Transcript iş sağlığı ve güvenliği yükseklisans kadın çalışanların gece

TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÜKSEKLİSANS
KADIN ÇALIŞANLARIN GECE VARDİYALARINDA
ÇALIŞTIRILMALARI
BİHTER ARAL
MÜSEVVER AYDOĞAN
HAKAN KOVANCI
KADIN ÇALIŞANLARIN GECE
VARDİYALARINDA ÇALIŞTIRILMALARI
• On sekiz yaşını doldurmuş kadın çalışanların gece
postalarında çalıştırılmalarına ilişkin usul ve
esasları düzenlemek üzere 4857 sayılı İş
Kanununun 73 üncü ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve
Güvenliği Kanununun 30 uncu maddelerine
dayanılarak hazırlanan Kadın Çalışanların Gece
Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında
Yönetmelik 24 Temmuz 2013 tarihli ve 28717
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
girdi.2004 Yılında yayınlanan yürürlülük kaldırıldı.
Bazı Dünya Ülkelerinde Tüm Sektörlerde Kadın
İstihdam Oranı - 2006
Kadın
İstihdam oranı
Toplam İstihdam İçindeki
Payı %
Kanada
7.757.200
47.1
İtalya
9.048.800
39.4
Hollanda
3.657.000
44.7
Fransa
11.471.800
46.3
Almanya
16.996.200
45.5
Türkiye
5.810.000
26.0
İspanya
8.005.100
40.5
İngiltere
13.183.000
46.5
ABD
66.925.000
46.3
Kaynak: The United Nations Economic Commission for Europe (UNECE)
• Tablo:Sektörlere göre Kadın ve Erkek dağılımı
Türkiye’de yıllara göre kadın istihdamı
Yıllara göre çalışanların pozisyon
dağılımı
2005-2012 yılı itibariyle kadın ve erkek
çalışanların dağılımı
Kadın İşçi Kimdir?
• Medeni durumuna bakılmadan 18 yaşını
doldurmuş çalışma hayatındaki kadın
çalışanlara Kadın İşçi denir.
Gece Postası(Vardiyası)Nedir?
• Çalışma hayatında "gece" en geç saat 20.00'de
başlayarak en erken saat 06.00'ya kadar geçen
ve en fazla on bir saat süren dönemdir.
Gece Vardiyasında Çalışan İşçilerin
Servis Sorunları Nedir?
• Gece vardiyalarında çalışmak üzere işyerine
götürülmek de olan kadın işçiler için
işverenleri tarafından servis aracı tahsis etme
mecburiyeti vardır.
Sağlık Raporu Alınması Zorunluluğu
Nedir?
• Gece vardiyalarında çalışacak kadın işçiler için
sağlık raporu düzenleme zorunluluğu vardır.
Raporlar nasıl temin edilecektir:
• İş Sağlığı ve Güvenlik Birimi bulunan işyerlerindeki
işyeri hekimleri vasıtasıyla işbaşı yapmadan önce
bu sağlık raporu düzenlenmelidir.
• Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri tarafından,
• Sağlık Bakanlığına Bağlı Toplum Sağlığı Merkezleri
tarafından, yetkili işyeri hekimleri tarafından
raporlar düzenlenir.
• Bunun dışında Aile Hekimlikleri, Sağlık
Bakanlığına bağlı hastanelerden bu raporlar temin
edilir.
Raporlar nasıl temin edilecektir:
• İşçilerinin sağlık kontrollerinin masrafları
işveren tarafından karşılanır.
• Bu şekilde çalışacak kadın işçilerin doktor
muayeneleri periyodik olarak her altı ayda bir
tekrarlanmalıdır.
Raporlar nasıl temin edilecektir:
• Eski yönetmelikte gece vardiyasında çalışan
kadın işçilerin sağlık raporlarının 6 ayda bir
alınacağı belirtilirken yeni yönetmelikte işyeri
hekimince belirlenen düzenli aralıklarla sağlık
raporu alınacağı belirtilmiştir. İşyeri
hekimlerini iş sağlığı ve güvenliği kanunu
uyarınca henüz görevlendirmemiş olan
işverenler, geçiş süresi boyunca bu raporları
kamu sağlık hizmet sunucularından alacaklar.
GECE VARDİYASINDA ÇALIŞAN
EMZİREN KADINLARIN DURUMU
• Eski yönetmelikte emziren kadınların doğum
tarihinden başlamak üzere 6 ay süreyle gece
vardiyasında çalıştırılamayacağı hükme
bağlanmışken (doktor raporu ile belgelenmesi
halinde 1 yıla kadar uzatılıyordu), yeni
yönetmelikte doğum tarihinden başlamak
üzere kendi mevzuatlarındaki hükümler saklı
kalmak kaydıyla 1 yıl süreyle gece vardiyasında
çalıştırılamayacaklardır.
GECE VARDİYASINDA ÇALIŞAN
EMZİREN KADINLARIN DURUMU
• Emziren çalışanların, doğum izninin bitiminde
ve işe başlamalarından önce, çalışmalarına
engel durumları olmadığının raporla
belirlenmesi gerekir. Çalışmasının
sakıncalı olduğu hekim raporu ile belirlenen
çalışan, raporda belirtilen süre ve
işlerde çalıştırılamaz.
KADIN ÇALIŞANLARIN HAMİLELİK
DURUMLARI
• Kadın işçiler, hamileliklerini doktor raporuyla
tespit ettikleri tarihten doğuma kadar gece
vardiyasında çalışmayacak.
KADIN ÇALIŞANLARIN HAMİLELİK
DURUMLARI
• Sağlık raporu ile gerekli görüldüğü takdirde
gebe çalışan, sağlığına uygun daha hafif
işlerde çalıştırılır. Bu halde çalışanın ücretinde bir
kesinti yapılmaz. Başka bir işe
aktarılması mümkün değilse, çalışanın sağlık ve
güvenliğinin korunması için gerekli süre içinde,
isteği halinde çalışanın tabi olduğu mevzuat
hükümleri saklı kalmak kaydıyla ücretsiz izinli
sayılması sağlanır. Bu süre, yıllık ücretli izin
hakkının hesabında dikkate alınmaz.
KADIN ÇALIŞANLARIN HAMİLELİK
DURUMLARI
• Gebe veya emziren çalışan günde yedi buçuk
saatten fazla çalıştırılamaz.
• Gebe çalışanlara gebelikleri süresince,
periyodik kontrolleri için ücretli izin verilir.
ODA VE YURT AÇMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
• Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 100150 kadın çalışanı olan işyerlerinde,
emzirençalışanların çocuklarını emzirmeleri
için işveren tarafından, çalışma yerlerinden
ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta EKIV’te belirtilen şartları taşıyan bir emzirme
odasının kurulması zorunludur.
ODA VE YURT AÇMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
• Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun,
150’den çok kadın çalışanı olan işyerlerinde, 06 yaşındakiçocukların bırakılması, bakımı ve
emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri
için işveren tarafından, çalışma yerlerinden
ayrı ve işyerine yakın EKIV’te belirtilen şartları taşıyan bir yurdun
kurulması zorunludur. Yurt, işyerine 250
metreden daha uzaksa işveren taşıt
sağlamakla yükümlüdür.
ODA VE YURT AÇMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
• İşverenler, ortaklaşa oda ve yurt
kurabilecekleri gibi, oda ve yurt açma
yükümlülüğünü, kamu kurumlarınca
yetkilendirilmiş yurtlarla
yapacakları anlaşmalarla da yerine
getirebilirler.
ODA VE YURT AÇMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
• Oda ve yurt açma yükümlülüğünün
belirlenmesinde, işverenin belediye ve
mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm
işyerlerindeki kadın çalışanların toplam
sayısı dikkate alınır.
ODA VE YURT AÇMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
• Emzirme odası ve/veya yurt kurulması için
gereken kadın çalışan sayısının hesabına
erkek çalışanlar arasından çocuğunun
annesi ölmüş veya velayeti babaya
verilmiş olanlar da dâhil edilir.
Oda ve yurtlardan faydalanacaklar
• Oda ve yurtlardan,
kadın çalışanların çocukları ile
erkek çalışanların annesi ölmüş veya velayeti
babaya verilmiş çocukları faydalanırlar.
Odalara 0-1 yaşındaki, yurtlara velisinin
isteği üzerine ilkokula kaydıyapılmayan 66
aylığa kadar çocuklar alınır.
ODA VE YURT AÇMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
• Oda ve yurtlarda, çocuklar ve görevliler
dışında başkasının bulunması ve bunların
amaç dışında kullanılmasıyasaktır. Yurtlarda 024 aylık, 25-48 aylık ve 49-66 aylık çocuklar
birbirinden ayrı bulundurulur.
ODA VE YURT AÇMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
• Çocuklar, oda ve yurtlara
işbaşı yapılmadan önce bırakılır, işin bitiminde
alınır. Anne ve babalar, odaların ve yurtların
disiplin ve yönetimine dair kurallara
uymak şartıyla ara
dinlenmesinde çocuklarını görüp bakımlarıyla
ilgilenebilirler.
Kayıt ve çıkış
• Oda ve yurtlardan tamamen
ayrılan çocukların, ayrılış nedeni, tarihi,
kiminle çıktığı, gözlem kağıdına ve kayıt kabul
defterine işlenir. Çocuğun özel dosyası anne
veya babasına verilir.
Oda ve yurtlarda bulundurulacak
ilaç ve tıbbi gereçler
• Oda ve yurtların gereken yerlerine çocukların
vücut ısılarının ölçülmesi için termometreler
konulur, buralarda EK-VI’daki çizelgede yazılı olan
ve ayrıca işyerinde görevli hekim tarafından
gerekli görülen ilaç ve tıbbi gereçler bulundurulur.
Bunlar özel bir dolap içinde ve kolayca
kullanılabilecek şekilde saklanır ve düzenli olarak
işyerinde görevli hekim tarafından gözden
geçirilerek bozulmuş veya kullanılmaz duruma
gelmiş yahut tükenmişbulunanların yerlerine
yenileri konulur.
EŞLERİYLE BİRLİKTE ÇALIŞMA
DURUMLARI
• Kadın çalışanın kocası da işin postalar halinde
yürütüldüğü aynı veya ayrı bir işyerinde
çalışıyor ise kadın çalışanın isteği üzerine, gece
çalıştırılması, kocasının çalıştığı gece postasına
rastlamayacak şekilde düzenlenecek. Aynı
işyerinde çalışan eşlerin, aynı gece postasında
çalışma istekleri, işverence, imkan dahilinde
karşılanacak.
EMZİREN KADINLAR HÜKMÜ
• Emziren kadın çalışanlar da doğum tarihinden
başlayarak 1 yıl süreyle gece vardiyasına
kalmayacak. Bu süre, anne veya çocuğun sağlık
durumuna göre 6 ay daha uzayabilecek.
Kadınlar En Fazla Gece Vardiyasında
Ne Kadar Süre Çalışır?
• Kadın işçiler gece vardiyalarında yedi buçuk
saatten fazla çalıştırılamazlar.
GECE POSTALARINDA ÇALIŞAN
KADINLARIN ÇALIŞTIRILMA KOŞULLARI
• Daha önceki yönetmelikte, “Gece postalarında
kadın işçi çalıştırmak isteyen işverenler, gece
çalıştırılacak kadın işçilerin isim listelerini ilgili
bölge müdürlüğüne gönderirler.” hükmü yer
almaktaydı.
GECE POSTALARINDA ÇALIŞAN
KADINLARIN ÇALIŞTIRILMA KOŞULLARI
• Yeni yönetmelikte , gece postalarında kadın
çalışan çalıştırmak isteyen işverenlerin, gece
çalıştırılacak kadın çalışanların isim listelerini,
iş müfettişlerince yapılan denetimlerde
göstermek üzere işyerinde saklama
yükümlülüğü getirildi.
• Bu yönetmeliğin sonucu olarak da;
• Eskiden olduğu gibi, bu durumdaki kadın
çalışanların belirtilen süredeki çalışmaları, Gebe
veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla
Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair
Yönetmelik hükümleri saklı kalmak üzere gündüz
postalarına rastlayacak şekilde düzenlenecek, yani
bunlar belirtilen sürelerde (doğumdan önceki ve
sonraki sekizer haftalık sürelere hariç) sadece
gündüz postalarında çalıştırılabilecek.
• 24 Temmuz 2013 tarihinden önce kadın
çalışanların gece postalarında çalışmalarına
ilişkin alınan sağlık raporları süresince geçerli
olacak.
• 6331sayılı Kanunun 38 inci maddesinde yer
alan geçiş sürelerine uygun olarak işyeri
hekimi görevlendirme yükümlülüğü
bulunmayan işyerlerinde 7 ve 9 uncu
maddeleri uyarınca alınması gerekli sağlık
raporları geçiş süresince kamu sağlık hizmet
sunucularından da alınabilecek.
GECE VARDİYALARINDA ÇALIŞANLARIN
İZİN HAKLARI
• Gece vardiyalarında çalışan kadın işçilerin
gündüz vardiyasında çalışanlar gibi ara
dinlenme ve haftalık dinlenme hakları vardır.
• Ücretleri gündüz postasında çalışanlardan az
olamaz.Toplu sözleşme yapılan işyerlerinde
hüküm konulması ile gece 20.00-06.00
arasında çalışanlara gece vardiya zammı
ücretlerine yansıtılır.
YÖNETMELİK İHLALİ SONUCU
• Yönetmelik hükümlerine aykırı davranan
işverenlere İdari Para Cezası Uygulanır.