Transcript Eko Büy ve Kal Teo Ders-5

Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi
Türk Dünyası İşletme Fakültesi
Ekonomik Büyüme ve Kalkınma Teorileri
Ders 5
Dr. Fariz AHMADOV
Çağdaş büyüme modelleri, HarrodDomar, Neo-Klasik büyüme
modelleri
HARROD-DOMAR MODELİ
 İkinci Dünya Savaşı sonrasında iki bloklu Soğuk
Savaş ortamında kapitalizmle sosyalizm
aralarında gelişme yaratma güçleri konusunda
yarışmaya girdiklerinde, Keynes teorisinin
dinamikleştirilmesi ve uzun dönemde istikrarlı
büyüme koşullarının araştırılması çabaları
içinde, yatırımın üretim kapasitesini artırıcı ve
gelir yaratıcı özelliklerini göstermek üzere Roy F.
Harrod ile Evsey D. Domar tarafından ayrı ayrı
geliştirilmiş olan büyüme teorisidir.
HARROD-DOMAR MODELİNİN İŞLEYİŞİ
 Bu modelde, ekonomiler için üç tür büyüme oranı söz konusu
edilmektedir. Bunlar Fiili Büyüme oranı, Tatmin Edici
Büyüme oranı, ve Tabii Büyüme oranıdır.
 Fiili büyüme oranı; bir ekonomide belirli bir dönem
sonunda gerçekleşen büyüme oranıdır.
 Tatmin edici büyüme oranı; girişimcileri kararlarında
tamamıyla tatmin eden ve böylece üretimlerini artırmaya
ya da azaltmaya yol açtırmadan, ekonominin düzgün bir
biçimde büyüdüğünü varsayan büyüme oranıdır.
 Tabii (doğal) büyüme oranı; nüfus çoğalışının ve teknik
ilerlemenin izin verdiği ölçüde elde edilen büyüme
oranıdır.
HARROD-DOMAR MODELİ
 Domar'ın teorisinde, milli gelir artışı yatırımlara veya
üretim kapasitesine bağlıdır. Böylece dengeli büyüme,
mevcut üretim kapasitesinin kullanılmasıyla
gerçekleşecektir.
 Domar'a göre yatırımlar bir yandan da gelirleri arttırır.
Böylece oluşan üretim miktarı ile artan talebin birbirine
eşit olması gerekir, aksi durumda dengesizlik olur.
 Domar modeli de kapasite ve gelir artışının yani arz ve
talebin ekonomide bir işsizliğe ve enflasyona sebep
olmayacağı şartlarını ortaya koymaya çalışır.
HARROD-DOMAR MODELİ
 Domar, Harrod’tan farklı olarak sistemin denge
koşullarını, yatırımın gelir artırıcı ve kapasite yaratıcı
etkilerini denkleştirme noktasında aramaktadır
 Büyümekte olan bir ekonomi yatırımların bu iki etkisini
dengede tutabildiği sürece, eksik istihdamdan olduğu
kadar enflasyon baskısından da kendini koruyarak, tam
istihdam milli gelirini sürdürmeyi başarır. Domar'ın
Büyüme Modelinin temeli bu fikirdir.
HARROD-DOMAR MODELİ
 Harrod- Domar modeli bazen de beraber
açıklanmakta ve aralarında büyük fark
gösterilmemektedir. İkisi arasında göze çarpan
en önemli fark, Harrod'un eksik istihdamdan
hareket ederek tam istihdam koşullarını, Domar
ise tam istihdamdan yola çıkarak bu istihdamı
devam ettirebilecek faktörleri araştırmasıdır.
Modelin Varsayımları
Ekonomide devlet harcamaları yoktur
Ekonomi dışa kapalıdır
Ekonomide gecikmeler yoktur
Üretimde artış yatırım harcamalarını
yatırım harcamalarında ki artış geliri
artıracak
Ekonomi tam istihdam denge seviyesinde
bulunmaktadır
NEO-KLASİK BÜYÜME
 Neo-klasik büyüme teorisi; nüfus artışına ve teknolojik
değişmeye tasarruf, yatırım ve ekonomik büyümeye
nasıl yanıt verdiğini açıklamaktadır. Bu kuram 1950lerde
Robert SOLOW tarafından ortaya atılmıştır. Neo-klasik
teoride, nüfusun büyüme oranı ekonomik büyüme
oranını tesirler. yalnız ekonomik büyüme, nüfusun
büyümesini etkileyemez. eşdeğer biçimde Neo-klasik
büyüme teorisinde teknolojik büyüme oranı ekonomik
büyümeyi tesirler. yalnız ekonomik büyüme teknolojik
değişmeyi etkilemez. Teknolojik değişmeyi ise şans
belirler. şayet şanslıysak süratli teknolojik değişmeye
tanık oluruz. şayet şansımız yoksa, teknolojik ilerleme
yavaş olur. yalnız teknolojinin akışını etkileyecek hiçbir
şey yapamayız. Teoride değişkenler dışarıdan
belirleniyorsa, bu değişkenlere dışsal adı verilir.
NEO-KLASİK BÜYÜME TEORİSİ
Neo-klasik büyüme teorisinin özünde
sermaye stoku ve prodüktivite fonksiyonu
bulunur. kuram emek birimi başına çıktı
arasındaki ilişkiyi göz önünde
tutmaktadır. kuram insanların 1 statik saat
miktarı çalıştığını ve herkesin çalıştığını
farz etmektedir. şahıs başına sermaye
stoku ne kadar süratli büyürse, reel
GSMH ve şahıs başına gelir o kadar süratli
büyüyecektir.
NEO-KLASİK BÜYÜME TEORİSİ
 Neo-Klasik büyüme teorisi nüfus artışına ve
teknolojik gelişmeye tasarruf, yatırım ve
ekonomik büyümenin nasıl bir tepki verdiğini
açıklamaktadır.
 Bu modelde nüfusun artış oranı ve teknolojik
değişim dışsal özelliklere sahip değişkenlerdir.
NEO-KLASİK BÜYÜME TEORİSİ
 Aynı zamanda Solow-Swan büyüme modeli
olarak da adlandırılan Neo-Klasik büyüme
modelinin en önemli özelliği tasarruf
oranlarındaki artış ekonomik büyümede geçici,
yani dönemsel bir etki yaratırken teknolojik
gelişme ekonomik büyümede sürekliliği
sağlayan temel faktör olmasıdır. Yani teknolojik
gelişme ekonomik büyümenin temel kaynağı
durumundadır.
Modelin Varsayımları
Üretim fonksyonu
Mal talebi
Sermaye birikimi
Durağan durum
Tasarruf oranlarındaki artış
Nüfuz artışı
Teknoloji değişme
Yakınsama
Modelin Eleştirisi
Ülkelerin farklılıkların önemi
Yakınsama oranı
Getiri oranı
Modelin Eleştirisi
Neoklasik büyüme modeli, sonuç
itibariyle, teknoloji düzeylerinin bütün
ülkelerde tamamen aynı olduğu ve
değişmediği varsayımı altında, gelişmekte
olan ve gelişmiş ekonomilerin uzun
dönem reel büyüme oranlarının aynı uzun
dönem değerine yakınlaşacağı
Harrod-Domar- Neo-Klasik
Neo-Klasik modelde ekonominin kendi
büyüme yolu vardı. Devletin ekonomiye
müdahalesi geçici bir etki yapıyordu. Yani
bir dönemlik bir etki yapıyordu.
Harrod-Domar modeli ise devlet
ekonomiye müdahale etsin, hatta
planlasın diyor.
Harrod-Domar- Neo-Klasik
Ekonominin doğası dengesiz
Müdahale
Ekonominin ana motoru sermaye stoku
yatırımlara kaynak problemini getiriyor.
Ekonominin gelişmesi ekonomiye
müdahale edilip kaynak bulunması
gerekiyor.
Soru Cevap