PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ

SUNUM PLANI

1. Tanımlar, kavramlar 2. PGD’nin Aşamaları 3. PGD’nin Yasal ve İdari Altyapısı 4. PGD’nin Koordinasyonu 5. PGD Neden Önemlidir? 6. PGD’de 2010 Yılı Uygulama Sonuçları 7. Yaşanan Sorunlar ve Yürütülen Çalışmalar 8. Ürün Güvenliği Web Sitesi

PGD’NİN KOORDİNASYONU TANIMLAR, KAVRAMLAR

Piyasa gözetimi ve denetimi; piyasaya arz edilmiş ürünlerin güvenli, mevzuata ve standartlara uygun olup olmadığının bir kamu otoritesi tarafından denetlenmesidir. Güvenli ürün; insan sağlığına, can ve mal güvenliğine, bitki ve hayvan yaşam ve sağlığına ve çevreye zarar vermeyen üründür. Mevzuatına uygun ürün ‘güvenli’ kabul edilir.

Kapsam; mevzuatı bulunsun veya bulunmasın, piyasada bulunan yerli ve ithal tüm ürünler PGD’ye tabidir.

Sorumluluk; mevzuata uygun ve güvenli ürünleri piyasaya arz etme sorumluluğu üretici ve ithalatçı dadır. PGD bu sorumluluğun kontrol edilmesidir.

PGD’NİN KOORDİNASYONU PGD’NİN AŞAMALARI

• Denetmen tarafından ürünün el ve gözle muayenesi • Ambalaj, işaret, etiket kontrolü • Belge ve teknik dosya kontrolü (test sertifikalarının incelenmesi) • Numune alımı ve laboratuvar analizi • Riskli bulunan ürüne uyarı, para cezası, malın piyasaya arzının yasaklanması, toplatılması veya imhası veya düzeltici önlem • Ürünlerle ilgili bilgilerin risk altındaki kişilere duyurulması

PGD SİSTEMİNİN YASAL VE İDARİ ALTYAPISI

PGD’NİN KOORDİNASYONU PGD’NİN DAYANAKLARI

• Yetki, usul ve esaslar: • 4703 sayılı Kanun • Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği (Bakanlar Kurulu) • Kamu kurumlarının ikincil mevzuatı (yönetmelikler, tebliğler) • Ürün mevzuatı : • 260 kadar teknik mevzuat (AB’ye uyumlu) • Ulusal ve uluslararası standartlar • Ürün güvenliğine ilişkin iyi uygulama kodu, tüketicinin makul beklentileri

İDARİ YAPILANMA ÜRÜN GRUPLARI Kozmetikler,deterjanlar, oyuncaklar, tıbbi cihazlar, kimyasal ürünler (dövme mürekkebi, temizleme ve yıkama ürünleri) Elektrikli ve elektronik ürünler, makineler, sivil kullanım amaçlı patlayıcılar, motorlu taşıtlar, asansörler, ev aletleri, gaz yakan cihazlar, basınçlı ekipmanlar, sıcak su kazanları, ölçü aletleri, hazır ambalajlama, diğer makineler, tarım ve orman traktörleri Gıda maddeleri, yem maddeleri, gübreler, gıdalarla temas eden materyaller, tıbbi ürünler Hazır giyim, tekstil ve ayakkabı, dekoratif malzemeler, mobilyalar, el aletleri, aygıtlar, hobi ve spor ekipmanları, mutfak/pişirme gereçleri, çakmaklar, kırtasiye ürünleri, çocuk bakım ürünleri ve ekipmanları, gıda görünümlü ürünler Telsiz ve telekomünikasyon terminal ekipmanları Kişisel koruyucu donanımlar Tehlikeli maddeler, katı yakıtlar, pil ve akümülatörler malzemeleri Gezi tekneleri, gemi teçhizatı T ütün mamulleri, etil alkol Yakıtlar, petrol, gaz , Yapı PGD KURULUŞU Sağlık Bakanlığı Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı TAPDK EPDK

PGD’NİN KOORDİNASYONU KOORDİNASYON

1. “Piyasa Gözetimi, Denetimi ve Ürün Güvenliği Değerlendirme Kurulu” Ekonomi Bakanının başkanlığında Bakan, Kurul Başkanı düzeyinde toplanır. Başbakanlık Genelgesiyle kurulmuştur (Eylül 2011).

2. Piyasa Gözetimi ve Denetimi Koordinasyon Kurulu 2002 yılında kuruldu.

Yılda en az 3 defa toplanır.

Katılım Genel Müdürler düzeyine çekildi (2010).

Her iki Kurulun sekreteryasını ve ev sahipliğini Ekonomi Bakanlığı yapar.

PGD’NİN KOORDİNASYONU PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİNİN FAYDALARI

Piyasaya sunulan yerli ve ithal malların güvenli ve kaliteli olmasını sağlayarak; • Tüketicinin can ve mal güvenliğini, halk sağlığını ve güvenliğini temin eder, • Piyasanın sağlıklı işleyişini sağlar, piyasaya olan güveni pekiştirir, • Herkesin mevzuata uymasını sağlayarak gerek yerli üreticiler arasında, gerek yerli ve ithal mallar arasında haksız rekabeti önler, • Malların evrak ve dosyalarını inceleyerek kayıt-dışı ile mücadeleye destek verir, • İhraç edilen ürünlerin daha kaliteli ve güvenli olmasını sağlayarak yurtdışındaki Türk malı imajının geliştirilmesine katkıda bulunur, • Kısacası halkın yaşam kalitesini arttırır, piyasayı disipline eder, makro ekonomik hedeflere hizmet eder.

ÇÖZÜME YÖNELİK ÇALIŞMALAR 2010 YILI UYGULAMA SONUÇLARI

17

2010’DA DENETLENEN ÜRÜN SAYISINDAKİ ARTIŞ *: %208 120.000

100.000

80.000

60.000

118.689

40.000

20.000

38.533

0 2009 2010 * Bu rakam Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Denizcilik Müsteşarlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’ndan alınan ürün parti sayısını göstermektedir. Diğer kuruluşlara ait veriler farklı formatta tutulduğundan (firma sayısı, ürün birim adedi, kilogram gibi) bu tabloda yer almamaktadır.

TESTE GÖNDERİLEN ÜRÜN ORANI GÜVENSİZ / UYGUNSUZ BULUNAN ÜRÜNLERİN DENETLENEN TOPLAM ÜRÜNLERE ORANI 93% 7% Uygun Bulunan Ürün Sayısı (109.863) Uygunsuz/Güvensiz Bulunan Ürün Sayısı (8826)

8

DENETLENEN ÜRÜNLERİN İTHAL-YERLİ DAĞILIMI* 21.973; 27% Yerli Ürün Sayısı 60.538; 73% İthal Ürün Sayısı

* Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu verilerini kapsamaktadır.

8

LABORATUVAR ALTYAPISI

(Raporda kurumların 2010 yılı isimleri kullanılmıştır)

• Denetlenen çoğu ürün grubunda ülkemizde laboratuvar mevcuttur. • Ancak laboratuvara gönderilen ürünlerin sayısı düşüktür.

İlgili Kuruluş Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sağlık Bakanlığı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Denizcilik Müsteşarlığı Teste Gönderilen Ürün Sayısı 289 651 1446 126 1 Test Edilen Ürünlerin Denetlenen Ürünlere Oranı % 0.2

% 1.9

% 96 % 16 % 0.2

TOPLAM 2213 % 2

9

TESTE GÖNDERİLEN ÜRÜN ORANI ALINAN ÖNLEMLERDEKİ DEĞİŞİM: % 54 123 140 120 100 80 60 40 20 0 80 2009 2010

• • • • • •

RAPORDA ÖNE ÇIKAN DİĞER TESPİTLER

PGD için ayrılan kaynakların AB üyesi ülkelere kıyasla düşüklüğü Denetmen sayısı yeterli görülmekle birlikte denetmenlerin tam zamanlı olarak PGD işine vakfedilmemesinin yarattığı denetim sorunları Laboratuvar analizine gönderilen ürün sayısının bazı kuruluşlarda, özellikle AB üyesi ülkelerle kıyaslandığında dikkat çekici ölçüde düşük olması Stratejik planlama eksikliği - Yapılan toplam denetim içinde uygunsuz/güvensiz bulunanların oranının düşüklüğü Önlem uygulanan ürün sayısının AB üyesi ülkelere kıyasla düşüklüğü Üretici ve tüketici şikayetlerinin azlığı

• • • • • •

YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR-1

Kuruluşların büyük bir kısmında PGD’den sorumlu ayrı idari birimler kurulmuştur.

“Ürün denetmeni” kadrosu oluşturulmuştur. PGD için Bütçe İhtiyaç Raporu hazırlanmış ve Maliye Bakanlığına gönderilmiştir. Kamu İhale Mevzuatının uygulanması ile ilgili sorunların çözümü için toplantılar düzenlenmiştir.

2011-2012 yıllarında denetimlerde öncelik verilecek ürün grupları belirlenmiştir (Bazı tüketici ürünlerinde tehlikeli kimyasallar denetimi, yapı malzemeler i gibi). Kaza/yaralanma veritabanı ile ulusal PGD veritabanı yazılımları tamamlandı.

YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR-2

• Üst düzey yöneticilere ve denetim elemanlarına eğitimler verilmiştir. • Ürün Güvenliği Haftalarında üretici ve tüketicilere yönelik seminerler düzenlenmiştir.

• Üreticilere/ithalatçılara yönelik sektörel bilgilendirme seminerlerine başlandı.

• Ürün güvenliği konusunda tüketici farkındalığını arttırmak üzere hazırlanan kısa film kamu spotu olarak televizyon kanallarında yayımlanmaya başladı.

• www.urunguvenligi.org

konuldu.

web sitesi oluşturuldu, siteye şikayet hattı

PGD’NİN KOORDİNASYONU

PGD’NİN KOORDİNASYONU

PGD’NİN KOORDİNASYONU

PGD’NİN KOORDİNASYONU

YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR-3

• • “Ulusal PGD Strateji Belgesi (2010 2012)”nin revizyonu tamamlanmıştır. Belgede öne çıkan stratejik amaçlar: – Mevzuat altyapısının güncellenmesi – İdari ve teknik yapının güçlendirilmesi – Uygulamaların etkinleştirilmesi – Uluslararası alanda işbirliği (AB ve Çin gibi) – PGD’nin taraflarıyla iletişim

TEŞEKKÜRLER

H. Didem SAYGI

Dış Ticaret Uzmanı e-posta:[email protected]