Transcript Document

EĞİTİMDE
ÖLÇME &
DEĞERLENDİRME
-3-
SUNU İÇERİĞİ
6- DEĞERLENDİRME
* Değerlendirme Türleri
• Ölçüte Göre
• Amacına Göre
3- ÖLÇMEDE HATA VE ÖLÇME ARACINDA BULUNMASI
GEREKEN ÖZELLİKLER
1- ÖLÇMEDE HATA
* Hata Çeşitleri
• Sabit
• Sistematik
• Tesadüfi
2- HATA KAYNAKLARI
6- DEĞERLENDİRME
Ölçme sonuçlarının aynı alana ait bir ölçüt ile kıyaslanarak
bir değer yargısı/karara ulaşma sürecidir. 3 temel öğesi
bulunur;
ÖLÇME İLE DEĞERLENDİRME
ARASINDAKİ İLİŞKİ
DEĞERLENDİRME SÜRECİ
ÖLÇME
ÖLÇÜT
Polis Koleji’ne
Burak’ın boyu 165 girebilmek için en
az 170 cm boya
cm’dir
sahip olunmalı
DEĞER
YARGISI
KARAR
Boyu kısa
Polis Okulu’na
kayıt yaptıramaz
Nilgün sınavdan
60 aldı
Dersten başarılı
olabilmek için en
az 50 almak
gerekir
Başarılıdır
Dersi geçer
Tarih sınavından
en yüksek notu
(65) Cem almıştır
Dersten başarılı
olmak için en az
70 almak gerekir
Başarısızdır
Dersi tekrar
edecek
MUTLAK
DEĞERLENDİRME
(Kriter Dayanaklı)
BAĞIL
DEĞERLENDİRME
(Norm Dayanaklı)
* Mutlak ölçüt kullanılır.
* Ölçüt, hedefler (öğretim programı)
gözetilerek belirlenir.
* Ölçüte diğer öğrencilerin etkisi yoktur.
* Ölçüt sınavdan önce belirlenir.
* Bağıl ölçüt kullanılır.
* Ölçüt, grup başarısı gözetilerek
belirlenir.
* Ölçüte diğer öğrencilerin etkisi vardır.
* Ölçüt sınavdan sonra belirlenir.
Örn: 100 üzerinden 50 puan alan geçer
Örn: Burs, sınavın en başarılı 3
öğrencisine verilecektir
BAĞIL DEĞERLENDİRME ÖRNEKLERİ:
* Öğrencilerin sıralarına göre,
* Normal dağılım eğrisi (çan eğrisi) ne göre,
* Standart puanlara göre,
* Standart sapmaya göre,
* Öğrencilerin ilk başarı durumları ile son başarı durumları
arasındaki farka göre,
* Norma göre,
* Öğretmenlerin, öğrencilerin yetenek düzeylerine dayalı
beklentilerine göre
değerlendirme yapmaları.
Programın hedeflerine dönük, öğrenme
eksikliğini ve önkoşul öğrenmeleri test etmede
mutlak değerlendirme yapmak uygun olacaktır.
Bir sınava alınacak kişi sayısı çok az ve
başvuru sayısı fazlaysa bağıl değerlendirme
yapmak uygun olacaktır.
AMACINA GÖRE
DEĞERLENDİRME TÜRLERİ
1- Tanıma ve Yerleştirmeye Yönelik
2- Biçimlendirme ve Yetiştirmeye Yönelik
3- Düzey Belirlemeye Yönelik
4- Eğitim Programının Değerlendirilmesi
5- Öğretimin Değerlendirilmesi
6- Rehberlik Amaçlı
7- Hazırbulunuşluk Düzeyinin Belirlenmesi
1- Tanıma ve Yerleştirmeye Yönelik (Diagnostik)
Öğretim sürecinin başında ya da dersin giriş bölümünde yapılır.
Not verme amacı güdülmeden ön koşulu niteliğindeki giriş
davranışlara sahip oluş derecesi belirlenir.
Örnek: ÖSS ile yüksek öğretim programlarına yerleştirme
SBS ile Anadolu ve Fen liselerine yerleştirme
Seviye tespit sınavı, hazırbulunuşluk testi, seçme testi,
tanıma testi, yetenek testi, yerleştirme testi ve muafiyet
testleri kullanılır.
2- Biçimlendirme ve Yetiştirmeye Yönelik (Formatif)
Öğretim süreci devam ederken bir ünite ya da konu bittikten sonra
yapılır.
Not verme amacı güdülmeden öğrenme eksiklikleri ve yanlışlıkları
belirlenerek giderilmeye çalışılır.
Örnek: İzleme testleri, formatif testler, ünite testleri
3- Düzey Belirlemeye Yönelik (Summatif)
Birkaç ünite ya da öğretim sürecinin sonunda yapılır.
Öğrencilerin başarı düzeyi ya da öğrenme düzeyi belirlenmeye çalışılır.
Verilen notlarla öğrenciler hakkında başarılı-başarısız gibi kararlar
alınır
Örnek: Düzey belirleme testleri, summatif testler, final sınavları, vize
sınavları, erişi testleri, başarı testleri
GİRDİ
SÜREÇ
DÖNÜT
(Kontrol)
ÇIKTI
4- Eğitim Programının Değerlendirilmesi
Ülkemizde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan bu
değerlendirme türünde; eğitim programlarındaki 4 temel
öğe (hedef, içerik, eğitim durumları, sınama durumları)
değerlendirilir.
5- Öğretimin Değerlendirilmesi
Öğrencilere not verme esası olmadan, değerlendirme
çalışmaları sonunda elde edilen bilgilere göre öğretmen
kendi öğretimini iyileştirme konusunda tedbirler alır ve
öğretimde değişiklikler yapar.
6- Rehberlik Amacıyla Değerlendirme
Öğrencileri yetenek, ilgi ve tutum gibi özellikleri
yönünden tanımak amacıyla yapılır.
7- Hazırbulunuşluk Düzeyinin Belirlenmesi
Öğrencinin bir okulda, bir kursta vb. başlarken bu
kursun yada okulun gerektirdiği ön koşul bilgilere sahip
olup olmadığını, sahipse ne kadarına sahip olduğunu
belirlemek amacıyla dönem yada kurs başlangıcında
yapılır. Tanıma ve yerleştirme içerisinde yer alır.
3- ÖLÇMEDE HATA VE ÖLÇME ARACINDA
BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER
1- ÖLÇMEDE HATA
• Ölçme işlemi sonunda elde edilen değer ile ölçülen
özelliğin gerçek değeri arasındaki farktır.
X (Test Puanı) = T (Gerçek Puan) + E (Hata)
Her ölçme hata taşır, önemli olan minimum hatayla
ölçüm yapmaktır.
HATA TÜRLERİ
Sabit Hatalar
Sistematik Hatalar
Tesadüfi Hatalar
☼ Ölçme işlemine karışan çeşitli hatalar gerçek değerin
bulunmasına engel olur.
SABİT HATA
Ölçmeden ölçmeye ölçmeciden ölçmeciye
miktarı değişmeyen, bütün ölçme sonuçlarına
aynı miktarda karışan hatalardır.
Örnek: - Cetvelde 0 yerine 1’den başlayarak 1 cm kısa
ölçme (tek bir ölçüm yapıldığında)
- Sınavda 10 puanlık bir sorunun hiç bir öğrenci
tarafından cevaplanamaması
- Öğretmenin tüm öğrencilere +5 puan vermesi
SİSTEMATİK HATA
Ölçmeden ölçmeye belli oranda artış ya da azalış
gösteren hatalardır. Öğretmenin puanlamadaki
yanlılığı / taraf tutması ile ortaya çıkar.
Örnek: - Öğretmenin herkesin aldığı puanın %10 u kadar
fazladan puan vermesi
- Öğretmenin yazısı güzel olan öğrencilere 5 fazla
puan vermesi
- Öğretmenin hemşerilerine 15 puan fazla
vermesi
TESADÜFİ HATA
Ölçme sonuçlarına nasıl karıştığı bilinmeyen,
yönü,miktarı ve nedeni bir başka değişle kaynağı
belli olmayan hatalardır.
Örnek: - Öğretmenin sınav kağıtlarını dikkatsizce
okumasına bağlı olarak bazı öğrencilere 5, bazılarına
3 puan fazladan verirken bazısına miktarı değişen
oranlarda az puan vermesi
- Öğrencinin sınavda kaygı, heyecan, hastalık vb.
nedenlerle düşük puan alması


Güvenirlik, sabit hatadan etkilenmez.
Sabit ve sistematik hataların kaynağı ve
miktarı saptanabilir. Bu nedenle ölçme
sonuçlarında meydana getirdikleri etkiler
giderilebilir. Ancak tesadüfi hatalarda böyle bir
şey söz konusu değildir.
2- HATA KAYNAKLARI
* Ölçmeciden kaynaklanan hatalar
* Ölçme aracından kaynaklanan hatalar
* Ölçme yapılan bireyden kaynaklanan hatalar
* Ölçme yönteminden kaynaklanan hatalar
* Ölçmenin yapıldığı ortamdan kaynaklanan
hatalar
KPSS’DE
ÇIKMIŞ SORULAR
Aşağıdakilerden hangisi “mutlak değerlendirme”ye bir
örnektir?
A) Bir şirkete, sınavda en yüksek başarıyı gösteren beş kişi
almak
B) Ortalamanın bir standart sapma üstünde puan alanları
başarılı kabul etmek
C) Yüksek lisans programında en başarılı beş kişiyi doktora
programına almak
D) Sınıftaki başarı sıralamasında en geride kalan 15 kişiyi
yetiştirme kursuna almak.
E) Sınavda 70 ya da üstünde puan alanları başarı kabul etmek
Aşağıdakilerden hangisi “mutlak değerlendirme”ye bir
örnektir?
A) Bir şirkete, sınavda en yüksek başarıyı gösteren beş kişi
almak
B) Ortalamanın bir standart sapma üstünde puan alanları
başarılı kabul etmek
C) Yüksek lisans programında en başarılı beş kişiyi doktora
programına almak
D) Sınıftaki başarı sıralamasında en geride kalan 15 kişiyi
yetiştirme kursuna almak.
E) Sınavda 70 ya da üstünde puan alanları başarı kabul etmek
I- Ahmet pekiyi aldı ve geçti
II- Ayşe sınavda en yüksek not 70 aldı
III- Geçme notu 50 iken Ali 60 aldı ve geçti
IV- Kazım sınavdan 45 aldı
V- Ahmet sınav sonucu 80 aldı ve geçti
Yukarıdakilerden hangisi ölçme hangisi değerlendirmedir?
A
B
C
Ölçme
II, IV
I, II, III
IV, V
Değerlendirme
I, III, V
IV, V
I, II, III
D
E
I
II, III
II, III, IV, V
I, IV, V
I- Ahmet pekiyi aldı ve geçti
II- Ayşe sınavda en yüksek not 70 aldı
III- Geçme notu 50 iken Ali 60 aldı ve geçti
IV- Kazım sınavdan 45 aldı
V- Ahmet sınav sonucu 80 aldı ve geçti
Yukarıdakilerden hangisi ölçme hangisi değerlendirmedir?
A
B
C
Ölçme
II, IV
I, II, III
IV, V
Değerlendirme
I, III, V
IV, V
I, II, III
D
E
I
II, III
II, III, IV, V
I, IV, V
Aşağıdaki hangi testlerde bağıl değerlendirme yapılmaz?
A) Hedefe göre değerlendirme
B) Standart testlerle yapılan norma dayalı değerlendirme
C) Öğrenciye göre değerlendirme
D) Sınıfın başarısına göre değerlendirme
E) Bir öğrencinin sınıfa göre başarısına bakılarak yapılan
değerlendirme
Aşağıdaki hangi testlerde bağıl değerlendirme yapılmaz?
A) Hedefe göre değerlendirme
B) Standart testlerle yapılan norma dayalı değerlendirme
C) Öğrenciye göre değerlendirme
D) Sınıfın başarısına göre değerlendirme
E) Bir öğrencinin sınıfa göre başarısına bakılarak yapılan
değerlendirme
Bir öğrencinin başarısını değerlendirmede aşağıdakilerden
hangisinin dikkate alınması, bağıl değerlendirmeye örnek
oluşturmaz?
A) Programın hedefleriyle tutarlı öğrenmelerin
B) Standartlaştırılmış bir testin normlarının
C) Yetenek düzeylerine dayalı beklentilerin
D) Ön-test ve son-test puanları arasındaki farkın
E) Sınavdan elde edilen puanların dağılımının
Bir öğrencinin başarısını değerlendirmede aşağıdakilerden
hangisinin dikkate alınması, bağıl değerlendirmeye örnek
oluşturmaz?
A) Programın hedefleriyle tutarlı öğrenmelerin
B) Standartlaştırılmış bir testin normlarının
C) Yetenek düzeylerine dayalı beklentilerin
D) Ön-test ve son-test puanları arasındaki farkın
E) Sınavdan elde edilen puanların dağılımının
Aşağıdakilerden hangisi bağıl değerlendirmede
kullanılan bir ölçüt değildir?
A) Sınıftaki diğer öğrencilerin başarısı
B) İzlenen programın hedefleri
C) Öğrencinin yeteneği
D) Ülke çapındaki normlar
E) Öğrencinin sınıf içindeki başarı sırası
Aşağıdakilerden hangisi bağıl değerlendirmede
kullanılan bir ölçüt değildir?
A) Sınıftaki diğer öğrencilerin başarısı
B) İzlenen programın hedefleri
C) Öğrencinin yeteneği
D) Ülke çapındaki normlar
E) Öğrencinin sınıf içindeki başarı sırası
Aşağıdaki durumların hangisinde kriter referanslı (ölçüt
dayanaklı) değerlendirme, norm referanslı (norm dayanaklı)
değerlendirmeden daha uygun olur?
A) Öğrencilerin mezun edilip edilmemelerine karar
verilmesinde
B) Kontenjanları sınırlı olan yükseköğretim programlarına
öğrenci seçiminde
C) Öğrencilerin hazırladıkları fen bilimleri projelerinden en
iyisinin belirlenmesinde
D) Okulda dereceye girecek öğrencilerin belirlenmesinde
E) Bir sınıf içindeki en başarısız öğrencilerin belirlenmesinde
Aşağıdaki durumların hangisinde kriter referanslı (ölçüt
dayanaklı) değerlendirme, norm referanslı (norm dayanaklı)
değerlendirmeden daha uygun olur?
A) Öğrencilerin mezun edilip edilmemelerine karar
verilmesinde
B) Kontenjanları sınırlı olan yükseköğretim programlarına
öğrenci seçiminde
C) Öğrencilerin hazırladıkları fen bilimleri projelerinden en
iyisinin belirlenmesinde
D) Okulda dereceye girecek öğrencilerin belirlenmesinde
E) Bir sınıf içindeki en başarısız öğrencilerin belirlenmesinde
Bir sınavda her öğrenciye 5 puan fazla verilmesi ---hataya örnektir. Öğrencilerin puanlarını, aldıkları puanların
yüzde 10’u kadar artırmak ise ---- hataya örnek olabilir.
Bu parçadaki boşluklara, aşağıdakilerin hangisindeki sözcükler
sırasıyla getirilmelidir?
A) rastgele – sabit
C) sabit – sistematik
E) sistematik – sabit
B) rastgele - sistematik
D) sabit - rastgele
Bir sınavda her öğrenciye 5 puan fazla verilmesi ---hataya örnektir. Öğrencilerin puanlarını, aldıkları puanların
yüzde 10’u kadar artırmak ise ---- hataya örnek olabilir.
Bu parçadaki boşluklara, aşağıdakilerin hangisindeki sözcükler
sırasıyla getirilmelidir?
A) rastgele – sabit
C) sabit – sistematik
E) sistematik – sabit
B) rastgele - sistematik
D) sabit - rastgele
Aşağıdakilerden hangisi seçme amacına yönelik bir testin
kullanılmasını gerektirir?
A) Öğrencilerin bir konudaki güçlü ve zayıf yönlerinin
ortaya çıkarılması
B) Sıklıkla karşılaşılan yanlış öğrenmelerin belirlenmesi
C) İngilizcesi en ileri düzeyde olan üç kişinin belirlenmesi
D) Bir ünite işlendikten sonra, hedeflere ulaşılma
derecesinin belirlenmesi
E) Bir programda hedeflerin ne kadarına ulaşıldığının
belirlenmesi
Aşağıdakilerden hangisi seçme amacına yönelik bir testin
kullanılmasını gerektirir?
A) Öğrencilerin bir konudaki güçlü ve zayıf yönlerinin
ortaya çıkarılması
B) Sıklıkla karşılaşılan yanlış öğrenmelerin belirlenmesi
C) İngilizcesi en ileri düzeyde olan üç kişinin belirlenmesi
D) Bir ünite işlendikten sonra, hedeflere ulaşılma
derecesinin belirlenmesi
E) Bir programda hedeflerin ne kadarına ulaşıldığının
belirlenmesi
Eğitimdeki ölçme ve değerlendirmeler genellikle şu amaçlara
yöneliktir;
I- Öğrenme eksiklerini belirleme
II- Öğrenme düzeyini saptama
III- Öğrencileri tanıma
Bu üç amaçla yapılacak ölçme ve değerlendirmelerin zamanı,
aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Dönemin Başı
A)
III
B)
I
C)
II
D)
I
E)
III
Ünitelerin Sonu
I
III
I
II
II
Dönemin Sonu
II
II
III
III
I
Eğitimdeki ölçme ve değerlendirmeler genellikle şu amaçlara
yöneliktir;
I- Öğrenme eksiklerini belirleme
II- Öğrenme düzeyini saptama
III- Öğrencileri tanıma
Bu üç amaçla yapılacak ölçme ve değerlendirmelerin zamanı,
aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Dönemin Başı
A)
III
B)
I
C)
II
D)
I
E)
III
Ünitelerin Sonu
I
III
I
II
II
Dönemin Sonu
II
II
III
III
I
Durum değerlendirme ya da düzey belirleme denen ölçme ve
buna bağlı değerlendirme sürecinde temel amaç
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Öğretim programında belirtilen kazanımların gerçekleşme
derecesini belirlemek
B) Öğrencilerin yaşadıkları öğrenme güçlüklerini ortaya
çıkarmak
C) Öğrencilerin sosyal, psikolojik ve ekonomik durumlarını
belirlemek
D) Öğrencileri belli özelliklere göre sıralayıp ilgili
programlara yerleştirmek
E) Öğrencilerin kavramsal gelişim düzeylerini ve kavram
yanılgılarını tespit etmek
Durum değerlendirme ya da düzey belirleme denen ölçme ve
buna bağlı değerlendirme sürecinde temel amaç
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Öğretim programında belirtilen kazanımların gerçekleşme
derecesini belirlemek
B) Öğrencilerin yaşadıkları öğrenme güçlüklerini ortaya
çıkarmak
C) Öğrencilerin sosyal, psikolojik ve ekonomik durumlarını
belirlemek
D) Öğrencileri belli özelliklere göre sıralayıp ilgili
programlara yerleştirmek
E) Öğrencilerin kavramsal gelişim düzeylerini ve kavram
yanılgılarını tespit etmek