Transcript 08 WIP Feminizm (Feminism)
Slide 1
Współczesne ideologie
polityczne
Zajęcia nr 8
Feminizm
http://data3.whicdn.com/images/21505011/5-MO5_large.jpg
http://www.nccg.org/feminism2.bmp
dr Michał Urbańczyk
Katedra Doktryn Polityczno-Prawnych
i Filozofii WPiA UAM Poznań
http://www.genderandeducation.com/w
p-content/uploads/2010/03/feminist.jpg
Slide 2
Feminizm
Feminizm [łac. femina ‘kobieta’], szeroki ruchu
o charakterze politycznym, społecznym,
kulturowym i intelektualnym, którego różne
orientacje, szkoły, teorie i badania łączy
wspólne przekonanie, że kobiety były i są
przedmiotem dyskryminacji.
http://robertgraham.files.wordpress.com/2012/11/anarcha
-feminism-hammer.gif?w=470
Nazwa feminizm przyjęła się w USA w latach
60. XX w., ale idee i aspiracje feministyczne
były formułowane znacznie wcześniej (co
najmniej od XVIII w.). Feministki nie tylko
walczą o prawa kobiet, próbują przede
wszystkim zrozumieć, jakie są przyczyny braku
faktycznego równouprawnienia, zwłaszcza na
jakich przesłankach jest skonstruowana wizja
świata, w którym kobiety czują się „inne” i
najczęściej — pod wieloma względami —
„gorsze”.
http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/3900322/feminizm.html
Slide 3
Feminizm
http://www.newyorker.com/images/2009/11/16/p465/091116_r19025_p465.jpg
Feminizm jest to
doktryna, której celem jest
polepszenie sytuacji
społecznej kobiet. Zakłada,
iż kobiety są gorzej
sytuowane w
społeczeństwie z powodu
swojej płci i dąży do
zmiany tego stanu rzeczy.
Feministki stawiają przed
sobą szereg celów
(począwszy od
umiarkowanie
reformistycznych aż do
rewolucyjnych).
Slide 4
Feminizm
Za pierwszy współczesny
tekst feministyczny uznaje
się dzieło Mary
Wollstonecraft „Wołanie o
prawa kobiety” („A Vindication
of the Rights of Woman).
Do połowy XIX wieku udało
się utworzyć ruch, który za
główny cel stawiał sobie
uzyskanie przez kobiety
praw wyborczych (ruch
sufrażystek). XIX wiek
uważany jest za okres tzw.
pierwszej fali feminizmu.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/dc/Mary
wollstonecraft.jpg
Slide 5
Feminizm
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bc/MaryWollstonecraft.jpg
Mary Wollstonecraft
1757-1797
angielska pisarka postulująca
równouprawnienie kobiet,
jej idee wyprzedzały epokę,
w której żyła,
zwracała uwagę na
problemy edukacji kobiet,
nierównego statusu i
konieczności zrównania
praw obu płci, postulowała
prawo kobiet do pracy,
Jej dzieła w j. angielskim
można znaleźć na stronie
Projektu Gutenberg:
http://www.gutenberg.org/browse/authors/w#a84
Slide 6
Feminizm
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/
2e/ElizabethCadyStanton-Veeder.LOC.jpg
Sufrażystki
Ruch feministyczny najmocniej
rozwinął się w krajach zachodnich
– w USA za moment narodzin
ruchu na rzecz praw kobiet
uznaje się kongres kobiet
amerykańskich w Seneca Falls z
1848 roku, na którym Elizabeth
Cady Stanton napisała Declaration
of Sentiments.
W 1866 roku stworzyła, wraz z
kongresmenem Thaddeusem
Stevensem, propozycję poprawki
do konstytucji gwarantującej
powszechne prawo wyborcze.
Propozycja została odrzucona.
http://feminspire.com/wp-content/uploads/2012/09/votes-for-women.jpeg
Slide 7
Feminizm
Sufrażystki
Na zdjęciach sceny z
manifestacji sufrażystek,
jej uczestniczki często
były traktowane przez
policję w sposób
niezwykle brutalny.
http://media.web.britannica.com/ebmedia/00/128800-004-835FE36C.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thum
b/e/eb/Emmeline_Pankhurst_Arrested_1914.jpg/434p
x-Emmeline_Pankhurst_Arrested_1914.jpg
http://www.thetimes.co.uk/tto/multimedia/archive/00355/2665618_a_355506b.jpg
Slide 8
Feminizm
Sufrażystki
W Wielkiej Brytanii taką propozycję zgłosił John Stuart
Mill w 1867 roku. Feminizm pierwszej fali zakończył się
wraz z wywalczeniem dla kobiet praw wyborczych na
początku XX wieku (m.in. 1893 w Nowej Zelandii, w 1918
roku w Polsce, XIX poprawka w USA),
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cd/Suffragists_Parade_Down_Fifth
_Avenue,_1917.JPG
http://www.worldwithoutracism.org/thepeoplesheroes/wpcontent/uploads/2012/09/womenssuffrage2.jpg
Slide 9
Feminizm
Autorami dzieła „Poddaństwo
kobiet” była filozofka i
feministka pierwszej fali
Harriet Taylor Mill oraz jej mąż
John Stuart Mill.
http://www.lekturry.republika.pl/mill.html
Całość dostępna jest na
stronie Kujawsko-Pomorskiej
Biblioteki Cyfrowej:
http://www.kpbc.ukw.edu.pl/dli
bra/docmetadata?id=2750&fro
m=pubindex&dirids=12&lp=10
83
Slide 10
Feminizm
II fala feminizmu
Druga fala feminizmu to okres lat 60. Niezwykle
istotnym tekstem dla feministycznej II fali był tekst
Mistyka kobiecości Betty Friedan, w którym poruszono
tzw., problem bez nazwy – poczucie frustracji i
niezadowolenia wielu kobiet, wynikający ze
sprowadzenia ich do roli gospodyń domowych i
matek.
http://circle.org/jsource/wp-content/uploads/sites/2/2013/04/Betty-Friedan.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fd/Betty_Friedan_1960.jpg
Slide 11
Feminizm
II fala feminizmu
Celem feminizmu drugiej fali było wyzwolenie kobiet,
które można osiągnąć jedynie w wyniku rewolucyjnego
procesu zmian społecznych.
Od końca lat 60. można mówić o feminizmie jako o
odrębnej i ugruntowanej ideologii.
Jednym z podstawowych zagadnień jest dla feminizmu
drugiej fali kwestia płci kulturowej (gender).
Lata 90. to wraz z osiągniętymi sukcesami okres odwrotu
od radykalizmu – próba tworzenia postfeminizmu oraz
czas fragmentaryzacji i zróżnicowania ruchu (powstaje
wiele różnych feminizmów).
Slide 12
Feminizm
II fala feminizmu
GENDER - płeć kulturowa, płeć społeczna,
identyfikacja jednostki z rolą płci wynikająca z
uwarunkowań kulturowych i społecznych;
Płeć kulturowa ma charakter wyuczony;
powstaje we wczesnym okresie socjalizacji (3.–
6. rok życia), w czasie którego następuje
uwewnętrznienie norm związanych z rolami
płciowymi; jest przedmiotem
interdyscyplinarnych studiów (gender studies).
http://encyklopedia.pwn.pl/index.php?module=haslo&id=3958385
Slide 13
Feminizm
Chwilą, z którą możemy mówić o feminizmie jako
pełnoprawnej ideologii jest powstanie tezy, iż
zasadniczne znaczenie mają różnice
wynikające z podziału płci.
Cztery kluczowe zagadnienia dla feminizmu to:
podział na publiczne i prywatne,
patriarchat,
płeć i płeć kulturowa,
równość i różnice.
Slide 14
Feminizm
I. Podział na publiczne i prywatne
Tradycyjnie pojmowanie polityki i polityczności określa ją
jako element życia publicznego, natomiast życie rodzinne i
stosunki osobiste uważa się za sferę prywatną
(niepolityczną).
Feministki uważają, że politykę prowadzi się we wszystkich
grupach społecznych i nie jest ograniczona jedynie do
spraw publicznych tj. związanych z rządzeniem.
Polityka obecna jest wszędzie, gdzie
istnieje konflikt społeczny, polityka to
stosunki i układy oparte na strukturze
władzy, w której jedna grupa posiada
kontrolę nad innymi.
Slide 15
Feminizm
I. Podział na publiczne i prywatne
Nierówność płci utrzymuje się, ponieważ obecny
podział pracy (ze względu na płeć) uważa się za
bardziej naturalny, niż polityczny, zaś sfera publiczna
zarezerwowana jest dla mężczyzn.
Dlatego feministki dążą do likwidacji podziału na
„publicznego mężczyznę” i „prywatną kobietę”.
Dla niektórych feministek oznacza to zmniejszenie
obowiązków niepublicznych, np. większa pomoc
państwa przy wychowywaniu dzieci, natomiast
feministki liberalne przestrzegają przed zniesieniem
tego podziału wskazując, że sfera prywatna jest sferą
wolności i autonomii jednostki.
Slide 16
Feminizm
II. Patriarchat
Istotnym elementem różnicowania społecznego jest
pleć kulturowa, na tej podstawie rozwijana jest
polityka płci (tak jak polityka klasowa), w tym
kontekście mówi się także o seksizmie (tak jak o
rasizmie).
http://i1.2pcdn.com/node14/image/article/201301/22/20130122213903a0ddoy2me1qalnmt.jpg
Slide 17
Feminizm
II. Patriarchat
Koncepcja patriarchatu opisuje stosunek władzy między
mężczyznami a kobietami, sprawowanie władzy przez
mężczyzn w rodzinie symbolizuje męską
dominację w innych dziedzinach życia.
Kate Millett w Sexual Politics wskazała, że
patriarchat to rządy mężczyzn nad
kobietami oraz rządy starszych mężczyzn
nad młodszymi.
http://www.katemillett.com/KateMillett/Home.html
Warto jednak pamiętać, że patriarchat inaczej funkcjonuje
w państwach uprzemysłowionych, a inaczej w
afrykańskich państwach Trzeciego Świata, różne są też
jego oceny w zależności od nurtu feministycznego.
Slide 18
Feminizm
III. Płeć i płeć kulturowa
Gender - stworzone przez społeczeństwo
role, zachowania, aktywności i atrybuty jakie
dane społeczeństwo uznaje za odpowiednie dla
mężczyzn i kobiet.
http://www.all-about-psychology.com/images/gender-roles-21232813.jpg
http://klosinski.na.liberte.pl/files/2013/11/gender-identity.gif
Slide 19
Feminizm
III. Płeć i płeć kulturowa
Feministki walczą, by
różnice biologiczne
między płciami nie
obniżały statusu ani
społecznego
przeznaczenia kobiet,
czym innym jest bowiem płeć,
a czym innym płeć kulturowa
http://fc00.deviantart.net/fs71/f/2011/312/a/e/gender_lines__by_tinklepi
ss-d4fic79.jpg
Płeć to różnice biologiczne,
naturalne i niezmienne.
Slide 20
Feminizm
III. Płeć i płeć kulturowa
Płeć kulturowa to różnice między rolami społecznymi
obu płci, są one wynikiem stereotypów, patriarchat
zaciera różnice między płcią a płcią kulturową,
uznając, że różnice społeczne wynikają z naturalnych
różnic biologicznych.
Większość feministek uważa, że różnice płciowe
nie mogą stanowić podziałów kulturowospołecznych.
Celem jest osiągnięcie wolnej od płci kulturowej
tożsamości.
Slide 21
Feminizm
III. Płeć i płeć kulturowa
Sprzeciw wobec koncepcji gender wniosły
feministki różnicy (podkreślające zasadnicze
różnice między płciami, przypisując kobiecym
cechom większą wartość) oraz feministki
postmodernistyczne, które wskazują, że płeć nie
jest wcale takim ostrym podziałem biologicznym.
Luce Irigaray
http://www.phillwebb.net/history/Twentiet
h/Continental/%28Post%29Structuralisms/
Deconstruction/Irigaray/Irigaray3.jpg
Helene Cixous
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commo
ns/6/69/H%C3%A9l%C3%A8ne_Cixous_par_
Claude_Truong-Ngoc_2011.jpg
„ … kobiety maja inne potrzeby i
spojrzenie na świat, ze są różne od
mężczyzn pod względem psychicznym,
biologicznym, społecznym etc., i ze
maja w tej różnicy prawo do równego
współistnienia, równych szans,
wolności wyboru. Współczesnym
feministkom chodzi przede wszystkim
o to aby kobiety zaistniały jako takie
na swój własny sposób i aby bycie
kobieta było tak samo ważne jak bycie
mężczyzną”.
http://forum.gazeta.pl/forum/w,212,1443567,2197180,Feminizm_r
oznicy.html
Slide 22
Feminizm
IV. Równość i różnice
Feministki przyjęły sprzeczne ze sobą pojęcia
równości, zaś feministki różnicy w ogóle odrzuciły
koncepcję równości płci.
Wspólne jest przekonanie, iż różnice genderowe są
złe, różnice wynikają z patriarchatu, a celem
feminizmu jest ich likwidacja.
Natomiast feministki liberalne skupiają się na
równości prawnej i politycznej.
Slide 23
Feminizm
http://imaginenoborders.org/zines/
Feministki socjalistyczne wskazują, ze
istotniejsza jest równość ekonomiczna
(własność majątku, różnice w wysokości
zarobków, podział na pracę zarobkową i
taką, za którą wynagrodzenie nie
przysługuje).
Radykalne feministki zainteresowane są
przede wszystkim równością w ramach
rodziny i życia osobistego,
Slide 24
Feminizm
Feministki różnicy wskazują, że żądanie równości
oznacza chęć „bycia podobną do mężczyzn”,
przyjmują one stanowisko „prokobiece”, kobiety i
mężczyźni różnią się na poziomie
psychobiologicznym.
Idealizowanie dwupłciowości przy ignorowaniu
różnic płciowych jest błędne, kobiety powinny zdać
sobie sprawę ze swej odrębności i cieszyć się z
cech typowo kobiecych, dążąc do wyzwolenia jako
rozwinięte i spełnione kobiety.
Slide 25
Rodzaje feminizmu
Feminizm liberalny
Feminizm liberalny – na ideach liberalnych opierał się przede
wszystkim feminizm pierwszej fali, Mary Wollstonecraft
podkreślała, że kobiety powinny posiadać te same prawa co
mężczyźni, ponieważ i jedni i drudzy są istotami ludzkimi; J.S.
Mill odwoływał się do zasady rozumu, postulując, by to na niej
oprzeć zasady rządzące społeczeństwem.
Podobnie druga fala feminizmu opierała się w znacznej mierze
na liberalnych przesłankach,;główną postacią liberalnego
skrzydła feminizmu w USA jest Betty Friedan.
Wg niej mistyka kobiecości to mit kulturowy (kobiety szukają
bezpieczeństwa, ich spełnienie to życie domowe), który ma
zniechęcić kobiety do życia publicznego, ponadto Friedan
zwróciła uwagę na problem bez nazwy – poczucie frustracji i
niezadowolenia wielu kobiet, wynikający ze sprowadzenia ich
do roli gospodyń domowych i matek.
Slide 26
Rodzaje feminizmu
Feminizm liberalny
W 1966 roku Friedan została pierwszą
przewodniczącą National Organisation for
Women (NOW http://www.now.org/).
Filozoficzne podstawy feminizmu liberalnego leżą
w indywidualizmie, wszyscy mają identyczną
wartość moralną, z czego wynika m.in. prawo do
równego traktowania bez względu na płeć, rasę,
kolor skóry, religię.
Cały ruch sufrażystek opierał się na liberalnym
przeświadczeniu, że kobietom wystarczą prawa
polityczne, by się emancypować.
Slide 27
Rodzaje feminizmu
Feminizm liberalny
Feminizm liberalny ma reformistyczny charakter.
Liberalne feministki uznają, że kobiety – ze względu na
swe naturalne cechy mogą chcieć wybrać życie rodzinne,
np. Friedan w „Second Stage” zajęła się
scharakteryzowaniem konfliktu między potrzebą życia
rodzinnego u kobiet a osiągnięciami poza tą sferą (praca,
polityka).
emancypacja kobiet -prawne i społeczne zrównanie
kobiet z mężczyznami, m.in. w zakresie prawa
wyborczego, dostępu do wyższych studiów (dokonana
formalnie w większości krajów po 1918).
http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=4008156
Slide 28
Rodzaje feminizmu
Feminizm liberalny
Radykalne feministki wskazują na ograniczenia
indywidualizmu jako podstawy polityki genderowej:
odwraca uwagę od strukturalnego patriarchatu,
nacisk na jednostkową niepowtarzalność może
zaszkodzić genderowej tożsamości – siostrzeństwa,
liberalny indywidualizm może wyłaniać się jedynie
ponad różnicami genderowymi.
Ponadto liberalnym feministkom zarzuca się, że
domaganie się równych praw jest atrakcyjne jedynie
dla białych zamożnych kobiet Zachodu, podczas gdy
równie ważne są problemy wynikające z dyskryminacji
rasowej lub ekonomicznej.
Slide 29
Rodzaje feminizmu
Feminizm socjalistyczny
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/e/e3/Socialist-cover-72.jpeg
Feminizm socjalistyczny –
wskazuje, że kobiety są
upośledzone politycznie i
prawnie ze względu na
strukturę ekonomiczną i
społeczną; prawdziwą
emancypację może zapewnić
jedynie rewolucja
społeczna; patriarchat może
być zrozumiany jedynie w
kontekście czynników
ekonomicznych i społecznych.
Slide 30
Rodzaje feminizmu
Feminizm socjalistyczny
Już Engels wskazywał, że sytuacja kobiet diametralnie się
pogorszyła wraz z rozwojem kapitalizmu i własności
prywatnej, ucisk kobiety funkcjonuje poprzez instytucję
rodziny, mężczyznom udało się osiągnąć przewagę przez
narzucenie monogamicznych małżeństw (tymczasem oni
monogamiczność z zasady ignorują).
Rekompensatą jest kult kobiecości.
Engels uważał, że w społeczeństwie socjalistycznych
małżeństwo powinno być rozwiązywalne, a wraz z
likwidacją własności prywatnej znikną także jej
patriarchalne skutki, w tym małżeństwo;
Slide 31
Rodzaje feminizmu
Feminizm socjalistyczny
Feministki socjalistyczne wierzą, że sprowadzenie kobiet
jedynie do roli pani domu służy ekonomicznych
interesom kapitalizmu, są one bowiem „rezerwową
armią roboczą”.
Jednocześnie domowa praca kobiet jest kluczowa
dla całości gospodarki, część feministek zauważa, że
bezpłatny charakter prac domowych i ich niska
społeczna ocena skutkuje zależnością finansową w
stosunku do mężów.
Problemem jest natura związku między kwestia kobiet a
stosunkami ekonomicznymi, ortodoksyjni marksiści
wskazują na prymat polityki klasowej nad polityką płci –
kobiety są uciskane przez instytucję własności
prywatnej.
Slide 32
Niestety praktyka państw socjalistycznych
pokazała, że ani socjalizm, ani zniesienie
własności prywatnej skutkują wyzwoleniem
kobiet.
Slide 33
Rodzaje feminizmu
Feminizm socjalistyczny
Jedna ze współczesnych feministek
socjalistycznych Juliet Mitchel
(psychoanalityczka z Jesus College University
of Cambridge) wskazuje, że kobiety pełnią
cztery funkcje społeczne:
http://www.ucl.ac.uk/psych
oanalysis/unitstaff/juliet.htm
są
częścią siły roboczej i są aktywne w
produkcji,
rodzą dzieci, uczestnicząc w reprodukcji
gatunku,
są odpowiedzialne są socjalizację dzieci,
są obiektem pożądania seksualnego.
Slide 34
Rodzaje feminizmu
Feminizm radykalny
Wg feminizmu radykalnego różnice między płciami
kulturowymi są ważne same w sobie, zaś ani liberalizm,
ani socjalizm nie spełnił w pełni pokładanych nadziei.
W latach 60. i 70. XX wieku feminizm zaczął odkrywać
wpływ patriarchatu na wszystkie aspekty (nie tylko
publiczne) życia społecznego, osobistego i seksualnego.
Feminizm radykalny to dziś systematyczna teoria ucisku
płci, ucisku, który stanowi podstawową cechę
społeczeństwa, zaś inne formy niesprawiedliwości są
drugorzędne.
Patriarchat jest więc systematycznym i
zinstytucjonalizowanym oraz rozprzestrzeniającym się
procesem ucisku jednej płci przez drugą.
Slide 35
Rodzaje feminizmu
Feminizm radykalny
http://www.guardian.co.uk/books/2009/oct/12/british-library-eva-figesarchive
Eva Figes w Patriachal Attitudes wskazała, że poglądy
patriarchalne przenikają do kultury, filozofii,
moralności i religii społeczeństwa.
ciekawy artykuł w NY Times o Evie Figes:
http://www.nytimes.com/2012/09/17/arts/eva-figes-author-and-feminist-dies-at80.html?_r=0
Slide 36
Rodzaje feminizmu
Feminizm radykalny
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a6/Germai
ne_Greer.jpg
Z kolei Germaine Greer w
Kobiecym eunuchu podkreśliła,
iż kobiety są warunkowane
do pełnienia biernej roli
seksualnej, która wypiera
ich prawdziwą seksualność
oraz bardziej aktywną stronę
ich osobowości – są
kastrowane,
Slide 37
Rodzaje feminizmu
Feminizm radykalny
Kate Millet w Sexual Politics nazwała patriarchat
stałą życia społecznego obecną we wszystkich
strukturach i w każdym okresie historycznym, małe
dzieci są warunkowane w ramach naczelnej
instytucji patriarchatu – rodziny.
Millet postuluje walkę poprzez podnoszenie
świadomości, jednocześnie wyzwolenie kobiet
wymaga rewolucyjnej zmiany – instytucja rodziny
powinna zostać zniszczona, a wieloaspektowy
ucisk kobiet zlikwidowany,
Slide 38
http://ethikapolitika.org/wp-content/uploads/dialecticof-sex.jpg
Shulamith Firestone w Dialectic of
Sex podkreśla, że różnice płci nie są
jedynie wytworem warunkowania
społecznego, ale także biologii, fakt
rodzenia dzieci prowadzi do
naturalnego podziału pracy,
obecnie możne jednak uciec
od „klątwy Ewy”
przekraczając granie biologii –
pigułki antykoncepcyjne, aborcja,
sztuczne zapłodnienie, wychowanie
dzieci przez instytucje społeczne
zamiast rodziny.
http://carolyngage.weebly.com/uploads/3/2/6/2/3262358/3532489.jpg?0
Slide 39
Rodzaje feminizmu
Feminizm radykalny
Shulamith Firestone (19452012)
radykalna feministka,
współtwórczyni takich grup
założycielka i członkini grup
feministycznych jak New York
Radical Women, Redstockings i
New York Radical Feminists.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/8/8d/Shulamit
h_Firestone.jpg
bardzo
ciekawy artykuł o jej życiu:
http://www.theguardian.com/commentisfree/2013/may/02/f
eminism-trashing-shulamith-firestone
Slide 40
Feminizm
http://jewishcurrents.org/wpcontent/uploads/2013/10/SuperStock_40482015.jpg
Femininistyczny separatyzm
Najbardziej skrajnym
stanowiskiem jest feministyczny
separatyzm: mężczyźni są
uciskającą wrogą klasą płciową,
której celem jest agresja, Susan
Brownmiller w Against Our Will
stworzyła koncepcję ideologii
gwałtu – mężczyźni dominują nad
kobietami w drodze fizycznego i
seksualnego wykorzystywania,
mężczyźni mają „biologiczna
zdolność do gwałtu”,
Slide 41
Feminizm
Femininistyczny separatyzm
Nawet ci, którzy nie gwałcą
czerpią z tego pożytek,
równość płci i harmonia są
niemożliwe, wszystkie
związki heteroseksualne
zawierają w sobie ucisk,
heteroseksualne kobiety nie
mogą poznać w pełni swej
kobiecej natury.
Prowadzi to do politycznego
lesbianizmu.
http://hilobrow.com/2009/11/09/hilo-hero-ti-graceatkinson/
Ti-Grace Atkinson uznała, że
feminizm jest teorią,
lesbianizm praktyką.
Slide 42
http://hilobrow.com/2009/11/09/hilo
-hero-ti-grace-atkinson/
On September 23, 1969, a group of women, conspicuous among them a tall,
patrician blonde, handed out mimeographed leaflets to passersby and newlyweds
alike at New York City’s marriage bureau. Rather than wedding-day platitudes,
the pamphlets offered incendiary prose: “Do you know that you are your
husband’s prisoner? … We can’t destroy the inequities between men and
women until we destroy marriage. We must free ourselves. And marriage is the
place to begin.” The tall woman handing out leaflets was TI-GRACE ATKINSON
(born 1938), former president of the New York chapter of NOW, and a founding
member and de facto leader of THE FEMINISTS, the radical organization behind
the marriage bureau action. To Atkinson, any contact with men — even those
who claimed solidarity with the women’s movement — was an act of
collaboration. At various times during her career, the New York Times described
her as “softly sexy,” a “tigress,” and the “haute thinker” of the women’s
movement. But while the press loved Atkinson’s combination of good looks and
militant rhetoric, many of those who worked directly with her were less
affectionate. Atkinson “wanted chaos,” according to the first executive secretary
of NOW. To feminist critic Susan Brownmiller, Atkinson was “bad news through
and through.” Even author Kate Millett, who respected her long after she had
become a pariah to others, eventually called Atkinson “too elitist to join the
elite.” Atkinson knew she was considered uncompromising and unreasonable.
But she also knew, as she put it in her 1974 essay collection, Amazon Odyssey,
that “the only way to reach people on feminism is to go for their jugular.”
Slide 43
Feminizm
Feminizm prokobiecy
Jednocześnie mamy do czynienia z feminizmem
„prokobiecym”, który jest w silnym konflikcie
intelektualnym z innymi odłamami feminizmu
radykalnego.
„Stanowisko prokobiece” podkreśla pozytywne
cechy płodności i macierzyństwa, kobiety
nie powinny być „bardziej mężczyznami”,
pod wieloma względami kobiecy są lepsze
od mężczyzn.
Slide 44
Wreszcie pojawiają się nowe nurty feminizmu – feminizm
psychoanalityczny, lesbijski, czarnych, postmodernistyczny.
Punkt kulminacyjny feminizmu to lata 60. i 70., obecnie
ruch ten jest niezwykle podzielony i niespójny.
Feminizm wywalczył wiele ze swoich postulatów:
legalizacja aborcji, ustawy dotyczące równych płac, prawa
antydyskryminacyjne, szerszy dostęp do edukacji i życia
politycznego.
Widać cechy rewizjonizmu w pracach najważniejszych
feministek.
Nowe problemy np.: kwestia fałszywych form
emancypacji.
Slide 45
Koniec
Materiały opracowane w oparciu o literaturę
zalecaną na zajęcia „Współczesne ideologie
polityczne”.
Współczesne ideologie
polityczne
Zajęcia nr 8
Feminizm
http://data3.whicdn.com/images/21505011/5-MO5_large.jpg
http://www.nccg.org/feminism2.bmp
dr Michał Urbańczyk
Katedra Doktryn Polityczno-Prawnych
i Filozofii WPiA UAM Poznań
http://www.genderandeducation.com/w
p-content/uploads/2010/03/feminist.jpg
Slide 2
Feminizm
Feminizm [łac. femina ‘kobieta’], szeroki ruchu
o charakterze politycznym, społecznym,
kulturowym i intelektualnym, którego różne
orientacje, szkoły, teorie i badania łączy
wspólne przekonanie, że kobiety były i są
przedmiotem dyskryminacji.
http://robertgraham.files.wordpress.com/2012/11/anarcha
-feminism-hammer.gif?w=470
Nazwa feminizm przyjęła się w USA w latach
60. XX w., ale idee i aspiracje feministyczne
były formułowane znacznie wcześniej (co
najmniej od XVIII w.). Feministki nie tylko
walczą o prawa kobiet, próbują przede
wszystkim zrozumieć, jakie są przyczyny braku
faktycznego równouprawnienia, zwłaszcza na
jakich przesłankach jest skonstruowana wizja
świata, w którym kobiety czują się „inne” i
najczęściej — pod wieloma względami —
„gorsze”.
http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/3900322/feminizm.html
Slide 3
Feminizm
http://www.newyorker.com/images/2009/11/16/p465/091116_r19025_p465.jpg
Feminizm jest to
doktryna, której celem jest
polepszenie sytuacji
społecznej kobiet. Zakłada,
iż kobiety są gorzej
sytuowane w
społeczeństwie z powodu
swojej płci i dąży do
zmiany tego stanu rzeczy.
Feministki stawiają przed
sobą szereg celów
(począwszy od
umiarkowanie
reformistycznych aż do
rewolucyjnych).
Slide 4
Feminizm
Za pierwszy współczesny
tekst feministyczny uznaje
się dzieło Mary
Wollstonecraft „Wołanie o
prawa kobiety” („A Vindication
of the Rights of Woman).
Do połowy XIX wieku udało
się utworzyć ruch, który za
główny cel stawiał sobie
uzyskanie przez kobiety
praw wyborczych (ruch
sufrażystek). XIX wiek
uważany jest za okres tzw.
pierwszej fali feminizmu.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/dc/Mary
wollstonecraft.jpg
Slide 5
Feminizm
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bc/MaryWollstonecraft.jpg
Mary Wollstonecraft
1757-1797
angielska pisarka postulująca
równouprawnienie kobiet,
jej idee wyprzedzały epokę,
w której żyła,
zwracała uwagę na
problemy edukacji kobiet,
nierównego statusu i
konieczności zrównania
praw obu płci, postulowała
prawo kobiet do pracy,
Jej dzieła w j. angielskim
można znaleźć na stronie
Projektu Gutenberg:
http://www.gutenberg.org/browse/authors/w#a84
Slide 6
Feminizm
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/
2e/ElizabethCadyStanton-Veeder.LOC.jpg
Sufrażystki
Ruch feministyczny najmocniej
rozwinął się w krajach zachodnich
– w USA za moment narodzin
ruchu na rzecz praw kobiet
uznaje się kongres kobiet
amerykańskich w Seneca Falls z
1848 roku, na którym Elizabeth
Cady Stanton napisała Declaration
of Sentiments.
W 1866 roku stworzyła, wraz z
kongresmenem Thaddeusem
Stevensem, propozycję poprawki
do konstytucji gwarantującej
powszechne prawo wyborcze.
Propozycja została odrzucona.
http://feminspire.com/wp-content/uploads/2012/09/votes-for-women.jpeg
Slide 7
Feminizm
Sufrażystki
Na zdjęciach sceny z
manifestacji sufrażystek,
jej uczestniczki często
były traktowane przez
policję w sposób
niezwykle brutalny.
http://media.web.britannica.com/ebmedia/00/128800-004-835FE36C.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thum
b/e/eb/Emmeline_Pankhurst_Arrested_1914.jpg/434p
x-Emmeline_Pankhurst_Arrested_1914.jpg
http://www.thetimes.co.uk/tto/multimedia/archive/00355/2665618_a_355506b.jpg
Slide 8
Feminizm
Sufrażystki
W Wielkiej Brytanii taką propozycję zgłosił John Stuart
Mill w 1867 roku. Feminizm pierwszej fali zakończył się
wraz z wywalczeniem dla kobiet praw wyborczych na
początku XX wieku (m.in. 1893 w Nowej Zelandii, w 1918
roku w Polsce, XIX poprawka w USA),
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cd/Suffragists_Parade_Down_Fifth
_Avenue,_1917.JPG
http://www.worldwithoutracism.org/thepeoplesheroes/wpcontent/uploads/2012/09/womenssuffrage2.jpg
Slide 9
Feminizm
Autorami dzieła „Poddaństwo
kobiet” była filozofka i
feministka pierwszej fali
Harriet Taylor Mill oraz jej mąż
John Stuart Mill.
http://www.lekturry.republika.pl/mill.html
Całość dostępna jest na
stronie Kujawsko-Pomorskiej
Biblioteki Cyfrowej:
http://www.kpbc.ukw.edu.pl/dli
bra/docmetadata?id=2750&fro
m=pubindex&dirids=12&lp=10
83
Slide 10
Feminizm
II fala feminizmu
Druga fala feminizmu to okres lat 60. Niezwykle
istotnym tekstem dla feministycznej II fali był tekst
Mistyka kobiecości Betty Friedan, w którym poruszono
tzw., problem bez nazwy – poczucie frustracji i
niezadowolenia wielu kobiet, wynikający ze
sprowadzenia ich do roli gospodyń domowych i
matek.
http://circle.org/jsource/wp-content/uploads/sites/2/2013/04/Betty-Friedan.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fd/Betty_Friedan_1960.jpg
Slide 11
Feminizm
II fala feminizmu
Celem feminizmu drugiej fali było wyzwolenie kobiet,
które można osiągnąć jedynie w wyniku rewolucyjnego
procesu zmian społecznych.
Od końca lat 60. można mówić o feminizmie jako o
odrębnej i ugruntowanej ideologii.
Jednym z podstawowych zagadnień jest dla feminizmu
drugiej fali kwestia płci kulturowej (gender).
Lata 90. to wraz z osiągniętymi sukcesami okres odwrotu
od radykalizmu – próba tworzenia postfeminizmu oraz
czas fragmentaryzacji i zróżnicowania ruchu (powstaje
wiele różnych feminizmów).
Slide 12
Feminizm
II fala feminizmu
GENDER - płeć kulturowa, płeć społeczna,
identyfikacja jednostki z rolą płci wynikająca z
uwarunkowań kulturowych i społecznych;
Płeć kulturowa ma charakter wyuczony;
powstaje we wczesnym okresie socjalizacji (3.–
6. rok życia), w czasie którego następuje
uwewnętrznienie norm związanych z rolami
płciowymi; jest przedmiotem
interdyscyplinarnych studiów (gender studies).
http://encyklopedia.pwn.pl/index.php?module=haslo&id=3958385
Slide 13
Feminizm
Chwilą, z którą możemy mówić o feminizmie jako
pełnoprawnej ideologii jest powstanie tezy, iż
zasadniczne znaczenie mają różnice
wynikające z podziału płci.
Cztery kluczowe zagadnienia dla feminizmu to:
podział na publiczne i prywatne,
patriarchat,
płeć i płeć kulturowa,
równość i różnice.
Slide 14
Feminizm
I. Podział na publiczne i prywatne
Tradycyjnie pojmowanie polityki i polityczności określa ją
jako element życia publicznego, natomiast życie rodzinne i
stosunki osobiste uważa się za sferę prywatną
(niepolityczną).
Feministki uważają, że politykę prowadzi się we wszystkich
grupach społecznych i nie jest ograniczona jedynie do
spraw publicznych tj. związanych z rządzeniem.
Polityka obecna jest wszędzie, gdzie
istnieje konflikt społeczny, polityka to
stosunki i układy oparte na strukturze
władzy, w której jedna grupa posiada
kontrolę nad innymi.
Slide 15
Feminizm
I. Podział na publiczne i prywatne
Nierówność płci utrzymuje się, ponieważ obecny
podział pracy (ze względu na płeć) uważa się za
bardziej naturalny, niż polityczny, zaś sfera publiczna
zarezerwowana jest dla mężczyzn.
Dlatego feministki dążą do likwidacji podziału na
„publicznego mężczyznę” i „prywatną kobietę”.
Dla niektórych feministek oznacza to zmniejszenie
obowiązków niepublicznych, np. większa pomoc
państwa przy wychowywaniu dzieci, natomiast
feministki liberalne przestrzegają przed zniesieniem
tego podziału wskazując, że sfera prywatna jest sferą
wolności i autonomii jednostki.
Slide 16
Feminizm
II. Patriarchat
Istotnym elementem różnicowania społecznego jest
pleć kulturowa, na tej podstawie rozwijana jest
polityka płci (tak jak polityka klasowa), w tym
kontekście mówi się także o seksizmie (tak jak o
rasizmie).
http://i1.2pcdn.com/node14/image/article/201301/22/20130122213903a0ddoy2me1qalnmt.jpg
Slide 17
Feminizm
II. Patriarchat
Koncepcja patriarchatu opisuje stosunek władzy między
mężczyznami a kobietami, sprawowanie władzy przez
mężczyzn w rodzinie symbolizuje męską
dominację w innych dziedzinach życia.
Kate Millett w Sexual Politics wskazała, że
patriarchat to rządy mężczyzn nad
kobietami oraz rządy starszych mężczyzn
nad młodszymi.
http://www.katemillett.com/KateMillett/Home.html
Warto jednak pamiętać, że patriarchat inaczej funkcjonuje
w państwach uprzemysłowionych, a inaczej w
afrykańskich państwach Trzeciego Świata, różne są też
jego oceny w zależności od nurtu feministycznego.
Slide 18
Feminizm
III. Płeć i płeć kulturowa
Gender - stworzone przez społeczeństwo
role, zachowania, aktywności i atrybuty jakie
dane społeczeństwo uznaje za odpowiednie dla
mężczyzn i kobiet.
http://www.all-about-psychology.com/images/gender-roles-21232813.jpg
http://klosinski.na.liberte.pl/files/2013/11/gender-identity.gif
Slide 19
Feminizm
III. Płeć i płeć kulturowa
Feministki walczą, by
różnice biologiczne
między płciami nie
obniżały statusu ani
społecznego
przeznaczenia kobiet,
czym innym jest bowiem płeć,
a czym innym płeć kulturowa
http://fc00.deviantart.net/fs71/f/2011/312/a/e/gender_lines__by_tinklepi
ss-d4fic79.jpg
Płeć to różnice biologiczne,
naturalne i niezmienne.
Slide 20
Feminizm
III. Płeć i płeć kulturowa
Płeć kulturowa to różnice między rolami społecznymi
obu płci, są one wynikiem stereotypów, patriarchat
zaciera różnice między płcią a płcią kulturową,
uznając, że różnice społeczne wynikają z naturalnych
różnic biologicznych.
Większość feministek uważa, że różnice płciowe
nie mogą stanowić podziałów kulturowospołecznych.
Celem jest osiągnięcie wolnej od płci kulturowej
tożsamości.
Slide 21
Feminizm
III. Płeć i płeć kulturowa
Sprzeciw wobec koncepcji gender wniosły
feministki różnicy (podkreślające zasadnicze
różnice między płciami, przypisując kobiecym
cechom większą wartość) oraz feministki
postmodernistyczne, które wskazują, że płeć nie
jest wcale takim ostrym podziałem biologicznym.
Luce Irigaray
http://www.phillwebb.net/history/Twentiet
h/Continental/%28Post%29Structuralisms/
Deconstruction/Irigaray/Irigaray3.jpg
Helene Cixous
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commo
ns/6/69/H%C3%A9l%C3%A8ne_Cixous_par_
Claude_Truong-Ngoc_2011.jpg
„ … kobiety maja inne potrzeby i
spojrzenie na świat, ze są różne od
mężczyzn pod względem psychicznym,
biologicznym, społecznym etc., i ze
maja w tej różnicy prawo do równego
współistnienia, równych szans,
wolności wyboru. Współczesnym
feministkom chodzi przede wszystkim
o to aby kobiety zaistniały jako takie
na swój własny sposób i aby bycie
kobieta było tak samo ważne jak bycie
mężczyzną”.
http://forum.gazeta.pl/forum/w,212,1443567,2197180,Feminizm_r
oznicy.html
Slide 22
Feminizm
IV. Równość i różnice
Feministki przyjęły sprzeczne ze sobą pojęcia
równości, zaś feministki różnicy w ogóle odrzuciły
koncepcję równości płci.
Wspólne jest przekonanie, iż różnice genderowe są
złe, różnice wynikają z patriarchatu, a celem
feminizmu jest ich likwidacja.
Natomiast feministki liberalne skupiają się na
równości prawnej i politycznej.
Slide 23
Feminizm
http://imaginenoborders.org/zines/
Feministki socjalistyczne wskazują, ze
istotniejsza jest równość ekonomiczna
(własność majątku, różnice w wysokości
zarobków, podział na pracę zarobkową i
taką, za którą wynagrodzenie nie
przysługuje).
Radykalne feministki zainteresowane są
przede wszystkim równością w ramach
rodziny i życia osobistego,
Slide 24
Feminizm
Feministki różnicy wskazują, że żądanie równości
oznacza chęć „bycia podobną do mężczyzn”,
przyjmują one stanowisko „prokobiece”, kobiety i
mężczyźni różnią się na poziomie
psychobiologicznym.
Idealizowanie dwupłciowości przy ignorowaniu
różnic płciowych jest błędne, kobiety powinny zdać
sobie sprawę ze swej odrębności i cieszyć się z
cech typowo kobiecych, dążąc do wyzwolenia jako
rozwinięte i spełnione kobiety.
Slide 25
Rodzaje feminizmu
Feminizm liberalny
Feminizm liberalny – na ideach liberalnych opierał się przede
wszystkim feminizm pierwszej fali, Mary Wollstonecraft
podkreślała, że kobiety powinny posiadać te same prawa co
mężczyźni, ponieważ i jedni i drudzy są istotami ludzkimi; J.S.
Mill odwoływał się do zasady rozumu, postulując, by to na niej
oprzeć zasady rządzące społeczeństwem.
Podobnie druga fala feminizmu opierała się w znacznej mierze
na liberalnych przesłankach,;główną postacią liberalnego
skrzydła feminizmu w USA jest Betty Friedan.
Wg niej mistyka kobiecości to mit kulturowy (kobiety szukają
bezpieczeństwa, ich spełnienie to życie domowe), który ma
zniechęcić kobiety do życia publicznego, ponadto Friedan
zwróciła uwagę na problem bez nazwy – poczucie frustracji i
niezadowolenia wielu kobiet, wynikający ze sprowadzenia ich
do roli gospodyń domowych i matek.
Slide 26
Rodzaje feminizmu
Feminizm liberalny
W 1966 roku Friedan została pierwszą
przewodniczącą National Organisation for
Women (NOW http://www.now.org/).
Filozoficzne podstawy feminizmu liberalnego leżą
w indywidualizmie, wszyscy mają identyczną
wartość moralną, z czego wynika m.in. prawo do
równego traktowania bez względu na płeć, rasę,
kolor skóry, religię.
Cały ruch sufrażystek opierał się na liberalnym
przeświadczeniu, że kobietom wystarczą prawa
polityczne, by się emancypować.
Slide 27
Rodzaje feminizmu
Feminizm liberalny
Feminizm liberalny ma reformistyczny charakter.
Liberalne feministki uznają, że kobiety – ze względu na
swe naturalne cechy mogą chcieć wybrać życie rodzinne,
np. Friedan w „Second Stage” zajęła się
scharakteryzowaniem konfliktu między potrzebą życia
rodzinnego u kobiet a osiągnięciami poza tą sferą (praca,
polityka).
emancypacja kobiet -prawne i społeczne zrównanie
kobiet z mężczyznami, m.in. w zakresie prawa
wyborczego, dostępu do wyższych studiów (dokonana
formalnie w większości krajów po 1918).
http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=4008156
Slide 28
Rodzaje feminizmu
Feminizm liberalny
Radykalne feministki wskazują na ograniczenia
indywidualizmu jako podstawy polityki genderowej:
odwraca uwagę od strukturalnego patriarchatu,
nacisk na jednostkową niepowtarzalność może
zaszkodzić genderowej tożsamości – siostrzeństwa,
liberalny indywidualizm może wyłaniać się jedynie
ponad różnicami genderowymi.
Ponadto liberalnym feministkom zarzuca się, że
domaganie się równych praw jest atrakcyjne jedynie
dla białych zamożnych kobiet Zachodu, podczas gdy
równie ważne są problemy wynikające z dyskryminacji
rasowej lub ekonomicznej.
Slide 29
Rodzaje feminizmu
Feminizm socjalistyczny
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/e/e3/Socialist-cover-72.jpeg
Feminizm socjalistyczny –
wskazuje, że kobiety są
upośledzone politycznie i
prawnie ze względu na
strukturę ekonomiczną i
społeczną; prawdziwą
emancypację może zapewnić
jedynie rewolucja
społeczna; patriarchat może
być zrozumiany jedynie w
kontekście czynników
ekonomicznych i społecznych.
Slide 30
Rodzaje feminizmu
Feminizm socjalistyczny
Już Engels wskazywał, że sytuacja kobiet diametralnie się
pogorszyła wraz z rozwojem kapitalizmu i własności
prywatnej, ucisk kobiety funkcjonuje poprzez instytucję
rodziny, mężczyznom udało się osiągnąć przewagę przez
narzucenie monogamicznych małżeństw (tymczasem oni
monogamiczność z zasady ignorują).
Rekompensatą jest kult kobiecości.
Engels uważał, że w społeczeństwie socjalistycznych
małżeństwo powinno być rozwiązywalne, a wraz z
likwidacją własności prywatnej znikną także jej
patriarchalne skutki, w tym małżeństwo;
Slide 31
Rodzaje feminizmu
Feminizm socjalistyczny
Feministki socjalistyczne wierzą, że sprowadzenie kobiet
jedynie do roli pani domu służy ekonomicznych
interesom kapitalizmu, są one bowiem „rezerwową
armią roboczą”.
Jednocześnie domowa praca kobiet jest kluczowa
dla całości gospodarki, część feministek zauważa, że
bezpłatny charakter prac domowych i ich niska
społeczna ocena skutkuje zależnością finansową w
stosunku do mężów.
Problemem jest natura związku między kwestia kobiet a
stosunkami ekonomicznymi, ortodoksyjni marksiści
wskazują na prymat polityki klasowej nad polityką płci –
kobiety są uciskane przez instytucję własności
prywatnej.
Slide 32
Niestety praktyka państw socjalistycznych
pokazała, że ani socjalizm, ani zniesienie
własności prywatnej skutkują wyzwoleniem
kobiet.
Slide 33
Rodzaje feminizmu
Feminizm socjalistyczny
Jedna ze współczesnych feministek
socjalistycznych Juliet Mitchel
(psychoanalityczka z Jesus College University
of Cambridge) wskazuje, że kobiety pełnią
cztery funkcje społeczne:
http://www.ucl.ac.uk/psych
oanalysis/unitstaff/juliet.htm
są
częścią siły roboczej i są aktywne w
produkcji,
rodzą dzieci, uczestnicząc w reprodukcji
gatunku,
są odpowiedzialne są socjalizację dzieci,
są obiektem pożądania seksualnego.
Slide 34
Rodzaje feminizmu
Feminizm radykalny
Wg feminizmu radykalnego różnice między płciami
kulturowymi są ważne same w sobie, zaś ani liberalizm,
ani socjalizm nie spełnił w pełni pokładanych nadziei.
W latach 60. i 70. XX wieku feminizm zaczął odkrywać
wpływ patriarchatu na wszystkie aspekty (nie tylko
publiczne) życia społecznego, osobistego i seksualnego.
Feminizm radykalny to dziś systematyczna teoria ucisku
płci, ucisku, który stanowi podstawową cechę
społeczeństwa, zaś inne formy niesprawiedliwości są
drugorzędne.
Patriarchat jest więc systematycznym i
zinstytucjonalizowanym oraz rozprzestrzeniającym się
procesem ucisku jednej płci przez drugą.
Slide 35
Rodzaje feminizmu
Feminizm radykalny
http://www.guardian.co.uk/books/2009/oct/12/british-library-eva-figesarchive
Eva Figes w Patriachal Attitudes wskazała, że poglądy
patriarchalne przenikają do kultury, filozofii,
moralności i religii społeczeństwa.
ciekawy artykuł w NY Times o Evie Figes:
http://www.nytimes.com/2012/09/17/arts/eva-figes-author-and-feminist-dies-at80.html?_r=0
Slide 36
Rodzaje feminizmu
Feminizm radykalny
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a6/Germai
ne_Greer.jpg
Z kolei Germaine Greer w
Kobiecym eunuchu podkreśliła,
iż kobiety są warunkowane
do pełnienia biernej roli
seksualnej, która wypiera
ich prawdziwą seksualność
oraz bardziej aktywną stronę
ich osobowości – są
kastrowane,
Slide 37
Rodzaje feminizmu
Feminizm radykalny
Kate Millet w Sexual Politics nazwała patriarchat
stałą życia społecznego obecną we wszystkich
strukturach i w każdym okresie historycznym, małe
dzieci są warunkowane w ramach naczelnej
instytucji patriarchatu – rodziny.
Millet postuluje walkę poprzez podnoszenie
świadomości, jednocześnie wyzwolenie kobiet
wymaga rewolucyjnej zmiany – instytucja rodziny
powinna zostać zniszczona, a wieloaspektowy
ucisk kobiet zlikwidowany,
Slide 38
http://ethikapolitika.org/wp-content/uploads/dialecticof-sex.jpg
Shulamith Firestone w Dialectic of
Sex podkreśla, że różnice płci nie są
jedynie wytworem warunkowania
społecznego, ale także biologii, fakt
rodzenia dzieci prowadzi do
naturalnego podziału pracy,
obecnie możne jednak uciec
od „klątwy Ewy”
przekraczając granie biologii –
pigułki antykoncepcyjne, aborcja,
sztuczne zapłodnienie, wychowanie
dzieci przez instytucje społeczne
zamiast rodziny.
http://carolyngage.weebly.com/uploads/3/2/6/2/3262358/3532489.jpg?0
Slide 39
Rodzaje feminizmu
Feminizm radykalny
Shulamith Firestone (19452012)
radykalna feministka,
współtwórczyni takich grup
założycielka i członkini grup
feministycznych jak New York
Radical Women, Redstockings i
New York Radical Feminists.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/8/8d/Shulamit
h_Firestone.jpg
bardzo
ciekawy artykuł o jej życiu:
http://www.theguardian.com/commentisfree/2013/may/02/f
eminism-trashing-shulamith-firestone
Slide 40
Feminizm
http://jewishcurrents.org/wpcontent/uploads/2013/10/SuperStock_40482015.jpg
Femininistyczny separatyzm
Najbardziej skrajnym
stanowiskiem jest feministyczny
separatyzm: mężczyźni są
uciskającą wrogą klasą płciową,
której celem jest agresja, Susan
Brownmiller w Against Our Will
stworzyła koncepcję ideologii
gwałtu – mężczyźni dominują nad
kobietami w drodze fizycznego i
seksualnego wykorzystywania,
mężczyźni mają „biologiczna
zdolność do gwałtu”,
Slide 41
Feminizm
Femininistyczny separatyzm
Nawet ci, którzy nie gwałcą
czerpią z tego pożytek,
równość płci i harmonia są
niemożliwe, wszystkie
związki heteroseksualne
zawierają w sobie ucisk,
heteroseksualne kobiety nie
mogą poznać w pełni swej
kobiecej natury.
Prowadzi to do politycznego
lesbianizmu.
http://hilobrow.com/2009/11/09/hilo-hero-ti-graceatkinson/
Ti-Grace Atkinson uznała, że
feminizm jest teorią,
lesbianizm praktyką.
Slide 42
http://hilobrow.com/2009/11/09/hilo
-hero-ti-grace-atkinson/
On September 23, 1969, a group of women, conspicuous among them a tall,
patrician blonde, handed out mimeographed leaflets to passersby and newlyweds
alike at New York City’s marriage bureau. Rather than wedding-day platitudes,
the pamphlets offered incendiary prose: “Do you know that you are your
husband’s prisoner? … We can’t destroy the inequities between men and
women until we destroy marriage. We must free ourselves. And marriage is the
place to begin.” The tall woman handing out leaflets was TI-GRACE ATKINSON
(born 1938), former president of the New York chapter of NOW, and a founding
member and de facto leader of THE FEMINISTS, the radical organization behind
the marriage bureau action. To Atkinson, any contact with men — even those
who claimed solidarity with the women’s movement — was an act of
collaboration. At various times during her career, the New York Times described
her as “softly sexy,” a “tigress,” and the “haute thinker” of the women’s
movement. But while the press loved Atkinson’s combination of good looks and
militant rhetoric, many of those who worked directly with her were less
affectionate. Atkinson “wanted chaos,” according to the first executive secretary
of NOW. To feminist critic Susan Brownmiller, Atkinson was “bad news through
and through.” Even author Kate Millett, who respected her long after she had
become a pariah to others, eventually called Atkinson “too elitist to join the
elite.” Atkinson knew she was considered uncompromising and unreasonable.
But she also knew, as she put it in her 1974 essay collection, Amazon Odyssey,
that “the only way to reach people on feminism is to go for their jugular.”
Slide 43
Feminizm
Feminizm prokobiecy
Jednocześnie mamy do czynienia z feminizmem
„prokobiecym”, który jest w silnym konflikcie
intelektualnym z innymi odłamami feminizmu
radykalnego.
„Stanowisko prokobiece” podkreśla pozytywne
cechy płodności i macierzyństwa, kobiety
nie powinny być „bardziej mężczyznami”,
pod wieloma względami kobiecy są lepsze
od mężczyzn.
Slide 44
Wreszcie pojawiają się nowe nurty feminizmu – feminizm
psychoanalityczny, lesbijski, czarnych, postmodernistyczny.
Punkt kulminacyjny feminizmu to lata 60. i 70., obecnie
ruch ten jest niezwykle podzielony i niespójny.
Feminizm wywalczył wiele ze swoich postulatów:
legalizacja aborcji, ustawy dotyczące równych płac, prawa
antydyskryminacyjne, szerszy dostęp do edukacji i życia
politycznego.
Widać cechy rewizjonizmu w pracach najważniejszych
feministek.
Nowe problemy np.: kwestia fałszywych form
emancypacji.
Slide 45
Koniec
Materiały opracowane w oparciu o literaturę
zalecaną na zajęcia „Współczesne ideologie
polityczne”.