Transcript sunumuza hoşgeldiniz…

SUNUMUZA
HOŞGELDİNİZ…
ÇOCUK YETİŞTİRME
TUTUMLARI VE
OLUMLU DİSİPLİN
YÖNTEMLERİ
ÇOCUK YETİŞTİRME İLKELERİ
Çocuk yetiştirme sanatının ana ilkeleri
sevgi,anlayış,sabır ve hoşgörüdür.
Çocuğunuzun olumlu davranışlarını
destekleyin, olumsuz davranışları
düzeltmeye çalışın.Gereğinden çok
kollamayın, yeteneklerini aşacak kadar
zorlamayın, onu tanımaya ve anlamaya
çalışın.
Ancak, sizin çocuğunuz sizden farklı
bir kişiliği olduğunu da unutmayın. Ona
yardımcı olun.
Her topluma her aileye, her bireye
özgü doğrular farklı olabilir.
Aynı ailedeki iki çocuktan birine
uygulanan yöntem öbür çocukta
başarısızlıkla sonuçlanabilir. Nasıl ki
denize girmeden yüzme öğrenilmez,
bunun gibi aile ve çocuk da olayı
yaşayarak öğrenecektir.
ÇOCUĞUMUZU
YETİŞTİRİRKEN NASIL
DAVRANALIM ?
Öncelikle kendi davranışlarınızla ona
örnek olun. Önce kendinizi yetiştirin.
Eşinizle çocuğunuzu yetiştirme
konusunda ortak bir tutum belirleyin ve
büyüklerin bu tutumu bozmasına asla izin
vermeyin.
Kızmadan önce mutlaka çocuğunuzu
dinleyin. Yaptığını detaylı olarak
anlatmasını isteyin. Olayı anlatırken
çocuğunuz kendi yanlışlarını daha iyi
görecektir.
Değişik bir bakış açısı ile olayı
değerlendirecek, acele ve yanlış karar
vermeden önce düşünme fırsatı
bulmalıyız.
Öncelikle hata yapmadan önce hataya
engel olmaya çalışmalısınız. Yapılmaması
gereken davranışlar kesin bir dil ve
kararlılıkla çocuğa belirtilmeli ve bundan
kesinlikle ödün verilmemelidir.
Çocuk ağlıyor, bağırıyor diye verilen
ufak ödünlerin daha büyük ödünleri de
beraberinde getireceği bilinmelidir.
Ona, doğru ve yanlışı, iyi ve kötüyü,
kırmadan, bağırmadan öğretmelisiniz.
Anlamayacağını düşünmeyin.
Doğru ve yanlışı nedenleri ile birlikte
anlatın. ‘Hayır’ı çok sık kullanmayın
kullandığınızda da her zaman her yerde
geçerli olduğunu çocuğunuza anlatın.
Bir şeyi yapmamasını isterken
alternatif olarak şunu yapman daha iyi
olur şeklinde bir davranış sistemi
içerisinde olun. Onu tehdit ederek bir
şey yapmasını istemeyin.
ÇOCUĞUMUZU YETİŞTİRİRKEN
NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?
1.
2.
3.
4.
5.
Çocuğumuzun 3 yaşına kadar ‘evet’ ve ‘hayır’
kavramını iyi öğrenmesini sağlamalıyız.
Çocuklar deneyerek ve taklit ederek
öğrenirler. İyi alışkanlıklar tekrarla öğrenilir.
İyi bir dinleyici olmalı ve onları anlamak için
çaba göstermeliyiz.
Çocuklarımıza mutlaka farklı seçenekler
sunmalıyız. Böylece kararlarının sorumluluğunu
üstlenmesini öğrenirler.
Çocuklar en iyi eğlenirken, oyun oynarken
öğrenirler. Hikayeler, masallar öğrenmelerine
yardımcı olur.
8. Ceza vermektense teşvik etmeliyiz.
9. Azarlamadan ve küçük düşürmeden
tekrar tekrar anlatmalıyız.
10. Kötü bir şey yaptığında yardım
etmeliyiz.
11. Kin tutmamalıyız.
12. Zaman zaman onların bize
öğrendiklerini anlatmasını ve
öğretmesine izin vermeliyiz.
13. Değer yargılarının ve ilkelerini
oluşmasına yardımcı olmalıyız. Açık
içten, dürüst, sevecen, barışçı olmasına
yardımcı oluruz.
14.Çocukların ne söylemeye çalıştığını ve
bize ne anlatmaya çalıştıklarını
anlamamız gerekir.
15.Çocuklarımızı yanlış davranışlara ve
alışkanlıklara iten şartlar sunmamalıyız.
16.Merhamet ve adalet arasındaki dengeyi
kurmayı öğretmeliyiz.
TUTUMLAR…
OTORİTER TUTUM ; konulan kurallara
çocukların koşulsuz uymasını itaat etmesini
isteyen, çocukları kurallara uymadığında
cezalandıran, çocuklarla pek fazla görüş
alışverişinde bulunmayan tutumdur. Bu
tutumda açık iletişim düşük, kontrol ve
olgunluk beklentisi yüksektir.
Bu ailelerin çocukları Daima mutsuz,
yaşıtlarıyla ilişkilerinde kaygılı/güvensiz,
çekingen, kendini iyi ifade edemeyen,
saldırganlık eğilimi yüksek ve benlik saygısı
düşük vb. tip özellikler görülür.
DEMOKRATİK TUTUM : Çocuklardan
olgun davranışlar bekleyen, gerektiğinde
kurallara uymasını isteyen, sıcak, sabırlı, duyarlı
bir şekilde çocukları dinleyen, alınacak
kararlarda çocukların görüşlerini önemseyen,
hem ebeveynin hem de çocuğun isteklerini
dikkate alan tutumdur. Tüm boyutlar yüksek
derecededir.
Bu ailelerin çocukları Bağımsız, kendini iyi
ifade edebilen, sosyal ve akademik başarısı
yüksek, ebeveyniyle işbirliğine açık,
arkadaşlarıyla iyi geçinen, başarı güdüsü yüksek
vb. özellikler görülür.
İZİN VERİCİ TUTUM :Çok fazla özgürlüğün
tanındığı, hiçbir şekilde sınırların çizilmediği,
ihmale varan bir hoşgörünün olduğu, sıcak ve
sevecen olmakla birlikte tüm kararları çocuğun
kendisinin almasını bekleyen, çocukların istediği
zaman yattığı, yemek yediği vb.. stildir. Kontrol
ve olgunluk beklentisi düşük, açık iletişim ve
bakım boyutlarında yüksektir.
Bu ailelerin çocukları Saldırganlık eğilimi
yüksek, akademik başarısı düşük, duygusal
kontrolü zayıf, uzun süreli amaçları pek olmayan,
sorumluluk almaktan pek hoşlanmayan, içki ve
sigaraya erken yaşlarda başlayan vb. Özellikler
görülür.
AŞIRI KORUYUCU – MÜDAHALECİ
TUTUM:Çocuklara Yaşanı Uygun Sorumluluk
Verilmez.
. Çocuğun Ebeveynine Bağımlı Olması Beklenir.
. Annenin Fedakarlığı Esastır.
. Çocuğun Yetişkin Olup, Evden Ayrılması
istenilmez.
. Çocuğun Arkadaş, Okul, Meslek, Eş Seçimine
Karşı devamlı Müdahale Vardır.
. Çocuğa Her Yaş ve Durumda “Karışma” AnneBabanın hakkıdır.
. Çocuk Ayrı, Özgün ve Tek Bir Birey Olarak
görülmez.
. Çocuğun Kendi Kararlarını Kendisinin Vermesi
istenilmez.
AŞIRI KORUYUCU – MÜDAHALECİ
YETİŞTİRİLEN ÇOCUKLAR : Biraz
Utangaç – İçe Dönük
Yeni Faaliyetlere Katılmada İsteksiz
Diğer Çocuklarla Kaynaşmakta İsteksiz
Anne-Babaya Bağımlı Davranan
Kendine Güveni Zayıf
Kendi Kararlarını Veremeyen
Devamlı Koruma - Kollama Arayan
Yanlış Yapmaktan Korkan
Reddedilmekten Korkan
Kararsız
Girişken Olmayan
Sorumluluk Almaktan Çekinen
Bağımlı Bireyler Olabilir...
ÇOCUK MERKEZLİ TUTUM : Evdeki
Günlük Yaşam Çocuğa Göre Planlanır.
. Çocuğa Karşı Aşırı Taviz Verilir.
. Çocuğun Bütün İstekleri Karşılanmaya
Çalışır.
. Evde Ne Yenileceği, TV’de Hangi
Programın İzleneceği, Tatilde Nereye
Gidileceği Gibi Durumlarda Çocuk Karar
Verir.
. Karı-Koca El Ele Verip Çocuğun
İsteklerini Karşılamaya Çalışırlar.
OLUMLU DİSİPLİN
YÖNTEMLERİ
• Çocukta ahlak gelişimini etkileyen en
önemli unsurlardan biri de disiplindir.
• Disiplin; üç temel hedef için uygulanmalı:
1. Sevgi ve güveni geliştirmek.
2. Özgüven hissini oluşturmak.
3. Başkalarını anlamak ve kişilere saygı
duymak
Çocuğumuza davranışlarımızla örnek
olmalıyız. Anne ve babalar çocuğundan
yapmasını beklediği davranışlara kendi
davranışlarıyla örnek olmalıdır. Çünkü;
çocuklar özellikle okul öncesi yaşlarda
anne babalarını taklit ederler. Eğer
annenin yatak odası dağınıksa
çocuğundan odasını toplu tutmasını
bekleyemez. Eğer anne çocuğu
dövüyorsa çocuktan kardeşiyle ya da
arkadaşlarıyla kavga etmemesini
isteyemez.
Çocuğumuzun iyi alışkanlıklar
geliştirmesine yardımcı olmalıyız. Anne
çocuğunda yerleştirmek istediği
davranışlar için ona yardımcı olmalıdır.
Örneğin, çocuğun odasını toplaması bir
alışkanlıktır. Bu alışkanlığın geliştirilmesi
için anne önceleri çocuğa odasını nasıl
toplayacağını gösterebilir, bunun için ona
yardımcı olabilir. Örneğin: “Önce
oyuncaklarını kutulara yerleştir, sonra
elbiselerini katla…” Daha sonraları bunu
çocuk yalnız başına da yapmaya
başlayacaktır.
Çocuğa önleyici açıklamalar yapmalıyız.
Örneğin: Eğer çocuğumuzun sokakta
ağlayarak bir şey istemesinden
hoşlanmıyorsak ve böyle bir davranışta
bulunabileceğini tahmin ediyorsak,
sokağa çıkmadan önce “Sokağa
çıktığımızda bir şeyler almam için
ağlamanı istemiyorum.” diyerek açıklama
yapabiliriz. Annenin bu önleyici
açıklamayı yaparken kullandığı ses tonu
ve kararlılığı çok önemlidir.
Bazı Disiplin Teknikleri
* Çocuklarınıza iyi örnek olun.
* Çocuklarınızın iyi davranışlarını ödüllendirin.
* Sorunun mühim olup olmadığını, kalıcı olup olmadığını
tespit edin.
* Çok konuşarak talimatlar yağdırmayın. Zaman
zaman bir bakış, kaşını kaldırıp sert bir şekilde
yaptığından hoşlanmıyorum demek sorunu halledebilir.
* Bırakın çocuklarınız hataların neticeleri ile yüz yüze
kalsınlar.
* Yaptıkları ya da yapmadıklarının (ödev yapmama,
okula kitap getirmeme vb.) neticelerine katlansınlar.
* Çocuklarınızın yanlış davranışları yüzünden bazı
tatsız durumlar yaşamasını sağlayın.
* Cezaları gerektiği durumlarda vermeye dikkat
etmelisiniz. Ceza suçun büyüklüğüne göre
belirlenmelidir.
Olumlu Yöntemler Uygulamak
1.Nedenini düşünme:
Çocuğun olumsuz davranışının altında yatan
nedeni bilmek, davranışa daha anlayışla
yaklaşmamızı sağlayabilir. Eğer çocuğunuz
yemek yerken mızmızlanıyorsa ve hasta
olduğunu anladıysanız ona kızamaz ve
anlayışlı davranmalısınız.
2.Dikkatini başka yere çekmek:
Bu yöntem çocuğun o anda yaptığı ve
bizim istemediğimiz davranışını, onun
dikkatini başka yöne çekerek
engellememizi sağlar.
Evde misafir varken çocuğumuzun sıkılıp
huzursuzlandığını gördüğümüz anda ‘Bana
yardım eder misin ?Çatalları getirir misin
’ denilebilir.
3.Ortamı değiştirmek:
Ortamı değiştirip önlem alarak pek
çok sorunu büyümeden halledebiliriz.
Ellerini yıkamayı unutan çocuğa güzel
kokan bir sabun almak, onun için özel
bir havluyu banyoya asmak bile bazen
ona el yıkama alışkanlığını
kazandırmaya yeterli olabilir.
4.Göz ardı-Teşvik:
Beğenmediğimiz olumsuz davranışları (eğer
çok rahatsız etmiyorsa) göz ardı etmek, her
şeye sürekli kızmamak, ancak olumlusunu
yaptığı anda teşvik etmek:
- Saçı dağınıkken göz ardı etmek, taradığı
zaman takdir etmek.
- Ayakkabılarıyla içeri girdiğinde göz ardı
etmek, ayakkabılarını dışarıda çıkardığı
zaman takdir etmek.
5.Takdir –Teşvik :
Beğendiğiniz olumlu davranışı,
davranışın ne olduğunu açıklayarak,
anında takdir etmeliyiz.
- Bana yardım ettiğin zaman çok mutlu
oluyorum.
- Kardeşin oyuncağı elinden çektiği
halde ona vurmadığın için çok sevindim.
6.Davranışın sonucunu açıklayarak, yaptığı
davranışın zararını göstermek:
Bunun için annenin çocukla konuşarak
davranışının yanlış olduğunu anlatması, onu ikna
etmesi önemlidir. Çocuk bahçeden çamurla
pantolonla gelip sedire oturuyor. “Çamurlu
pantolonunla sedire oturmandan hoşlanmıyorum.
Çamurlu pantolonunla sedire oturduğunda sedir
çamur oluyor ve kirleniyor. Ben de her gün
kirlenen sedir örtüsünü yıkamak zorunda
kalıyorum, bu da beni yoruyor. Yapacağım
başka işleri de yapamıyorum.”
7.Çözüm yollarını göstermek:
Olumsuz davranışın sonucunu söyleyip,
yerine yapabileceği olumlu bir davranışı
göstermek: Dolapları karıştırıyorsa,
oynayabileceği birkaç eşya verebiliriz.Evin
içinde sürekli koşup zıplayarak alttaki
komşuyu rahatsız ediyorsa, bir odaya
minder sererek orada istediği gibi
oynamasını sağlamak.Çocuğunuz duvarları
çiziyorsa, duvara, dolaba bir kâğıt
asabilirsiniz.
8.Annenin duygularını belirtmesi:
Olumsuz davranışının sonucu açıkladıktan
sonra, annenin duyduğu olumsuz duyguları
belirtmesi:
— Sokağa çıktığımızda bir şey almam için
ağladığın zaman çok üzülüyorum, başım
ağrıyor, seninle bir daha sokağa çıkmak
istemiyorum.
— Bu hareketi yaptığın zaman hiç hoşuma
gitmiyor. Hele neden yapmaman gerektiğini
açıkladığım halde yine yaptığın zaman çok
üzülüyorum, beni artık dinlemediğini
düşünüyorum.
— Çok şeker yediğinde dişlerin çürüyecek
diye üzülüyorum.
9.Annenin beklentilerini belirtip seçme hakkı
vermesi:
Anne çocuğa istemediği davranışı açıkça belirterek
bunun yerine seçme hakkı vermelidir.
— Saçlarının böyle dağınık olmasının istemiyorum.Ya
her gün tarayıp toplayalım ya da kısa kestirelim.
— Misafirim varken gürültü yapmanı istemiyorum.
Ya yanımızda sessizce oyna ya da odanda oyna.
— Duvarları çizmeni istemiyorum çünkü görüntüsü
çirkin oluyor ve duvarları boyamak için masraf
yapmamız gerekiyor. İstersen bu kâğıdı duvara
yapıştırayım, orada çiz ya da masanın üzerine
koyayım orada çiz.
10.Annenin, çocuğun yaptığı kötü davranışı
düzeltmesini sağlaması :
Çocuk daha önceki uyarılarımıza,
önlemlerimize rağmen hala olumsuz davranışını
devam ettiriyorsa kötü davranışını
düzeltmesine yardımcı olabiliriz:
— Sulu boya yapacağın zaman yerlerin
kirlenmemesi için altına muşamba sermen
gerektiğinin söylemiştim. Ama sermemişsin.
Şimdi lütfen bu bezle yerdeki lekeleri sil. —
Duvarları çizdiğinde duvar kirleniyor, pis
görünüyor. Ben de temizlemek zorunda
kalıyorum. Bu kez sen sil.
11. Çocuğun yaptığı kötü davranışın
sonuçlarını yaşamasını sağlamak :
Tüm yöntemleri denedikten sonra, çocuğun
istenmeyen davranışı hala devam ediyorsa
artık davranışının sonuçlarını yaşaması
gerekmektedir:
— Sulu boya yaparken altına muşamba
sermen gerektiğini daha önce anlatmıştım.
Geçen gün yine muşamba koymadığın için
yerdeki lekeleri de sildin. Yine muşambasız
resim yapmışsın, her yer sulu boya lekesi
olmuş. Bu yüzden 1 hafta boyunca sulu
boyalarını kaldırıyorum.
Disiplin, tutarlılık ve esneklik kavramlarını
da içine alır. Çocuğa kurallar tutarlı bir
şekilde verilirken, katı bir şekilde uygulanan
kararlar hoşnutsuzluk oluşumuna sebep
olabilir. Çocuklar bazen ebeveynin esnek
davranmasını bekler. Disiplin, sevgi ve
şefkatle beraber olmalıdır. Bu şekliyle
disiplin çocukların hayattan zevk almasını
sağlar. Çocuğun kuralları öğrenmesi için
zaman tanımak, yeteneklerini geliştirmesi
için sabır göstermek gerekir. Olumlu
davranışlarını desteklemek, kendisine olan
güveni artırır.
BİZİ
DİNLEDİĞİNİZ
İÇİN TEŞEKKÜR
EDERİZ 
Kaynaklar
• http://www.terapiizmir.com/cocuk-yetistirmetutumlari.html#!prettyPhoto
• http://blog.milliyet.com.tr/cocuk-yetistirmedeasiri-hosgorulu-ve-koruyucututumlar/Blog/?BlogNo=236609
• http://www.egitimcafe.com/showthread.php?924
6-Okul-oncesi-gelisimi-OLUMLU-DISIPLINYONTEMLERI&s=9d6345b6b852c4c2d9fe627d
d13523bc#ixzz2iAyYlPHH