Transcript Hayat boyu öğrenme - Milli Eğitim Bakanlığı

Türkiye'de Hayat Boyu Öğrenmenin Geliştirilmesi Projesi
Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu
TİSK - HBÖ Çalışma Grubu
Şanlıurfa - 29.2.2012
Türkiye’de HBÖ’nin Geliştirilmesi Projesi
Hayat boyu öğrenme sistemine yön veren ana ilkeler kapsamında verilen yanıtlar
sonucunda ortaya çıkan HBÖ Tanımı:
“Hayat Boyu Öğrenme, okul öncesi dönemden başlayıp bireylerin bilgi
ve becerilerini geliştirerek sosyal yaşamı ve istihdamı destekleyen,
mesleki rehberlik ve yönlendirmeye olanak sağlayan, fırsat eşitliğini
gözeten, uluslararası hareketliliği kolaylaştıran, enformel öğrenmeyi de
kapsayan belgelendirmeye dayalı, kolay erişilebilir, sürdürülebilir, her
aşaması kalite güvencesinde olan, esnek bir sistemdir.”
2
“Hayat boyu öğrenme” sisteminin ana bileşenleri













Birey
Aile
Eğitim Kurumları (MEB, Üniversiteler, YÖK-SEM, ÇSGB-İŞKUR, Aile ve Sosyal Politikalar
Bakanlığı, yerel yönetimler, eğitim vakıfları
İşçi, işveren ve memur sendika ve konfederasyonları vb.
Belgelendirme ve Kalite Güvence Kurumları (MYK, İŞKUR, TÜRKAK vb.)
Mesleki rehberlik ve yönlendirme
Fiziksel altyapı ve donanım
Eğitimciler
Eğitim programları
Finansman
Planlama, İzleme ve Değerlendirme
Özel sektör (işletmeler, işveren örgütleri v.b.)
Tanıtım (PR çalışması)
3
1. Mevcut politika ve mevzuatın, hayat boyu öğrenmeyi etkileyecek ve önemli
ölçüde adem-i merkeziyetçilik sağlayacak şekilde değiştirilmesi
1.1. HBÖ eğitim faaliyetlerine ilişkin yeterince kamu finansmanı sağlanmaması
Toplumdaki tüm bireylerin eğitim düzeylerini geliştirmesine, çalışanların istihdam
edilebilirliklerinin artmasına, sosyal yaşama entegre olmasına katkı sağlayan, hayat
boyu öğrenim süreçlerinin devlet tarafından desteklenmesi gerekmektedir. Bu nedenle;
• Avrupa Ülkelerinde olduğu gibi hayat boyu öğrenmeyi geliştirmek amacıyla, bireylere ve işyeri
eğitimleri düzenlemesi için işverenlere yönelik mali teşvikler uygulanmalıdır.
• Çalışanlar için “eğitim senetleri (kuponları)” benzeri teşvik sistemi uygulanmalıdır. Avrupa’da
örnekleri olan bu uygulama MEB aracılığıyla gerçekleştirilmelidir.
4
1.2. Özel sektör işletmelerinin HBÖ hizmetleri sunmasının karlı olmaması
Özel sektör işletmelerinin HBÖ eğitimi vermeleri teşvik edilmemektedir. Bu nedenle
Ülkemizde mesleki eğitim ağırlıklı olarak kamu kurumları tarafından verilmekte ve
özel sektör bu sürece yeterince dahil olamamaktadır.


İşletmelerin HBÖ ye daha fazla yatırım yapmalarının sağlanması için yeni
teşvik yöntemleri geliştirilmeli ve uygulanmalıdır.
Devlet tarafından eğitim kuponları, vergi ve sigorta primi indirimleri, kredi
avantajları, arsa, bina ve donanım tahsisi v.b teşvikler sağlanmalıdır.
5
2. Önceki öğrenmelerin geçerliliğinin onaylanması, dikey ve yatay
hareketlilik ve yeterliliklerin karşılıklı tanınmasının sağlanması için Ulusal
Yeterlilik Sistemi’nin (UYS) geliştirilmesi
2.1. Bireylerin informal öğrenmelerinin belgelendirilmemesi
Bireylerin eğitim kurumları dışında kazandığı bilgi ve becerilerin (enformel
öğrenmenin)
belgelendirilmemesi,
istihdam
edilebilirliklerini
azaltmakta,
işverenlerin uygun işe uygun çalışan bulmalarını zorlaştırmaktadır. Mevcut
çalışanların yasal olarak işe uygunluğunun belgelendirilmesinde (örneğin ağır ve
tehlikeli işlerde çalışanlar...) sorunlar yaşanmaktadır.


Ulusal Yeterlilikler Sistemi çalışmalarının kapsamı daha
içerecek şekilde genişletilmeli ve çalışmalar hızlandırılmalıdır.
fazla
mesleği
Enformel
öğrenmenin
belgelendirilmesinde,
uygulama
kısmının
ağırlıklandırıldığı bir sınav sistemi geliştirilmeli; özel sektör ya da temsilci
kuruluşlar
tarafından
oluşturulacak
Mesleki
Yeterlilik
Sınav
ve
Belgelendirme Merkezleri yetkilendirilmelidir.
6
2.2. Belgelendirme ve Kalite Güvence süreçlerinin yetersizliği
Belgelendirme ve Kalite Güvence süreçleri aşırı bürokrasi ve yetersiz insan
kaynakları nedeniyle, yavaş işlemektedir. Çeşitli eğitim kurumları tarafından
düzenlenen eğitimlerde standart sağlanamamakta ve verilen belgelerin ulusal ve
uluslararası tanınırlılığı yetersiz olmaktadır. Bu nedenle;
TÜRKAK’ın akreditasyon
genişletilmelidir.


belgelerinin
geçerliliğinin
uluslararası
kapsamı
Belgelendirme ve kalite güvence süreçleri hızlandırılmalıdır.
Eğitim kurumları tarafından düzenlenen eğitimlerin standardize edilmesi
için kurumlar arası kalite güvencesi sağlanmalıdır.

7
2.3. Eğitim programları hazırlanırken özel sektörle işbirliğinin zayıf olması
Eğitim programları özel sektörün ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanmamakta ve
özel sektör tarafından hazırlanan eğitim programlarının onaylama süreci yavaş
olmaktadır.
Bu nedenle;
Eğitim programları, Resmi Gazete’de yayınlanan meslek standartlarına ve
yeterliliklerine uygun olarak hazırlanmalıdır.

Eğitim programları meslek standartlarına uygun şekilde hazırlanırken
temsilcileri ile işbirliği yapılmalıdır.

sektör
Özel sektör tarafından hazırlanan eğitim programlarının Talim Terbiye Kurulu
Başkanlığı’ndaki onaylanma süreci hızlandırılmalıdır.

Özel sektör tarafından hazırlanan eğitim programları, MEB tarafından ilgili
özel sektör temsilcilerinin de yer aldığı bir komisyon tarafından onaylanmalıdır.

8
3. Ulusal seviyede ve İl seviyesinde HBÖ sisteminin yapısına dair öneriler
3.1. İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurullarının etkin olmaması
Yerel düzeyde mesleki eğitim ve istihdam ihtiyaçlarının belirlenmesinde
önemli işlevi olması gereken İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulları etkin
biçimde çalışmamaktadır. Kurullarda kararlar, işgücü piyasası ihtiyaç analizleri
ve bilimsel metotlar kullanılarak yapılacak çalışmalara dayalı olarak
alınmalıdır.


İşgücü piyasası ihtiyaç analizleri iyileştirilmelidir.
Analizler İŞKUR-TÜİK işbirliği ile yapılmalı, her ilde aynı metodoloji
kullanılmalıdır.
9
3.2. Mesleki Rehberlik ve Yönlendirme hizmetlerinin yetersiz olması
İşgücü arz ve talep dengesinin sağlanması için kişilerin bilgi ve becerilerini ve
işgücü piyasası ihtiyaçlarını dikkate alan Mesleki Rehberlik ve Yönlendirme
hizmetleri yeterince verilmemektedir. Ayrıca, Mesleki Rehberlik ve Yönlendirme
hizmetlerinin yürütülmesinde yeterli sayıda ve donanımlı destek elemanı
bulunmamaktadır. Bu nedenle;
• Mesleki Rehberlik ve Yönlendirme hizmetleri işgücü piyasası ihtiyaç
analizlerine dayandırılmalıdır.
• MEB ve İŞKUR bünyesinde sunulan mesleki rehberlik ve yönlendirme
hizmetlerine ilişkin görev tanımları netleştirilmeli ve bu konuda koordineli
çalışmaları sağlanmalıdır.
• Eğitimcilerin güncel eğitim metodlarını yeterince kullanmalarının sağlanması
için uluslararası projelerden ve “eğitim kuponları”ndan faydalanmaları
sağlanmalıdır.
10
3.3. HBÖ farkındalığının yetersiz olması
HBÖ konusunda toplumun farkındalık düzeyi düşüktür.
Bu nedenle;
 HBÖ
kavramı, fırsatları ve kazanımlarının faydası hakkında toplumun
farkındalığı sosyal, yazılı ve görsel medya aracılığıyla artırılmalıdır.
 HBÖ
kavramı, fırsatları ve kazanımlarının faydası hakkında toplumun
farkındalığı Mesleki Rehberlik ve Yönlendirme hizmetleri ile desteklenerek
artırılmalıdır.
11
4. Özel sektörün HBÖ fırsatları sunulmasına katılımı
4.1 Özel sektörün HBÖ hizmeti sunabilmesi için yeterli teşvik olmaması
Ülkemizde HBÖ kapsamında eğitim hizmetleri sunmak için gerekli fiziksel altyapı ve
donanımın maliyeti yüksektir. Özel eğitim kurumları ve işletmelerin HBÖ kapsamında
mesleki eğitim merkezleri açmasını özendirecek, kolaylaştıracak yasal ve idari tedbirler
alınmalıdır. İşletmelerin HBÖ ye daha fazla yatırım yapmalarının sağlanması için Devlet
tarafından;
• Eğitim kuponları,
• Vergi ve sigorta primi indirimleri,
• Kredi avantajları,
• Arsa, bina ve donanım tahsisi v.b teşvikler sağlanmalıdır.
• Kamuda görevli eğitimcilerin özel sektörle yaptıkları çalışmalar karşılığı aldıkları
ücret koşulları iyileştirilmelidir.
• Kamu fiziksel altyapı donanımının özel sektör tarafından kullanımına imkan
sağlanmalıdır. (Yaz dönemi, sömestr tatili, akşam saatleri, haftasonu gibi atıl
dönemlerde)
12