Transcript pobierz
Aleksandra Derra [email protected]
Stereo typy
w kulturze edukacji i wychowaniu
Stereotyp
Z greckiego:
Stereos: przestrzenny Typos: wzorzec, odcisk
Konstrukcja myślowa, zawierająca komponent poznawczy (zwykle uproszczony), emocjonalny i zachowaniowy, zawierająca pewne fałszywe przeświadczenie, dotyczące różnych zjawisk, w tym innych grup społecznych.
Walter Lippmann
obrazy w naszych głowach chodzenie na skróty „Zdjęcia zawładnęły dzisiaj wyobraźnią, tak jak kiedyś słowo pisane, a jeszcze wcześniej mówione. Wydają się całkowicie rzeczywiste, realne.” 1922
cechy
Dlaczego płeć podatna na steroetyp?
Ogólność informacji, uproszczenia Afektywność Subiektywne przekonanie o trafności sądu Mała podatność na zmiany Osoba z danej grupy jest taka sama jak inne Akceptacja społeczna: stabilizowanie
Czy płeć jest ważna?
W sensie psychologicznym?
Jak brzmi pierwsze nasze pytanie gdy rodzi się dziecko?
W sensie filozoficznym?
Na marginesie tradycyjnych rozważań nad podmiotem, który ma być neutralny względem płci.
o W sensie kulturowym?
Wydaje się być wszechobecna i skomercjalizowana.
psychologicznie
NAJWAŻNIEJSZY ELEMENT TOŻSAMOŚCI?
„Kiedy dorosnę będę piękną dziewczyną. Ale dzisiaj jestem dzieckiem, dzisiaj jestem chłopcem.” http://www.youtube.com/watch?
v=q0EiWlp2gvc
psychologicznie Kiedy moja dusza byłą zagubiona, przyszedłeś, by się o nią upomnieć.
Nie wiedziałam co było ze mną nie tak, póki twój pocałunek nie pomógł mi tego nazwać.
Teraz nie mam już wątpliwości po co żyję, ponieważ jeśli Cię uszczęśliwię, nie potrzeba mi niczego więcej.
Aretha Franklin http://www.youtube.com/watch ?v=dEWuAcMWDLY
PŁEĆ CZYNI RÓŻNICĘ!
Royal Society of London (1660) 1945 Parisian Académie Royale des Sciences (1666) 1976 Akademie der Wissenschaften (1700) 1949
KOBIETY STANOWIĄ POŁOWĘ POPULACJI NA ŚWIECIE WYKONUJĄ 2/3 PRZEPRACOWANYCH GODZIN NA ŚWIECIE ZARABIAJĄC 10% CAŁEGO ŚWIATOWEGO DOCHODU, POSIADAJĄ MNIEJ NIŻ 1% ŚWIATOWEJ WŁASNOŚCI
Tło badawcze
Perspektywa białego, piśmiennego bogatego człowieka zachodniego świata!
Sex/gender
Gender ma określać rolę społeczno-kulturową opartą na płci biologicznej (sex).
Simone de Beauvoir: genre
opresja
Szeroko rozumiany system powiązanych ze sobą sił, zależności i barier, który: 1) Organizuje ludzi w uprzywilejowane grupy oraz grupy podrzędne i marginalizowane.
2) Utrzymuje swoich członków przez systematyczne blokowanie i penalizowanie ich działań.
Bariery: prawo, zwyczaje, wartości, praktyka, presja społeczna itd.
To bardzo miłe iść razem na spacer, nie uważasz?
opresja
Późno-nowoczesny dyskurs nauk społecznych Psychologia stereotypów i uprzedzeń (zinternalizowanie) Socjologia inności Kategoria INNEGO w filozofii
opresyjne Wydarzenia, działania i idee, które wyrażają wzorce powyższego systemu…
np. opresyjny jest nie tyle sam fakt ciąży i posiadania dziecka, ile jego patriarchalny kontekst (A. Rich)
opresjonowany(a)
Ocenia się go w odniesieniu do normy czy
standardu, które są ustalane przez tych,
którzy mają władzę; pozbawia się go prawa do nazwania i określenia samego siebie.
dyskryminacja
Pojęcie socjologiczne
odnoszące się do traktowania osoby lub grupy według jej przynależności klasowej, kategorialnej, płciowej itd. Zachowanie w stosunku do powyższych, które polega na wykluczeniu i niedopuszczaniu do możliwości, które są dostępne innym grupom.
dyskryminacja
Ma charakter nielegalny, kiedy nie istnieją sensowne,
wiarygodne, uzasadnione
podstawy do postępowania dyskryminacyjnego.
Do 1970 w USA wszelka dyskryminacja dotycząca płci była uznana za sensowną!
discriminatio Nancy Chodorow
Sensowne odróżnianie jest potrzebne!
Judith Butler
Pojęcie różnic opartych na płci jest społecznie skonstruowane i funkcjonuje jako założenie dyskryminujące!
seksizm
Pojęcie wprowadzone w późnych latach 60tych XX wieku na określenie tych wzorców
społecznych, politycznych,
językowych czy wzorców działania, które wyrażały przekonanie, że kobiety mają niższą pozycję a mężczyźni wyższą, pierwszorzędną.
w języku
Leksykon danego języka oparty jest na strukturze, która zorganizowana jest w taki sposób, by gloryfikować to, co męskie, a ignorować, trywializować lub poniżać to, co kobiece!
(za Cheris Kramarae)
Ci, którzy mają
władzę
nazywania świata, mają wpływ na to, jaka jest rzeczywistość.
nazywanie
Doskonała figura kobiety:
Pełne ciało
Pusta głowa
patriarchat Władza ojców. Rodzinno-społeczny, ideologiczny, polityczny system, w którym mężczyźni używając siły, bezpośredniego nacisku czy rytuału, tradycji, prawa, języka, obyczajów, etykiety, edukacji i podziału pracy, rozstrzygają, jaką
rolę powinny lub nie odgrywać
kobiety.
rodzina Patriarchalny układ:
patrymonialny, patrylinearny, patrylokalny
oparty na idei WŁASNOŚCI .
Gdyby mama nie wyszła za tatę, ciekawe kim nasza mama mogłaby być?
Czym jest władza?
kłopotliwy logos
Co zrobić z logosem?
Jak go zinterpretować?
Mitologia słowa,
rozumu, racji i
prawdy.
Mitologia języka jako neutralnego i niewinnego medium
fallogocentryzm
To, co męskie jako główny punkt odniesienia, jedyne źródło ważności i autorytetu.
To, co kobiece jest definiowane jedynie w odniesieniu do tego, co męskie, najczęściej jako brak męskości.
Od
fallus
, o którym zakłada się, ze jest jedynym znaczącym organem seksualnym.
fallogocentryzm
ujęcie partykularne:
Uprzywilejowanie tego, co męskie w konstruowaniu „znaczących” (np. pismo versus mowa, Platon versus Derrida)…
Stereotypy kulturowe
Kobiecość= Natura, cielesność, seksualność, wygląd
(mit piękna)
Rodzenie dzieci (instytucjonalizacja macierzyństwa, przynależność do sfery domowej) Nierozumność, bezrozumność, irracjonalność (mądry mężczyzna, emocjonalna kobieta)
Stereotypy filozoficzne Podmiot racjonalny, rozumny, spójny, niesprzeczny, stały, posiadający fundament, uniwersalny, bezcielesny, zindywidualizowany, jednostkowy ludzki (kobieta, mężczyzna)
FALE FEMINIZMU I: walka o prawa wyborcze i prawo do własności II: walka o zmianę mentalności, dookreślanie kobiecości III: zakwestionowanie tradycyjnych ujęć podmiotowości
1893 – Nowa Zelandia 1918 – Wielka Brytania (tylko dla kobiet powyżej 30 roku życia) 1918 – Polska, Finlandia 1920 – USA 1976 – Szwajcaria
Prawa wyborcze „Niezłomne”: Alice Paul
męskie = kobiece
feminizm liberalny
feminizm jedności (utożsamienia)
feminizm tradycyjnej podmiotowości
męskie ǂ kobiece
feminizm różnicy
feminizm korporalny
feminizm niejednorodnego, ucieleśnionego podmiotu
¬ (męskie vs. kobiece)
feminizm post strukturalistyczny
feminizm post płciowy
feminizm anty-podmiotu
przykłady
natura, pasywna
Albert Dürer, Draughtsman Making a Perspective
Drawing of a Woman
porządek uczuć, rodziny, tego co subiektywne, prywatne, rodzinne
Stereotyp 1
Czy można ją uznać za uniwersalną metaforę kobiecości i przy czyjej interpretacji?
Antygona
Hegel
Kobieta jest koniecznym wiecznym wrogiem
trwania wspólnoty
(społeczeństwa), kierują nią
„prywatne” cele
związane z zasadami więzów krwi i uduchowioną naturą.
Hegel:
Jeśli kobiety stoją na czele państwa – państwo znajduje się w niebezpieczeństwie. Działają one bowiem nie według wymagań ogólności, lecz podług przypadkowej
skłonności i przypadkowego
mniemania.
Zasady filozofii prawa, § 166, 393
Jacques Lacan
Kobieta jest ukształtowana jako piękno (jako przedmiot pożądania), aby ukryć wszystko co zagraża ego.
Reprezentuje popęd śmierci i poświęcając własne ja potwierdza istotę swojej rodziny jaką jest destrukcyjne nieszczęście.
Jest Innym pozbawionym własnej istoty.
Ilustracja Sam Weber Irigaray Co to są więzy krwi?
Pochodzą od matki i ojca.
Matka – czerwona
krew związana z ciałem
Ojciec - biała krew związana ze
spermą i patriarchalnością.
I.
…BIAŁE duchy Edypalny porządek, w którym ja może ustalić swoją tożsamość jedynie odcinając się od Innego.
(Hegel, Lacan) 2 porządki symboliczne II.
…CZERWONA krew Relacja między ja i tym, co Inne jest płynna. Bycie kobietą polega na myśleniu o inności jako włączonej w obręb ja.
(relacja matka-córka)
Stereotyp 2
kobieta = matka
http://www.youtube.com/watch?v=t00a7 -4xXxo Maria Peszek, Nie wiem czy chcę, Jezus MaRia Peszek
macierzyństwo Relacja matki i dziecka jest traktowana jako regresywna, nieproduktywna, a kultura zależy w pełni od relacji ojciec-syn.
Gustave Moreau, Edyp i Sfinks.
matka-córka Od skrajnej symbiozy i uzależnienia do radykalnego gniewu i nienawiści.
Matka i córka muszą opisać i wysłowić swoją historię.
Nieobecność
kulturowa mitu Demeter i Kory.