgili
sayfasında daha önce işlem gördüğü gümrük idaresinin
mührü bulunmayan TIR karneleri gümrük idarelerince
kabul edilmez.
• TIR karneleri ile ilgili olarak yapılacak takip işlemleri,
giriş veya hareket gümrük idareleri tarafından
yürütülür.
18
TIR Karnesi
Esaslar
Doldurulmasına
İlişkin
14 yapraklı TIR Karnesi kapağı
19
TIR Karnesi
Esaslar
Doldurulmasına
İlişkin
20
TIR Karnesi
Esaslar
Doldurulmasına
İlişkin
TIR Karnesi hamili, taşımaya başlamadan önce aşağıdaki
bölümleri doldurur:







Hareket ülkesi adı,
Varış ülkesi adı,
Araç plaka numarası,
Taşıt onay belgesi numarası ve geçerlilik tarihi,
Araç kayıt numarası (sadece konteynerler için)
Diğer hususlar (Ağır ve havaleli eşya vb. durumlar)
TIR Karne hamilinin imzası.
21
TIR Karnesi
Esaslar
Doldurulmasına
İlişkin
22
TIR Karnesi
Esaslar
Doldurulmasına
İlişkin
Doğru şekilde doldurulmuş TIR
Karnesi örneği
23
GÜMRÜK KONTROLLERİNİN
KARŞILIKLI TANINMASI
İLKE:
Hareket ülkesinde alınan gümrük kontrolü
tedbirlerinin transit ve varış ülkelerinde de kabul
edilmesi,
Gümrük idareleri tarafından mühürlenmiş karayolu
araçları ya da konteynerler içinde taşınan eşyanın
istisnai haller haricinde kontrol edilmemesi; yol boyu
sadece belge kontrolünün yapılmasıdır.
24
SİSTEME KONTROLLÜ GİRİŞ
Yetkili makamların, yani gümrük idarelerinin
ulusal kefil kuruluşu belirlerken bir takım
şartlar araması gerektiğini ifade eder.
 Taşımacılar için ise sisteme giriş izni, belli
şartları taşıyan firmalara kefil kuruluş ile
ulusal gümrük makamları tarafından verilir.
25
TIR SİSTEMİNİN TÜRKİYE’DE
UYGULANMASI
26
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme
Bakanlığı
• TIR sistemi altında, karayolu ile uluslararası eşya
taşıması yapmak isteyen firmaların Bakanlıktan
(C1), (C2), (C3), (E2), (L2), (M3) veya (R2) yetki
belgesi almış olmaları zorunludur.
• Bu belgelere ilişkin düzenleme yapmaya
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
yetkilidir. Gümrük idaresi ulaştırma mevzuatının
düzenleyicisi değil, uygulayıcısı konumundadır.
27
TOBB
1. TIR Sistemine Kabul Talepnamesi,
2. Noter tasdikli taahhütname,
3. Yetki belgesi fotokopisi,
4. TIR Sistemine kabul teminatı formlarının aslı,
5. Birlik Yönetim Kurulu tarafından belirlenen TIR Sistemine
giriş ücretinin ödendiğini gösterir banka dekontu,
6. Ek taahhütname ,
7. Karne hamili bilgi formu,
8. Oda kayıt sicil sureti,
9. Ticaret sicili gazetesi onaylı fotokopisi,
10. Karne hamili ortaklarının her biri için:
- Resimli ve tasdikli nüfus hüviyet cüzdanı sureti ,
- Resimli ve tasdikli ikametgah ilmühaberi,
- Son altı ay içinde alınmış adli sicil kaydı ve adli sicil arşiv
kaydı.
28
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
• Firma tezkiyesi/tezkiye iptal işlemleri
• Adres/unvan/ortak değişiklikleri
• Vergi takibini gerektirebilecek durumları tespit
edebilmek amacıyla karne kullanımının izlenmesi
• Hatalı veri düzeltilmesi
• TOBB’a firmalara ilişkin veri aktarımı
• Firma ihracı (geçici/kesin)
• TIR Karnesi kapsamındaki taşımaların seyrinin TIR
Transit Takip Programı ile takibi
29
TIR SİSTEMİNDE FİRMALARIN
YETKİLENDİRİLMESİ
Firma
ULAŞTIRMA
YETKİ BELGESİ
TOBB
ITDB Online+
Veri Girişi
GÜMRÜKLER GENEL MÜDüRLÜĞÜ
Dosya
Kontrolü
ITDBonline+
ONAY
TIR YÜRÜTME KURULU
LİSTE GÜNCELLEMESİ
30
TIR Karnesinin IRU Tarafından Dağıtımı
TOBB Tarafından IRU’ya İadesi
TOBB Tarafından Odalara Dağıtımı
Kullanılan TIR Karnesinin Kontrolü
TIR
ODALARI
Kullanılan TIR Karnesinin İadesi
Karne Hamiline Tahsisi
KARNE
HAMİLİ
Gümrük İdaresine Sunuş
Mühürlerin Kontrolü
Mühürlerin Kontrolü
Eşyanın Kontrolü ve
Mühürlerin Tatbiki
Hareket
Gümrük
Ofisi
GÜM
RÜK
Giriş
Gümrük
Ofisi
Çıkış
Gümrük
Ofisi
A
HAREKET ÜLKESİ
Mühürlerin Kontrolü
Giriş
Gümrük
Ofisi
GÜM
RÜK
B
Çıkış
Gümrük
Ofisi
TRANSİT ÜLKESİ
GÜM
RÜK
C
Varış
Gümrük
Ofisi
Eşyanın Kontrolü İçin
Mührün Çıkartılması ve
TIR Karnesinin
Sonlandırılması
VARIŞ ÜLKESİ
Mühürlerin Kontrolü
31
TIR Sözleşmesine Akit Tarafların
Ulusal Mevzuatları Paralelinde
Düzenlediği Konular
•
Yol süresi
•
Güzergah
•
Refakat
•
Usulsüzlük cezaları
32
KAVRAMLAR
TIR taşımacılığı; TIR Sözleşmesi ile saptanan TIR rejimi
altında eşyaların en az bir sınır geçmek şartıyla bir hareket
noktasındaki gümrük idaresinden bir varış noktasındaki gümrük
idaresine taşınmasıdır.
33
KAVRAMLAR
TIR işlemi; bir TIR taşımasının belli bir ülkenin
bir hareket veya giriş (yol boyu) gümrük
idaresi ile varış veya çıkış gümrük idaresi
arasında gerçekleştirilen kısmıdır.
34
KAVRAMLAR
TIR işleminin başlaması; bir karayolu taşıtının taşıt
dizisinin veya konteynerin yükü ve bu yüke ilişkin TIR
Karnesi ile birlikte kontrol amacıyla hareket veya giriş
(yol boyu) gümrük idaresine sunulması ve gümrük
idaresince TIR Karnesinin kabul edilmesidir.
OK!
35
TIR işleminin sonlandırılması
ve ibrası
TIR işleminin sonlandırılması; bir karayolu taşıtının, taşıt
dizisinin veya konteynerin yükü ve bu yüke ilişkin TIR Karnesi
ile birlikte kontrol amacıyla varış veya çıkış (yolboyu) gümrük
idaresine sunulmasıdır.
TIR işleminin ibrası; TIR işleminin bir Akit Tarafta usulüne uygun
olarak sonlandırıldığının gümrük makamları tarafından tescili
anlaşılır; bu husus gümrük makamlarınca, varış veya çıkış (yol boyu)
gümrük idaresinde mevcut veri veya bilgilerin hareket veya giriş (yol
boyu) gümrük idaresindeki veri veya bilgilerle karşılaştırılması
suretiyle saptanır.
36
TIR Karnesi Hamilinin
Sorumluluğu
TIR Karnesi hamilleri gümrük idaresine karşı;
• TIR Sözleşmesi hükümlerine,
• Gümrük mevzuatı hükümlerine,
• Ulaştırmaya ilişkin ulusal ve uluslararası mevzuat
hükümlerine,
Uymakla görevli ve sorumludurlar.
37
TIR Karnesi Hamilinin
Sorumluluğu
TIR Sözleşmesi
Madde 1/o: TIR Karnesi hamili, karayolu taşıtının, taşıt
dizisinin veya konteynerin yükü ve bu yüke ilişkin TIR
Karnesi ile birlikte hareket Gümrük idaresine, yol boyu
Gümrük idaresine ve varış Gümrük idaresine
sunulmasından ve TIR Sözleşmesi’nin diğer ilgili
hükümlerine tam olarak uyulmasından sorumludur.
38
TIR Karnesi Hamilinin
Sorumluluğu
TIR
Karneleri
Himayesinde
Uluslararası
Eşya
Taşınmasına Dair Gümrük Sözleşmesi Altında Karayolu
Taşımacılığı Yapacak Firmaların Kefil Kuruluş TOBB’a
Verecekleri Taahhütname
Taahhütnameyi imzalayan TIR Karnesi hamili;
temsilcilerinin, hizmetinde çalışan kişilerin ve taşımanın
yapılması için hizmetinden yararlandığı diğer kişilerin
görevlerini yerine getirirken yaptıkları davranış ve
ihmallerden kendisininmiş gibi sorumlu olacağını taahhüt
eder.
39
TIR Karnesi Hamilinin
Sorumluluğu
Nakliyeci,
çalıştırdığı
personelin
kusurlarından ve şoförün eylemlerinden
sorumludur. Yapılan usulsüzlüğe ilişkin
herhangi bir bilgisi olmasa dahi
sorumluluktan kurtulamaz. Bu durum
nakliyeciye müeyyide uygulanmasına
engel olmaz.
40
TIR İŞLEMLERİ TEBLİĞİ
41
Temel Kavramlar
• Hareket gümrük idaresi: Yükün tamamı veya bir kısmı ile
ilgili TIR taşımasının başladığı akit taraflardan birine ait
gümrük idaresini/idarelerini,
• Giriş gümrük idaresi: TIR Karnesi himayesinde eşya taşıyan
taşıtın, akit taraflardan birinde uğradığı ilk gümrük
idaresini,
• Çıkış gümrük idaresi: TIR Karnesi himayesinde eşya taşıyan
taşıtın, akit taraflardan birinde uğradığı son gümrük
idaresini,
• Varış gümrük idaresi: Yükün tamamı veya bir kısmı ile ilgili
TIR taşımasının sona erdiği gümrük idaresini,
• Volet-1: TIR Karnesi giriş yaprakları,
• Volet-2: TIR Karnesi çıkış yapraklarını,
42
Temel Kavramlar
• Ağır veya havaleli eşya: Ağırlıkları, boyutları veya nitelikleri
bakımından, kapalı bir karayolu taşıtı veya kapalı konteyner ile
taşınamayan, yükün özelliği itibariyle gümrük idaresi tarafından,
taşıma için kolayca bölünmesine imkân olmadığı kanaatine varılan,
yüklü durumdaki ölçü ve ağırlıkları, ek-1’deki ölçü ve ağırlıklardan en
az birine uymayan, dolayısıyla karayolunda taşınması, özel yük taşıma
izin belgesi ile mümkün olan her türlü eşyayı,
• Araç takip sistemi (ATS): 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu
hükümleri uyarınca kaçakçılığın önlenmesi amacıyla 4458 sayılı
Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliğindeki transit rejimi esaslarına
ve TIR Uygulama Tebliği hükümlerine göre karayolu ile uluslararası
eşya taşıyan taşıtların Türkiye’de seyrettikleri ve bulundukları sürede
Müsteşarlık Merkez Teşkilatında bulunan sunucuda kayıtlı yazılım
üzerinden ve taşıtlara takılan mobil üniteler vasıtasıyla izlenmelerini
sağlayan sistemi,
İfade eder.
43
Mevzuat
ULUSLARARASI
SÖZLEŞMELER
1975 tarihli TIR Sözleşmesi
TEBLİĞ
Gümrük Genel Tebliği (TIR İşlemleri) (Seri
No:1)
GENELGE
• 2011/5 sayılı Genelge
DİĞER
• Ulaştırma mevzuatı (Karayolu Taşıma
Kanunu ve Yönetmeliği)
44
TIR Güzergahları
• TIR Karnesi himayesinde yapılan uluslararası taşımalar
için kullanılabilecek transit ve bağlantı yolları ile
yükleme ve boşaltma yerleri ek-5 ve ek-6’da
gösterilmiştir. TIR Karnesi himayesinde yabancı menşeli
eşya taşıyan taşıtların bu yolların dışında seyretmeleri
yasaktır.
• Kaçakçılık yapılacağına dair ihbar, istihbarat, kuvvetli
şüphe bulunması veya gerek taşınan eşya gerekse
taşıyıcı hakkında gümrük idarelerinde risk verilerinin
mevcut olması ile ATS cihazının takılması hallerinde, TIR
Karnesi himayesinde yabancı menşeli eşya taşıyan
taşıtların izleyeceği güzergâhları belirlemeye gümrük
idareleri yetkilidir. Belirlenen bu güzergâh TIR Karnesinin
22 no.lu kutusuna yazılır.
45
TIR Güzergahları
46
Güzergah Katetme Süresi
Giriş veya hareket gümrük idaresi tarafından, işlemleri tamamlanıp
varış veya çıkış gümrük idaresine sevk edilecek taşıtın güzergâh kat
etme süresi mevsim ve yol şartlarına göre en uzun mesafe için;
a) Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül aylarında azami
144,
b) Ekim, Kasım, Aralık, Ocak, Şubat ve Mart aylarında azami 192,
saate kadar belirlenir. Kaçakçılık yapılacağına dair ihbar, istihbarat,
kuvvetli şüphe bulunması, gerek taşınan eşya gerekse taşıyıcı
hakkında gümrük idarelerinde risk verilerinin mevcut olması veya
ATS cihazının takılması durumunda güzergâh katetme süresi olarak
mümkün olan en kısa süre verilir.
47
Vergi, Teminat ve Muayene
TIR Sözleşmesi ve Tebliğ hükümlerine uyulması
koşuluyla TIR Karnesi himayesinde taşınan eşyadan;
a) Gümrük vergileri ile bunlara ilişkin teminat
istenmez.
b) Bu Tebliğin 27 nci ve 40 ıncı maddelerinde
belirtilen durumlar dışında, eşya gümrük
idareleri tarafından muayene edilmez.
48
Taşıt Onay Belgesi
a) Kamyonlar,
b) Kamyonetler (panelvanlar dahil),
c) Özel amaçlar için kullanılan taşıtlar, (soğuk hava
tertibatlı, sarnıçlı, tecritli, tanker vb. gibi)
ç) Brandalı taşıtlar,
d) Römork ve yarı römorklar,
için taşıt onay belgesi düzenlenir.
Taşıt onay belgesi 2 yıl süreyle geçerlidir.
49
Taşıt Onay Belgesi
• Tezkiye edilen firmalar adına kayıtlı taşıtlar dışındaki
hiçbir taşıt için taşıt onay belgesi düzenlenmez.
• Çekiciler ile ağır veya havaleli eşya taşıyan taşıtlar için
taşıt onay belgesi aranmaz.
• Bir TIR taşıması sırasında geçerlilik süresi biten taşıt
onay belgesi, bu TIR taşımasının sonuna kadar geçerli
kabul edilir.
• TIR sisteminden daimi olarak ihraç edilen (geçici
olarak ihraç edilenler hariç) firmalar adına düzenlenen
taşıt onay belgeleri iptal edilir.
50
Geçerlilik Süresi Biten TIR
Karneleri
• Kefil kuruluş, TIR Karnesinin geçerlilik süresini tespit eder.
Geçerlilik süresi biten TIR Karneleri gümrük idarelerince kabul
edilmez.
• Geçerlilik süresinin bitiş tarihinde veya bu tarihten önce hareket
gümrük idaresi tarafından kabul edilen TIR Karnesi, TIR taşıması
sonlandırılıncaya kadar geçerli kabul edilir.
• Geçerlilik süresi biten bir TIR Karnesinin hareket gümrük idaresi
tarafından sehven kabul edilerek eşyanın sevk edilmesi ve bu
durumun diğer bir hareket gümrük idaresi, giriş, varış veya çıkış
gümrük idaresi tarafından tespit edilmesi halinde, durumu
tespit eden gümrük idaresi tarafından TIR Karnesi
sonlandırılarak Tebliğin 49 uncu maddesinde belirtilen işlemler
yapılır.
51
Yeterli Sayıda Yaprağı
Bulunmayan TIR Karneleri
• TIR Karnesi yapraklarının tamamının bitmesi durumunda, gümrük
idaresi tarafından bu TIR Karnesi sonlandırılarak, TIR taşımasının geri
kalan bölümü için kullanılmak üzere yeteri kadar yaprağı bulunan yeni
bir TIR Karnesi kabul edilir. Her iki TIR Karnesine de bu durumu
belirten meşruhat düşülür.
• Yeni açılan TIR Karnesine, taşıt ve eşyaya ilişkin bilgiler yazılır.
TIR/Transit Takip Programında sonlandırılan TIR Karnesinin Volet-2
ekranı açılır, eski TIR Karnesi numarası silinir ve yeni TIR Karnesinin
numarası ile Volet-1 yaprağındaki bilgiler girilerek taşıt sevk edilir.
• Ancak, TIR Karnesinde varış gümrük idaresine kadar kullanılmak üzere
yeterli sayıda yaprak bulunmamakla birlikte, ülkemizdeki çıkış gümrük
idaresinden sonra hala kullanılabilir yaprak bulunması halinde, yeni bir
TIR Karnesinin açılmasına izin verilmez.
52
Memur Refakati
•
Taşınan eşyanın gümrük vergileri toplamının TIR Sözleşmesine göre tespit
edilen azami teminat tutarını aşmaması durumunda hiçbir şekilde memur
refakati verilmez.
• Taşınan eşyanın gümrük vergileri toplamının TIR Sözleşmesine göre tespit
edilen azami teminat tutarını aşması koşuluyla; kaçakçılık yapılacağına dair
ihbar, istihbarat, kuvvetli şüphe bulunması veya gerek taşınan eşya
gerekse taşıyıcı hakkında gümrük idarelerinde risk verilerinin mevcut
olması hallerinde;
a) Öncelikle Araç Takip Sisteminden yararlanılması yoluna gidilir. ATS cihazının
bulunması halinde hiçbir şekilde memur refakati verilemez.
b) İlgili gümrük muhafaza idaresinde ATS cihazının bulunmaması durumunda
ise; müdür yardımcısının başkanlığında en az üç kişiden oluşan komisyon
tarafından gerekçeli bir karar alınmak ve bu kararda ATS cihazının
bulunmadığı da belirtilmek suretiyle memur refakati verilebilir.
53
TIR Karnesine Fatura Eklenmesi
• 4458 sayılı Gümrük Kanununun 11 inci maddesi saklı
kalmak kaydıyla, TIR Karnesinin 10 no.lu kutusunda,
eşyanın tam tespitini mümkün kılacak bir tanımın
yapıldığı hallerde TIR Karnesine fatura eklenmesi
zorunlu değildir.
• Ancak; TIR Karnesinin 10 no.lu kutusunda, eşyanın tam
tespitini mümkün kılacak bir tanımın yapılmadığı veya
“fatura muhteviyatı eşya”, “ekli liste muhteviyatı eşya”
gibi tanımların yer aldığı durumlarda TIR Karnesine
fatura eklenmesi zorunludur.
54
Türkiye’ye Giriş İşlemleri
• Giriş gümrük idaresinde görevli gümrük muhafaza memuru tarafından,
gümrük sahasına girecek taşıtın giriş kaydı yapılır.
• Pasaport polisi tarafından pasaport giriş işlemleri yapılır.
• Taşıt, kantarda tartılarak tartı fişi verilir.
• Bölge Müdürlüğü tarafından belirlenecek gümrük veya gümrük
muhafaza personeli tarafından taşıtın haricen muayenesi yapılarak;
a) Brandalı taşıtlarda gizli bölme olup olmadığı ile brandanın yırtık ve
sökük,
b) Römork, yarı römork ve konteynerlerde gizli bölme olup olmadığı ile
kırık ve delik,
c) Taşıtın mührünün/mühürlerinin, sağlam olup olmadığı ile TIR
Karnesinde kayıtlı numara ve adede uygun,
olup olmadığı kontrol edilir.
55
Türkiye’ye Giriş İşlemleri
56
Türkiye’den Çıkış İşlemleri
•
Görevli gümrük muhafaza memuru tarafından, çıkış yapmak üzere gümrük
sahasına gelen taşıtın sahaya giriş kaydı yapılır.
• Taşıt, kantarda tartılarak tartı fişi verilir.
• Bölge Müdürlüğünce belirlenecek gümrük veya gümrük muhafaza
personeli tarafından taşıtın haricen muayenesi yapılarak;
a) Brandalı taşıtlarda gizli bölme olup olmadığı ile brandanın yırtık ve sökük,
b) Römork, yarı römork ve konteynerlerde gizli bölme olup olmadığı ile kırık
ve delik,
c) Taşıtın mührünün/mühürlerinin, sağlam olup olmadığı ile TIR Karnesinde
kayıtlı numara ve adede uygun,
olup olmadığı kontrol edilerek, uygun bulunması halinde TIR Karnesine buna
ilişkin şerh verilerek imzalanır. Uygun bulunmaması halinde ise, TIR
işlemleri ile ilgili servise derhal bilgi verilir.
• Pasaport polisi tarafından sürücünün pasaport işlemleri gerçekleştirilir.
57
Türkiye’den Çıkış İşlemleri
58
Risklerin tespiti ve riskli taşıt, römork,
yarı römork ve konteynerlerin kontrolü
Taşıt, römork, yarı römork ve konteynerlerden;
a) Haklarında ihbar ya da kuvvetli şüphe bulunanlar,
b) Mühürleri bulunmayanlar veya koparılmış ya da bozulmuş halde
olanlar,
c) Brandalı taşıtlarda gizli bölme, brandalarında sökük, yırtık veya TIR
Sözleşmesi ek-2’de belirlenen şekle aykırı yama bulunanlar ile TIR
halatlarında kopukluk bulunanlar,
ç) Römork, yarı römork veya konteynerlerde kırık, delik veya gizli bölme
bulunanlar,
d) Tartıda tespit edilen ağırlığı TIR Karnesinde kayıtlı ağırlıktan farklı
olanlar,
e) Belgelerinde şüpheli durum bulunanlar,
görevlendirilecek muayene memuru tarafından açılarak masrafları
taşımacıya ait olmak üzere muayene edilir.
59
Risklerin tespiti ve riskli taşıt, römork,
yarı römork ve konteynerlerin kontrolü
60
Tütün ve Alkol Taşımacılığı
• Ek-10’da yer alan içki, sigara ile bunların türevlerinin miktarı ne
olursa olsun normal TIR karneleri (Model 1) kapsamında
taşınmasına izin verilmez.
• (Ek-10’da yer alan içki, sigara ile bunların türevlerinin, TIR
Sözleşmesi gereğince, Tütün – Alkol TIR karneleri (Model 2)
kapsamında taşınması gerekmekle birlikte, uluslararası kefil kuruluş
tarafından bu eşyalara ilişkin kefalet halihazırda kabul
edilmediğinden bu eşyaların, Tütün – Alkol TIR karneleri
kapsamında da taşınmasına izin verilmez. Bu eşyalara ilişkin
kefaletin uluslararası kefil kuruluş tarafından kabulü halinde bu
durum Genel Müdürlükçe duyurulur.
• Birinci ve ikinci fıkrada belirtilen alkol ve tütün ile bunların türevleri
dışında kalan eşyanın (ham tütün, bira ve şarap) normal TIR
karneleri ile taşınması mümkündür.
61
Ağır ve Havaleli Eşya Taşınması
Ağır veya havaleli eşya taşınması için, kefil kuruluştan
kapağı ve bütün yaprakları üzerinde büyük harflerle
İngilizce olarak “HEAVY OR BULKY GOODS” veya
Fransızca olarak “MARCHANDISES PONDÉREUSES OU
VOLUMINEUSES” ibaresinin bulunduğu TIR Karnesi alınır.
Ayrıca ağır veya havaleli eşya taşınmasında kullanılacak
taşıtlar için "özel yük taşıma belgesi" (Karayolları Genel
Müdürlüğü) gereklidir.
62
TIR Karnesi düzenlenmeksizin
ülkemize giriş yapan taşıtlar
Bir akit taraftan TIR Karnesi düzenlenmeksizin ülkemize giriş yapan
taşıtın;
a) Transit olarak gideceği ülkenin bir akit taraf olması halinde,
taşıtın ülkemize giriş yaptığı gümrük idaresi, hareket gümrük idaresi
hükmündedir ve eşyanın bu gümrük idaresinden TIR Karnesi
himayesinde sevk edilmesi mümkündür.
b) Transit olarak gideceği ülkenin bir akit taraf olmaması halinde,
eşyanın TIR Karnesi himayesinde sevk edilmesi mümkün olmayıp
bu taşımacılık için transit beyannamesi düzenlenerek işlem yapılır.
c) İthal kaydıyla ülkemizdeki bir iç gümrük idaresine sevki, transit
beyannamesi ile yapılır.
63
TIR Sisteminde Yolsuzluklar
Karşılaşılan usulsüzlük türleri:
•
•
•
•
•
•
•
Ticari eşya kaçakçılığı,
Uyuşturucu kaçakçılığı,
İnsan kaçakçılığı,
Akaryakıt kaçakçılığı,
Sigara / alkol kaçakçılığı,
Silah kaçakçılığı,
Kültür ve tabiat varlıkları kaçakçılığı vb.
64
Usulsüzlüklerin Tespit ve
Değerlendirilmesi
Süreç 3 adımdan oluşmaktadır:
1. Usulsüzlüğün tespiti ve
bildirilmesi
2. Suçun incelenmesi ve
değerlendirilmesi
3. Yaptırımın tespiti ve
uygulanması
65
Usulsüzlüklerin Tespiti ... Nasıl?
Gümrük idarelerinin mücadele verdiği en
önemli husus;
“Yasal ticareti kolaylaştırırken, yasa dışı
ticaretin önlenmesi”dir.
Bu mücadeledeki en etkili araç ise;
“Risk analizi”dir.
66
Usulsüzlüklerin Tespiti ve
Değerlendirilmesi
1) Risk analizi sonucu uygulanan “kırmızı hat”
yönlendirmelerinde gerçekleştirilen fiziki muayeneler;
2) Gümrük memurunun belge ve araç incelemesi sırasında
şüpheli bulduğu durumlarda icra ettiği kontroller;
3) Araçların transit sürelerini aşmaları sonucu gerçekleştirilen
kontroller;
4) ATS cihazlarından alınan veriler ile gerçekleştirilen
kontroller;
5) Diğer kolluk kuvvetlerinden gelen usulsüzlük tespiti ve
yakalamalara ilişkin bilgiler;
6) İhbarlar
67
Usulsüzlüklerin Değerlendirilmesi
TIR sistemi, yalnızca belli koşulları taşıyan kişilerin
belirli kolaylıklardan yararlanmasına imkan veren ve
güven esasına dayanan bir sistemdir.
Usulsüzlük yapan firmalara GGM tarafından çeşitli
müeyyideler uygulanmaktadır. Bunlar;
 Firmanın uyarılması,
 Risk Birimine yönlendirme,
 Geçici ihraç / Kesin ihraç,
 Tezkiye iptali.
68
İhraç Uygulamaları
Yasal Dayanak:
1975 tarihli TIR Sözleşmesinin 38 inci maddesi;
“Akit Taraflardan her biri, eşyaların uluslararası
taşımacılığında
geçerli
Gümrük
kanun
ve
yönetmeliklerini ciddi surette ihlal eden her kişiyi, bu
Sözleşme hükümlerinden yararlanmaktan geçici veya
devamlı olarak men etmek hakkına sahiptir.”
hükmünü amirdir.
69
İhraç Uygulamaları
İhraç kararı 7 gün içinde;
• İhraç edilen firmaya,
• Firmanın ikametgâhının bulunduğu akit tarafın
yetkili makamlarına,
• İhlalin yapıldığı ülke ya da gümrük
bölgesindeki kefil kuruluşa,
• TIR Yürütme Kuruluna ve
• Gümrük idarelerine bildirilir.
70
İhraç Edilen Firma Sayısı ve İhraç
Nedenleri
İHRAÇ TÜRÜ
2008
2009
2010
2011
2012
UYUŞTURUCU
12
12
17
11
12
SİGARA/SİGARA KAĞIDI KAÇAKÇILIĞI
-
-
-
18
33
TARİHİ ESER KAÇAKÇILIĞI
-
-
-
2
-
BEYAN HARİCİ EŞYA
1
3
21
10
10
EŞYANIN YURTİÇİNDE BIRAKILMASI
3
9
14
14
10
SİLAH KAÇAKÇILIĞI
-
-
2
-
2
EVRAKTA SAHTECİLİK
1
İNSAN KAÇAKÇILIĞI
1
TOPLAM
16
24
54
55
69
71
TEŞEKKÜRLER…
Ruken MERMER
Gümrük ve Ticaret Uzmanı
Gümrükler Genel Müdürlüğü / TIR Dairesi
Tel: 312 449 32 22
[email protected]
72