Transcript Παρουσίαση Κ.Τσαλαπάτη

Το οικονομικό φορτίο του καπνίσματος για το
ιατροασφαλιστικό σύστημα σε κρίση στην Ελλάδα
Tσαλαπάτη Κωνσταντίνα ΒScEcon , MSc
Τομέας Οικονομικών της Υγείας
Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας
Απρίλιος 2013
Το κάπνισμα στην Ελλάδα
 Σήμερα η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό καπνιστών, όχι μόνο μεταξύ
των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και μεταξύ όλων των μελών του
ΟΟΣΑ (ΟΟΣΑ, 2011)
 Ο επιπολασμός του καπνίσματος για το έτος 2012 υπολογίστηκε στο 41%
(45% στους άνδρες και 38% στις γυναίκες (Vardavas et al., 2012)
 Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ, η θνησιμότητα που οφείλεται στο κάπνισμα στην
Ελλάδα αγγίζει το 19,3%
 14.000 θάνατοι καταγράφονται στην Ελλάδα από μια ομάδα ασθενειών και
περίπου 6.000 αυτών των θανάτων είναι στην μέση ηλικία
 Ο βαθμός που ο ελληνικός πληθυσμός εκτίθεται στο καπνό μπορεί να
απεικονιστεί μέσω της επιβάρυνσης της νόσου, υπολογισμένη σε DALY s , η
οποία αντιστοιχεί σε 12,2% (Π.Ο.Υ, 2002)
Σκοπός της έρευνας
 Η επιδημία του καπνίσματος στην Ελλάδα αποτελεί πρόκληση όχι μόνο
για την υγεία των ατόμων αλλά και για τα συστήματα υγειονομικής
περίθαλψης
 Στόχος της μελέτης είναι η εκτίμηση της οικονομικής επιβάρυνσης του
ιατροασφαλιστικού συστήματος για την θεραπεία των νοσημάτων που
σχετίζονται με το κάπνισμα
Μεθοδολογία εκτίμησης Κόστους Καπνίσματος
Πηγή Δεδομένων
Μεθοδολογικό Δείγμα
Καθορισμός σχετιζόμενων νοσημάτων
Αιτιολογικώς αποδοτέο κλάσμα (SAF)
Εξίσωση υπολογισμού νοσοκομειακής δαπάνης
1. Πηγή Δεδομένων
Οι άμεσες δαπάνες ορίζονται από δύο συνιστώσες:
Τον αριθμό των ατόμων που χρειάζονται θεραπεία
 Το κόστος της θεραπείας το οποίο έχει ισχυρή σχέση με το σύστημα υγείας της χώρας(Π.Ο.Υ,2004)
2.Μεθοδολογικό δείγμα
 Για το 2011 ο αριθμός των νοσηλευθέντων ήταν 2.218.437 όπου το
10,6% αφορούσε νοσηλείες για νοσήματα που σχετίζονται με το
κάπνισμα
 Τα νοσήματα που τελικώς αποδίδονται στο κάπνισμα προκάλεσαν
199.028 νοσηλείες οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 8,9 % όλων των
εισαγωγών
 Σε χώρες όπως η Αγγλία το ποσοστό αυτό αγγίζει το 4,7% και ειδικότερα
στην Ουαλία το 5,4 % (Public Health Wales NHS Trust / Welsh
Government ,2012)
 Στην βόρεια επικράτεια της Αυστραλίας το κάπνισμα είναι υπεύθυνο για
το 3,9 % όλων των εισαγωγών (Pircher LM Sabine et al,2012)
3. Κύριες διαγνωστικές κατηγορίες νοσημάτων
Κακοήθη
Νοσήματα
Καρδιαγγειακού
Αναπνευστικές
παθήσεις
Επιπλοκές
περιγεννητικής
περιόδου
• Χείλους
,στόματος ,
φάρυγγα C00C14
• Οισοφάγου C15
• Στομάχου C16
• Παγκρέατος C25
• ΛάρυγγαC32
• Πνεύμονα και
βρόγχων C33C34
• Τραχήλου της
μήτρας C53
• Ουροποιητικού
συστήματος C67
• ΝεφρούC64-C65
• Μυελογενής
λευχαιμία C92.0
• Ισχαιμική
καρδιοπάθεια I20I25
• Άλλες καρδιακές
παθήσεις
(ρευματικής
&άλλων
μορφών)I00-I09
,I26-I51
• Αγγειακό
εγκεφαλικό
επεισόδιο I60-69
• Άλλες παθήσεις
του
κυκλοφορικού:
• Αθηροσκλήρωση
I70
• Αορτικό
ανεύρυσμα I71
• Άλλες αρτηριακές
παθήσειςI72-I78
• Πνευμονία,
Γρίπη J10-J18
• Βρογχίτιδα ,
Εμφύσευμα J40J42 ,J43
• Χρόνιες
αποφρακτικές
πνευμονοπάθειε
ς J44
• Σύνδρομο
αναπνευστικής
δυσχέρειας P22
• Άλλες
αναπνευστικές
παθήσεις στα
νεογνά P23-P28
Νεοπλάσματα
Πηγή : World Health Organization, Economics of Tobacco Toolkit 2011
3. Εξίσωση υπολογισμού αιτιολογικώς αποδοτέου κλάσματος

Βασικό βήμα αποτελεί ο προσδιορισμός του αποδοτέου κλάσματος για κάθε αιτιολογικώς
σχετιζόμενο με το κάπνισμα νόσημα (Smoking attributable fraction,SAFs).
Pn : ποσοστό μη καπνιστών
Pc: ποσοστό καπνιστών
Pf : ποσοστό πρότερων καπνιστών
Ηλικιακή ομάδα : 35 +
 Επιπολασμός του καπνίσματος : Ποσοστό των ενήλικων ατόμων που καπνίζουν
τακτικά στο σύνολο του πληθυσμού (Alan D Lopez et al. ,1994)

Relative risk(RR) : Σχετικός κίνδυνος είναι το μέτρο σχέσης μεταξύ ενός παράγοντα
έκθεσης και ενός αποτελέσματος (Cornfield ,1951)
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ
Κακοήθη Νεοπλάσματα :
Χείλους , στόματος , φάρυγγα C00-C14
Οισοφάγου C15
Στομάχου C16
Παγκρέατος C25
Λάρυγγα C32
Πνεύμονα και βρόγχων C33-C34
Τραχήλου της μήτρας C53
Ουροποιητικού συστήματος C67
ΝεφρούC64-C65
Μυελογενής λευχαιμία C92.0
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΩΣ ΑΠΟΔΟΤΕΟ ΚΛΑΣΜΑ(SAF)
75.3
74.6
25.6
37
85.4
88.4
16.8
45.5
29.7
20.8
Το υψηλό ποσοστό
καπνιστών στην
Ελλάδα οδήγησε σε
υψηλότερα SAF
Καρδιαγγειακές παθήσεις:
Ισχαιμική καρδιοπάθεια I20-I25
45.6
Άλλες καρδιακές παθήσεις (ρευματικής &άλλων
μορφών)I 00-I09 ,I26-I51
21.4
Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο I60-69
51.7
Άλλες παθήσεις του κυκλοφορικού:
Αθηροσκλήρωση I70
Αορτικό ανεύρυσμα I71
Άλλες αρτηριακές παθήσειςI72-I78
32
71.4
31.3
Αναπνευστικές παθήσεις:
Πνευμονία, Γρίπη J10-J18
Βρογχίτιδα , Εμφύσημα J40-J42 ,J43
Χρόνιες αποφρακτικές πνευμονοπάθειες J44
28.1
88.1
84
Επιπλοκές περιγεννητικής περιόδου:
Σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας P22
Άλλες αναπνευστικές παθήσεις στα νεογνά P23-P28
10.9
14
Παρατηρείται ένα ευρύ
φάσμα τιμών από
88,4% για τον καρκίνο
του πνεύμονα μέχρι
10,9% για τα νοσήματα
περιγεννητικής
περιόδου.
4.Εξίσωση υπολογισμού νοσοκομειακής δαπάνης
World Health Organization ,(2011) ,Economics of Tobacco Toolkit
ΝΟΣΗΜΑΤΑ
Ισχαιμική καρδιοπάθεια Ι20-Ι25
Πνευμονία ,Γρίπη J10-J18
Άλλες καρδιακές παθήσεις(ρευματικής
και άλλων μορφών) I00-I09 , I26-I-51
Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο Ι60-Ι69
Κακοήθες νεόπλασμα του πνεύμονα
C33-C34
Χρονιές αποφρακτικές πνευμονοπάθειες
J44
Βρογχίτιδα ,Eεμφύσημα J40-42 , +43
Κακοήθες νεόπλασμα ουροδόχου κύστης
C67
Κακοήθη νεοπλάσματα χείλους ,
στόματος , φάρυγγα C00-C14
Κακοήθες νεόπλασμα πεπτικού C16
Μυελογενής λευχαιμία C92
Αορτικό ανεύρυσμα Ι71
Αθηροσκλήρωση Ι70
Κακοήθες νεόπλασμα λάρυγγα C32
Κακοήθες νεόπλασμα νεφρού C64-65
Άλλες αναπνευστικές παθήσεις στα
νεογνά P23-P28
Κακοήθες νεόπλασμα παγκρέατος C25
Άλλες καρδιακές παθήσεις Ι72-Ι78
Κακοήθες νεόπλασμα τράχηλου της
μήτρας C53
Κακοήθες νεόπλασμα οισοφάγου C15
Σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας
P22
ΣΥΝΟΛΟ
KΟΣΤΟΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ
ΚΕΝ ΥΥΚΑ(4η έκδοση
01/03/2012 )
43.225.915,44 €
26.725.617,74 €
ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΚΕΝ
ΚΕΝ ΥΥΚΑ*2,09(ΦΕΚ 3096, ΕΣΔΥ (ΕΙΔΙΚΑ ΒΑΡΗ * ΠΟΛ/ΣΤΗ
23/11/2012)
ΒΑΣΗΣ)
90.373.824,74 €
121.156.934,13 €
55.856.541,08 €
75.092.541,15 €
25.166.069,31 €
52.597.084,87 €
69.759.783,45 €
18.530.833,98 €
38.729.443,02 €
61.087.989,46 €
18.314.238,74 €
38.276.758,97 €
57.630.232,33 €
17.177.290,68 €
35.900.537,51 €
48.661.280,00 €
15.586.593,00 €
32.575.979,37 €
39.906.782,94 €
7.634.736,25 €
15.956.598,76 €
20.981.284,89 €
3.230.190,95 €
6.751.099,09 €
9.862.764,32 €
3.106.331,96 €
2.689.660,00 €
2.126.446,12 €
1.849.768,28 €
1.423.702,00 €
1.267.982,00 €
6.492.233,80 €
4.444.272,39 €
3.866.015,71 €
3.294.227,85 €
2.975.537,18 €
2.650.082,38 €
8.801.878,00 €
8.407.062,00 €
5.927.006,60 €
4.887.772,14 €
4.079.142,00 €
4.067.130,59 €
1.099.173,00 €
2.297.271,57 €
3.450.403,00 €
1.033.357,46 €
820.467,88 €
2.159.717,09 €
1.809.555,44 €
3.201.044,14 €
3.061.210,00 €
589.881,60 €
1.714.777,87 €
2.172.924,72 €
456.625,00 €
954.346,25 €
1.494.450,00 €
160.716,00 €
335.896,44 €
433.684,00 €
192.215.597 €
400.011.801 €
554.123.300€
Νοσοκομειακή δαπάνη οφειλόμενη στο κάπνισμα
140,000,000.00 €
120,000,000.00 €
100,000,000.00 €
80,000,000.00 €
60,000,000.00 €
40,000,000.00 €
20,000,000.00 €
0.00 €
KΟΣΤΟΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΚΕΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ
ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΚΕΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ *2,09(ΦΕΚ)
ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΚΕΝ ΕΣΔΥ
Εκτίμηση υπολογισμού εξωνοσοκομειακής φροντίδας
Επίδραση του καπνίσματος στην χρήση Υπηρεσιών Υγείας
(α) Μέσος όρος
επισκέψεων Μη
καπνιστών
( Β) Μέσος όρος επισκέψεων
Καπνιστών & Πρότερων
καπνιστών
Ιδιώτη Ιατρό μη
συμβεβλημένο με το
ασφαλιστικό ταμείο
1,9
2.1
Ιδιώτη Ιατρό
συμβεβλημένο
0,8
1,05
Ιδιωτικό διαγνωστικό
κέντρο
0,4
0,5
Εξωτερικά ιατρεία
Ιδιωτικού νοσοκομείου
0,1
0,1
Εξωτερικά ιατρεία
δημόσιου νοσοκομείου
/κλινικής
0,6
0,5
Κέντρο υγείας
0,5
0,45
Περιφερειακό ιατρείο
0,2
0,15
Πολυϊατρεία ασφαλιστικού
τομέα
0,7
0,8
Σύνολο
5.2
5.65
Πηγή: Πανελλαδική Έρευνα Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας ,ΕΣΔΥ,2011
Οι καπνιστές & Πρότεροι
καπνιστές καταναλώνουν
περισσότερους
υγειονομικούς πόρους
σε σύγκριση με τους μη
καπνιστές
Η διαφορά της χρήσης
των Υπηρεσιών Υγείας
μεταφέρεται αναλογικά
και στο κόστος
Δαπάνη καπνίσματος στην Ελλάδα
Τύπος φροντίδας
Δημόσιος τομέας
Ιδιωτικός Τομέας
(7,7% - 10,7 % συνολικής
νοσοκομειακής δαπάνης)
( 9,9% συνολικής
νοσοκομειακής δαπάνης)
Νοσοκομειακή
Εξωνοσοκομειακή
Σύνολο
Σύγκριση με Διεθνή δεδομένα
 Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το
ετήσιο κόστος υγειονομικής περίθαλψης που
σχετίζεται με το κάπνισμα ισοδυναμεί με 6-15%
των συνολικών δαπανών υγείας
 Στην Ελλάδα το άμεσο κόστος του
καπνίσματος κυμαίνεται στα
το ποσοστό αυτό
αγγίζει τo
της συνολικής
υγειονομικής δαπάνης.
Αναλογία Άμεσου & Έμμεσου κόστους καπνίσματος
Μελέτες εκτίμησης κόστους καπνίσματος Άμεσο Κόστος
Έμμεσο Κόστος
Γερμανία( Ruff et al,2000)
51 %
49 %
Καλιφόρνια (Μax W, Rice 2004)
54%
46%
Στην Ευρώπη οι συνολικές άμεσες & έμμεσες δαπάνες του καπνίσματος
κυμαίνονται μεταξύ 0,1-1,1 % του ΑΕΠ ( World Bank,2009)
Στην Ελλάδα το άμεσο κόστος του καπνίσματος υπολογίζεται στα
1.716.380.000 δις € και το έμμεσο κόστος στα 1.552.919.000 δις € .
Συνολικά το κάπνισμα επιβαρύνει την κοινωνία σε όρους νομισματικούς και
απώλειας ανθρώπινης εργασίας κατά 3.269.300.000 δις €
αντιπροσωπεύοντας το 1,5 % του ΑΕΠ
Συμπερασματικά
 Το κάπνισμα αποτελεί ένα τεράστιο οικονομικό βάρος για την
ελληνική κοινωνία
 Τα δημόσια συστήματα υγείας αναλαμβάνουν τον ηγετικό ρόλο για
την πρόληψη και φροντίδα των νοσημάτων που σχετίζονται με το
κάπνισμα
 Με τον κρατικό προϋπολογισμό να υφίσταται πιέσεις και τα εθνικά
εισοδήματα να έχουν υποστεί σημαντικές μειώσεις ,η ζήτηση για
Υπηρεσίες Υγείας που αναλαμβάνουν οι δημόσιες μονάδες
υγείας θα αυξηθεί σημαντικά επιβαρύνοντας την αποδοτικότητα
τους
Ευχαριστώ θερμά για την προσοχή σας