Transcript File
Kapitulli 6 Kontabiliteti i Kompanive Tregtare Kolegji Universitar FAMA F.Sahiti, MBA Prizren, maj’07 Qëllimet e ligjeratës Përshkruaj aktivitetet tregtare dhe të identifikoj komponentet e të hyrave të një kompanie tregtare Identifikoj dhe përshkruaj stoqet e mallrave si element i aseteve të një kompanie tregtare Shpjegoj dy sistemet e regjistrimit të stoqeve të mallrave Të analizoj dhe interpretoj rrjedhen e kostos dhe aktivitetet operative të një kompanie tregtare Aktivitetet tregtare Organizatat shërbyese shesin kohën e tyre për të fituar të hyrat e tyre. Shembuj: Firmat e kontabilitetit, avokaturat, firmat e vogla për riparimin e makinave, etj. Të hyrat Minus Shpenz. Baraz Fitimi neto Aktivitetet tregtare Kompanitë Tregtare Prodhuesi Shitësi me shumicë Shitësi me pakicë Konsumuesi Raportimi i të hyrës të një tregtari Kompanitë tregtare shesin mallra për të fituar të hyrat. Shembull: shitoret e mallra sportive, veshmbathje, pjesë të makinave, etj. Shitjet Neto Minus Kostoja e Baraz Minus mallrave Profiti Bruto të shitura Shpenzimet Kompania Tregtare Pasqyra e të Ardhurës Për fundin e vitit 31dhjetor 2006 Të hyrat nga shitjet $ 150,000 Kostoja e mallrave të shituara 80,000 Profiti bruto $ 70,000 Shpenzimet operative 46,500 Fitimi neto $ 23,500 Baraz Fitimi Neto Bilanci i Gjendjes së një firme tregtare Kompania Tregtare Bilanci i Gjendjes 31 dhjetor 2006 Asetet Paraja gatshme Stoqet e mallrave Pajisjet EUR 10,200 1,200 16,000 Totali i aseteve EUR 27,400 Detyrimet & Ekuiteti Llogaritë e pagueshme EUR 1,200 Kreditë afatshkurtëra 4,000 Totali i detyrimeve EUR 5,200 Ekuiteti 22,200 Totali i detyrimeve dhe ekuitetit EUR 27,400 Cikli operativ i një firme tregtare Fillon me blerjen e mallrave dhe përfundon me arkëtimin/mbledhjen e parasë së gatshme nga shitja e mallrave. Shitja me Cash Blerja e mallit Shitja me kredi (veresi) Arkëtimi/mbledhja e Cash-it Blerja e mallit Sroqet e mallit Llogaritë e arkëtueshme Shitja me Cash Stoqet e mallit Shitja me kredi/veresi Skontimi (zbritja e cmimit) në tregti Përdoret nga prodhuesit dhe shitësit me shumicë si ofertë me cmime më të ulta për blerjet me sasi të mëdha. Shembull Firma Matrix offron 30% zbritje për ata që porositin mbi 1,000 njësi të mallrave (kapela për fëmijë) Secila kapelë ka cmimin 5.25 EUR. Sasia e shitur Cmimi për njësi Totali Minus 30% zbritje Cmimi faturuar 1,000 5.25 € 5,250 (1,375) $ 3,675 Sistemi i stoqeve të mallit Fillimi i stoqeve Kostoja neto e blerjes së mallit + = Mallrat e gatshme për shitje Gjendja e stoqeve në fund + Kostoja e mallrave të shitura Sistemi periodik i llogaritjes së stoqeve Sistemi periodik i llogaritjes së stoqeve Sistemi i llogaritjes periodike Llogaritja fizike e stoqeve, zakonisht në fund të përiudhës llogaritëse. Nuk bëhet llogaritja detale e stoqeve gjatë përiudhës llogaritëse. Kushton më pak se sa metoda kontinuele (e vazhdueshme), por ofron më pak informata. Sistemi i llogaritjes periodike Llogaria e pag. Kur të blehet malli Zbritja e cm xxx xxx Blerjet e reja xxx Kth. dhe lejimet xxx BI Stoqet xxx Llogaria e stoqeve nuk azhurohet kur të blehet malli Kostoja e mallrave të shitura Komponenti Stoqet në fillim të përiudhës Shuma 52,800 EUR Blerjet Neto 126,860 EUR Mallrat e gatshme për shitje 179,660 EUR Minus:Stoqet në fund të përiudhës Kostoja e mallrave të shitura 48,300 EUR 131,660 EUR Sistemi kontinuel (vazhdueshëm) i llogaritjes së stoqeve Sistemi kontinuel (vazhdueshëm) i llogaritjes së stoqeve Sistemi kontinuel i stoqeve Transaksionet e blerjes së mallit bëhen menjëherë kur ato të ndodhin. Blerja e mallrave, debiton llogaria Stoqet e mallrave. Kur të shiten, bëhen dy regjistrime: njëra bëhet për të njohur të hyrën nga shitjet, ndërsa tjetra për të njohur koston e mallrave të shitura dhë për të zbritur stoqet e mallrave që janë shitur. Shumë më efektive për ofrimin e informatave rreth kuantitetit dhe se sigurojnë shërbime optimale për konsumatorë. Metoda kontinuele e stoqeve Llog. Pague. Zbritja e cm xxx xxx Blerjet e reja xxx Kur të blehen Kth. & lej. xxx KMSH Stoqet xxx xxx xxx Kur të shiten Sistemi kontinuel i stoqeve Psh. Firma Drenaj ka blerë 10 kompjuter me cm 600 €. Totali ka qenë 6,000 €. Pagesa do të bëhet brenda 30 ditëve. Stoqet…………………….6,000 Llogaria e pagueshme…………..6,000 Për blerjen e kompjuterëve Firma Drenaj ka shitur 2 kompjuter me cm 1,000€. totali I shitjes 2,000 €. Pagesa do të bëhet pas 30 ditëve. Llogaritë e arkëtueshme………..2,000 Shitjet…………………………………….2,000 Për shitjen e dy kompjuterëve Kostoja e mallrave të shitura….1,200 Stoqet e mallrave………………………1,200 Transferimi i kostos së dy kompjuterëve nga stoqet tek KMSH. Krahasimi në mes dy metodave Sistemi kontinuel përdoret kur menaxhmentit i duhen informata të freskëta gjatë tërë vitit rreth stoqeve të mallit dhe profitit bruto. Sistemi periodik përdoret për të ofruar informata periodike apo edhe vjetore për gjendjen e stoqeve, me qëllim të zvoglimit të shpenzimeve të kontabilitetit. Kontabiliteti i blerjes së mallrave Me 20 qershor, kompania ALFA ka blerë 14,000 EUR mallra me para të gatshme - cash. 20/6 Mallrat Paraja e gatshme Blerja e mallit me cash D 14,000 K 14,000 Fatura Firma Matrix Rruga Adem Jashari Prizren S h i t u r p ë r U.P. 167 Artikulli AC417 Fatura Data 5/4/07 Numri 358-BI Emri: Firma Sara Attn: Altin Krasnici Adresa: Agim Ramadani Prizren, Kosovë Shitjet: 25 Kushtet 2/10,n/30 Përshkrimi Kapela për fëmijë T 250 (Klienti ka 30% zbritje në cmim nga 5.25 në 3.675 EUR) Ne vlerësojmë biznesin tuaj! Shitësi Data faturës Blerësi Numri i porosisë Kushtet e kredisë Kushtet e transp. Mallrat Shuma e faturuar Distribitori Sasia Cmimi Shuma 1,000 3.675 EUR 3.675 EUR Sub Totali 3.675 EUR Shp trans. Tatimi Totali 3.675 EUR Zbritjet në cmim (discounts) Zbritja në cmim bëhet me qëllim të stimulimit të shitjes me shumicë dhe pagesës së faturës me kohë. Kushtet Koha e zbritjes Përiudha e kredisë (veresi) Koha Për pagesë Koha: Fatura cmimi minus zbritja Data e faturës Koha pagesës: Tërë cmimi sipas faturës Zbritjet në cmim (discounts) 2/10,n/30 Përqindja e zbritjes Numri i ditëve brenda të cilës llogaritet zbritja Përndryshe, cmimi i plotë duhet të paguhet brenda 30 Përiudha e kreditit (veresi) Zbritjet në cmim (discounts) Me 7 maj, firma Alba. ka blerë mallra me vlerë 27,000 EUR. Mallrat janë blerë me kredi (veresi) me kushte 2/10, n/30. Stoqet e mallrave Llogaritë e pagueshme Blerja e mallrave me zbritje D 27,000 C 27,000 Zbritjet në cmim (discounts) Me 15 maj, firma Alba ka paguar shumën e cila është blerë me 7 maj. 15 maj Llogaritë e pagueshme Paraja e gatshme Stoqet e mallrave* D 27,000 C 26,460 540 Janë paguar llogaritë e pagueshme në tërësi *27,000 × 2% = $540 zbritje Zbritjet në cmim (discounts) Pas postimit të këtyre hyrjeve në llogari individuale, këto llogari duken kështu: Stoqet e mallrave 5/7 27,000 5/15 Bal. 26,460 540 Llogaritë e pagueshme 5/15 27,000 5/7 27,000 Bal. 0 Malli i kthyer dhe lejimet Kthimi i Mallit . . . Mallli i kthyer nga blerësi tek furnitori/shitësi. Lejimet e mallrave të blerë . . . Zbritje e kostos së mallrave defektive që belrësi e merr nga furnitori. Malli i kthyer dhe lejimet Me 9 maj, firma Matrix, ka blerë mall në vlerë prej 20,000 EUR. Kushtet e kredisë janë 2/10, n/30. 9 maj Stoqet e mallit Llogaritë e pagueshme Blerja e mallit me kredi (veresi) Dr. 20,000 Cr. 20,000 Malli i kthyer dhe lejimet Me 10 maj, firma Matrix, ka kthyer mallin në vlerë prej 500 EUR për shkak të defekteve të evidentuara. Malli është kthy tek furnitori. 10 maj Llogaritë e pagueshme Stoqet e Mallit Dr. 500 Është kthyer malli me defekte Cr. 500 Malli i kthyer dhe lejimet Me 18 maj, firma Matrix ka paguar shumën që ka pasur borxh për blerjet me datë 9 maj. 18 maj Llogaritë e pagueshme Cash Zbritja e cmimit Dr. 19,500 Cr. 19,110 390 Është paguar borxhi në tërësi Blerjet Kthimi Për pagesë Zbritja EUR 20,000 (500) 19,500 390 Kostoja e transportit Blerësi Shitësi FOB pika e ngarkimit (blerësi paguan) Kushtet FOB pika e ngarkimit FOB destinacioni Malli FOB destinacioni (shitësi paguan) Pronësia t ransf erohet t ek blerësi kur mallrat bart en t ek Kost oja e t ransport it paguhen nga Bartësi Blerësi Blerësi Shitësi Kostoja e transportit Me 12 maj, firma Matrix ka blerë mallra me vlerë 8,000 EUR. Blerja është bërë me cash. Kostoja e transportit ka qenë 100 EUR. 12 maj Stoqet e mallit Cash Është paguar malli dhe transporti Dr. 8,100 Cr. 8,100 Verifikim i shpejt i dijes Me 6 korrik 2007, kompania F1 ka shitur mallra me vlerë prej 7,500 EUR kompanisë A1. Kushtet e shitjes kanë qenë 2/10,n/30. Kushtet e ngarkim-shkarkimit dhe tranportit kanë qenë FOB pika e ngarkimit. Kostoja ka qenë 100 EUR. Cila nga këto kanë qenë pjesa e regjistrimit në ditar për blerësin me 6 korrik? a. Shitjet me kredi 7,500 EUR b. Zbritjet e blerjes me kredi 150 c. Debiton Stoqet e Mallit100 d. Debiton Llogaria e Pagueshme 7,450 FOB pika e ngarkimit tregon se blerësi në fund paguan koston e ngarkim shkarkimit dhe transportit. Kjo bën që të debitoj llogaria Stoqet Kostoja e mallit të blerë Kompania Matrix Kostoja Totale e Mallit të Blerë Për fundin e vitit 31 dhjetor, 2006 Fatura e kostos së mallit të blerë 692,500 EUR Minus: Zbritja e blerjes (10,388) Kthimi i mallit dhe lejimet (4,275) Plus: Kostoja e transportit 4,895 Kostoja totale e mallit të blerë 682,732 EUR Kontabiliteti i shitjes së mallit Matrix, Inc. Kalkulimi i Profitit Bruto Për 31 maj 2006 Shitjet Minus: Zbritja në shitje Kthimi i shitjeve dhe lejimet Shitjet Neto Kostoja e mallrave të shitura Profiti bruto $ 2,451,000 $ 29,412 18,500 47,912 $ 2,403,088 (1,928,600) $ 474,488 Zbritjet dhe lejimet e shitjeve në kontabilitet quhen Llogari Kontra të hyrës. Shitjet e mallit Me 18 mars firma Barton ka shitur 25,000 EUR mallra në kredi (veresi). Vlera e mallit në stoqe ka pasur koston 18,000 EUR. 18 mars Llogaritë e arkëtueshme Të hyrat nga shitjet Dr. 25,000 Cr. 25,000 Shitja e mallit me kredi (veresi) Kostoja e e mallit të shitur Stoqet e mallit 18,000 Regjistrimi i kostos së mallit të shitur 18,000 Zbritjet në shitje Me 8 qershor Kompania Barton ka shitur mall që ka pasur kosto prej 3,500 EUR në vlerë prej 6,000 EUR. Malli është shitur më kredi (veresi). Kushtet e kredisë kanë qenë 2/10, n/30. Le t’i bartim në ditar këto transaksione. 8 qershorLlograritë e arëktueshme Shitjet Dr. 6,000 Cr. 6,000 Shitja e mallit me kredi (veresi) Kostoja e mallit të shitur Stoqet e mallit 3,500 Regjitrimi i kostos së mallit të shitur 3,500 Zbritjet në shitje Me 17 qershor kompania Barton ka arkëtuar shumën prej 5,880 EUR për mallrat e shitura me 8 qershor. Paraja e gatshme - Cash Zbritja në shitje Llogaritë e arketueshme Dr. 5,880 120 Është pranuar pagesa minus zbritja Cr. 6,000 Kthimi dhe lejimet në shitje Me 12 qershor kompania Barton ka shitur mallra me kredi (veresi) në vlerë prej 7,500 EUR që kanë pasur kosto 4,000 EUR. Kushtëe e kredisë (veresi) kanë qenë 2/10, n/30. 12 qershor Llogaritë e arkëtuesme Të hyrat nga shitja Dr. 7,500 Cr. 7,500 Shitja e mallrave me kredi (veresi) Kostoja e mallrave të shitura Stoqet e mallrave 4,000 Regjitrimi i kostos së mallrave të shitur 4,000 Kthimi dhe lejimet e mallrave të shitura Me 14 qershor Kompanisë Barton i është kthyer malli që është shitur 800 EUR me kosto 470 EUR. Malli i kthyer lidhet me shitjet e datës 12 qershor. 14 qershor Kthimi dhe lejimet e mallit të shitur Llogaritë e arkëtueshme Dr. 800 Cr. 800 Konsumatori ka kthyer mallin Stoqet e mallit Kostoja e mallit të shitur 470 M allrat janë kthyer dhe vendosur ne stoqe 470 Kthimi dhe lejimet e mallrave të shitura Me 20 qershor, firma Barton ka pranuar shumën që ia kanë pasur borxh nga shitjet e datës 12 qershor. 20 qershorParaja e gatshme Zbrtija në shitje Llogaritë e arkëtueshme Dr. 6,566 134 është pra nua r pa gesa mi nus zbri tj a Shitjet Kthimi $ 7,500 (800) S huma p ër p ag esë $ 6,700 Zbritja (134) Cash-i i pranuar $ 6,566 Cr. 6,700 Kompania Barton Bilanci Provues 31 dhjetor 2006 Cash EUR 7,700 Llogaritë e arkëtueshme 11,200 Stoqet e mallit 14,300 Materiali harxhues 1,300 Pajisjet 41,200 Amortizimi i akumuluar i pajisjeve Llogaritë e pagueshme Rrogat e pagueshme Kapitali aksionar Profiti mbetur Dividenti 4,000 Shitjet Zbritjet e shitjeve 4,300 Kthimi i shitjeve 2,000 Kostoja e mallrave të shitur 233,200 Shpoenzimet e rrogave administrative 18,200 Shpenzimet e rrogave të shitjes 29,600 Shpenzimet e sigurimit 1,200 Shpenzimet e qirasë 8,100 Shpenzimet e materialit harxhues 1,000 Shpenzimet e reklamës 13,300 EUR 390,600 EUR 7,000 16,400 1,000 42,400 323,800 EUR 390,600 Ta kompletojmë ciklin e kontabilitetit duke pergatitur mbylljet hyrëse të firmës Barton. Hapi 1: Mbyllja e salldos/balancit kreditor në llogarinë e përkohshme së të hyrave të përmbledhura Dr. 323,800 31 dhjetor Shitjet E hyra e Përmbledhur Cr. 323,800 M byllja e llogarisë kreditore në llogarinë e përkoshme Kompania Barton Bilanci Provues 31 dhjetor 2006 Rrogat e pagueshme Kapitali aksionar Profiti mbetur Dividenti 4,000 Shitjet Zbritjet e shitjeve 4,300 Kthimi i shitjeve 2,000 Kostoja e mallrave të shitur 233,200 Shpoenzimet e rrogave administrative18,200 Shpenzimet e rrogave të shitjes 29,600 Shpenzimet e sigurimit 1,200 Shpenzimet e qirasë 8,100 Shpenzimet e materialit harxhues 1,000 1,000 42,400 323,800 E hyra e përmbledhur 323,800 Hapi 2: Mbyllja e llogarive debitore në llogaritë e përkohshme së të hyrës të përmbledhur. 31 dhje torE hyra e pë rm ble dhur 310,900 Zbritje t e s hitje s 4,300 Kthim i i s hitje s 2,000 Kos toja e m allrave të s hitura 233,200 Shpe nzim e t e rrogave adm inis trative 18,200 Shpe nzim e t e rrogave të s hitje s 29,600 Shpe nzim e t e s igurim it 1,200 Shpe nzim e t e qiras ë 8,100 Shpe nzim e t e m ate rialit harxhue s 1,000 Shpe nzim e t e re k lam ë s 13,300 M byl l j a e sa l l dove debi tore në l l oga ri të e përk ohshme E hyra e përmbledhur 310,900 323,800 12,900 Format e hartimit të pasyrës së të ardhurës Hapave Hapit të shumfisht të vetëm Pasqyra e të ardhurës sipas hapave të shumëfisht Kompania Barton Pasqyra e të Ardhurës Për fund vitin 31 dhjetor 2006 Shitjet min: Zbritjet e shitjes $ 4,300 Kthimet e shitjes 2,000 Shitjet neto Kostoja e mallrave të shitura Profiti bruto nga shitjet Shpenzimet ooperative: Shpenzimet e shitjes: Shpenzimet e rrogave/pagave $ 29,600 Shpenzimet e reklamës 13,300 $ 42,900 Shpenzimet administrative dhe gjenerale: Shpenzime e rrogave admin.$ 18,200 Shpenzimet e sigurimit 1,200 Shpenzimet e qirasë 8,100 Shpenzimet e materialit harxhues 1,000 28,500 Shpenzimet totale operative Fitimi neto $ 323,800 $ 6,300 317,500 233,200 84,300 $ 71,400 12,900 $ Pasyra e të ardhurës me vetëm një hap Kompania Barton Pasqyra e të Ardhurës Për fund vitin 31 dhjetor 2006 Shitjet neto Kostoja e mallrave të shitura $ 233,200 Shpenzimet operative 71,400 Shpenzimet totale Fitimi neto $ 317,500 304,600 $ 12,900 Bilanci i gjendjes i klasifikuar Kompania tregtare Bilanci Gjendjes 31 dhjetor 20068 Asetet Cash Stoqet e mallit Pajisjet $ 10,200 1,200 16,000 Total asetet $ 27,400 Detyrimet dhe Ekuiteti Llogaritw e pagueshme $ Kreditw afatshkurtwra Totali detyrimeve Ekuiteti Totali detyrimeve dhe $ 1,200 4,000 5,200 22,200 27,400 Analizat financiare •Shitjet neto dhe trendi në përiudha •Kompania Barton Shitjet Shitjet 2005 280,000 2006 323,800 •Marzha e profitit bruto •Raporti i bruto profitit me shitjet neto •Psh krahasimi mes dy firmave: Firma F1 Shitjet neto…………………………100,000 KMSH………………………………..65,000 Profiti bruto………………………….35,000 Marzha e profitit bruto……………35% Firma A1 50,000 20,000 30,000 40% Fundi i Kapitullit 6