Transcript Jak pisać wypracowanie - zpopodobin.niedzwiedz.pl

Jak pisać
wypracowanie
Każda wypowiedź pisemna, aby była poprawna i przejrzysta, musi
spełniać kilka podstawowych warunków. Oto kilka praktycznych
wskazówek:











Uważnie przeczytaj temat zadania (wypracowanie musi być na temat);
Wybierz odpowiednia do zadania formę wypowiedzi (jeżeli nie została
narzucona);
Wypisz na kartce wszystkie myśli i spostrzeżenia, które nasunęły Ci się w
związku z tematem;
Zaznacz w tekście literackim cytaty, które możesz wykorzystać;
Uporządkuj swoje zapiski, postaraj się pogrupować je logicznie, np.:
według stopnia ważności lub od informacji ogólnych do szczegółowych;
Sporządź plan swojej wypowiedzi, zastanów się, czy czegoś nie pominąłeś;
Pamiętaj o akapitach, każde wypracowanie powinno mieć: wstęp,
rozwinięcie i zakończenie. Zachowaj między nimi odpowiednie proporcje
(najwięcej miejsca poświęć rozwinięciu);
Nie powtarzaj tych samych myśli (unikaj powtórzeń), dbaj o logikę i
spójność swej wypowiedzi;
Zadbaj o poprawny styl, interpunkcję i ortografię;
Pamiętaj o marginesie, akapitach, wyodrębnieniu cytatów lub dialogów;
Po napisaniu przeczytaj tekst jeszcze raz, usuń ewentualne błędy;
Rozprawka


Rozprawka to wypowiedź pisemna, w której
piszący, po rozważeniu problemu, przedstawia
swoje stanowisko w jakiejś sprawie. Tok
rozumowania ma prowadzić do konkretnych
stwierdzeń.
Każda rozprawka ma trójdzielną kompozycję
(składa się ze wstępu, rozwinięcia i
zakończenia). Wymaga od autora nie tylko
sprawności pisarskiej, lecz także znajomości
tematu, umiejętności argumentowania.
Budowa rozprawki
Rozprawka powinna mieć trzy części: wstęp, rozwinięcie i
zakończenie.
Wstęp to teza (lub czasem hipoteza), rozwinięcie to
argumenty, zaś zakończenie to potwierdzenie tezy inaczej podsumowanie
Teza – to założenie wstępne, którego jesteśmy pewni: jest
tak, a nie inaczej i ja to udowodnię za pomocą odpowiednich
argumentów. Inaczej mówiąc jest to takie stwierdzenie, w
którym stawiamy sprawę w sposób oczywisty, którego jesteśmy
pewni np.: Tak, warto chodzić do szkoły przykładowy temat
rozprawki: Czy warto chodzić do szkoły?) albo też: Nie, nie
warto...
Wstęp powinien być interesujący i nie ograniczać się do 1-2
zdań.
Hipoteza
Jednak nie zawsze we wstępie rozprawki
przyjmujemy tezę, czasem mamy do czynienia z
hipotezą.
Czym różni się hipoteza od tezy?
Teza to założenie wstępne, którego jesteś pewny: jest
tak, a nie inaczej, i ja to udowodnię za pomocą
odpowiednich argumentów.
Natomiast hipoteza to przypuszczenie, co do którego
nie mamy pewności, pewnego rodzaju niejasność
wymagająca sprawdzenia, przeprowadzenia dowodu.
Oczywiście tym dowodem będzie rozprawka. Gdy w
pracy występuje hipoteza, wtedy po przedstawieniu
argumentów - zakończenie będzie tezą. UWAGA:
jedna hipoteza może doprowadzić do sformułowania
wielu różnych tez.
Argumenty
W zależności od postawionej tezy/hipotezy
dobieramy - argumenty, czyli zdania, poglądy, sądy
na temat tezy, uzasadniające ją (np.:warto,
ponieważ...; nie warto, ponieważ...)
UWAGA: Argumenty nie powinny być dobierane
przypadkowo, ale należy je uporządkować i ustalić
ich kolejność, w jakiej będą przytaczane (np. od
argumentu najważniejszego, "najcięższego" do
najmniej przekonującego lub odwrotnie).
Argumenty muszą być logiczne i przekonywujące.
Każdy argument zapisuje się od nowego akapitu.
Argumenty do rozprawki na temat:
Czy warto chodzić do szkoły

•
•
•
•
•
•
•
Warto chodzić do szkoły, ponieważ:
Miło spędzamy w niej czas, nie nudzimy się;
Spotykamy się z kolegami, przyjaciółmi;
Systematycznie uczymy się nowych rzeczy, zdobywamy
wiedzę;
Poznajemy to, czego w życiu codziennym nie moglibyśmy
poznać – np. życie ludzi na innych kontynentach, kosmos;
Stajemy się mądrzejsi;
Dzięki szkole możemy zdobywać wykształcenie, bez którego w
dzisiejszym świecie jest się nikim;
Ludzie, którzy nie ukończyli żadnej szkoły, mają duże kłopoty
ze znalezieniem pracy;

Nie warto chodzić do szkoły, ponieważ:
•
Tracimy czas, moglibyśmy robić cos innego, np. obejrzeć film,
pograć w piłkę, pojeździć na rowerze;
Jesteśmy zmuszani do nieciekawych zajęć;
Musimy spotykać kolegów, nauczycieli, których nie lubimy;
•
•
Podsumowanie
Zakończenie rozprawki to
potwierdzenie tezy inaczej –
podsumowanie. W nim
zapisujemy wnioski z
dotychczasowych rozważań.
Schemat rozprawki
Wstęp: osadzenie tezy w kontekście, np.
wyjaśnienie danego słowa, poinformowanie, dlaczego
zajmujemy się tym tematem, itp.
Rozwinięcie: przytoczenie argumentów, które
potwierdzają tezę. Najdłuższa część pracy.
Zakończenie: podsumowanie rozważań-tego,
co napisaliśmy.
SŁOWNICTWO
CHARAKTERYSTYCZNE DLA
ROZPRAWKI

FORMUŁOWANIE WSTĘPU : Interesuje mnie
problem...; Warto rozważyć następujący problem...;
Od dawna nurtował mnie problem...; W mojej pracy
postaram się przedstawić swoje refleksje; Spróbuję
zastanowić się...; Postaram się udowodnić...; Moją
ciekawość budzi...; Ciekawi mnie...; Zagadnienie...
zawsze mnie intrygowało. Próbowałem znaleźć
rozwiązanie tego problemu.

Jeśli w temacie wystąpi pojęcie określające uczucia, postawy człowieka,
przeżycia – można zacząć pracę od definicji tego pojęcia. Rozprawkę
można też zacząć od pytania lub cytatu.

SŁOWNICTWO PORZĄDKUJĄCE ARGUMENTACJĘ:
Po pierwsze..., po drugie..., po trzecie...; Zacznę od...;
Rozpocznę swoje rozważania od najsilniejszego
argumentu...; Kolejnym argumentem, który przemawia
na korzyść...; Nie sposób pominąć jeszcze jednego
argumentu...; Z jednej strony..., lecz z drugiej...; Na
potwierdzenie tej tezy mogę podać następujące
dowody...; Ale to nie wszystko. Jest jeszcze jeden dowód
na to, że mam rację...; Następne wydarzenie w życiu
tego bohatera również świadczy na jego korzyść. A było
to...; Moje rozważania byłyby niepełne, gdybym nie
przytoczył jeszcze jednego argumentu...; Weźmy więc
pod uwagę...; Na zakończenie rozpatrzmy...; Z kolei
przejdę do...; Według mnie...; Moim zdaniem...; Myślę,
że...; Uważam, że...;

WYRAZY OCENIAJĄCE, które służą
podkreśleniu stanowiska, np.: Z całą
pewnością, niewątpliwie, słusznie, być
może, prawdopodobnie, raczej, w gruncie
rzeczy, na dobrą sprawę; jestem
przekonany

PODSUMOWANIE zaś można rozpocząć w ten
sposób:
Myślę, że argumenty, które przedstawiłem, w
pełni potwierdzają tezę; Kończąc stwierdzam...;
W podsumowaniu mogę stwierdzić...; Swoje
rozważania kończę stwierdzeniem...; Uważam,
że udowodniłem...; Z moich rozważań wynikają
następujące wnioski...; Odpowiedź na pytanie
postawione w temacie jest następująca...; Po
przeanalizowaniu zagadnienia odpowiedź na
pytanie postawione w temacie jest łatwa;
Doszedłem do wniosku...; Przekonałem się...;
Po zastanowieniu się...; Jak widać...;
Trening czyni mistrza
– ćwiczenia do
rozprawki
Zad. 1. Przeczytaj przykładową rozprawkę.
Temat: Internet-dobrodziejstwo czy zagrożenie dla człowieka?
We współczesnym świecie Internet jest wszędzie obecny. Niektórzy wręcz nie wyobrażają sobie dnia bez przebywania w
wirtualnym świecie. Myślę, że Internet jeden z największych wynalazków człowieka. Jest bardzo przydatny i potrzebny, jednak
przy nieumiejętnym korzystaniu nie zawsze bezpieczny.
Po pierwsze, Internet nie należy do nikogo, więc w praktyce jest dla wszystkich. Każdy może z niego korzystać, oczywiście w
miarę swoich możliwości. Swoim zasięgiem łączy cały świat. To, moim zdaniem, jego największa zaleta.
Po drugie, każdy może tu znaleźć coś dla siebie. Wykorzystanie Internetu zależy od typu użytkownika. Dzieci mogą korzystać
z witryn poświęconych grom i bohaterom kreskówek. Nastolatek na pewno będzie wysyłał e-maile, czatował i zaglądał na strony
związane z jego zainteresowaniami. Przeciętny dorosły człowiek zrobi zakupy w internetowych sklepach, wyszuka informacje na
określony temat. Natomiast biznesmenowi Internet jest potrzebny na każdym kroku. Może on wiele spraw załatwić z pomocą
komputera: przelać pieniądze z konta na konto, podpisać ważne umowy.
Po trzecie, Internet to najszybsze źródło informacji. Użytkownik w ciągu kilku minut może dotrzeć do różnych źródeł z całego
świata. Co najważniejsze, są to źródła różnego rodzaju-mapy, obrazy, dokumenty, a nawet książki. Bardzo to ułatwia zdobywanie
wiedzy na różne tematy.
Po czwarte, w dzisiejszych czasach jest wielu ludzi samotnych, opuszczonych, i pokrzywdzonych przez los. Często takie osoby
są bardzo nieśmiałe i nie mają odwagi porozmawiać z kimś o swoich problemach. Właśnie w Internecie mogą znaleźć bratnia
duszę.
Nie ulega wątpliwości, że Internet to dobrodziejstwo, ale trzeba uważać na pewne zagrożenia i niebezpieczeństwa, jakie ze
sobą niesie.
Najczęstszymi użytkownikami sieci są dzieci i młodzież. Niektórzy, niestety, przesiadują przed komputerem zbyt wiele godzin.
Wówczas Internet działa jak narkotyk. Ci, którzy popadli w internetowy nałóg, trącą kontakt ze światem rzeczywistym. Nie maja
czasu na przyjaźń czy nową znajomość. Wola pisać e-maile do swoich bliskich niż z nimi normalnie porozmawiać. W takiej sytuacji
to na pewno zagrożenie, ale od czego zdrowy rozsądek i odpowiedzialność?
Poza tym Internet sprzyja „piractwu”. Powstają nielegalne strony, z których można za darmo ściągać programy i nowe filmy.
Trącą na tym autorzy, którzy poświęcają wiele godzin, aby coś stworzyć, napisać, zaprogramować. Jednak „piraci” nie rozwijaliby
swojej działalności, gdyby nie internauci. To od nich, a przede wszystkim od ich uczciwości, zależy, czy to się zmieni.
Kolejna wadą Internetu jest bardzo szybkie rozprzestrzenianie się komputerowych wirusów. Komputer zarażony wirusem staje
się bezużytecznym narzędziem. Jednak można i tego uniknąć-nie należy korzystać z „podejrzanych” stron i otwierać e-maili od
nieznanych nadawców. Tu znów dochodzi do głosu mądrość człowieka.
Moim zdaniem Internet to dobrodziejstwo dla człowieka – bardzo dobry i pożyteczny wynalazek. Umiejętne korzystanie i
wyszukiwanie informacji bardzo pomaga w codziennym życiu. Jednak zbyt częste przebywanie w sieci może stać się zgubą dla
wielu ludzi. Dlatego zawsze trzeba działać rozsądnie i pamiętać o słowach Heraklita z Efezu: „Być rozumnym to największa
cnota”.
a) Jaka teza, została zawarta we
wstępie powyższej rozprawki.
b) Wypisz z przeczytanej rozprawki
argumenty.
 Argumenty (Internet jest przydatny i
potrzebny)
 Argumenty (Internet może być
szkodliwy).
Zad.2.
Poniżej znajdują się argumenty uzasadniające tezy podane w tabeli. Wpisz je
do odpowiednich rubryk.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Postępujemy nieetycznie – oszukujemy nauczycieli.
Okłamujemy rodziców, najbliższych.
Łatwiej możemy znaleźć w przyszłości dobra pracę.
Szkodzimy samym sobie, niczego się nie nauczymy.
Narażamy się na śmiech i kpinę kolegów.
Możemy zdobyć dodatkowe pieniądze, udzielając korepetycji.
Możemy zostać ośmieszeni przez nauczyciela.
Możemy pomóc w nauce rodzeństwu, przyjaciołom
Możemy dla przyjemności czytać książki Szekspira w oryginale.
Możemy mieć obniżona ocenę z zachowania.
Mamy mniej problemów podczas wyjazdów zagranicznych.
Narażamy się na utratę zaufania nauczycieli
Teza:
Ściąganie nie prowadzi
do niczego dobrego.
Teza:
Warto uczyć się języka
angielskiego.
Argumenty:
Argumenty:
Zad. 3.
Z podanymi zwrotami i wyrażeniami ułóż zdania, które
będą zapisem twoich poglądów na dowolne tematy.
Sądzę, że…; według mnie…; z całą pewnością…;
moim zdaniem…; jestem przekonany, że…;
niewątpliwie…; nie wątpię w to, że…; wydaje mi się,
że…;
np.: Jestem przekonany, że palenie papierosów szkodzi zdrowiu.
Sądzę, że pieniądze nie dają pełni szczęścia.
Zad.4.
Przeredaguj zdania tak, aby użyć w nich metafor z ramki:
powódź kwiatów, podzielić się milczeniem, smutek spogląda z
każdego kąta, żywe srebro, niebo rozpłakało się na dobre

Myślę, że ludzie, którzy nie mają przyjaciół, nawet we własnym domu czuja
smutek i samotność.

Przyjaciel jest dobry na wszystko – można z nim płakać, śmiać się i milczeć.

Gdy spoglądamy na łąkę pełna kwiatów, odpoczywamy od codziennych
trudów i zmartwień.

Antek to bardzo ruchliwy chłopiec, wszędzie go pełno.

Miałem nadzieję, że dziś będzie słoneczny dzień, a tymczasem ciągle pada.
Zad. 5.
Przekształć fragment mówionej wypowiedzi potocznej w tekst napisany
językiem literackim, które mógłby stać się fragmentem rozprawki.
Książka czy film? Jasne, że film. Obejrzę
i spoko! Nie muszę ślęczeć tylu godzin
nad książką. Film jest bombowy. Czas
przy nim leci jak błyskawica. Szybciej,
fajniej.
Zad. 6.
Napisz rozprawkę na temat: „Przyjaźń jest
cenniejsza niż złoto”.
Przykładowe argumenty:
-
-
Na prawdziwego przyjaciela zawsze
możemy liczyć;
Przyjaciel nigdy nas nie zawiedzie;
Przyjaciel jest z nami na dobre i na złe;
Przyjaciel podzieli się z nami tym, co ma;
Przyjaciel dostrzega w nas to, co dobre;
Sentencje o przyjaźni:


Prawdziwi przyjaciele to ci, którzy bezinteresownie pragną dobra
swoich przyjaciół.
Arystoteles
Prawdziwymi przyjaciółmi są ci,
Którzy kochają w każdym czasie,
Kiedy jest brzydko i kiedy jest ładnie,
Kiedy osiągamy zyski i ponosimy straty.
P. Mazzolari

Wierny przyjaciel jest lekarstwem na życie i łaską na wieczność
Św. Ambroży

Twój przyjaciel to człowiek,
Który wszystko o tobie wie,
A mimo to Cię lubi
Hubbard

Tylko ludzie o wielkich zaletach serca mają przyjaciół.
Voltaire