Transcript Opzetten van zorg rond kwetsbare ouderen

Hoezo kwetsbaar?
Opzetten van zorg rondom kwetsbare ouderen
HAN Symposium Samenwerken in de Eerste Lijn
Workshop 15 maart 2012
Adrie Schimmel en Mirjam Jansen, Adviseurs Caransscoop
Kwetsbaarheid bij ouderen
•
•
•
•
•
De doelgroep en wat ouderen zelf vinden
Algemene definitie van kwetsbaarheid
Criteria van kwetsbaarheid
Casusbespreking
Beïnvloeden van kwetsbaarheid en wat ouderen zelf
willen
• Zorg- en WelzijnsInformatiePortaal (ZWIP)
Wat vinden ouderen zelf?
Sociale kwetsbaarheid
‘Als je je partner verliest, dan ben je nog kwetsbaarder. Als je je
partner nog hebt, dan kun je overal nog naartoe. Samen, samen ben je
krachtig. Als je alleen bent, dan krijg je een schop onder je kont.’
‘Ja, wanneer voel ik me kwetsbaar. Als er ’s avonds laat gebeld wordt
en ik ben alleen binnen. Dat vind ik eng. Ben nooit bang geweest,
maar af en toe nu, ja tegenwoordig weleens.’
Definitie kwetsbaarheid
ook wel broosheid of frailty genoemd
Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het
opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of
sociale tekorten in het functioneren dat de kans
vergroot op negatieve gezondheidsuitkomsten
(functiebeperkingen, opname, overlijden)
Uit: Kwetsbare ouderen, Sociaal en Cultureel Planbureau, februari 2011
Criteria kwetsbaarheid
Minimaal twee van onderstaande criteria:
• Laag lichaamsgewicht
• Verminderde longfunctie
• Lichamelijke inactiviteit
• Verminderd cognitief functioneren
• Slechtziendheid
• Slechthorendheid
• Incontinentie
• Depressieve symptomen/eenzaamheid
• Weinig ervaren regie over eigen leven
• Verminderd uithoudingsvermogen
• Bepaald coping gedrag
• Te hoge/sterk afwijkende Body Mass Index
• Polyfarmacie
Hoeveel ouderen zijn kwetsbaar in
Nederland?
Welke ouderen zijn kwetsbaar?
65-plussers met
• multimorbiditeit
• motorische beperkingen
vaak zelfstandig wonende alleenstaande vrouwen
uit lage sociaaleconomische klasse
Casuïstiek
In groepjes van 4-5 personen casus bespreken aan de
hand van de volgende vragen:
• Welke criteria van kwetsbaarheid zie je?
• Wat kun je vanuit je eigen discipline bijdragen?
• Wat zijn de behoeften van ouderen en
wat kan de oudere er zelf aan doen?
• Wat is hiervoor nodig?
Casus Kwetsbare Ouderen
Het echtpaar H. leeft al jaren zonder gezondheidsproblemen. Tien jaar na de pensionering van
meneer H. besluiten ze naar zijn geboortedorp P. te verhuizen. Mevrouw H. kent nog weinig
mensen in het dorp. Een jaar later overlijdt meneer H. aan een hartinfarct. Mevrouw H. blijf
alleenstaand achter. Na het plotselinge verlies van haar man maakt ze een periode van rouw
door. Ze is neerslachtig en slaapt slecht. Ze kent weinig mensen in het dorp en voelt zich door de
afstandelijkheid van de dorpsbewoners buitengesloten. Van haar vier kinderen komt alleen haar
dochter eens in de week langs. Deze merkt op dat haar moeder vergeetachtig wordt. Mevrouw
H. woont in een groot huis met een tuin die veel werk vraagt. Ondanks de kleine lichamelijke
ongemakken, momenten van psychische terugval en een eenzaam bestaan in de buurt mankeert
ze niets waarvoor ze naar de dokter zou moeten. Ze vindt dat ze goed functioneert, al noemen
anderen haar broos en fragiel.
Een jaar later valt ze echter van een keukentrapje en gaat het plotseling hard achteruit met haar
gezondheid. Ze kan het huishouden niet meer alleen doen en is bang om hulp aan mensen uit de
buurt te vragen; van haar kinderen krijgt ze weinig steun. Op aanraden van haar kinderen vraagt
ze een indicatie aan voor opname in een instelling. Kort daarop verhuist ze naar een
verzorgingshuis. Daar kan ze niet aarden. Ze voelt zicht eenzaam en praten met anderen valt haar steeds
zwaarder. Wanneer haar cognitieve problemen toenemen, wordt ze overgeplaatst naar een gesloten afdeling
van een psychogeriatrische afdeling in een verpleeghuis, waar ze drie maanden later overlijdt.
Uit: Kwetsbare ouderen, Sociaal en Cultureel Planbureau, februari 2011
Welke criteria van kwetsbaarheid zie je?
Wat kun je vanuit je eigen discipline
bijdragen?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ergotherapeut
Fysiotherapeut
Zorgconsulent
Diëtist
Matchbegeleider
Logopedist
Ouderenwerker
Verpleegkundige
Maatschappelijk werker
Mantelzorger, vrijwilliger
Wat zijn de behoeften van ouderen en
wat kan de oudere er zelf aan doen?
• eigen regie: zorg- en wilsverklaringen
• participatie: deelname aan netwerken
• bejegening: begrepen, gewaardeerd,
gehoord worden
• versterking zelfredzaamheid:
bevorderen zelfregie door ouderen, geen
zorg voor ouderen
Wat is hiervoor nodig?
• netwerken
• geïntegreerde aanpak van wonen, welzijn en
zorg
• integratie van financieringsstromen
• zelfmanagement
Kwetsbaarheid is te beïnvloeden door:
• Gezond en actief ouder worden
• Dreigend verlies van zelfstandig functioneren
opvangen
• Tijdige signalering, screening
• Versterking van het sociale netwerk
• Ouderen helpen goed met hun beperking om te
gaan
• Mantelzorg, familie, vrijwilligers
• Multidisciplinaire samenwerking
Zorg- en WelZijnsInformatiePortaal
(ZWIP)
• Digitale manier van communiceren met hulp- en
zorgverleners
• De oudere bepaalt hierbij zelf wie toegang heeft en
met wie hij/zij communiceert
http://www.youtube.com/watch?v=N7LZmz6boC4
Informatie:
• Sociaal en Cultureel Planbureau
http://www.scp.nl/
• Nationaal Programma Ouderenzorg
http://www.nationaalprogrammaouderenzorg.nl/
• Het Zorg- en WelzijnsInfoPortaal
http://www.zowelnn.nl/projecten/zwip
binnenkort www.zwip.nl
• Caransscoop
www.caransscoop.nl
Bedankt voor jullie aandacht