Transcript Bezrobocie w okresie transformacji w Polsce

Bezrobocie w okresie
transformacji w Polsce
Agnieszka Spyra
Transformacja systemu
gospodarczego w Polsce




Zapoczątkowana w końcu 1989 r.
Zniknięcie niedoborów siły roboczej i nadwyżki popytu na pracę,
występujących permanentnie w okresie gospodarki centralnie
planowanej,
tendencje zmian liczby pracujących – podstawowego elementu popytu
na pracę, związek z dynamiką zmian PKB.
Pojawienie się nadwyżek podaży pracy i jawnego bezrobocia,
znaczny wzrost liczby ludności w wieku produkcyjnym (wyż
demograficzny) oraz wzrost aktywności zawodowej na początku okresu
transformacji.
„Plan Balcerowicza” – opracowana w 1989 r. Strategia gospodarcza szczegółowy program wprowadzający podstawy zmian systemowych
(przewidziano w nim 2 rodzaje działań – stabilizację gospodarki (w tym
zwłaszcza opanowanie inflacji) i przeobrażenia systemu gospodarczego
Podstawowe zadania, jakim powinien sprostać
rynek pracy w okresie transformacji ustrojowej



Przyczynienie się do stabilizacji gospodarki, a przede wszystkim
do stabilizacji cen, gdyż wysoka inflacja hamuje zdolności
rozwojowe.
Sprzyjanie restrukturyzacji gospodarki przyspieszając realokację
siły roboczej w kierunku dziedzin, regionów, przedsiębiorstw,
zawodów i kwalifikacji, w których będzie bardziej efektywnie
wykorzystana.
Stworzenie podstaw do długofalowego wzrostu gospodarczego
przez tworzenie zainteresowania ludzi inwestycjami w kapitał
ludzki (tworzenie bodźców do zdobywania kwalifikacji i wysokiej
z nich stopy zwrotu).
Stopa bezrobocia w Polsce w latach 1990-2003
Krzywa Phillipsa dla Polski (1991-2002)
Bezrobocie strukturalne



Wynika z zakłóceń w procesie dopasowywania struktury podaży
do struktury popytu na rynku pracy (niedostosowania
strukturalne bezrobotnych i miejsc pracy pod względem
kwalifikacyjnym czy terytorialnym).
Szeroko rozumiane bezrobocie strukturalne obejmuje zarówno
bezrobocie frykcyjne, jak i bezrobocie strukturalne wąsko
definiowane.
W Polsce wysokie bezrobocie strukturalne pojawiło się wraz z
restrukturyzacją podstawowych branż przemysłu takich jak
górnictwo, hutnictwo, a także na skutek likwidacji PGR-ów.
Przystosowanie produkcji i zatrudnienia
do warunków rynkowych
Możemy wyróżnić trzy fazy:

Lata 1990-1991 spadek (gwałtowny) produkcji i spadek (zdecydowanie
wolniejszy) zatrudnienia,
zwiększanie się rozmiarów zatrudnienia nieproduktywnego, którego
przedtransformacyjny poziom i tak szacowano bardzo wysoko (20-30%
zatrudnienia oceniano jako nadmierne).

Lata 1992-1993 wzrost PKB i spadek zatrudnienia => dodatnie zmiany
w agregatowej wydajności pracy (usuwanie przerostów zatrudnienia).

Lata 1994-1998 wzrost PKB i wzrost (zdecydowanie wolniejszy)
zatrudnienia
=> wzrost wydajności pracy (wyraźnie niższy niż w poprzedniej fazie)
Absorpcja zatrudnienia przez gospodarkę sięgała średnio 0,2% w
stosunku do wzrostu PKB o 1%.
Łączne zmiany liczby pracujących w fazach powiększania PKB (19921998) wynosiły zaledwie –0,1%.
Bezrobocie transformacyjne


Wynikało z systemowych przekształceń gospodarki.
I etap transformacji - tworzenie rynkowego otoczenia podmiotów
gospodarczych i stabilizacja makroekonomiczna.
Pojawienie się reform systemowych, zmiana zasad działania podmiotów
gospodarczych sektora nierynkowego lub ich prywatyzacja.
Reakcje zatrudnienia na zmiany systemowe wiązały się głównie z:
-recesją towarzyszącą pierwszej fazie transformacji
-usuwaniem nadmiernego zatrudnienia „zgromadzonego” w firmach
funkcjonujących według starych, nierynkowych reguł, a nawet w
firmach typowo rynkowych, ale działających w otoczeniu gospodarki
niedoboru.
Dostosowanie zatrudnienia w sektorze rynkowym (EMS) i
nierynkowym (ENMS) do reform systemowych i prywatyzacji
Własnościowo-działowa struktura
zatrudnienia w latach 1992-1998
Zmiany wydajności pracy, nasilenia przekształceń
strukturalnych, dopasowań na rynku pracy w latach
1990-1997 w Polsce
Bezrobocie a podaż pracy



Dezaktywizacja zawodowa czynnikiem
zmniejszającym bezrobocie.
Uwarunkowania instytucjonalne aktywizacji
zawodowej (oferty polityki rynku pracy przygotowane
dla bezrobotnych).
Zmiany podaży pracy obniżyły liczbę bezrobotnych w
latach 1993-1998 o około 13% według danych
sprawozdawczych i aż o 37% według BAEL.
Przepływy na rynku pracy
a zmiany poziomu bezrobocia
Przyczyny rosnących niedostosowań
strukturalnych popytu i podaży


Urynkowienie gospodarki doprowadziło do istotnych zmian w
strukturze produkcji i popytu na pracę, zwłaszcza w przekroju
gałęziowym, zawodowym i regionalnym.
Rozbieżności strukturalne na rynku pracy wynikały ze słabości
przystosowań po stronie podaży pracy, co było spowodowane
stosunkowo niską mobilnością zawodową, kwalifikacyjną i
przestrzenną siły roboczej.
W rezultacie tych niedopasowań pojawiły się znaczne różnice w
stopach bezrobocia między grupami siły roboczej.
DZIĘKUJĘ
ZA UWAGĘ 