Transcript 1444Karakteristike razvoja turizma u SiCG 140 Kb
Karakteristike razvoja turizma u SiCG Branislava Hristov
Obim i struktura objekata za smeštaj
1954-1988.- kapaciteti su
rasli
po prosečnoj godišnjoj stopi od 7,8% 1988-2006.- kapaciteti su
opadali
po prosečnoj godišnjoj stopi od 1,2% Odnos komplementarnih i osnovnih kapaciteta je bio nepovoljan usled ekonomskih i političkih promena, veću rezistenciju su pokazali komplementarni kapaciteti neregistrovan smeštaj-mogućnost za rad u sivoj zoni 1988-2002. poboljšana struktura smeštajnih kapaciteta ali samo prividno, jer je razlog za to pad obima komplementarnih kapaciteta.
hoteli su zauzimali dominantno mesto, a zatim privatne sobe od 2002-2006.godine broj kreveta se povećao za 55000- realni rast je bio 6000, a ostatak se odnosi na registraciju postojećih kapaciteta- prevođenje iz sive zone u regularno poslovanje I SiCG dominirali su hoteli sa 3* i 2* (65%) loš sistem kategorizacije hotela
Ostvareni re zultati u turističkom prometu
1989. SFRJ svrstana u 25 vodećih turističkih zemalja Zabeležen je turistički promet od 20,5 mln turista sa oko 100,6 mln noćenja i oko 3 mlrd $ deviznog priliva SiCG su apsorbovale oko 22% ukupnog turističkog prometa i 37% noćenja što je odgovaralo obimu smeštajnih kapaciteta (18% ukupno) Razlozi za ovakvo stanje: 1.
Strani turisti se orijentišu pre svega na primorske destinacije 2.
Državna intervencija u oblasti turizma bila je selektivna i nedosledna 3. Crna Gora se tek 80 ih godina uključuje u turističke tokove 4.
Otežana saobraćajna pristupačnost
Obim turističkog prometa u Srbiji i Crnoj Gori
Problemi u statističkom merenju podataka turističkih kretanja i njihovoj neobuhvatnosti nastaju zbog: 1. Ne uzimanja u obzir turista koji odsedaju u privatnim sobama, apartmanima i kućama koje nisu registrovane za prihvat gostiju 2.
Neevidentiranja turisičkog prometa turista vezanog za segment poseta rodbini i prijateljima 3.
Neevidentiranje turista koji borave u vlastitim stanovima i kućama za odmor 4.
Višestruko prijavljivanje istih turista u različitim smeštajnim objektima 5.
Nemogućnost uvida u podatke za KiM od 1999.godine
U periodu od 1948 2006.godine dominantno učešće domaćeg turizma u ukupnim turističkim kretanjima.
1948-1986.godine rast turističkog prometa (prema broju turista 6,4%, prema broju noći 5,3%) 1986-2006.godine pad turističkog prometa (prema broju turista 3,5%, prema broju noći 3,4%) tri ključne godine u kojima je zabeležen najveći pad turističkog prometa su: • • • 1991. godina 1993. godina početak ratnih sukoba zabeležena hiperinflacija 1999. godine- NATO bombardovanje
Struktura turističkog prometa
Najposećenija turistička mesta prema broju
dolazaka
su glavni administrativni centri (Beograd, Podgorica i Novi Sad) Najposećenija turistička mesta prema broju
no ćenja
su primorska mesta (1/3 noćenja), dok su banjska i planinska mesta obuhvatala po 20% noćenja.
Turistički promet po vrstama turističkog mesta je sličan u slučaju ukupnog i domaćeg turističkog prometa, dok se on razlikuje u slučaju inostranog tur.prometa.
Srbija dominira u broju
dolazaka
Gora u broju
noćenja
stranih turista-poslovni posetioci, a Crna stranih turista uobičajeni turisti.
Prosečna dužina boravka i u slučaju domaćih i u slučaju stranih turista je bila veća u Crnoj Gori nego u Srbiji.
65% turista je odselo u hotelima, a u slučaju stranih turista taj procenat je 85%.
Najveći broj dolazaka zabeležen je u slučaju turista koji su dolazili iz BiH, N emačke i Slovenije, dok je najveći broj noćenja zabeležen u slučaju turista koji su dolazili iz BiH, Nemačke i Češke.
Beograd je bio najatraktivnija i najposećenija destinacija u SiCG
Karakteristike razvoja turizma u Srbiji
Turistički promet i kapaciteti za smeštaj
1989-2010.godine turistički promet u Srbiji je imao tendenciju pada 2010. godine Srbija je ostvarila tek
54%
turističkog prometa iz 1989.godine
Visoko učešće
domaćeg turističkog prometa
noćenjima) (66% u dolascima i 77% u najvažniji inostrani izvor tražnje u Srbiji su turisti iz Slovenije (10% dolazaka) i turisti iz BiH (10% noćenja)
najveće je učešće stranih turista iz bivših republika SFRJ najvažnija turistička mesta u Srbiji bila su Beograd i Novi Sad- 1/3 svih dolazaka i 64% dolazaka stranih turista Najvažnija turistička mesta što se tiče noćenja bila su banjska mesta Beograd najvažnije turističko mesto
Kapaciteti za smeštaj
2010. godine Srbija je raspolagala sa 119 000 ležaja Struktura smeštajnih kapaciteta: 1.
Osnovni smeštajni kapaciteti 51% • Hoteli (69%) 2.
Komplementarni smeštajni kapaciteti 49% do 2002. godine broj smeštajnih kapaciteta stalno opada- opada broj prijavljenih ležaja od 2003. godine primećuje se njegova tendencija rasta 2007. godine zabeležen je najveći porast kada je broj prijavljenih ležaja u komplementarnim kapacitetima porastao za 50% u odnosu na 2006. godinu
Turisti čki bilans Srbije
2010.godine- AKTIVA- 798 mln $ prihoda od stranih turista PASIVA 953 mln USD potrošnja domaćih turista u inostranstvu DEFICIT TURISTIČKOG BILANSA- oko 150 mln $
Institucionalni okvir razvoja turizma u Srbiji
Ministarstvo ekonomije i regionalnog razvoja- sektor za turizam i sektor za turističku inspekciju: • • Odeljenje za tržište Odeljenje za razvoj • Odeljenje za međunarodnu saradnju Turistička organizacija Srbije-promocija Srbije kao turističke destinacije: koordinacija pojedinačne ponude privatnog sektora u kreiranju destinacijskog proizvoda Lokalne turističke organizacije- marketing turizma na nivou turističkih mesta Udruženje putničkih agencija Srbije-
YUTA
tur.agencija i zaštita putnika (1954.) unapređenje rada Udruženje turističkih agencija Srbije-
ATAS
Asocijacija nezavisnih turističkih agencija Srbije-
ANTAS
Poslovno udruženje ugostitelja-
HORES
Trendovi u međunarodnom turizmu
Turizam je veoma osetljiv na ekonomske fluktuacije i njegova glavna odrednica će i u budućnosti biti
svetski BDP
Na njega u velikoj meri utiču politička stabilnost i bezbednost (teroristički napadi) Trend ka kraćim odmorima (kraće radno vreme, raniji odlazak u prenziju, rast prihoda, last minute ponude..) jak i pozitivan uticaj informacione tehnologije na turizam masovni turizam zamenjen turizmom po meri putnika porast učešća starije populacije u turističkim putovanjima Trend ka: avanturističkim putovanjima, krstarenjima, eko turizmu, kulturnom turizmu, tematskom turizmu..
predlozi ka razvoju: religioznog turizma i pojavi sekundarnih gradova..
Ključni turistički proizvodi
U Strtegiji razvoja turizma (2005.) definisani su najvažniji turistički proizvodi za Srbiju: • • Kratki gradski odmori (city break) Kružna putovanja (touring)-unutar granica ili kroz više zemalja • • • • • • • Poslovni turizam+MICE Zdravstveni turizam (Spa/Wellness, Medicinski turizam) Planine i jezera Nautika (more i mirne vode) Događaji (events) Ruralni turizam Specijalni interesi Za Srbiju su ovi proizvodi bitni jer ih: karakteriše veliki i konstantan obim tražnje, dinamična stopa rasta tražnje i velika potrošnja po danu boravka.
Turističko strukturisanje Srbije
“
quick win”
proizvodi proizvodi najvećeg potencijala za brzu primenu i komercijalizaciju tradicionalna politika razvoja- bazirana na komparativnim prednostima destinacija (jeftina radna snaga, nekontrolisano korišćenje resursa, jeftin kapital, niski porezi..) danas formirati odgovarajuće području.
turističke klastere
koje čini skup tur.atrakcija, tur.infrastruktura i suprastruktura, sadržaj i aktivnosti, odnosno uslužna i proizvodna preduzeća na jednom homogenom geografskom u Srbiji se pored načela izgradnje konkurentnosti na bazi turističkog iskustva mora voditi računa i o: 1.
Veličini i kvalitetu nasleđenog internacionalnog tur.biznisa
2.
Poslovnoj atraktivnosti potencijalnih proizvoda u kojima Srbija konkuriše 3.
Strukturi atrakcija i mogućnosti izgradnje sistema tur.iskustava, imidža i brenda pojedinih klastera Primeri: Beograd, Vojvodina, Jugozapadna Srbija i Jugoistočna Srbija..
Projekcije rasta
Umerena varijanta
za 2015. godinu: • realizovano 15 mln turističkih noćenja- 48% stranih turista i 52% domaćih turista • • • Najvažniji turistički proizvodi: planine i jezera, poslovni turizam+MICE i zdravstveni turizam Najveći broj noćenja ostvario bi se na području klastera Jugozapadna Srbija Rast smeštajnih kapaciteta na 150 hiljada
Ambiciozna varijanta
za 2015. godinu: • realizovano 18 mln turističkih noćenja DA LI SU OVE PROCENE REALNE???
Pretpostavke klasterske distribucije i projekcije rasta turizma bazirane su na sledećim pretpostavkama: 1.
2.
3.
4.
društveno-ekonomski razvoj Srbije biće baziran na osnovama izraženog patriotizma i nacionalnog identiteta uz tendenciju priključenja EU razvoj turizma biće pod ingerencijom novoformirane centralizovane agencije za razvoj uvođenje i komercijalizacija novih turističkih proizvoda uklanjanje “uskih grla” i iznalaženje rešenja za komercijalizaciju turističkih proizvoda kao što su nautika, zdravstveni turizam, planine i jezera itd.
Osnovne pretpostavke daljeg razvoja turizma u Srbiji
• • • • Privatni sektor mora biti motor pokretač za turistički razvoj Srbije Vlada mora da bude uključena u dovoljnoj meri u razvoj i u pružanje pomoći privatnom sektoru Formiranje novih asocijacija privtnog sektora na inicijativu Vlade kako bi se sprovela bolja kooperacija i kolektivne akcije u privatnom sektoru Vlada mora da ima raznovrsne uloge u vođenju turističke politike