Transcript Alcohol: misbruik & afhankelijkheid

Alcohol: misbruik & afhankelijkheid
Door
Valerie Tack
Inleiding

Functies van alcoholgebruik:
–

Maatschappelijke zorgen:
–

Meer en meer in privésituaties.
Gezondheidsbedreiging van lichamelijke en mentale
aard.
Overmatig gebruik  lichamelijke en psychosociale
klachten:
–
Verslaving, afhankelijkheid, kanker, geweld,…
Definities
Geen echte definitie voor alcoholverslaving
WEL

–
–
Misbruik = herhaaldelijk en onaangepast gebruik van
alcohol met als gevolg problemen in sociaal,
professioneel, psychisch of lichamelijk functioneren.
Afhankelijkheid = Als minimaal drie van de zeven
onderstaande symptomen aanwezig zijn: tolerantie
(geleidelijke toename), langdurig hoog, niet
intentioneel gebruik en problemen om te stoppen of te
minderen. Alcohol heeft een belangrijke rol in het
leven van de persoon gekregen.
Definities

Probleemdrinkers =
–
–

Drinkers die met een zekere regelmaat lichamelijke of
sociale gevolgen ondervinden of die drinken om
negatieve redenen zoals angst, paniek of stemming.
10% v/d mannen in Nederland voldoen aan deze
definitie
Gevolgen van alcoholmisbruik:
–
–
–
Rolverlies (werk, gezin)
Sociale isolatie
Conflicten
Prevalentie

Statistieken:
–
–
–
–
Per jaar 30 000 drinkers die hulp zoeken bij een
ambulante instelling voor verslavingszorg.
Man- vrouwverhouding van: 4 – 1
Prevalentie bij jonge mannen: 34%
Prevalentie bij oudere vrouwen: 3%
Nemesis-studie:


Alcoholmisbruik: adolescenten
Afhankelijkheid: op jongvolwassen leeftijd
Etiologie en gevolgen

Etiologie:
–
–

Genetische kwetsbaarheid: 40 tot 60 %
Interactie met omgevingsfactoren
Gevolgen:
–
Sterke mate:


–
Levercirrose
Kanker van lever, pancreas, mond en keelholte en
slokdarm.
Mindere mate:



Borstkanker bij vrouwen
Hersenbloedingen
Ongevallen en geweld.
Diagnostiek

NHG-Standaard Problematisch Alcoholgebruik:
–
–
Mensen komen naar huisarts met specifieke klachten
Mensen komen niet naar huisarts:

–
Mannen, gescheiden of alleenstaand, horeca &
alcoholwerkers, managers, journalisten, militairen en artsen.
‘Five shot test’: 5 screeningsvragen
–
–
–
–
–
Hoe vaak drinkt u alcohol?
Hoeveel drinkt u op een typische dag?
Ergert u zich aan opmerkingen over uw alcoholgebruik?
Voelt u zich wel eens schuldig over uw alcoholgebruik?
Drinkt u in de ochtend om de kater te verdrijven?
Na positieve screening  alcoholanamnese
Voedingstoestand


1/4 van de patiënten: overgewicht
1/3 van de patiënten: ondergewicht
–
Primaire ondervoeding:

–
Als de normale inneming van koolhydraten en eiwitten
wordt vervangen door alcohol en bij verlies van eetlust.
Secundaire ondervoeding:

Ontstaat als gevolg van een verstoorde vertering en
absorptie van het voedsel, een hogere behoefte aan
voedingsstoffen of stoornissen in metabolisme en
opslag.
Aandoeningen en stoornissen
-
-
-
Pellagra: dementie, diarree
Amblyopie: gedeeltelijke visusuitval, verminderd kleurvisie
Wernicke: uitval oogfunctie, motorische stoornissen, verlaagd
bewustzijn
Korsakoff: idem met blijvende inprenting- en geheugenstoornissen
Hematologische afwijkingen: bloedarmoede, thrombocytopenie
Myopathie en cardiomyopathie: spierzwakte, verminderde cardiale
output
Gastritis
Leververvetting, levercirrose
Behandeling

Ambulante zorg: ‘Brief interventions’
–
Gebasseerd op de gesprekstechniek ‘motivational
interviewing’.




Assessment van de fase waarin de patiënt zich verkeert
Inzicht in de situatie
Bereidheid tot motivatie voor verandering
Na klinische behandeling verwezen naar
zelfhulpgroepen
–
AA (Anonieme alcoholisten)
Rol van de diëtist

Slechte voedingsstand door:
–
–

Leefgewoonten van de alcoholist
Minder door de alcohol zelf
Relevant voor diëtist:
–
Informatie over het alcoholgebruik


Tijdens eerste behandeling: verzwijgen van gebruik
Tijdens behandeling met motivatie: eerder overdrijven
dan verzwijgen.
Bronnenlijst
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Cornel M. Detection of problem drinkers in general practice. Dissertatie. Maastricht:
Rijksuniversiteit Limburg, 1994.
Dijck D van, Knibbe R. De prevalentie van probleemdrinken in Nederland. Maastricht:
Universiteit Maastricht, 2005.
Estruch R, Sacanella E, Fernández-Solà J, Nicolás JM. Nutritional status in alcoholics.
In: Preedy VR, Watson RR, editors. Comprehensive Handbook of Alcohol Related
Pathology, Volume 1. Maarssen: Elsevier, 2005.
Koster van Groos GAS. Beknopte handleiding bij de Diagnostische criteria van de DSMIV-TR. Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie. Lisse: Swets & Zeitlinger, 2001.
Moyer A, Finney JW, Swearington CE, Vergun P. Brief interventions for alcohol
problems: a meta-analytic review of controlled investigations in treatmentseeking and
non-treatment seeking populations. Addiction 2002; 97: 279-292.
NHG-Standaard Problematisch alcoholgebruik. Utrecht: NHG, 2005.
Ouwehand AW, Mol A, Kuijpers WGT, Boonzajer Flaes S. Kerncijfers verslavingszorg
2005. Landelijk alcohol en drugs informatie systeem (LADIS). Houten: Stichting
Informatie Voorziening Zorg, 2006.
Bronnenlijst afbeeldingen






http://www.social.cat/imatges/noticia/alcoholisme.jpg
http://gezondheidsnet.rnews.be/upload/verslaving/alcohol/alcohol_365x243.jpg
http://data.boomerang.nl/m/mrgone/image/alcoholmisbruik/s600/alcoholmisbruik.jpg
http://bioquest.stmichaelcollege.nl/images/code/alco_dronk.jpg
http://www.arboforum.net/images/nhg.png
http://www.zwevegem.be/files/zwevegem/Krista/Hulpdiensten/anonieme%20alcoholisten.jp
g