Transcript GRUP DİNAMİKLERİ Dr. Esin Kulaç

GRUP DİNAMİKLERİ
Dr. Esin Kulaç
SDÜTF
Eğiticiler İçin Probleme Dayalı Öğrenim Kursu
22-24 Aralık 2008
Sunum Planı
• Motivasyon
• Beyin fırtınası
• Öğrenen grupları motive etme üzerine
kuramlar
• Öğrenen grupların özellikleri
• Öğrenen grupların dinamikleri
EKİP……….
………….., ortak norm ve davranış ilkelerini
paylaşan, aralarında çeşitli rol farklılaşmaları
gerçekleştiren, ortak bir amaca sahip ve bu
amaç doğrultusunda birbirleri ile iletişim
içinde olan, karşılıklı olarak birbirlerini
etkileyen iki veya daha fazla kişinin bir araya
gelmesi ile oluşan sosyal bir olgudur.
Bir beyin fırtınası yapalım…
ŞU ANA KADAR PARÇASI OLDUĞUNUZ
EKİPLERİ DÜŞÜNÜN.
– ÖĞRENİM HAYATINIZDA
– ÇALIŞMA HAYATINIZDA
– SOSYAL YAŞAMDA …
MOTİVASYONUNUZU OLUMLU/OLUMSUZ
ETKİLEDİĞİNİ DÜŞÜNDÜĞÜNÜZ
KİŞİLER/OLANAKLAR İLE İLGİLİ FAKTÖRLER
NELERDİ ?
Bir beyin fırtınası daha yapalım…
MOTİVASYONUNUZU OLUMLU/OLUMSUZ
ETKİLEYEN FAKTÖRLERE VERDİĞİNİZ
TEPKİLER NELERDİ ?
MOTİVASYONUN
TANIMI
Diğer bir insanın
davranışını etkileme
veya değiştirme ve yeni bir
davranışta bulunma sürecidir.
Motivasyon
İÇSEL
Kendi ilgi ve merakımız
veya sadece yaşayacağımız
deneyimden duyacağımız
mutluluk ile oluşan
motivasyon
Ör: Gün batımını
seyretmek
DIŞSAL
Dış etkenler veya
çevresel faktörler
nedeni ile oluşan
motivasyon
Ör: ödül, ceza, sosyal
baskı
MOTİVASYON YAKLAŞIMLARI
İhtiyaç Yaklaşımı
Amaç Yaklaşımı
Beklenti Yaklaşımı
İHTİYAÇ YAKLAŞIMI
• Motivasyon,bilinçli veya bilinçsizce
karşılanmamış bir ihtiyaçtan doğar,
• İhtiyaçlar Davranışın nedenidir,
• Hiçbir ihtiyaç tam anlamıyla
giderilemez,
• İhtiyaçlar sürekli değişmektedir.
İhtiyaçlar Teorisi (Maslow)
AMAÇ YAKLAŞIMI
• Motivasyon,çalışanların zor ve fakat
imkansız olmayan amaçları olduğunda ve
performansları hakkında bilgi
alabilmeleri durumunda yüksektir.
Amaç yaklaşımı performans
yönetimi sistemine baz teşkil eder.
• Çalışanlar için zorlayıcı amaçlar
belirlenmesi,bu amaçların
gerçekleştirimesi için gereken
imkanların sağlanması, motive edici
unsurlardır.
BEKLENTİ YAKLAŞIMI
• Gösterilecek çabanın bir sonuç
yaratacağı ihtimaliyle kişinin
harekete geçmesidir.
• Arzulama derecesi belirli bir sonucu
seçme sebebinin şiddetini yansıtır.
Öğrenen Gruplar
Öğrenen Grupları Üretken Hale Getirmek ve
Motive Edebilmek için Stratejiler
• Öğrencilerinizin yeteneklerine inanın ve
değiştirebileceğiniz faktörlerle ilgilenin
• Dışsal motivasyonu gereğinden fazla
vurgulamayın
• Öğrenme durumları için pozitif ortamlar
oluşturun
• Öğrencinin ilgisi ve içsel motivasyon
değerlerine göre davranın
Öğrenen Grupları Üretken Hale Getirmek ve
Motive Edebilmek için Stratejiler
• Öğretim amaçları ile öğretim işlemlerinin
güçlüğü konularına özen gösterin
• Grup dinamiği oluşturmaya çalışın
EKİP İLE ÖĞRENME
• Her grubun farklı bir tarzı ve
kişiliği vardır
• Eğiticiler ve içerik aynı olsa da
farklı deneyimler yaşanır
• Tanımlanmış ortak dinamik
süreçler vardır
• Zamanında, gerekli
yönlendirmeler için dinamiklerin
gözlemlenmesi gereklidir
EĞİTİM GRUPLARININ
DİNAMİKLERİ
• İÇERİK DAVRANIŞLARI
• SÜREKLİLİK (SÜREÇ)
DAVRANIŞLARI
EĞİTİM GRUPLARININ
DİNAMİKLERİ
• İÇERİK DAVRANIŞLARI
Grubun yürütmekte olduğu
görevi yapmasını sağlayan özgül
davranışlardır
– Yöntem önerme
– Fikir verme
– Yorumlama
EĞİTİM GRUPLARININ
DİNAMİKLERİ
• SÜREKLİLİK (SÜREÇ)
DAVRANIŞLARI
Grubun üzerinde çalıştığı görevi
nasıl yaptığı, etkileşimler,
duygular, grup atmosferi ile
ilgili davranışlardır.
– Uyulması gereken temel kurallar
– Gerginlik yaratılması/azaltılması
– Bilgi paylaşımındaki tavırlar…
EĞİTİCİNİN İÇERİK ve SÜREKLİLİĞİ
SAĞLAMADAKİ ROLÜ
• Grubun ulaştığı noktanın başlangıçtaki
hedeflerle karşılaştırılması
• İlerlemeyi engelleyen sorunların
tanımlanması
• Görüş birliğinin olup olmadığının araştırılması
• Gerginliği azaltmaya yönelik davranışlar
KATILIM
• Sözel katılım-gruba dahil olmanın göstergesi
• Katılımdaki değişiklikler
ETKİLEME
• Gruba katılımda bulunmak ve etkilemek
farklıdır-az konuşan/çok konuşan
• Olumlu etkileme-çözüme yönelik
• Olumsuz etkileme-zorlama
GRUPTAKİ DUYGULAR
• Eğitim süresince grup üyeleri farklı duygular
yaşarlar
• Sözel ve sözel olmayan davranışlar ile
üyelerin hissettikleri anlaşılmaya
çalışılmalıdır.
• Sözsüz anlatım, öğrenciler tarafından daha
çok tercih edilmektedir.
• Eğiticinin çatışma yaşandığında kendi
duygularını yargılamadan ifade etmesi örnek
oluşturabilir.
GRUP ATMOSFERİ
• Grup atmosferi gözlenmeli ve
gerektiğinde gözlemler
paylaşılmalıdır.
• Her grup üyesinin yaşayabileceği
temel çatışmalar;
– Üyeler arasındaki rekabet × karşılıklı
destek gereksinimi
– Bencillik × başka birine yardım etme
isteği
– Kendine rahatlık sağlayan grup
benliğine bırakma isteği × bireysel
özerkliğini kaybetme korkusu
DİSFONKSİYONEL DAVRANIŞLAR
• Sürekliliği ve niteliği
–
–
–
–
–
–
–
Düşmanca davranma
Saldırgan olma
Konuyu amacından saptırma
Sürekli sessiz kalma
Başka şeylerle ilgilenme
Sürekli geç kalma
Alt grup oluşturma
DİSFONKSİYONEL DAVRANIŞLAR
• Sürekli sessiz kalma nedenleri
neler olabilir?
Eğitici disfonksiyonel
–
–
–
–
Direnç
Kızgınlık
Korku
Yetersizlik düşüncesi
davranış gösteren
bireyin suçlanmasına
izin vermeyecek bir
tutum göstermesi
Suçlanma, izolasyon duygusunun artmasına ve
öğrencinin kaybedilmesine neden olur.
Sorunun grup dışında çözülmemesi önerilmektedir.
GRUBA ZAMAN TANINMALIDIR
EĞİTİM GRUPLARININ EVRELERİ
Başlangıç
Öğrenciler öğrenmeye isteklidir.
Eğiticiye bağımlıdırlar.
Kendilerine grupta bir yer edinmek
isterler.
Biraz endişe duyarlar
Benden ne bekleniyor?
Uyum sağlayabilecek miyim?
Tanışma, grup
amaçları, öğrenme
anlaşması
GRUP EĞİTİM
İÇERİĞİNE
YÖNLENDİRİLMELİ
EĞİTİM GRUPLARININ EVRELERİ
Bıkkınlık, Hoşnutsuzluk
•Öğrenilmesi gerekenler artmıştır.
•Roller, nasıl çalışılacağı ve iletişim
kurulacağını belirleme aşamasıdır.
Eğiticiye bağımlı olmaktan
rahatsızlık duyarlar
Direnç gösterirler
Eğiticinin
yönetici rolülün
dozunu
azaltması
EĞİTİM GRUPLARININ EVRELERİ
Hoşnutsuzluğun azalması
•Bilgi ve becerileri arttıkça
kendilerine güvenleri artar
•Roller ve soumluluklar
açıktır ve kabul edilmiştir
•Grup iletişimi ve işbirliği
güçlenmiştir.
•Amaç ve gerçekler ışığında
fikir ayrılıkları çözülür,
Gruba yapılacak
müdahalelerin
eğitim sürecini
aydınlatıcı
önerilerle sınırlı
kalması
EĞİTİM GRUPLARININ EVRELERİ
Yaratıcılık
•Öğrencilerin içerik ve
sürece hakim oldukları
evredir.
•Grubun enerjisi yüksektir.
•Görev ve başarılar
konusunda olumlu hisler
taşınır
Eğitici edinilen
bilgileri biyopsiko-sosyal
taraflarıyla
özetlemeye
yönlendirmeli
Grup Çalışmasını Kolaylaştıran Kişisel
Özellikler …….
- Yüksek duygusal enerji,
- Hayata ve insanlara karşı olumlu bakış açısı
(iyimserlik),
-Yüksek iç motivasyon,
-Öğrenmeye bağlılık, sorumluluk
-Değişime istek duyma
-Başkalarını hesaba katan bir anlayışa sahip
olmaktır.
SİNERJİK
Söze, “anlıyorum,” diye başlar
Çözüme ve sonuca yönelir.
Nasıl yararlı olacağını bulmaya çalışır.
Fikrin olumlu tarafını bulup
geliştirmeye çalışır.
Anlamak için dinler.
ASİNERJİK
Söze, “Ama,” diye başlar.
Güçlüklere ve problemlere yönelir.
İşe yaramayacağını göstermeye
çalışır
Fikirlerde boşluk arar.
Tartışmak ve yargılamak için dinler
Başkalarına, kendilerini ifade etmek için zaman
tanır.
Söz keser, olumsuz beden dili
özellikleri gösterir
SİNERJİK
En iyi çözüme ulaşmaya çalışır.
Engelleri “fırsat” olarak görür
Karşısındakinin olumlu özelliklerini bulur ve
ASİNERJİK
Mutlaka haklı çıkmaya çalışır.
Engelleri, “zorluk” olarak görür
Kişileri ve fikirleri önemsemez.
ifade eder, “doğruları yakalamayı” beceri
sayar.
Yanlışları yakalamayı “yı beceri
sayar
GRUP ÜYELERİNİN ROLLERİ
GRUP ÜYELERİNİN ROLLERİ
Göreve ilişkin roller
Başlatmak
Bilgilendirmek
Açıklamak ve Aydınlatmak
Koordine etmek
Özetlemek
Gerçekliği test etmek
İzlemek
Fikir birliğini test etmek
GRUP ÜYELERİNİN ROLLERİ
Grubun Devamlılığına İlişkin Roller
Uyum sağlamak
Cesaretlendirmek/teşvik etmek
Uzlaşmaya varmak
Yönlendirmek
Gerilimi azaltmak
Tanı koymak
Standart koymak ve Test etmek
GRUP ÜYELERİNİN ROLLERİ
Fonksiyonel Olmayan Roller
Engellemek
Geri çekilmek
Konu dışına çıkmak
Tanınma arayışı
Rekabet
ÖZETLE
• Öğrenmeyi en fazla etkileyen faktör
motivasyondur.
• Öğrenen gruplar farklı özellikler
gösterebilse de tanımlanmış temel
dinamikleri yaşarlar.
• Eğitim yönlendiricisi öğrenen grupların
dinamiklerini gözlemleyebilmeli, yerinde ve
zamanında müdahaleler ile grubu amacına
motive edebilmelidir.
KAYNAKLAR
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Learning to Teach (5th Ed.). USA: McGraw-Hill Companies, Inc.
Arends, R. I. 2000
Practice-Based Learning: Problem-Based Learning Applied to
Medical Education. HS Barrows,1994
Probleme Dayalı Öğrenim. DEÜ Eğiticilerin Eğitimi Komitesi.DEÜ
Yayınları,2002
Özel Öğretim Yöntemleri. Dr. Yasemin Gülbahar. Başkent
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim
Teknolojileri Eğitimi Bölümü Sunum notları
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi ve Bilişimi AD.
Yüksek Lisans Notları. Doç.Dr.Fulya Dökmeci.2007
Nihat Demirkol. Kişisel Gelişim Eğitimi kurs notları. 2006