Transcript Program geliştirme nedir? - Metek

MESLEKİ VE TEKNİK
EĞİTİMDE PROGRAM
GELİŞTİRME
Doç. Dr. Burhan Akpınar
11-15 Şubat 2013
ANKARA
Sunum Planı
• Mesleki ve Teknik Eğitimde Program Geliştirme
• Kazanımlara Dayalı Program Geliştirme
• Meslek /İş Analizi Süreci-Program Geliştirme
13.04.2015
2
Program nedir?
MTE’de program, öğrenciye, bir meslekle ilgili yeterlikler
kazandırmak için gerekli olan yaşantıları içeren
plandır.
Program, kazanımlara ulaşmak için yapılan etkinliklerin
düzenlendiği süreçlerin tümünü gösteren belgedir.
Program, bireye iş piyasasının talep ettiği yeterlikleri
kazandırmayı amaçlayan planlı etkinliklerin tümüdür.
13.04.2015
3
Program Unsurları
1)Kazanımlar (Hedefler)
2) İçerik (Modüller)
3) Öğretme-öğrenme süreci (Metod,
ortam, araç-gereç)
4)Sınama Durumu (ÖlçmeDeğerlendirme)
Program Evrimi
Öğretim programının tarihi süreçte geçirdiği
aşamalar:
1) Programın ders kitabı ile sınırlandırılması.
2) Programın bir merkezde hazırlanması.
3) Öğretmenler tarafından hazırlanan
programlar.
4) İlgililerin katılmasıyla hazırlanan programlar
(En ileri aşama).
13.04.2015
5
Program geliştirme nedir?
MTE’de program geliştirme, var olan bir öğretim
programının revize edilmesi çalışmasıdır.
MTE’de program geliştirme, yeni bir mesleğin öğretimine
ilişkin olarak kazanım, içerik, eğitim durumu ve
sınama durumları ihdas ederek program hazırlamadır.
13.04.2015
6
PROGRAM GELİŞTİRME SÜRECİ ve
İLKELERİ
 Program geliştirme sistematik, dinamik ve devamlı bir
süreçtir.
 Program geliştirme çalışmaları ülkenin yasal, politik ve
ekonomik vizonuna (uzak hedeflere) uygun olmalıdır.
 Program geliştirme pedagojik ilkeleri göz önünde
bulundurmalıdır.
 Program geliştirme faaliyetleri iş yaşamına dönük olmalı,
iş piyasasının talep ve beklentilerini dikkate almalıdır.
 Program geliştirme öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarına uygun
ve onların yeteneklerini geliştirecek şekilde olmalıdır.
13.04.2015
7
Program Geliştirme Modelleri
Taba Modeli
13.04.2015
8
Tyler Modeli
13.04.2015
9
Tyler Modeli
Meslek
İş
Piysası
Öğrenci
Program Geliştirme Süreci;
Tasarlama
Deneme 
Değerlendirme ve düzeltme 
Programa süreklilik kazandırma
aşamalarını kapsar
13.04.2015
11
Program Tasarım Süreci
Tasarım sürecinde;
Birey,
İş piyasası ve
İlgili meslek analiz edilir.
Tasarım sürecinin temel amacı, programın en
önemli öğesi olan kazanımlara zemin
hazırlamaktır.
13.04.2015
.
12
Program Tasarım Desenleri
1)Konu Merkezli Tasarlama
Kolay yönetilip uygulanır, seçme ve yerleştirme sınavlarına
uygundur, planlanması ve uygulanması kolaydır.
Bu desende mantıksal yaklaşımın lehine, psikolojik yaklaşımın
aleyhine aşırı bir ağırlık verilmektedir.
Esneklikten yoksun katı bir örgütlemedir, öğrenme-öğretme süreci
öğretmen merkezlidir. Bundan dolayı öğrenciler zihinsel olarak
pasif duruma düşmektedirler.
13.04.2015
13
Program Tasarım Desenleri
2)Birey Merkezli Tasarlama
 Peşinen hazırlanmış bir program yoktur; program, faaliyetler
süresince gelişir.
 Programın merkezinde çocuğun ilgi ve ihtiyaçları vardır.
 Öğrencinin sürece aktif katılımı esastır. Süreç, öğrencilerle
birlikte planlanır ve uygulanır.
 Öğrenciyi aktif kılan işbirlikli öğrenme, grup çalışması, problem
çözme yöntemi kullanılır.
 Öğretmen; pedagog, rehber ve psikolog rolündedir.
 Öğretmen danışman ve yol gösterici olup, katılımı sağlayıcı ortam
düzenlemekle sorumludur.
13.04.2015
14
Program Tasarım Desenleri
3)Sorun Merkezli Tasarlama
Bütün öğrencilerin öğrenmeleri gereken ortak öğrenim tecrübelerini
merkeze alır.
Bu desen öğrenciler okula gelmeden planlanır.
G
erçek hayat problemleri realize eden bu yaklaşım, toplumun yeniden
yapılanmasına odaklıdır.
İçerik, problemlere bağlantılıdır. Hem içerik hem de öğrenci
gelişimini öne çıkararak diğer yaklaşımlardan ayrılır.
13.04.2015
15
Program Tasarım Sürecinde
İhtiyaç Analizi
Program geliştirme süreci, ihtiyaçlara göre kazanımların
saptanması, kazanımlara göre içerik seçimi ve
düzenlenmesi, kazanımlara ve içeriğe göre öğrenmeöğretme sürecinin belirlenmesi ve son olarak da
sınama durumlarının saptanması aşamalarından
meydana gelir.
Bu sürecin birinci aşaması olan kazanımların
belirlenmesi için öncelikle çeşitli kaynakların analizi
yapılarak ihtiyaçların belirlenmesi gerekir.
13.04.2015
16
İhtiyaç (Meslek) Analizi Nedir?
 İhtiyaç analizi, program geliştirmede, mevcut durumla
ulaşılması planlanan hedefler arasındaki farkın belirlenip,
programa dönüştürülmesidir.
 İhtiyaç analizi, birey ve iş piyasasının beklentilerini ve
mesleğin (işin) katkılarını belirlemek amacıyla yapılır.
 İhtiyaç analizi, “Programa nereden başlanmalıdır?”
sorusuna cevap arar.
 Meslek analizi; kazanımlara kaynaklık etmek üzere,
birey, iş piyasası ve meslek /iş hakkında veri toplama
işlemidir.
13.04.2015
17
Meslek Analizi Neden Yapılır?
 Program kazanımlarının yerindeliğini ortaya koyma
ihtiyacı
 Program geliştirme çalışmasında “Programa nereden
başlanmalıdır?” sorusuna cevap bulmaya yardımcı
olma
 Programın dayanaklarını belirleme ihtiyacı
13.04.2015
18
Meslek Analizi Yaklaşımları
Farklar Yaklaşımı: Mevcut durum ile olması gerekenler arasındaki
farktan hareketle ihtiyaç belirlenir.
Demokratik Yaklaşım: Kazanımlara kaynaklık yapan ihtiyaç, iş
piyasasının çoğunluğu veya belirli baskın grupların isteklerine
göre belirlenir.
Analitik Yaklaşım: İhtiyaçlar, gelecekte ortaya çıkması olası
durumlardan (varsayımlar) yola çıkarak belirlenir.
Betimsel Yaklaşım: İhtiyaç, yeterliğin yokluğundaki zararla, bu
yeterliğin varlığının sağlayacağı yararın kıyaslanmasıyla belirlenir
13.04.2015
19
İhtiyaç Belirleme Teknikleri
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Delphi Tekniği (Anket)
Progel (Dacum) Tekniği
Gözlem
Meslek (İş) Analizi
Ölçme Araçları-Testler
Görüşme (Mülakat-Grup Toplantıları) Tekniği
Kaynak (Literatür) Tarama
13.04.2015
20
Program Kazanımları
Öğretim programın dört temel öğesi vardır (Kazanım, Modüller,
Öğretme-öğrenme süreci ve Ölçme-değerlendirme).
Bunlardan en önemlisi ve ilk inşa edileni kazanımlardır. Kazanımlar
programda “Niçin yetiştiriyoruz?” sorusuna cevap arar.
PG sürecinde kazanımlar belirlendiğinde programın ana doğrultusu
ortaya çıkmış olur.
PG sürecinde, meslek analizi sonucunda kazanımlar belirlendikten
sonra, diğer program öğeleri kazanıma göre belirlenerek program
hazırlanır.
MTE’de meslek analizi kazanımları ve dolayısıyla da programın ana
omurgasını oluşturan çok kritik bir süreçtir.
13.04.2015
21
Program kazanımı nedir?
Kazanımlar, program yoluyla kazandırmak istediğimiz
yeterliklerdir (bilgi, beceri , tutum, değerler)
Kazanım (hedef), öğrenme süreci içerisinde planlanmış ve
düzenlenmiş yaşantılar sayesinde öğrencilerde görülmesi
beklenen yeterliklerdir.
Program kazanımlarının, öğrenciler tarafından
gerçekleştirilecek etkinlikler aracılığıyla elde edilmesi
beklenmektedir (Öğretmensiz öğrenme saatleri).
13.04.2015
22
Programın Kalitesi
Programın dayanakları, kalite güvence sisteminin
göstergeleridir. Bunlar;
1) Felsefi temel (program küresel trendlere uygun mu?),
2) Toplumsal temel (Program ülkenin ekonomik-sanayi gerçeklikleri
ile uyumlu mu?),
3) Bireysel temel (Program, bireyin ilgi, ihtiyaç ve yeteneklerine
uygun mu ve iş ve yükselme imkanları sağlıyor mu?),
4) Konu alanı temeli (Programın ilişkili olduğu mesleğin doğası
programa doğru olarak yansıtılmış mı?),
5) Ekonomik temel (Program, işgücü arz-talep dengesini gözetilmiş
mi?)
13.04.2015
23
Programın Sahip Olması Gereken
Nitelikler
1. Amaçlara Uygunluk: Program, iş piyasası, Devlet (MYK), Sağlık
Bakanlığı) ve MEB amaçlarına duyarlı olmalıdır. Program, toplum ve
iş piyasasının istek ve beklentilerine cevap verebilmelidir.
2. İşlevsellik: Programın öğrencilere kazandırmayı öngördüğü yeterlikler
(bilgi, beceri, tutum) gerçek yaşamda geçerli ve işe yaraması; iş
piyasasına uygun olmalıdır.
3. Esneklik: Program, bireysel farklılıklar ile iş piyasasındaki değişme
ve gelişmeleri dikkate alacak şekilde esnek olmalıdır.
4. Uygulayıcılara Yardımcı Olma: Programın hazırlanması kadar
uygulanması da önemlidir. Çünkü en iyi bir program bile yetersiz ve
kötü bir uygulama ile verimliliğini kaybedebilir. Bundan dolayı, iyi bir
program, onu uygulayacak (işletecek) olan öğretmene kılavuzluk ve
rehberlik yapmalıdır. Bunun için program açık, anlaşılır ve kolayca
uygulanabilir olmalıdır.
13.04.2015
24
Programın Sahip Olması Gereken
Nitelikler
5. Bilimsellik: Program, geçerli ve güncel konulardan oluşmalı ve bu
konular programın ilgili olduğu yaş grubunun özelliklerine uygun,
öğretilebilir, anlamlı olmalıdır.
6. Ekonomiklik: Programın temel amacı olan öğretme işini, en az
maliyetle yerine getirebilmesidir. Ayrıca bir program, uygulanabilir
maliyette olmalı ve piyasadaki ekonomik işleyişe de uygun olmalıdır.
7. Değişmez ve Genel Olma: Program, Milli Eğitim Bakanlığı, YÖK,
MYK ve ilgili diğer Bakanlık /Kurum /Kuruluşların yasal çerçevesi ile
çelişmemelidir.
13.04.2015
25
Sabır ve
ilginizden dolayı
teşekkürler
26